________________
દાનનું સ્વરૂપ
વસંતતિલકા कान्तात्मजद्रविण मुख्य पदार्थ सार्थ . प्रोत्थाप्ति घोर घन मोह महा ससुद्रे । पोतायते गृहिणी सर्वगुणाधिकत्वात्
दानं परं परमसात्विक भाव युक्तम् ॥ - સ્ત્રી, પુત્ર, ધન આદિ મુખ્ય પદાર્થોના સમૂહથી ઉત્પન્ન થયેલા ઘર પ્રચૂર મોહવાળા ગૃહસ્થાશ્રમ રૂપી સમુદ્રને પાર કરવા માટે સર્વ ગુણેમાં ઉત્કૃષ્ટ એવું સાત્વિક ભાવથી દીધેલું દાન જ જહાજ (સ્ટીમર) રૂપ થાય છે.
- ધનકુટુંબ આદિમાં ઉગ્ર માહવાળે ગૃહસ્થાશ્રમ જીવને સંસાર સમુદ્રમાં ડુબાડે છે (ભવભ્રમણ વધારે છે) પણ ગૃહસ્થાશ્રમીનું સુપાત્રદાન તેને ડૂબવા દેતું નથી. તેથી ભવ્ય જીવોને સર્વ ગુણેમાં મુખ્ય એવું દાન દઈને ગૃહસ્થાશ્રમ સફળ કરવું જોઈએ.
कि ते गुणाः किमिह तत्सुखमस्ति लोके ... सा कि विभूतिरथ या न वशं प्रयाति । दानव्रतादिजनितो.... यदि मानवस्य
धर्मों जगत्त्रयवशीकरणैकमन्त्रः ॥ જગતને વશ કરવાવાળા મંત્રરૂપ તથા દાનવ્રત આદિથી ઉત્પન્ન થયેલો ધર્મ જેની પાસે મોજુદ છે તેની પાસે સર્વોત્તમ ગુણે, સુખ તથા એશ્વર્ય સર્વ આપોઆપ આવીને તેને આધીન થઈ જાય છે. માટે ઉત્તમ ગુણોના અભિલાષી ગૃહસ્થ દાનવતરૂ૫ ધર્મનું અવશ્ય સેવન કરવું જોઈએ.
પાનંદી પંચવિંશતિકા
