Book Title: Le Miserabla urfe Patit Pavan
Author(s): Victor Hugo, Gopaldas Patel
Publisher: Vishva Sahitya Academy
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006009/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jya le-mijherAbla urphe patitapAvana vikTara bhUgo saMpAdaka : gopALadAsa paTela vizva sAhitya akAdamI vizva sAhitya akAdamI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva sAhityano AsvAda mANo. gAMdhIvAdI svataMtra vicAraka ane rASTrIya keLavaNIkAra zrI maganabhAI prabhudAsa desAInI preraNAthI zrI gopALadAsa jIvAbhAI paTele vizva-sAhityanI kahI zakAya evI vizvaH || moTA sAhitya samrATonI jANItI moTI navalakathAonA, pota vicArI kADhelI eka khAsa zailImAM, 'vistRta' ane 'sacitra' saMkSepo DhagalAbaMdha bahAra pADyA che. A suMdara ane upayogI paraMparAne kAyamI svarUpa ApavAne "vizva-sAhitya akAdamI" nAmanI khAsa navI saMsthA sthApavAmAM AvI che. akAdamInI maMgala-yojanAnuM A prathama puSpa che. te zrI maganabhAI desAInA 'zikSaNa ane sAhitya' mAsikamAMthI cUMTavAmAM AvyuM che . dara mahine gujarAtI vAcakane AvuM eka sugaMdhIdAra puSpa bheTa ApavAno akAdamIe saMkalpa karyo che. batrIsa pAMkhaDIvALuM A puSpa dara mAsanI pahelI tArIkhe khIlaze. A mALAmAM have pachI nIcenI pustikAo prasiddha thaze: amaravela, avaLa-vANI, AInsTAInanI dharmadaSTi, herolDa lAkInI jIvanadaSTi, dIna-du:khiyAMno belI AlbarTa gvAIjhara, kalAguru ravizaMkara rAvala ane naMdalAla bojha, mAtRbhASAmAM nyAya, ciMtana-maNimALA, yoga ane sAcuM paryAvaraNa, DaoN. bhamagarAnuM Arogya-vijJAna, DaoN. vI. pI. cidavANIno 'nisargopacAra'. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvasAhitya akAdamI graMthamALA-1 le-mijherAbla phe patitapAvana [zvikaTara hrAgA kRta navalakathAnA vikrama sakSetra] sapAdaka gApALadAsa jIvAbhAI paTela "ajJAna ane dAridra A pRthvI upara jyAM saLI kAyama haze, tyAM lagI A jAtanAM pustako haragija nirupayogI nahi bane. " - vikArAze . vizva sAhitya aAvI vizvasAhitya akAdamI saradAra-brigeDa haoNla, 170, satyAgraha chAvaNI, seTelAITa, amadAvAda-15 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garI: che. janIkAnta ja vizvasAhitya akAdamI, saradAra brigeDa hova, cha, satyAgraha chAvaNI, seTelAITa, amadAvAda-15 rabara oze Atmadarzana zAnamudra, gharatI pe apanA DerA, 177, satyAgraha chAvaNI phUlavADI Azrama, seTelAITa, amadAvAda-15 lai AvRtti, prata 700 mukhya vitA : navajIvana TrasTa, amadAvAda-14 ane valI kahAsika smRmi , saradAra-brigeDa haoNla, 170, satyAgraha chAvaNI, seTelAITa, amadAvAda-15 phonaH 6751501, 6746578 kiMmata 100 rUpiyA tA. 1-5-98 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11'' - arpaNa parama pitA guru zrI maganabhAI prabhudAsa desAI -- -ne caraNe - - smanA saMsthaze mArA badhA do . caNAI gayA, ane huM mATImAMthI mAnava banyA, emask aeug 2 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtAMjali jagavikhyAta phrenya sAhityakAra vikaTara hyugonI A mazahura amara kRtine kizorabhogya vikrama saMkSepa bhAI gopALadAse, mArI sUcanAthI taiyAra karyo che. parivAra saMsthAe eka vistRta sacitra saMkSepa paNa prasiddha karyo che. iMgenI A kathA evI che ke, sarva-vayIone temAM rasa paDe, eTaluM ja nahi vAraMvAra vAMcatAMya thAka na lAge - balka pharI pharI vAMcavA mana thAya. Avo suMdara saMkSepa bheTa ApavA badala gujarAtI vAcakoe gopALadAsane ane prakAzaka saMsthAno AbhAra mAna ghaTe che. ghagenI A kathA ArjanA yugamAM paNa khUba rasathI ane premapUrvaka vaMcAya che. te batAve che ke, yakti ane vastu vacce ja pasaMdagI karavAnI hoya, te vyakti ja caDe, kema ke pasaMdagI vyakti ja kare che vastu vyakti mATe che, nahIM ke vyakita vastu mATe. AjanA jaDavAdo vyakitane vastu mATe banAvIne duniyAne dhAryo ghATa utAravA tAke che, ema kharuM. chatAM, te siddhAMtanA pira rUpa evA raziyAmAM paNa TaoNlsTaoNya i0. jevA sAhityasvAmIo rasapUrvaka pAchA vaMcAya che. e batAve che ke, mAnava-hRdaya chevaTe che tevuM ja che. teno prema anya mATe che; premapAtra janone sAru ghasAI maravAne mATe te hRdayamAM UMDI bhAvanA paNa che ja. A te kAyadA-kAnUna dvArA temAM bhAgye pheraphAra karI zakAya. garIbAI i0 gune nathI, paraMtu AvA mAnavaprema ke hRdayadharmane droha e mULa guno che. AvA premadharmanI sAkSAtu vaphAdArInuM A kathAcitra vAMcatAM apUrva saMtoSa ane AtmatRpti thAya che. bhAI gopALadAsanI A copaDI mATe kAMIka lakhavAne miSe hRgenI A kathAnuM ciMtana-manana karavAnI je taka maLI, tene mATe AbhArapUrvaka, te mahAna mAnava-kathAkAra mATenI A mArI kRtAMjali pUrI karuM chuM. bhAI gopALadAse gujarAtI bhASAmAM vizva-sAhityane je adbhuta dhodha vahevaDAvyo che te mATe temane ane temanI prakAzaka saMsthAne dhanyavAda ApuM chuM. 2-10-1968 maganabhAI desAI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + : : jIvanadharma kayo!- 1 "le mirAbla' A navalakathAe vizva-sAhityamAM kyAranuM sthAna meLavyuM che. navalakathA ane navalakathAkAra baMnenI zatAbdI UjavavAne A samaya che. A navalakathA vAMcIne ja mArA manamAM eka vicAra jo te meM aneka ThekANe vAparyo che. ; dareka navalakathAmAM nAyaka nAyikA uparAMta eka maMgalamUtinI paNa AvazyakatA hoya che. te mijherAnvemAM nAyaka upara potAnI kSamAyukta udAratAnI amITa asara pADanAra eka bizapa prAraMbhamAM AvIne gAyaba thaI jAya che. pharI enAM darzana te zuM, ullekha paNa maLe nahIM. ane chatAM e maMgalamUrti bizapanI asara AkhI vArtAmAM Akhara sudhI dekhAya che. - ravibAbunI "ghare bAhire'mAM nAyaka nAyikAnA jIvana upara nata nayane amiSe AzIrvAda reDanArA adhyApake e maMgalamUrti che. " ' , ' ' - - mahAbhAratamAM zrIkRSNa bhagavAna, vyAsa ane vidura e traNene ApaNe maMgalamUrti gaNI zakIe. rAmAyaNa mATe "karagarbhA sItAne Azraya ApanAra ane emanAM bALakonuM saMgepana karanAra vAlmIki pote ja maMgalamUrti che. - A navalakathAne kAraNe ene nAyaka jo vAta aitihAsika vyakti, jevo thaI gayo che. * jIvanamAM sarvazreSTha zuM? trAjavAne aNizuddha kAnUnI nyAya? ke mANasAInI apAra udAratA, kSamA ane prema? A vArtAmAM caLakato pilIsa oNphisara kAnUnamAM mAne che. tyAM e hAryo tyAre ene aNagamato udAratAne dharma svIkAravAne badale e AtmahatyA kare che. enI svadharma-niSThA ane enA dharmanI viphalatA baMne ApaNA hRdaya upara aMkAI jAya che. te AvI vizvamAnya navalakathAno vikrama saMkSepa gujarAtImAM ANI ApanAra mA janA sAthI zrI gopAladAsabhAIne hArdika abhinaMdana. 12-10-63 kAkA kAlelakara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva-sAhitya akAdamInuM nivedana " ge-gopALadAsa jIvAbhAI paTelanA nAmathI kayo vizva-sAhityapremI gujarAtamAM ajANa che? temanI prathama puNayatithi tArIkha 2 jI julAI 1997nA puNya-prasaMge zrI darzanasiMga zIkhanI adhyakSatAmAM eka jAhera prArthanA sabhA yojavAmAM AvI hatI. A prasaMge zrI gopALadAsa paTele taiyAra karela "guru nAnakanI vANa' pustakanuM vimocana paNa karavAmAM AvyuM hatuM. A prArthanAsabhAmAM hAjara rahela utsAhI vizva-sAhityanA rasiyAoe temane potAnI zraddhAMjali arpaNa karI hatI. zrI maganabhAI prabhudAsa desAInI preraNAthI mAtRbhASA gujarAtImAM temaNe vizva-sAhityane addabhuta paidha vahevaDAvyo che. ziSTa, saraLa, zuddha, mAtRbhASA gujarAtImAM suMdara chapAI ane sura uThAva sicitra] sAthe gujarAtanI bhAvI peDhIne temaNe eka hAthe, videzI sAhitya samrATonAM DhagalAbaMdha pustako bheTa ApyAM che. A suMdara ane upayogI paraMparAne kAyamI svarUpa ApavA mATe "vizva-sAhitya akAdamI" nAmanI navI saMsthA temanI puNyatithie sthApavAmAM AvI che. A navI saMsthA svataMtrapaNe gujarAtamAM uttama sAhityanA sarjana ane prasAra mATe savAMgI banatA badhA prayatno karaze. tA. 1lI me 1998 thI svAdhyAya mATe batrIsa pAnanI nAnakaDI pustikAo [jagatanA ghaDavaiyA, bhAratanA ghaDavaiyA, gujarAtanA ghaDavIyA ane jJAna vijJAnanI pustikAo) gujarAtI vAcakane bheTa ApavAne paNa teNe saMkalpa karyo che. vizva-sAhitya akAdamInI maMgala pejanAnuM A prathama sugaMdhIdAra puSpa che. tenI maheka paNa jabarI che. "le-mirAbla' pustakane A vikama saMkSepa che. tenA vanamALI paNa "gopALadAsa paTela ja che. A agAu zrI gopALadAsa paTele vikaTara hyugonI jaga-prasiddha nIcenI pAMca suMdara vArtAo prasiddha karIne gujarAtI vAcakanI kImanI sevA bajAvI che. 1. le mijherAlva yAne daridranArAyaNa. 