________________
લધુવૃત્તિ–પ્રથમ અધ્યાય-દ્વિતીય પાર
[૪૯
* + ડુ–દુતૃ + સ્ટ્રાર = ધ્રોતસુક્કાર: અથવા હોદૃાર: અથવા દોzથા:
(જુઓ નારા)-હેતાને કૂકાર. તd એટલે – સ્વર અને 8 સ્વર મળીને આ સ્વર વિકલ્પ બેલાય છે તથા = સ્વર અને ૪ સ્વર મળીને ૪ સ્વર વિકલ્પ બોલાય છે.
8 + 5–પિતૃ + 8ષમ = પિતૃમ: અહીં 7 અને 8 એ બન્ને મળીને માત્ર હ્રસ્વ * બેલાય છે અથવા પિતૃત્રથમ અથવા પિતૃપમઃ
28 + ૪–સ્રોતૃ + ૪ = દોસ્ટર: અથવા તુજાર અથવા દોતોર: (જુઓ. ૧૨૫) હોતા લકાર. અહીં x અને બંને મળીને માત્ર હૂર્વ ઝુંબેલાય છે.
: સારા પૂર્વમાં જણાવેલા સ્વરરૂપ ની સામે સ્વરરૂપ જ આવેલે હેય તો તે બંનેને બદલે દીર્ધ શ્ર બોલાય છે તથા અગાઉ જણાવેલા સ્વરરૂપ ૪ની સામે સ્વરરૂપ ટૂ આવેલ હોય તો તે બંનેને બદલે દીર્ધ બેલાય છે. # + 2 – સ્ + ષમઃ = અષમ–ઉત્તમ સ્ત્ર અથવા ને બળદ, ત્ર + ૪ – હોતૃ + સુધાર: = ડ્રોતૃકાર:–હોવાને કાર
अवर्णस्येवर्णादिनैदोदरल् ॥१।२।६॥ અવર્ણની એટલે કે બા ની બરાબર સામે ફુવર્ણ એટલે કે આવેલ હોય તે તે બંનેને બદલે બેલાય છે. એ જ રીતે આ વર્ષની બરાબર સામે ૩૧ વર્ણ એટલે ૩ કે ૪ આવેલે હેય તો તે બંનેને બદલે બો બોલાય છે. તે જ રીતે મ વર્ણની બરાબર સામે ૧ વર્ણ એટલે કે ત્ર આવેલ હોય તો તે બંનેને બદલે મરૂ બોલાય છે તથા આ વર્ણની બરાબર સામે ઝૂલવણ એટલે રૂ કે આવેલ હોય તો તે બંનેને બદલે બોલાય છે. કમ + ૬ - વૈવ + = રેવેન્દ્ર –દેવને ઈદ્ર અથવા દેવામાં ઈદ્ર સમાન.
૧. વર્ણ શબ્દ ઘૂસ્ય, દીર્ધ અને પ્લત “બ” ને સૂચવે છે. પણ સંધિના પ્રસંગે લુત મ નો સંભવ નથી માટે તેનું ઉદાહરણ જણાવ્યું નથી તથા ૬ વર્ણ, ૩ વર્ણ, વર્ણ, સૂવર્ણ શબ્દ પણ પૂર્વ, દીર્ધ અને હુત ૬ ને તથા ૩ વગેરેને સૂચવે છે, છતાં સંધિના પ્રસંગે પ્લત રૂ કે ૩ વગેરેના ઉચ્ચારણને સંભવ નથી તેથી તેનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી. સિ. ૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
