________________
१३४ ]
सेतुबन्धम्
[ चतुर्थ
हे राम ! त्वया त्रैलोक्यं रक्ष्यते । वराहमूर्त्या प्रलयोद्वेलसमुद्रमग्ना वसुधापि धियते । विश्वंभरमूर्तेः स्वस्योदरैकदेश एव प्रभूते सावकाशं स्थिते समुद्रे पारगमनं कथं स्यादिति मोहः प्राप्यत इति विस्मयविषयः । तथा च स्वापकृष्टपरिमाणस्य समुद्रस्य पारगमनमीषत्करमेव भवता किं त्वात्मा परं न स्मर्यंत इति भावः ॥ ३६ ॥
विमला - हे राम ! तुम त्रैलोक्य की रक्षा करते हो । ( वराह रूप से ) प्रलय में समुद्रमग्न वसुधा को धारण करते हो। तुम्हारे उदर के एक भाग में ही समा जाने वाले समुद्र के विषय में तुम मोह को प्राप्त हो – यह विस्मय का विषय है ||३१||
ईषत्करत्वमेव स्फुटयति
षणुवावारस्स रणे कुविअक अन्तणिमिसन्तरणिहस्स तुहम् । फुड विज्जु विलसिस्स व आरम्भो चिचम ण होइ कि अवसाणम् ॥४०॥ [धनुर्व्यापारस्य रणे कुपितकृतान्तनिमेषान्तरनिभस्य तव । स्फुट विद्युद्विलसितस्येवारम्भ एव न भवति किमवसानम् ॥]
तव धनुर्व्यापारस्य रणे आरम्भ उद्यम एव न भवति । प्रतिपक्षाभावात् । तदभ्यन्तर एवं शत्रुक्षयाद्वा । किं पुनरवसानं समाप्तिः । कीदृशस्य तव । क्रुद्धस्य यमस्य निमेषान्तरं द्वितीयनिमेषस्तत्तुल्यस्य । एक निमेषान्तरं यावत्परो निमेषो भवति तावदभ्यन्तर एव सकलशत्रुनाशादिकार्यनिर्वाहकत्वात् । शत्रुनाशावश्यंभाबलाभाय कुपितपदम् । कस्येव । स्फुटं यद्विद्युद्विलसितं तस्येव । शत्रुसाधने स्वल्प काले व्याप्यत्वात् । देवानां निमेषाभावात् । समाधिरलंकारः ॥ ४० ॥
विमला- तुम कुपित यम के द्वितीय बाद जब तक दूसरा निमेष होता है तव तक हो ) । रण में तुम्हारे स्फुरित विद्युद्विलासतुल्य ही नहीं होता है ( क्योंकि उसके पूर्व ही शत्रुओं का नाश हो जाता है ) अवसान ( समाप्ति ) की क्या बात ! ॥ ४०॥
अध्यवसायमुत्पादयति—
निमेष-तुल्य हो ( एक निमेष के सकल शत्रुओं का नाश कर देते धनुर्व्यापार का आरम्भ ( उद्यम )
तो फिर
णिव्वुब्भइ पलभरो तोरइ वडवामुहणलो वि विसहिउम् । दिण्णं जेणेअ तुमे कह काहिइ साओरो तह चिअ धीरम् ||४१|| [निरुह्यते प्रलयभरस्तीर्यते वडवामुखानलोऽपि विसोढुम् ।
दत्तं येनैव त्वया कथं करिष्यति सागरस्तस्मिन्नेव धैर्यम् ॥] यतो धैर्यात्सागरेण प्रलयभरो निःशेष उह्यते संपाद्यते । एवं वडवावह्निरपि विसोढुं शक्यते तद्धेयं येनैव त्वया सागराय दत्तं तस्मिन्नेव त्वयि रामे सागरः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