2. "nAInTI zrI' yAne kAMti ke utkrAMti. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. lAphiMga maeNna yAne umarAvAhInuM pAta ane pratibhA. 4. 'Toilarsa oNpha dha sI" - yAne prema-balidAna. " 5. hUMcabaeNMka oNpha neAAdAma ' - yAne dharmAdhyakSa. ApaNI yuvAna peDhIne samRddha karavI haze te AvuM suMdara sAhitya DhagalAbaMdha temane pIrasavuM paDaze. tethI temane e vizvasAhityanAM meTAM pustakono vArtArasa saheje sulabha thA, potAnA amUlya sAhitya-vAraso tarapha temanI pahelethI najara jAya, temanI suruci keLavAya tathA mAnava-sAhityamAM saMgharAyela amara saMskAra-vArasAnA paricayamAM te Ave. ethI temanI dRSTi ane emanuM vyaktitva paNa bahudezI, vyApaka ane sarvAMgiNa bane. udAra matavAdI keLavaNI sAdhavAmAM e vastu sAruM kAma daI zake. have pachI A graMthamALAmAM zrI geApALadAsa paTele zezanAM padma parathI taiyAra karela saMtAnI prasAdI [kabIra, mIrAM, palaTU, dAdU, malUka, 10nI amRta-vANI] ane cArlsa Dikansa tathA sara vaoNlTara skaoNTanI vArtAo 'AIvana ha| ', * blIka hAusa ', ane * oNlDa kayUriyesiTI zaoNpa' prakAzita karavAnI yojanA karI che. le-mijherAbtanI hiMdI AvRtti ane 'thrImaskeTiyarsa'1 thI 5 hAla presamAM che. . . uparAMta vizva-sAhitya parivAra zreNImAM batrIsa pAnanI nAnakaDI nIcenI pustikA dara mAse prasiddha thaze. amaravela, avaLa-vANI, mAtRbhASAmAM nyAya, bhAratanuM baMdhAraNa, rASTrIya ejeMDA, AinsTAinanI dharmadRSTi, herAlDa lArakInI jIvanadRSTi, barTrAnDa raselanI ciMtanasRSTi, ravizaMkara rAvala ane naMdalAla bojhanI kalAdaSTi, nisargavAdI gAMdhI. DaoN vI. jI. paTela ane temanA parivAre hyugeAnI A suMdara majhAnI vArtA chApavAnI paravAnagI ApI, te mATe akAdamI temane khAsa AbhAra mAne che. A puNyanA vepAramAM madada karanAra saune dhanyavAda. tA. 1-5-'28 DaoN rajanIkAnta jozI [matrI] jIvaNalAla zAha [pramukha] vizva-sAhitya akAdamI, amadAvAda-15 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA arpaNa kRtAMjali maganabhAI desAI jIvanadharma ! kAkA kAlelakara - nivedana 1. haDadhUta musAphara 2. bizapane mahemAna 3. chellI cinagArI 4. perIsanAM paMkhIDAM 5. mA-dIkarI 6. phenTAIna 7. jAvaTa 8 varSa pAche jIna vAlajinya - 9. naM. 9430 10, "vaoNTalaeNno sArajaMTa' 11. perIsamAM vasavATa 12. pITano maTha 13. navA caherA, navI pichAnya 14. meriyasane paDozI 15. meriyasa pagalAM bhare che 16. DAka pAchaLa 17. strInI IrSyA * 18. mAra paDyo 19. dAdAne tyAM . * * 20. ekarAra . . 21. aMta 108 118. 128. 14? ' 157 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAbla [vikaTara hyugo racita bhale mirAblane gopALadAsa paTele karelo vikrama saM5] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haDadhUta musAphara 181pane okaTobara mAsanI zarUAtane eka divase, sUryAsta pahelAM kalAka agAu, eka pagapALo musAphara DI0nA nAnA zaheramAM dAkhala thayo. tenA hAthamAM gaThThAdAra daDo hato, ane khAMdha para vajanadAra jhoyaNo. cAlato cAlato te sIdho polIsa-thANAmAM gayo, ane tyAM potAno pILo paravAno batAvI Avyo. lAMbI jelamAMthI chUTelA ane bhayaMkara gaNAtA gunegArane e paravAno ApavAmAM Ave che, ane dareka gAmamAM dAkhala thatAM teNe polIsa amaladArane te batAvI Avavo paDe che. thANAmAMthI nIkaLI te cAlato cAlato eka vIzI tarapha gayo. vIzIvALAe teno cIMtharehAla dekhAva joIne ja kahyuM, "paisA rekaDA.' pelAe leMghAnA khissAmAMthI paisAMbharelI vajanadAra kothaLI batAvatAM kahyuM, "A rahyA!' to huM paNa sevAmAM hAjara chuM" vIzIvALAe javAba vALyo. paraMtu vALu taiyAra thatuM hatuM tevAmAM te vIzIvALAe chAnAmAnA ciThThI lakhIne thANAmAMthI A ajANyA viSe mAhitI puchAvI lIdhI. mAhitI maLatAM ja teNe devatA pAse tApavA beThelA pelA musApharane kahyuM, "tane ahIM vALu temaja pathArI maLI zake tema nathI. ahIMthI cAlatI pakaDa!" pelAe paisA agAuthI rekaDA ApavA kahyuM, tathA tabelAmAM ke mALiyAmAM game tyAM paDI rahevAnuM kabUlyuM. paNa vIzIvALAe kazuM sAMbhaLavA ghasIne nA pADI. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sijherAlDa musAphara khinna thaI, jhoyaNo khabhe nAkhI bahAra nIkaLI gayo. daramyAna pelo vIzIvALo AsapAsa bhegA thayelA lokone e musAphara viSe hAtha lAMbA karI karI, kaMI kaMI vAto kahevA lAgyo. saune te sAMbhaLI dhrujArI vachUTI gaI. bhUkha lAgI ane aMdhAruM thavA AvyuM, eTale pelo musAphara pharato pharato kyAMka nAnI vIzI jevuM dekhAyuM te tarapha vaLyo. vIzIvALAe utAro ApavAnI hA pADI, eTale te potAno jhoyaNo nIce utArI, thAkathI sUjelA potAnA paga zekato devatA pAse beTho; ane khAvAnuM pIrasAya tenI rAha jovA lAgyo. tyAM beThelAmAMno eka jaNa hamaNAM ja pelI moTI vIzInA tabelAmAM potAno ghoDo bAMdhavA gayo hato. tyAMthI te A navA AvelA musAphara viSe aneka vAto sAMbhaLI lAvyo hato. teNe vIzIvALAne pAse bolAvI kAnamAM kaMIka kahyuM, eTale te tarata pelA musAphara pAse gayo ane tenA khabhA upara jorathI hAtha mUkIne bolyo, "alyA eya, UTha, ahIMthI cAlatI pakaDa!' pelo samajI jaIne tarata thelo ane daDI upADI bahAra nIkaLyo. bahAra keTalAka chokarAo tenI rAha jotA hoya tema UbhA hatA, temaNe tenA upara patharo phekavA mAMDayA. pelAne gusso caDI Avyo. temanA tarapha daDo vIMjhato te evo to taDayo ke chokarAo paDIne nAThA ! thoDe dUra jatAM jelakhAnAno daravAjo Avyo. teNe aMdaranA prAMTanI dorIno cheDo kheMcyo. daravAjAnI nAnI bArI UghaDI. musAphare namratAthI TopI UMcI karIne kahyuM, "jelara sAheba, maherabAnI karI mane AjanI rAta aMdara sUvA dezo!" aMdarathI javAba Avyo, "beTamajI, A kaMI vIzI nathI. pahelAM kazuM parAkrama karIne keda pakaDAI jA; eTale tAre mATe A daravAjo tarata khUlaze." Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haDadhUta musAphara musAphara have gAmane cheDe AvelI vADIo tarapha AvI pahoMcyo hato. eka vADI vaccenA nAnA makAnanI bArImAMthI prakAza Avato hato. teNe bArInA kAcamAMthI aMdara joyuM. chokarAM sAthe kallola karatuM eka kuTuMba beThuM hatuM. AzAbharyA hRdaye teNe TakorA mAryA. | 'pUchavA badala mApha karajo; paNa paisA laIne tame mane thoDuM khAvAnuM Apazo? tathA AjanI rAta bahAranI oraDImAM kayAMka paDI rahevA dezo?' tame koNa cho?' huM baMdarethI Avyo chuM ane Akho divasa cAlyo chuM." paNa tame vIzImAM kema nathI jatA?' kyAMya jagA nathI." are, e te kaMI vAta che? Aje nathI bajArano divasa ke nathI meLAno divasa !' musAphare AnAkAnI sAthe kahyuM, "koNa jANe zAthI, paNa mane nA pADI." - gharadhaNIno cahero have ekadama badalAvA lAgyo. teNe paNa gAmamAM AvelA bhAmaTA viSe vAto sAMbhaLI hatI. tarata bhIMtethI baMdUka hAthamAM laI, pelA tarapha tAkIne teNe bUma pADI, alyA, tuM pelo bhAmaTo to nathI ne? cAla, bhAga ahIMthI!' ane pachI bhaDabhaDa bAraNuM baMdha karI dIdhuM. rAta have jhapATAbaMdha vadhavA lAgI hatI. kaDakaDatI ThaMDI bacakAM bharatI hatI. thoDe dUra rastA pAse eka nAnI jhUMpaDI jevuM dekhAyuM. musAphare mAnyuM ke rasto samAranArAo divase nAnAM jhUMpaDAM jevuM UbhuM kare che, temAMnuM kaMIka haze. TADhamAMthI to bacAze ema mAnI te nIco namI aMdara peTho. aMdara parALanI pathArI jevuM bichAveluM hatuM. thAkyo hovAthI te khAMdhethI jhoyaNo paNa utAryA vinA tarata tenA upara ADe Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAbla po. eTalAmAM bAraNA pAse khokharA ghurakATa saMbhaLAyo. eka zikArI kUtaro potAnA dholakAmAM koI mANasane peThelo joI, tenA upara tUTI paDavAnI taiyArImAM hato. mahAmahenate, jhoyaNAne tathA daDAne vIMjhato vIMjhato pelo bahAra nIkaLIne nAThA; paNa tenAM phATelAM kapaDAMnAM bAkorAM vadhu pahoLAM to thayAM ja. kaMIka dUra gayA pachI eka devaLanuM zikhara najare paDatAM te tyAM gayo ane daravAjA pAsenA paththaranA bAMkaDA upara ADA paDayo. thoDI vAra pachI eka DeAsImA aMdarathI nIkaLyAM. temaNe tene Ama sUtelo joI kahyuM, 'bhAI, Ama kema sUto che? vIzImAM kema jato nathI?' mArI pAse paisA nathI.' arere, mArI pAse paNa atyAre be pensa ja che.' lAvo eTalA to eTalA.' 