________________
શબ્દાનુશાસનનાં અંગે
ધાતુપારાયણ શબ્દશાસ્ત્ર વિભાગ હેઈ તેની ચર્ચા પણ શબ્દના ઈતિહાસ અને પરંપરાની દષ્ટિથી જ થઈ શકે. પૂર્વાચાર્યની રૂઢિને અનુસરીને ધાતુપારાયણની રચના થયેલી છે— એ તે પૂર્વે જણાવવામાં આવેલું છે. કેટલાક આચાર્યોને એ નામ દઈને ટકે છે : દા. ત. ૧. ૨૮૩ માં શિવ અને મિત્ર એ બે આચાર્યોના પ્રમાણને ટાંક્યાં છે. આ આચાર્યોના પ્રમાને ઘણીવાર ટાંકેલાં છે; ઉપર તે કેવળ નિદર્શન જ આપ્યું છે. ૨૯૫ માં ક્વ નામના આચાર્યને ઉલ્લેખ કર્યો છે. એ ઉપરાંત કઈ કઈ સ્થળે ભગવદ્દગીતા, માઘ અને કાલિદાસને પણ ટાંકયા છે. ધાતુઓ અને શબ્દો તે ભાષાજિજ્ઞાસુને ખરેખર હેરત પમાડે તેવા છે. નીચેના દાખલાઓ તે બતાવવા બસ થશે. ૧. ૯૫ : દુવ વીરરસન્તાને જારી માવતિ |
વપૂઃ પિતા : સરખા અપ. વM; ગૂ. બાપ. ૧. ૫૦ : શતં નિર્ણમ્ ગૂ. ફાકયું. ૧. ૧૮૨ : સારા સંતા પગ ફાટા ગૂ. ઝાડ. ૧. ૨૪ : તુ ૨૪૫. તૂ ૨૪૬. તોટ્ટ તૌને તો
ટ્રાર ! ગૂ. તેડવું. આ જ સૂત્રો ઉપર વિવૃતિમાં તુતિ ને પ્રવેગ પણ નોંધે છે; અને દાખલ
ટાકે છે : તુટ્યઃ સમાત્તો શિચં ચા ૧. ૨૫૧ : રોટ્ટ પ્રતિવા રોડ પm: ! – ખેડે.
૮. દા. ત. ધાતુપારાયણ : ૧. ૯૯૦ ની વિવૃત્તિને છેડે ? તત્ર પૂર્વાચાર્યાનુરોપેનાવી છે. પૂર્વાચાર્યોના પ્રમાણે અનેક સ્થળે હેમાચાર્યો આપ્યાં છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