'le; paNa eTalA vaDe tuM vIzImAM to nahIM ja rahI zake. A kakaDatI ThaMDImAM tuM AkhI rAta ahIM zI rIte paDyo rahIza? tuM bhUkhyo paNa thayo haze. koI dayA lAvIne kadAca tane gharamAM leze. pUcha to kharA.' meM badhAM bAraNAM ThokI joyAM che.' pachI ?' * badhethI mane hAMkI kADhavAmAM Avyo che.' pelI bhalI bAIe tenA khabhA upara hAtha mUkI, bizapanA mahela pAsenA eka nAnA makAna tarapha AMgaLI karIne kahyuM, 'peluM bAraNu' teM Thokayu che?' ( nA.' 'tuM te bAraNuM Thoka, e bAraNuM koIne mATe kadI baMdha nathI rahetuM.' Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bizapano mahemAna I.sa. 1806mAM 66 varSanI AdheDa vayanA meM. cArlsa mirela DI paragaNAnA bizapa (dharmAcArya)ne pade nimAIne AvyA hatA. temanI sAthe temanAM vRddha kumArikA bahena zrImatI bepTisTAina hatAM. te temanAthI 10 varSa nAnAM hatAM. uparAMtamAM te bahenanI ja uMmaranI eka nokaraDI hatI. tenuM nAma meMgloira hatuM. meM. mizela nimAIne AvyA, tyAre dharmAcArya mATeno AlazAna mahela temane ughADI ApavAmAM Avyo. te mahela paththarano banAvelo hato, ane temAM moTI moTI kamAnovALAM bhavya dIvAnakhAnAM tathA oraDAo hatA. mahelanI AsapAsa moTo bagIco hato. tenI paDozamAM dharmAdA ispitAlanuM sAMkaDuM nIcuM makAna hatuM. tene upara eka ja mALa hato ane AsapAsa nAnosarakho bagIco hato. meM. mirela potAnA Agamana bAda trIje divase ispitAlanI mulAkAte gayA. chavvIsa pathArIo aDoaDa saMkaDAzamAM goThavelI hatI. aMdara pUratI tAjI havA AvI zake evuM paNa na hatuM. kaI rogacALo phATI nIkaLato, tyAre to so so daradIo ekIsAthe AvI paDatA. te vakhate temanI jagA kayAM karavI, enI koIne bhAgye sUjha paDatI. meM. mirele e badhuM joI, tarata ispitAlanA vyavasthApakane bolAvI hukama Apyo ke, ispitAlane mahelamAM khaseDavI, ane ispitAlanuM makAna potAne rahevA mATe khAlI karI ApavuM! Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai mijherAmha vyavasthApaka e hukama sAMbhaLI Abho ja banI gayo. paraMtu bIje ja divase 26 garIba daradIonI pathArIo dharmAcAryanA mahelanA bhavya oraDAomAM goThavAI gaI. tenA bhavya bagIcAmAM besI, daradIo nirAMte taDako khAvA lAgyA. mAM. mirelane dharmAcArya tarIke rAjya taraphathI paMdara hajAra fAMkanI rakama* maLatI hatI. je divase moM, mi2ele ispitAlanA makAnamAM ghara badalyuM, te ja divase temaNe potAnA gharakharca mATenuM aMdAjapatra taiyAra karI dIdhuM. tenuM nAma hatuM gharakharca; paraMtu eka hajAra fAMka jeTalI rakama gharakharca mATe bAda karatAM, judI judI keTalIya rakamo keLavaNI, garIba-rAhata, kedI-rAhata, strI-vikAsagRha vagere saMbhALatI dharmAdA saMsthAonI madada mATe lakhI dIdhelI hatI ! bizape potAnA gharanA bAraNAne nakUco ke sAMkaLa rahevA dIdhAM na hatAM. te kahetA ke, 'vaidanA gharanuM bAraNuM kadI baMdha na karavuM joIe; ane pAdarInA gharanuM bAraNuM haMmeza udhADuM rahevuM joIe.' zarUAtamAM to strIo e sadA-udhADA bAraNAthI gabharAI hatI; paNa chevaTe bizapanI zraddhAmAM teo paNa bhAgIdAra banI. vaLI, gharamAM corI javA jevuM hatuM paNa zuM? joke, eka vAta kabUla karI devI joIe ke, jUnI milakatamAMthI cha cAMdInI tAsako, eka moTo camaco, ane dAdImAnA saMbhAraNAnI rUpAnI be dIvIo eTalAM vAnAM haju bAkI hatAM. cAMdInAM vAsaNo roja vAparIne bizapanA sUvAnA oraDAmAMnA eka hATiyAmAM mUkavAmAM AvatAM. paNa te hATiyAnI kU McI tALAmAM ja rahetI, dIvIonuM sthAna abharAI upara hatuM. maeNgloira DeAsI Aje sAMjanA kAMIka kharIdavA zaheramAM gaI hatI. tyAMthI eka bhayakara bhAmaTo zaheramAM AvyAnI *Azare 8900 rUpiyA. ta Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bizapane mahemAna vAta te sAMbhaLI lAvI hatI. "e bhAmaTo bhAre khUnI mANasa che; ane koI vIzIvALAe tene pUrA paisA laIne paNa potAne tyAM eka rAta pUratoye rahevA devAnI hiMmata karI nathI. haju te bhAmaTA gAmamAM ja kyAMka bhaTakyA kare che. badhA loko veLAsara bAraNAM barAbara baMdha karI, sAvadhAna thaI gayA che, paNa ApaNe to ahIM bAraNAne sAMkaLa-nakUco kAMI ja nathI. nAmavara jo rajA Ape, to te vALu karavA bese te daramyAna luhArane abaghaDI bolAvI lAvuM ane AjanI rAta pUratI sAMkaLa naMkhAvI lauM. nAmavarane haMmeza "aMdara Avo' ema ja bolavAnI Teva che; ane madharAteya A gharanuM bAraNuM udhADavA koIne rajA mAgavI paDe tevuM zuM che?" bizapa vALu karavA khurazImAM AvIne beThA tyAM sudhImAM temane kAne paDe te rIte meMgloara DesIe pharIthI A AkhI vAta kahI saMbhaLAvI. te ja ghaDIe mukhya bAraNA upara koIe jorathI lAkaDI vaDe Takoro mAryo. "aMdara Avo,' bizape kahyuM. enI sAthe ja, jorathI dhakko mArIne ughADI nAkhyuM hoya tema, bAraNuM UghaDI gayuM, ne pelo musAphara aMdara dAkhala thayo. meMgloiramAM to cIsa pADavA jeTalAya hoza na rahyA; ane bepTisTAIna paNa cekIne adha UbhI thaI gaI. bizape potAnI zAMta najara AvanAra upara TheravI. paNa te kaMI pUche te pahelAM pelAe moTA avAje saMbhaLAvI dIdhuM - mAruM nAma jIna vAlajina che. lazkarI vahANa upara kedI-gulAma tarIke 19 varSa sajA bhogavIne huM cAra divasa . upara ja chUTyo chuM ane poMTa javA nIkaLyo chuM. zaheramAMthI badhAe mArA pILA paravAnAne kAraNe mane tageDI mUkyo che. huM khullAM khetaramAM paDI raheta, paNa vAdaLa gherAyelAM hovAthI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAnDa varasAdanI bIke huM pAcho pharyo chuM. devaLa pAsenI eka chATa pAse huM sUto hato, tevAmAM eka bhalI bAIe mane A bAraNuM ThokI jovA kahyuM. A vIzI che? mArI pAse paisA che. 19 varSa vahANamAM kedI tarIke majUrI karIne huM 109 phrAMka* kamAyo chuM. huM bahu thAkyo chuM ane mane kakaDIne bhUkha lAgI che. tame mane AjanI rAta rahevA dezo ?' "meMgloara bAnu," bizape kahyuM, "Tebala upara bIjuM bhANuM mUko, ane aMdaranA oraDAvALI pathArI upara navI cAdara bichAvo.' - baMne strIo bizapanI AjJAnuM pAlana karavAmAM pAchuM jue tema na hatI. meMglora tarata AjJA mujaba taiyArI karavA aMdara cAlI gaI. bizape pelA tarapha pharIne kahyuM, 'beso ane jarA tApatA thAo sAheba, ApaNe hamaNAM ja vALu karavA besIzuM. vALanuM paravArIzuM, tyAM sudhImAM tamArI pathArI taiyAra thaI gaI haze." have pelo A badhAno artha samajyo. tenA caherA upara gherI nirAzA ane kALI kaThoratAne badale navAI ane AnaMdanI ujajavaLatA chavAI rahyo. te gAMDAnI peThe khacakAto khacakAto bolyo, "sAcI vAta? sAcI vAta ?' - daramyAna meMgloira bAnue vALanuM pIrasavA mAMDyuM hatuM. pelo bhUkhALavAnI peThe khAvA maMDI gayo. vALanuM patyA pachI mahemAnane UMdhe gherAto joI, bizape eka mINabattI potAnA hAthamAM lIdhI ane bIjI tenA hAthamAM ApIne kahyuM, "Avo sAheba, huM tamane tamArI suvAnI jagA batAvuM." jeTalI vakhata bizapa temanA mRdu gaMbhIra avAje "sAheba" zabda bolatA, teTalI vakhata pelAnA meM upara ujAsa chavAI * Azare 64 rUpiyA. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bizapane mahemAna jato. ATalAM varSa "kuttA' sivAya bIjuM saMbodhana teNe sAMbhaLyuM na hatuM, pelAe potAnI jhoyaNo ane daDe upADI lIdhAM. tenI pathArIvALA oraDAmAM jatAM bizapano sUvAno oraDo vacce Avato hato. teo tyAM thaIne jatA hatA, tyAre meMgloi vALa vakhate vAparelAM cAMdInAM vAsaNa ozIkA taraphanA hATiyAnI TopalImAM pAchAM mUkatI hatI. aDadhI rAte jIna vAlajina UMghamAMthI jAgI UThyo. te brIDane eka garIba kheDUta-kuTuMbamAM janmyo hato. nAnI vaye ja te mAbApa vinAno banyo hato : mA rogamAM sAravArane abhAve marI gaI, ane bApa lAkaDAM kApatAM jhADa uparathI paDIne marI gayo. tenI moTI bahene tene ucherIne moTo karyo. bahena pote jyAre vidhavA thaI, tyAre tenAM sAta bALakomAMnuM sauthI moTuM bALaka ATha varSanuM hatuM, ane nAnuM eka varSanuM. jIna vAlajina hamaNAM ja pacIsame varSe pahoMcyo hato. have bahena ane tenA kuTuMbanuM gujarAna calAvavAno bhAra tene mAthe Avyo. te pheva0mAM kaThiyAro banyo. lAkaDAMnI mosamamAM te rojanA 18 sU (poNA be AnA) kamAto. te uparAMta laNavAnI ke bIjI je kAMI majUrI maLe, te paNa te karato. tenI bahena paga kAmakAja karatI. paNa sAta sAta chokarAM laIne te keTaluM karI zake? e AkhuM kuTuMba dhIme dhIme karUNa garIbAImAM gherAvA tathA gUMgaLAvA lAgyuM. tevAmAM eka ziyALo kharAba Avyo, ane jIna vAlajina kAma vinAno tathA kuTuMba roTI vinAnuM thaI gayuM. * ane sAta chokarAM ! I. sa. 1795nI sAlamAM ravivAranI eka rAte, eka bhaThiyArAnI dukAnanA bAraNAno kAca tUTyo. bAkorAmAMthI eka Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharA hAtha aMdara pesIne roTI upADavA lAgyo. bhaThiyArAe doDatA bahAra AvIne corane pakaDayo. core roTI pheMkI dIdhI hatI paNa tenA hAthamAM kAca pesI jaI lohI dadaDatuM hatuM. te jIna vAlajina hato. A gunA mATe jIna vAlajinane lazkarI vahANa upara sakhata majArIvALI pAMca varSanI kedanI sajA phaTakAravAmAM AvI. vahANa uparanI sajAnuM kaparApaNuM, te sajA bhogavanAra sivAya bIjA keIne kalpanAmAM AvavuM muzkela che. pariNAme, vahANa uparanA kedIo temAMthI nAsI chUTavA prayatna karyA ja karatA hoya che. cothA varSane aMte jIna vAlajinano nAsI chUTavAno vAro Avyo. tenA sobatIoe rAbetA mujaba tene madada karI. te nAsIne be divasa khetaromAM lapAto pharyo. bIjA divasanI sAMje tene pakaDI pADavAmAM Avyo. A gunA mATe traNa varSa vadhArIne tenI kula sajA ATha varSanI karavAmAM AvI. chaThThA varSamAM pharI teno nAsavAno vAro Avyo. pAse ja baMdhAtA eka vahANamAM te saMtAyo. tarata te pakaDAI gayo. paNa te vakhate teNe je sAmano karyo, te kAyadAnI bhASAmAM "hullaDa' gaNAyuM. ane tene vadhu pAMca varSanI sajA thaI. temAMnAM be varSa tene bevaDI sAMkaLa paheravAnI hatI. kula tera varSa. teramAM varSamAM teNe nAsavAno chello prayatna karyo ane te cAra kalAka bhAgI chUTyo. te cAra kalAka badala tene bIjAM traNa varSanI sajA thaI. Ama kula 19 varSa sajA bhogavI, te 1815nA okaTobaramAM chUTayo, kedanAM lAMbAM varSa daramyAna, tenA cittamAM aneka vicAra AvyA hatA. te hADakUTa majUrI karavA taiyAra hato, paNa tene pUratuM kAma ke khAvAnuM kema maLatuM nahotuM? pote guno karatAM pakaDAyo te kharI vAta; paraMtu, bhUkhe maratAM nAnAM chokarAMne mATe eka roTI coravA badala ATalI moTI sajA zA mATe Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bizapane mahemAna - 13 tene karavAmAM AvI? ene jelamAM pUryA pachI e nAnAM chokarAMnuM zuM thayuM haze? tenI kedanA cothA varSane aMte eka ja vAra tene bahenanA samAcAra maLyA hatA. te pelesamAM eka kaMgALa lattAmAM rahetI hatI, ane tenI sAthe nAnAmAM nAno eka chokaro hato. bIjAM cha kyAM hatAM? kadAca te pote ja jANatI nahIM hoya. roja vahelI savAre te eka chApakhAnAmAM gaDI vALavAnA ane sAMdhavAnA kAme jatI. te vakhate te chokaro bahAra TADhamAM pagathiyAM upara paDyo raheto. sAta vAgye nizALa UghaDe tyAre te temAM jato. e pachI e lokonA kazA samAcAra tene maLyA na hatA. jIna vAlajinane A badhAmAM samAjano kazo nyAya dekhAto na hato. ane te pote ja have e avicArI samAjane pUrepUrA dhikkArathI sajA karavAnA irAdA sAthe jelamAMthI bahAra nIkaLyo hato. devaLanA ghaDiyALamAM benA TakorA paDyA. teNe pharI UMghavAno vicAra karyo, paNa tenA manamAM bharAtA aneka vicAromAM bizapanA sUvAnA oraDAnA hATiyAmAM mukAtAM joyelAM cAMdInA vAsaNano vicAra vAraMvAra kayAMkathI dhasI Avato hato. temAM je kaDachI jevo pIrasavAno camaco hato, tenI kiMmata 200 phUAMka jeTalI haze; arthAt 19 varase te je 2kama kamAyo hato tenAthI lagabhaga bamaNI ! AvA vicAramAM ne vicAramAM teNe eka kalAka kADhI nAkhyo. pachI traNano Takoro paDatAM ja te acAnaka beTho thaI gayo. AkhuM ghara zAMta hatuM. pagamAMthI joDA kADhI te zvAsa daghUMTIne dhIme pagale bizapanA sUvAnA oraDA bhaNI cAlyo. kUMcI hATiyAnA tALAmAM ja hatI. teNe hATiyuM ughADI vAsaNavALI TopalI upADI. pachI jaladI potAnI pathArI pAse AvIne vAsaNo potAnA jhoyaNAmAM ThAlavI dIdhAM; khAlI TapalIne bArImAMthI bahAra phagAvI dIdhI; pote bAgamAM thaIne Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila tenI dIvAla tarapha doDyo; vAghanI peThe chalAMga mArI tene kUdI gayo, ane nATho. bIje divase meMglore bizapane A corInA samAcAra saMbhaLAvyA. "bhalA bhagavAna, AvA mANasane gharamAM pesavA devo, ane bAjunA oraDAmAM ja suvADavo! bApare, te mAtra corI karIne ja gayo; nahi to, - mArAM to ruvAMTAM ja UbhAM thaI jAya che." - bizapa nAsto pUro karI Tebala pAsethI UThatA ja hatA, tevAmAM bAraNA upara Takoro paDyo. "aMdara Avo', bizape kahyuM. bAraNuM UghaDayuM ane eka vicitra tathA uzkerAyeluM ToLuM temanI najare paDyuM. traNa mANaso cothAne gaLapaTA AgaLathI pakaDIne UbhA hatA. te traNe sipAIo hatA, ane cotho jIna vAlajina hato. bizapa sAheba kAla rAtanA potAnA mahemAnane joI jhaTa AgaLa doDI AvyA. "vAha bhAI !" temaNe muMjInI peThe nIce mee UbhelA jIna vAlajina tarapha joIne kahyuM, "pelI rUpAnI dIvAdAnIo paNa meM tamane ApI dIdhI hatI; vAsaNa sAthe te paNa kema na letA gayA?' jIna vAlajane AMkho ughADI bizapa sAme evI najare joyuM ke jenuM varNana mAnava bhASAmAM thaI zake tema nathI. nAmavara', jamAdAra bolyo. tyAre to A mANasa kaheto hato te sAcI vAta che? ame tene corI karIne jANe bhAgI jato hoya tema rastA upara thaIne jato joyo, eTale pakaDyo. tenI pAse A vAsaNa hatAM." bizapa vacce ja bolI UThyA, "ane teNe temane kahyuM ke, eka gharaDo pAdarI ke jene tyAM te rAtavAso rahyo hato Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bizapanA mahemAna 15 teNe te vAsaNa tene rAjIkhuzIthI ApyAM che, kharuM ne? to paNa tame tene ahIM pAcho lAvyA e kharekhara bhUla thaI che.' 'to pachI, ame tene javA daIe?' 'alabatta', bizape javAba Apyo. 'to huM zuM chUTo chuM?' te jANe UMdhamAM bolato hoya tema bolyo. " 'mArA mitra, A vakhate jatA pahelAM pelI tamArI dIvAdAnIo laI javAnuM bhUlI na jatA.' bizape umeryuM. te tarata abharAI pAse gayA ane tyAMthI baMne dIvAdAnIo lAvIne temaNe jIna vAlajinane ApI. baMne strIo eka zabda paNa bolyA vinA ke jarA paNa hAlyA vinA joI rahI. jIna vAjina Akhe zarIre dhrUjato hato. siSAIo cAlyA gayA pachI bizape jIna vAlajina pAse jaI dhImethI kahyuM, 'bhAI, tuM paNa zAMtithI have jA. A badhAnA paisAno upayoga pramANika mANasa banavAmAM karaje. tuM have pApanA paMjAmAMthI mukta thAya che. tArA aMtarAtmAne meM kharIdI lIdho che. tene ghora vicAro ane adhogatimAMthI upADIne huM IzvaranA hAthamAM soMpuM chuM.' Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI cinagArI jIna vAlajina jANe kedamAMthI nAsI chUTayo hoya tema DI0 zaheramAMthI nIkaLI gayo. AkhI savAra teNe ajANatAM eka moTA cakarAvAmAM goLa pharyA karavAmAM pUrI karI; chatAM tene bhUkha jevuM kaMI lAgyuM na hatuM. avanavI lAgaNIo tenAmAM UchaLI rahI hatI. tenA hRdayamAM vIsa vIsa varSathI jAmeluM kazuMka paDa khasI rahyuM hatuM paNa tenI jagAe zuM AvatuM hatuM te ene samajAtuM na hatuM. sUrya AthamavA Avyo tyAre eka taddana nirjana sapATa pradezamAM eka jhADavA pAchaLa te beTho hato. DI0thI te lagabhaga naveka mAIla dUra AvI gayo hato. te kazA UMDA vicAramAM paDelo hato. tevAmAM dUrathI Avato koIno AnaMdI avAja tene kAne paDayo. dazeka varSano eka gAruDI jevo chokaro raste raste cAlyo Avato hato. tenI jhoLI tenI bagala nIce laTakatI hatI, ane sAraMgI pITha pAchaLa. te gAto hato tathA vacce vacce potAnI pAsenA thoDA paisA kUkAnI peThe uchALIne ramato hato. te paisAmAM be phrAMkano cAMdIno goLa DhabU jevo sikko paNa hato. pelA jhADavA pAse AvIne teNe paisA uchALyA, tyAre pelo be phrAMkano DhabU gabaDI gayo ane jIna vAlajina pAse jaI pahoMcyo. jana jAjine tarata kazA vicAra vinA tenA upara potAno paga dabAvI dIdho. pelo chokarI jarA paNa gabharAyA vinA sIdho jIna vAlajina pAse Avyo, ane bolyo - Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI minamArI 'sAheba, mAro sikko !' ' tAruM nAma zuM, alyA ?' . nAno jave, sAheba.' Apyo. 17 cAla bhAga, ahIMthI,' 'mAro cAMdIno DhabU ApI deA, sAheba.' jIna vAlajine mAthuM nIcuM karI dIdhuM; kazo javAba na chokarAe pharIthI kahyuM, 'mAro be frAMkano DhabU, sAheba !' ema kahI, teNe jIna vAjinano gaLapaTo pakaDI dhImethI halAvavA mAMDayo, ane tenA pagane jarA khaseDavA prayatna karyo. jIna vAjine haLuM potAnuM mAthuM UMcuM karyuM; tathA jANe navAI pAmyo hoya, tema chokarA tarapha najara karI potAno daDo upADayo, ane bihAmaNA avAje trADa nAkhI, 'koNa mUo che?' huM sAheba, nAno jave sAheba. mAro sikko ApI de; tamAro paga laI lo, sAheba.' chokaro have raDato raDato potAnA DhabU mATe jIda karavA lAgyo. jIna vAjina kUdakA mArI Ubho thayo. potAno paga sikkA upara rAkhIne ja te taDUko, 'jAya che ke nahIM?' najara pahoMce tyAM sudhI AkhA medAnamAM bIjuM koI mANasa jatuM ke AvatuM dekhAtuM na hatuM. chokarAne ekadama Akhe zarIre dhrujArI AvI gaI. pachI kSaNabhara jaDasaDa banI jaI, pAchuM jovAnI himata karyA vinA ke cIsa pADayA vinA te pUrapATa bhAgyo ane dekhAto baMdha thayo. sUrya AthamI gayo. jIna vAlajine Akho divasa kazuM khAdhuM na hatuM. kadAca tene tAva ja bharAyo hato. chokaro nAsI *gayo tyArano te tyAM ja Ubho rahyo hato, acAnaka te jhabakI le0 - 2 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAlDa UThayo. sAme baraphathI DhaMkAyelA Asa parvata uparathI hADakAM parovI nAkhe tevI TADha vAvA lAgI hatI. potAnI TopI kapALa upara kheMcI, baTana bhIDI, AgaLa cAlavA teNe paga upADyA. ekAda DagaluM bharI daDo levA te nIco namyo. te ja vakhate pelo be phrAMkano dhoLo DhabU tenI najare paDyo. ekadama kAMI AMcako lAgyo hoya, tema te be traNa DagalAM pAcho haThayo. tenI najara te jagA upara ja coMTI rahI. chalAMga mArI, gAMDAnI peThe teNe te sikko upADI lIdho ane je dizAmAM pelo chokaro gayo hato te dizAmAM "nAnA jave! nAnA jave!" karato te doDayo. kyAMyathI kazo javAba na maLyo. teno avAja evo phATelo hato ke pelA chokarAe sAMbhaLyo hota, topaNa te banIne dUra ja bhAgyo hota. thoDA vakhata bAda jIna vAlajinane ghoDA upara beThelo eka pAdarI maLyo. tenI pAse jaI, teNe pUchayuM, "pAdarI sAheba, tamane koI chokaro maLyo? nA. nAno jarve, gAruDInA chokarA jevo hato, sAheba." nA, mane koI ja sAme nathI maLyuM.' jIna vAlajine pAMca-phrAMkanA be sikkA potAnI kothaLImAMthI kADhyA ane pelA pAdarInA hAthamAM mUkI kahyuM, "A tamArAM garIba-gurabAM mATe, pAdarI sAheba. pelo chokaro dazeka varSano hato; tenI pAse jhoLI ane sAraMgI hatAM." bhAI, evA chokarA A bAjunA rahevAsI hotA nathI A raste jaIne tevA ghaNA Ave-jAya che kharA." jIna vAlajane jhaDapathI bIjA be pAMca-krAMkanA sikkA kheMcI kADhyA ane pAdarIne ApIne kahyuM, "tamArAM garIbagurabAM mATe." pachI AvezamAM AvI jaIne teNe AMsubharI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIsanAM paMkhIDAM AMkhe pAdarIne kahyuM, "mane giraphatAra karAvo, pAdarI sAheba, huM lUMTAro chuM." pAdarIe navAI pAmI ghoDAne eDI lagAvI, ane cAlatI pakaDI. jIna vAlajina pelo chokaro gayo hato te dizAmAM pharIthI doDyo. eka jagAe traNa rastA bhegA thatA hatA. tyAM dhUmasanA dhUMdhaLA vAdaLamAM tenI chellI bUma "nAnA jarve'- kyAMya lIna thaI gaI. tyAra pachI te chUTe moMe raDI paDayo : 19 varSamAM pahelI ja vAra. perIsanAM paMkhIDAM I. sa. 1817mAM phrAMsanA judA judA prAMtomAMthI cAra juvAniyA parasamAM bhaNavA AvyA hatA. cAre paisAdAranA chokarA hatA ane perIsamAM AvyA hatA eTale bhaNavA uparAMta prema paNa karatA hatA ! cArene eka eka suMdara priyatamA hatI. zaheramAM evI yuvatIo game tyAre maLI rahe. te cAramAMthI eka phenTAIna nAme chokarI hatI. te ma0mAM janmI hatI, paNa tenA bApa ke mAne teNe kadI joyAM-jANyAM na hatAM. te potAne phenTAIna nAmathI oLakhAvatI, paraMtu te nAma tene koNe kayAre ApyuM hatuM, te koNa jANe? daza varSanI uMmare phenTAina gAma choDI parAmAMnAM kheDUtone tyAM nokarIe joDAI hatI. paMdara varSanI uMmare te potAnuM nasIba ajamAvavA perIsamAM AvI. te suMdara hatI; tene mAthe suMdara sonerI vALa hatA, ane tenA dAMta phUTaDA hatA. sonuM ane motI e be moMdhI milakato tene hatI : sonuM mAthA upara, ane motI moMmAM. te jIvavA mATe kAmakAja karatI; ane pachI prema karavA lAgI te paNa jIvavA mATe. kAraNa ke, hRdayane paNa bhUkha hoya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sirAila che. pelA juvAna kaoNlejiyanane mana to ghaDIbharanI gammata hatI; paNa phenTAinane mana te sarvasva hatuM. A teno prathama prema hato, eTaluM ja nahIM paNa eka ja prema hato. bAkInI traNanI bAbata judI hatI : teo rIDhI thaI gayelI hatI. cAre juvAniyAo mitro hatA, ane cAre priyatamAo sakhIo hatI. juvAniyAone bhaNatara pUruM karI jyAre ghera javAnuM thayuM, tyAre teoe potAnI priyatamAonI vidAya levAno anokho rasto vicArI kADhyo. teonI priyatamAo harahaMmeza temanI pAsethI "kaMIka navAInuM mAgyA karatI hatI. teo te badhIne e "navAInuM kaMIka' ApavAnuM kahI, dUranI eka hoTalamAM laI gayA. sAMja paDavA AvatAM, "ame tamAre mATe 'navAInuM kaMIka laI AvIe chIe" ema kahI, temane hoTalamAM ja rAkhI, pote bahAra taiyAra rAkhelI gADIomAM besI ravAnA thaI gayA! kalAka bAda rAha joI rahelI e cAre apsarAone hoTalavALAno nokara eka ciThThI ApI gayo, jemAM e cArenI haMmeza mATe dardabharI vidAya ramUjI bhASAmAM levAmAM AvI hatI! alabatta, hoTalanuM bila cUkavI devAmAM AvyuM hatuM. pelI anubhavI traNene to A mazkarIthI ramUja paDI; paNa phenTAina jyAre eka kalAka bAda potAnI oraDIe pAchI pharI, tyAre te jorathI raDI paDI. pelA kaoNlejiyanane te potAno pati ja mAnatI hatI; te eka bALakInI mA paNa banI cUkI hatI. kAmakAja karavAnI tenI jUnI Teva chUTI gaI hatI. have kyAMthI kAma meLavavuM e paNa savAla hato. tene mAMDa vAMcatAM AvaDatuM hatuM, ane lakhavAmAM to mAtra potAnI sahI karatAM te zIkhI hatI. daza mahinA AthaDyA bAda teNe potAnA vatana ma0 zahera tarapha pAchA pharavAnuM nakkI karyuM. tyAM koI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIranAM paMkhADA 21 oLakhInuM maLI Ave, ane tene kadAca kAma maLe. paNa teNe potAnA bALakane to chupAvavuM ja joIe; nahIM to vatana tarapha to tenA jevI kuMvArI-mAne koI pAse paNa na AvavA de. eTale patinA viyoga karatAM paNa vadhu kAramAM evA potAnI bALakInA viyoganI zakyatA tene najIka dekhAvA lAgI. paNa phenTAina bahu daDha manavALI bAI hatI. teNe potAno sarasAmAna vecI kADhayo ane sAdAM kapaDAM paherI lIdhAM. devuM vagere cUkavatAM tenI pAse 80 phrAMka bAkI rahyA. te mUDI sAthe 22 varSanI uMmare teNe perIsa choDayuM. vacce vacce thAke tyAre parAmAM pharatAM vAhanomAM thoDuM thoDuM besI laIne baporanA arasAmAM te meTa AvI pahoMcI. rastA upara ja "vaTaluMno sArja"Ta" nAmavALI eka vIzI hatI. tenA bAraNA pAse eka gADuM athavA gADAnuM hADapiMjara paDeluM hatuM. eka vakhata koI rAkSasI topane vahI javA mATenuM vAhana te haze. tenI dharI nIce toraNanI peThe eka bhAre sAkaLa laTakatI hatI. e sAMkaLano madhya bhAga jamIna saraso laTakato hato ane A sAMje tenA upara be nAnI chokarIo ekabIjIne barAbara vaLagIne jhUlatI hatI. eka aDhI varasanI hatI ane bIjI aDhAra mahinAnI. thoDe dUra vIzInA bAraNAmAM beThelI vIzIvALI bAI eka dorI vaDe temane hIMcoLatI hatI. vIzInAM mAlika thenAraDiyara daMpatI hatAM. bAIno dekhAva pelI topa-gADIne maLato Ave tevo rAkSasa hato. mAtra atyAre te hAlaraDuM gAIne potAnAM bALakone hIMcoLatI hatI, eTale ja tenA caherA upara vAtsalyano madhuro bhAva chavAyelo dekhAto hato. tamAre be suMdara bALako che, bAna !" ema kahI phenTAina pAse AvI. tenI pAse paNa eka bALaka hatuM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che mijherAlDa ane eka bhAre peTI hatI. tenuM bALaka kharekhara jovA lAyaka hatuM. te be ke traNa varSanI madhura caherAvALI bALakI hatI. te nirAMte UMghatI hatI. jaMgalImAM jaMgalI prANI paNa tenA baccAne koI paMpALe to narama thaI jAya che. thenAraDiyara bAnue mAthuM UMcuM karI AbhAra mAnyo, ane vIzInA bAraNA pAsenI pATalI upara tene besavA kahyuM, baMne strIo thoDI vAramAM vAtoe vaLagI. - "mAruM nAma thanAraDiyara bAnu che; ame A vIzI calAvIe chIe." AgaMtuka bAIe paNa potAnI vAta jarA pheraphAra sAthe kahI saMbhaLAvI. pote majUraNa bAI che; pati gujarI gayo che; perIsamAM kAmakAja na maLavAthI potAnA vatana tarapha pAchI jAya che, Aje savAre ja page cAlatAM perIsa choDavuM che; bALakI paNa thoDuM thoDuM cAlavA lAge che, paraMtu nAnI hovAthI pAkI jAya che, ane hamaNAM to UMdhI ja gaI che. eTaluM kahI, teNe potAnI vahAlI bALakIne AMkho upara cuMbana karyuM. te tarata jAgI UThI. pelA bALakone hIMcatAM joI te temanA tarapha AnaMdathI doDI gaI. traNe bALako AnaMdathI killola karatAM ramavA lAgyAM. "tamArI celAnuM nAma zuM, bAI?' keTa; hamaNAM ja trIjamAM peThI." barAbara mArI moTInA jeTalI ja. juone, chokarAMne haLI jatAM vAra lAge che? bIjuM koI to traNene sagI baheno ja dhArI le !' basa jANe A zabdanI ja phenTAIna rAha joI rahI hatI. teNe tarata e bolanArIno hAtha pakaDI lIdho. tenA me Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsanAM paMkhIDAM sAmuM sthira najara karIne kahyuM, "tame mArI bALakIne thoDA divasa rAkhazo, bAnu?" thenAraDiyara bAnunA mAM upara thaIne navAIno eka camakAro pasAra thaI gayo. "tame juo cho ne bAI, ene laIne vatana javAnI bhAre paMcAta che. bhagavAne ja mane Aje tamArA bAraNA pAse thaIne mokalI. tamArAM sukhI chokarAM joIne ja mane ema thayuM ke, e chokarAnI mA kharekhara mAyALu haze. e traNe sagI baheno jevI ja che. mAruM ThekANuM paDaze eTale huM jaladI AvIne mArI chokarIne pachI laI jaIza. eTalA divasa tame tene ahIM rAkhazo?' vicAra karIe." bAnue javAba Apyo. "huM tamane dara mahine cha phUAMka mokalAvIza." aMdarathI acAnaka puruSano avAja Avyo, "sAta phAMkathI ochA nahIM; ane cha mahinAnAM nANAM agAuthI." sAruM kabUla che,' mAe javAba Apyo. "ane bIjA paracUraNa kharca mATe 15 fAMka vadhu.' puruSanA avAje umeryuM. kula 57 phUAMka. thenAraDiyara bAnue kahyuM. huM jarUra ApIza; mArI pAse 80 phrAMka che. ane page cAlIne javA mATe mArI pAse pUratuM raheze. huM tyAM khUba mahenata karIza; ane mArI pAse thoDuMka bacaze, eTale AvIne mArI ghelaDIne tarata pAchI laI jaIza.' "nAnI pAse kapaDAM pUratAM che? te badhAM ApI devAM e paDaze." puruSano avAja Avyo. "hA, hA, jarUra. mArI bALakIne ughADI mUkIne to nahIM ja jAuM.' Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 le sirAkla peTI ane paisAnI kothaLI ThIka ThIka halakI karIne, phenTAIna, thoDA divasamAM pAchA pharavAnI AzA sAthe, hRdaya phATI jAya tema raDatI 2DatI, bIjI savAre meTa)mAMthI cAlI nIkaLI. mA-dIkarI thenAraDiyaranI vIzI paDI bhAgavA beThI hatI. phenTAinanA pa7 phrAMka, leNadArono tagAdo thoDoghaNo ocho karavAmAM ja, vaparAI gayA. paNa bIje ja mahine pharIthI paisAnI jarUra paDI. A vakhate tenI patnI perIsa jaIne keseTanAM kapaDAM 60 phrAMkamAM gIro mUkI AvI. e rakama paNa kharacAI jatAM, thenAraDiyara daMpatI have koseTa jANe phogaTanI gaLe paDI hoya, ema mAnavA tathA vartavA lAgyAM. keseTane tenAM potAnAM kapaDAM rahyAM nahIM eTale tene thenAraDiyaranAM bALakonAM UtarelAM kapaDAM arthAt cheka ja cIMtharAM maLavA lAgyAM. tene khAvAnuM paNa badhAMnAM bhANAmAM raheluM ja maLatuM. tenI mA dara mahine sAta phUAMka mokalatI tathA kAgaLa lakhAvIne tenI bALakInI khabara maMgAvatI thanAraDiyara daMpatI acUka javAba ApatAM ke, "koseTa ghaNI majAmAM che, tene barAbara goThI gayuM che.' paraMtu varasa pUruM thavA na AvyuM tevAmAM thanAraDiyara taDUkI UThayo : "vAha, e duttI zuM samajI beThI che? sAta phrAMkamAM AvaDI moTI vAMdarIne huM zI rIte pUro mahino khavADuM? ane teNe mahine bAra phUAMka mAgavA mAMDayA. keseTanI mAne ema ThasAvavAmAM AvyuM ke, tenI bALakI ghaNI sukhI tathA nIrogI hoI, khAsI phUlI-phAlI che, eTale te bAra phrAMka mokalavA paNa kabUla thaI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA-dIkarI dhIme dhIme thanAraDiyarane khabara maLI ke, koseTa ghaNuMkharuM kAyadesara bALaka na hovAthI, tenI mA tene vatanamAM potAnA bALaka tarIke jAhera karI zake tema nathI. eTale teNe mahine 15 phrAMTanI mAMgaNI karI, tathA sAthe dhamakI mokalI ke eTalA phrAMka nahIM mokalo, to bALakane mAre pAchuM tamArI pAse mokalavuM paDaze. mAe 15 phUAMka mokalavA mAMDyA. varasa jatAM gayAM tema tema keseTanI kaMgALa sthiti paNa vadhatI cAlI. te pAMca varasanI thaI tyArathI ja gharanI nokaraDI banI rahI. pherAphAMTA khAvA, oraDA vALavA, AMgaNuM vALavuM, tAsako dhovI, ane nAnAM bacakAM upADavAM vagere kAmo tenA nabaLA khabhA upara vadhatAM ja cAlyAM. pachI to, thenAraDiyara daMpatI tenI pAsethI e pramANe kAma levAno haka ja mAnavA lAgyAM; kAraNa ke, keseTanI mA have paisA barAbara mokalI zakatI na hatI, tathA ghaNA mahinAnI rakama caDI gaI hatI. traNa varSane aMte phenTAina meTa) AvI hota, to potAnI dIkarIne oLakhI zakI ja na hota. koseTa pAse mAtra tenI moTI suMdara AMkho ja bAkI rahI hatI, paraMtu te AMkho sAme najara paNa karI zakAya tema na hatuM. tene joIne tenI mAnuM to hRdaya ja phATI jAya. bIjI bAju tenI mAnI zI sthiti hatI? jUnA jamAnAthI ma0 zaheranA vatanIono dhaMdho kALA maNakA ane teno masAlo banAvavAno hato. kAcA mAlanI vadhatI jatI moMghavArIne kAraNe atyAra sudhImAM A dhaMdho paDI bhAgavAnI aNI upara AvI gayo hato. paraMtu phenTAina ma0 pAchI pharI, te erasAmAM e mAlanA utpAdanamAM eka asAdhAraNa krAMti thaI hatI. 1815nA aMta bhAgamAM eka ajANyo mANasa tyAM AvIne vasyo hato. tene e maNakA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 le mirAla banAvavAnA masAlAmAM ekane badale bIjI vastu vAparavAnuM sUjhayuM. e nAnA pheraphArathI kAcA mAlanI kiMmatamAM moTo ghaTADo thaI gayo; tethI prathama to kArIgaronA pagAramAM vadhAro thaI zakyo. bIjuM, mAlanI jAtamAM sudhAro thayo; e thaI vAparanAranA phAyadAnI vAta. trIjuM, mAla sasto vecAvA chatAM napho traNa gaNo vadhI gayo; e thaI mAla banAvanArane phAyadAnI vAta. traNathI ochA varSamAM to e navI rItano zodhanAra mAladAra banI gayo. te A zaheramAM pahelavahelo jyAre Avyo hato, tyAre teno pozAka, rItabhAta ane bhASA cheka majadUra jevAM ja hatAM. vAta ema banI hatI ke, te A zaheramAM Disembara mahinAnI rAte jyAre khabhe jhoyaNo ane hAthamAM gaThThAdAra daDo laIne dAkhala thayo, tyAre zaheranA thANAmAM Aga lAgI hatI, A mANase potAnA jAnanA jokhame AgamAM jhaMpalAvIne, aMdara sapaDAyelAM be bALakone bacAvIne bahAra kADhamAM. te bALake thANadAranAM ja hatAM. tethI te vakhate koIne teno paravAno mAgavAnuM sUjhayuM na hatuM. tyArathI te e gAmamAM ja raheto hato ane meDalIna bApune nAme oLakhAto hato. meDalIna bApuno napho eTalo moTo hato ke, bIje ja varSe kArakhAnA mATe te eka moTuM makAna baMdhAvI zakayA. temAM strI-kAmadAro mATe judo vibhAga hato. koI paNa bhUkhyo mANasa tyAM Ave, eTale tene rojI ane roTI maLI rahetAM. paNa tenuM cAritrya sAruM hovuM joIe, ane te pramANika hovo joIe. eTalA niyamanuM kaDaka pAlana karavAmAM AvatuM. meDalIna bApu khUba kamAyA; paNa mAtra paiso ekaTho. karavo e ja temanuM dhyeya na hatuM. potA karatAM bIjAno lAbha ja te vadhu jotA. jANavA pramANe 1820mAM lephAiTa beMkamAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA-dIkarI 27 temanA khAtAmAM sADA cha lAkha phrAMka jamA thayelA hatA. paNa eTalA paisA bAjue bacata mUkatA pahelAM, temaNe, daza lAkha jeTalA phAMka judI judI rIte zahera temaja garIbo pAchaLa kharcI nAkhyA hatA. maphata ispitAla, chokarAnI ane chokarInI judI evI be nizALo, tathA anAtha apaMga mATe eka sevAzrama - eTaluM to te potA thakI ja calAvatA. - - pAMca varSa bAda, I. sa. 1820mAM rAjAe temane nagarapati banAvyA. tema chatAM meDalIna bApu to pahelAM jevA ja sAdA ane maLatAvaDA rahyA. Ameya te bahu thoDA mANaso sAthe bolatA; khullAM khetaromAM ekalA pharavAnuM temane vadhu gamatuM. have te juvAna na hatA, tema chatAM temanAmAM rAkSasI baLa che, ema manAtuM. besI paDelA ghoDAne Ubho karavo, kAdavamAM khU`pI gayelA paiDAne bahAra kADhavuM, athavA vakarelA sAMDhane zIMgaDAM pakaDI Ubho rAkhavo, e temane mana ramatavAta hatI. loko cAlIsa cAlIsa gAuthI temanI salAha levA AvatA, keTalAya jhaghaDA temanI pAse patI jatA. temanA pratyeno AdarabhAva evo cepI hato ke, cha-sAta varasamAM to AkhA pradezamAM phelAI gayo. paNa eka mANasa evo hato ke je e cepathI mukta rahyo hato. te hato polIsa InspekaTara jAva. te mAM, meDalIna tarapha haMmezAM zaMkAnI daSTithI ja joto. tene ema lAgyA ja karatuM ke, A mANasane teNe kayAMka joyo che, ane teya bahu sArA mANasa tarIke nahIM. A zaheramAM te InspekaTara tarIke nimAIne Avyo, tyAre meDalIna bApu samRddha tathA jANItA banI cUkayA hatA. te pahelAM jAvanI nokarI dakSiNa taraphanAM vahANo upara hatI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' te mijharAuM gunegAra mATe dhikkAra, ane sarakArI mANasa tarapha aMdhazraddhA ane baphAdArI- e be lAgaNIo jAvaTamAM mukhya hatI. eka vAra paNa kAyadAnI maryAdA toDanAra gunegAra tarapha te haMmezAM tiraskAra ane dhRNAnI najare joto; ane bIjI bAju, sarakArI amaladAra kadI bhUla na kare, ema te mAnato. gunegAronI duniyA upara guptapaNe cokI rAkhavA ja jANe teno avatAra hato. badamAzamAM badamAza gunegAro paNa tenuM nAma sAMbhaLatAM ja bhAgavA mAMDatA ane tenuM mAM najare paDatAM ja teonA mAM uparanuM lohI UDI jatuM. mAM. meDalIna eka savAre zaheranI eka zerImAM thaIne jatA hatA, evAmAM temaNe dUra kaMIka dhAMdhaLa jevuM joyuM. tyAM jaIne jotAM mAlUma paDayuM ke, phozala nAmano eka Doso potAnA mAlabharelA gADA nIce AvI gayo hato. ghoDo jamIna upara phasaDAI paDyo hato, ane tenI sAthaLo bhAgI gaI hatI. Doso gADA nIce evI rIte AvI gayo hato ke AkhA gADAnuM vajana tenI chAtI upara ja dabAtuM jatuM hatuM. gADAnI nIce pesI tene UMcuM karavAmAM Ave, to ja Doso bahAra nIkaLI zake, ema hatuM. jAvaTe tyAM hAjara hato, ane dumakalAsa laI AvavA teNe mANasa doDAvyo hoM. maeN. meDalIne pUchayuM, "dumakalAsa AvatAM keTalI vAra lAgaze?" "ochAmAM ocho pA kalAka." javAba maLyo. - AgalI rAte varasAda paDayo hovAthI jamIna DhIlIpocI thaI gaI hatI. eTale gADuM dareka kSaNe UMDuM ne UMDuM UtaratuM jatuM hatuM, ane pAMceka miniTamAM to DosAnI badhI pAMsaLIo bhAgI jAya e nakkI hatuM. koI majabUta mANasa gADA nIce pesI gADAne pITha vaDe UMcuM kare, to tene eka-be - are, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA-dIkarI cAra jeTalI sonAmahoro inAma ApavAnuM meM. meDalIne jAhera karyuM. ahIM kaMI dayAbhAvanI khoTa nathI -' eka avAja Avyo. bolanAra jAvaTa hato. "khoTa to eTalA joranI che. pITha vaDe A gADuM UMcakanAra mANasamAM rAkSasanuM jora joIe. evo eka mANasa ja meM Aja sudhImAM joyo che; paNa te TulA baMdara upara vahANamAM kedI hato. tene ame jIvato dumakalAsa ja kahetA.' A bolatAM bolatAM jAvaTe meDalIna bApu sAme zakarAbAja jevI najara karI. te sAMbhaLI, meDalIna bApunuM me phIkuM paDI gayuM. paNa evAmAM DosAe kAramI cIsa pADI, "bApare, marI gayo. e cIsa sAMbhaLatAM ja meDalIne potAnuM mAthuM UMcuM karyuM ane jAvarTanI najaranI paravA karyA vinA tarata te ghUMTaNiye paDyA, ane loko bUma paNa pADI zake te pahelAM to gADA nIce sarakI gayA. gADAnA jaMgI vajana nIce lagabhaga cappaTa sUIne be vakhata potAnI kUNIne DhIMcaNa sudhI lAvavAno temaNe niSphaLa prayatna karyo. AjubAju UbhelA kheDUto ane phezalaa Doso pote paNa bumarANa karI UThayo : "meDalIna bApu, bahAra nIkaLo, tame paNa sAthe loco thaI jazo." meDalIne kazo javAba na Apyo. lokono zvAsa thaMbhI gayo. paiDAM vadhu nIce kaLI gayAM. have to meDalInathI paNa bahAra nIkaLI zakAya tema na hatuM. e ja ghaDIe acAnaka AkhuM gADuM hAlyuM, ane dhIme dhIme UMcuM thavA lAgyuM. paiDAM kAdavamAMthI ardhaardha bahAra AvyAM. eka gUMgaLAto avAja saMbhaLAyo, "jaladI karo, Teko kare!" * e avAja meDalInano hato. temaNe have AkharI prayatna karyo hato. ekI sAthe vIsa-vIsa hAthoe gADuM adhdhara pakaDI rAkhyuM, Doso bacI gayo. meDalIna bahAra nIkaLI gayA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 le mijherAnDa temanuM mAM bhUruM thaI gayuM hatuM, ane temanuM zarIra parasevAthI nItaratuM hatuM. DosAe ghUMTaNiye paDI temanA pagane cuMbana karyuM. mAtra jAvaTe potAnI zAMta tINI daSTi haju meDalIna uparathI khaseDI na hatI. phezala DosAne sAravAra mATe meDalIna bApunA sevAzramamAM pahoMcADI devAmAM Avyo. bIjI savAre DosAne pathArImAM paDakhe paDelI eka hajAra krAMkanI noTa maLI. sAthe ciThThImAM mai. meDalIne eka lITI lakhI hatI : "meM kharIdI lIdhelA tamArA gADAnI ane ghoDAnI kiMmata.' gADuM bhAgI gayuM hatuM ane ghoDo marI gayo hato. phozaloM sAjo thayo, paNa teno paga nakAmo ja rahyo. eTale sevAzramanI sevikA sAdhvIo ane pAdarIonI bhalAmaNathI meDalIna bApue tene perIsanA seMTa enTAIna vibhAgamAM AvelA sAdhvIonA maThamAM mALInI nokarI meLavI ApI. lagabhaga A arasAmAM phenTAina potAne vatana ma0 zaheramAM pAchI AvI hatI. meM. meDalInanA kArakhAnAnuM bAraNuM tene mitratAbharyo AvakAra ApavA taiyAra hatuM, ane te strIonA vibhAgamAM kAme joDAI gaI. pote paraNelI che ke potAne saMtAna che e bAbatano jarA paNa ullekha te bhUlecUkeya karatI nahotI. zarUAtamAM to te thanAraDiyarane niyamita paisA mokalatI. tene sahI karatAM ja AvaDatuM, eTale tene dhAMdhAdArI lahiyA pAse kAgaLo lakhAvavA paDatA. paNa emAMthI ja kArakhAnAmAM ane AsapAsanAM mANasomAM tenA cAritrya aMge vAto zarU thaI. te eka ja saranAme mahinAmAM be vAra kAgaLa lakhAvatI ane paisA bharatI. eTale lahiyA pAsethI saranAmuM laI, eka jaNa potAne kharce meTa0 jaI AvIne tenA bALakane najare joI paNa AvyuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA-dIkarI 1 A badhuM thatAM varasa nIkaLI gayuM hatuM. evAmAM eka savAre kArakhAnAnI mukAdama bAIe nagarapatine nAme 50 fAMka phenTAinanA hAthamAM mUkI tene kahyuM, 'tArA jevI bhraSTa strIne kArakhAnAmAM rAkhI zakAya tema nathI. tuM have chUTI che. ane nagarapatie jaNAvyuM che ke, tuM A zahera paNa choDI jAya to sAruM.' A ja samaya daramyAna thenAraDiya2e mAsika 7 ne badale 12 fAMka mAgyA pachI potAnI mAga vadhArIne 15 fAMkanI karI hatI. phenTAIna AbhI ja banI gaI. teNe totaDAte avAje thoDIka AjIjI karI joI; paNa mukAdama bAIe tene kArakhAnA bahAra nIkaLI javAno hukama karyA. zaramathI gUMgaLAtI te kArakhAnA bahAra nIkaLI ane potAnI oraDIe pAchI AvI. moM. meDalInane A kazAnI khabara na hatI. te pote niyama tarIke kArakhAnAnA strIvibhAgamAM kadI jatA nahIM. te vibhAganI mukAdama tarIke eka kumArikA bAIne temaNe pAdarInI bhalAmaNathI nImI hatI. meDalIna tenA upara dareka bAbatamAM saMpUrNa vizvAsa mUkatA. phenTAIne zaheramAM nokaraDI tarIkenI nokarI zodhavA mAMDI. paraMtu koIe tene rAkhI nahIM. sarasAmAna ane bhADAnuM devuM na pate tyAM sudhI tenAthI zahera paNa choDAya tema na hatuM. badhuM vecI sATI teNe 50 phrAMka devA peTe vaheMcI ApyA. chatAM tene 100 phrAMkanuM devuM rahyuM. te have lazkaranAM kapaDAM sIvavAnA kAme lAgI. temAM tene rAjanA cha pensa maLatA. temAMthI cAra pensa to tene dIkarIne mokalavA mATe ja bacAvavA paDe. pariNAme, thenAra Diyarane mokalavAnI rakamamAM te aniyamita banatI cAlI. vadhAre paDatI majUrI ane kaMgAliyatathI dhIme dhIme tenuM zarIra ghasAvA lAgyuM. tene je thoDIka sUkI udharasa rahetI hatI, te khUba vadhI gaI. eTalAmAM ziyALo Avyo. phrAMsanA A Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAha bhAgamAM ziyALAmAM divase paNa prakAza jevuM hoya ja nahIM; ane divasoya TUMkA eTale kAma ghaNuM ochuM UtaravA lAgyuM. thenAraDiyara daMpatInA paisA mATenA tagAdA paNa ghaNA vadhI gayA. eka divasa to thenAraDiyare lakhyuM ke, "koseTa have cheka ja ughADI thaI gaI che, A ziyALAmAM tene ekAda garama kapaDuM paNa nahIM maLe, to te lAMbuM nahIM jIve mATe game tema karIne dasa phAMka to tarata mokalo ja." phenTAine Akho divasa e kAgaLa hAthamAM coLyA karyo. pachI rAte hajAmanI dukAne jaI, teNe potAnA vALa kapAvI nAkhyA. hajAme te sonerI vALanA tene dasa phUAMka ApyA. phenTAine gUMtheluM garama pharAka kharIdIne thenAraDiyara daMpatIne mokalyuM. teo te joI gusse thaI gayAM. kAraNa, temane paisA ja joItA hatA. e pharAka to temanI nAnI chokarIne ja paheravA maLyuM; keseTa TADhe pUjatI ja rahI. phenTAIna have mAthe goLa TopI bAMdhavA lAgI, jethI tenuM boDuM mAthuM DhaMkAI rahe. phenTAinanA manamAM ane zarIramAM dhIme dhIme kALA pheraphAra thatA jatA hatA. potAne kAma vagaranI rakhaDatI karI mUkanAra meDalIna bApune te sauthI vadhAre dhikkAravA lAgI. have tene mAtra keseTa pratye ja mAyA-mamatA jevuM bAkI rahyuM hatuM; ane paisAvALI thayA bAda tene pharI potAnI pAse lAvavAnI AzAmAM ja te mota sAme jhajhUmI rahI hatI. tenI udharasa vadhatI cAlI, ane tene rAte parasevo vaLavA mAMDyo. eka divasa tene thenAraDiyara taraphathI kAgaLa maLyo ke, koseTane mudatiyo tAva lAgu thayo che, enI moMghI davAo amArAthI lavAya tema nathI. eka aThavADiyAmAM 40 phAMka nahIM mokalo to tamArI dIkarIne marI gayelI jANajo." phenTAIna gAMDAnI peThe khaDakhaDATa hasI paDI. "juo to Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnIkarI kharA; mArI pAse 40 phrAMka mAge che; huM kayAMthI lAvavAnI hatI ?' 33 kAgaLa hAthamAM rAkhI, te zerImAM dADI gaI. tene have jAtanuM bhAna rahyuM na hatuM. rastAmAM eka ToLuM ekaThuM thayuM hatuM. dAMta kheMcanAro ane dAMtanAM cokaThAM besADanAro eka dAktara ToLA AgaLa Ubho rahI ramUjI bhASaNa Apato hato. phenTAina paNa te ToLAmAM UbhI UbhI tenI ramUja upara hasavA lAgI. tene hasatI jotAM veMta ja pelo dAMta kheMcanArA bolI UThayo, 'vAhare mArI hasatI parI ! tAre bahu suMdara dAMta che. jo tuM mane tArA AgalA be dAMta vecavA icche, to tane darekanA vIsa fAMka ApavA huM taiyAra chuM.' phenTAIna tarata kAnamAM AMgaLIo khosau, tyAMthI cAlatI thaI. bApare, mArA AgalA be dAMta ! vALa to pharI paNa Uge; paNa dAMta ! pachI to huM DAkaNa jevI ja dekhAuM. tenA karatAM pAMcame mALathI paDatuM mUkavuM sAruM.' paNa rAta sudhImAM to kAseTanuM dayAmaNuM moM tene gabharAvavA lAgyuM. te tarata pelA dAktara pAse doDI gaI. moDI rAte te pAchI pharI, tyAre tenuM moM lohIluhANa thaI gayuM hatuM ane tenA khIsAmAM 40 fAMka khakhaDatA hatA. 'mArI dIkarIne have davA vagara pelA tAvathI maravuM nahIM paDe !' e paisA thenAraDiyarane pahoMcyA; paNa kAseTa mAMdI hatI ja kAM? phenTAine have oraDI kADhI nAkhI ane mALiyAmAM rahevAnuM zarU karyuM. tenI AMkho have vicitra rIte tagatagavA lAgI. dareka udharase tene khabhAnI DAbI hAMsaDIe dukhAvo thato. divasanA te sattara kalAka sIvaNakAma karatI. paNa evAmAM eka ThekedAre kedakhAnAnI badhI strI-kedIone sastAmAM le0 - 3 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 le sijharAmha kAme rokI lIdhI. eTale bahAranI majUrIno 62 rojanA nava sU (savA traNa paisA) thaI gayo. AkhA divasanA kAmanA nava sU! 6 leNadAronA tagAdA have vadhI gayA; ane thenAraDiya2e paNa phenTAInane AkharI kAgaLa lakhyo ke, pAchalA caDelA sau fAMka tarata ja mane nahIM maLe, to rAgamAMthI UThelI keseTane huM gharamAMthI kADhI mUkIza.' 'so fAMka !' phenTAine vicAryuM. 'paNa kayA dhaMdhAmAMthI mane divasanA so sU paNa maLe tema che? bhagavAna jANe A loko mArI pAse zuM karAvavA icche che? ThIka ! have huM mArI pAse je bAkI 2hyuM che, te ja vecIza!' ane e abhAgaNI strI potAnuM rUpa vecavAno dhaMdho karavA lAgI. phenTAIna dasa mahinA bAda, 1823nA jAnyuArInI zarUAtamAM lazkarI amaladAronI hoTala pAse eka bajAru strI potAnA dhaMdhAnA veMtamAM AMTA mAratI hatI. te vakhate gAmano eka tavaMgara vaMThela juvAniyo tenI mazkarIo karato tene satAvI rahyo hato. 'vAha kUtarI! zuM tAruM rUpa! tAre keTalA dAMta che, bokhI !' I. pelI bicArI baraphathI Dha'kAyelA rastA upara jema tema aDabaDiyAM khAtI AMTA mAratI hatI, ane gAmanA utAra jevA pelA jANItA juvAniyAnI pajavaNI sAme joyuM-na-joyuM karatI hatI. paNa tethI to pelAne vadhAre zUra caDavA lAgyuM. pelI ka*Ika ciDAya ke vakare evuM karavA khAtara, eka vakhata tenI pITha pharI ke tarata tenI pAchaLa chAnAmAnA jaI, pelAe Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phenTAIna mUThI bharIne barapha tenI khulI bocI nIce sarakAvI dIdho. pelI cIsa pADI UThI ane pAchI pharIne juvAniyA upara cittAnI peThe lapakI. pachI potAnA nakhathI tenA gAla utaraDIne te evA zabdo bolavA lAgI, ke je kAgaLa upara lakhI zakAya nahIM. dhAMdhala sAMbhaLI hoTalamAMthI temaja rastA uparathI loko ToLe vaLyA; ane tALIo tathA bUmo pADI baMnene vakarAvavA lAgyA. eTalAmAM acAnaka ToLAmAMthI eka UMco mANasa dhasI Avyo ane e strIne tenAM kAdavathI kharaDAyelAM kapaDAM vaDe pakaDIne bolyo, "cAla mArI sAthe." strIe mAthuM UMcuM karyuM ane jAvaTane oLakhyo. te ekadama phIkI paDI gaI ane bhayathI i javA lAgI. daramyAna pelo harAmI juvAniyo pobArA gaNI gayo. loko pAchaLa pAchaLa huriyo bolAvatA thANe AvyA. pheMca kAyadAmAM A varganI strIone polIsanI ja munasaphI upara choDI dIdhelI hoya che. "eka vezyAe eka pheMca nAgarikanuM, matadAranuM, traNa mALavALA makAnanA mAlikanuM apamAna karI tene zArIrika vyathA pahoMcADI hatI. jAvaTe phenTAinane che mahinAnI sajA pharamAvI. "mahinA! jelamAM! bApare, mArI vahAlI koseTanuM zuM thaze? inspekaTara sAheba, thenAraDiyaronuM mAre so phrAMka devuM che." te paga upara UbhI thaI zakI ja nahIM. polIso tene ghasaDIne laI cAlyA. phenTAina karagaravA lAgI : "mAre kazo vAMka nahoto, sAheba. temaNe mane nAhaka cIDavyA karI. mane thayuM ke bhale teo sAheba thoDo AnaMda kare. paNa temaNe pachI vinA kAraNe mArI bocI nIce barapha sarakAvI dIdho. mArI tabiyata sArI rahetI nathI, ane barapha ekadama bocI nIce Avyo eTale huM ciDAI gaI. huM temanI mAphI mAgavA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 le mijharAyala taiyAra chuM. huM so fAMka nahIM mokaluM to thenAraDiyA mArI mAMdI dIkarIne zerImAM hAM kADhaze. te bahu nAnI che; tenAthI kAmakAja paNa zuM thaI zake? sAheba, huM kharAba jAtanI strI nathI; paNa mane kArakhAnAmAMthI kADhI mUkI, ane mA2e dIkarI mATe paisA mokalavAnA hatA, eTale A dhaMdhA karavA paDe che.' A agAu thoDo vakhata thayAM eka mANasa thANAmAM koI na jue tema aMdara dAkhala thayo hato. teNe badhuM sAMbhaLyuM hatuM. te have AgaLa Avyo ane bolyo, 'jarA thobho !' jAvaTe najara UMcI karI, ane mAM. meDalInane oLakhyA. 'nagarapati sAheba, Apa zuM paNa 'nagarapati' eTalA zabdo sAMbhaLatAM to phenTAIna acAnaka jamIna uparathI sIdhI UchaLI, tathA meDalIna sAme jaIne 'tuM ja nagarapati che kema ?' ema bolIne temanA mA~ upara thUMkI. mAM. meDalIne potAnuM moM lUchI nAkhyuM ane kahyu', 'inspekaTara jAva, A bAIne mukta karo.' kSaNabhara to jAvane potAnI iMdriyo kharekhara ThekANe che ke nahIM tenI ja zaMkA thaI AvI. eka bajAru strIne nagarapatinA moM sAmuM thUkatI jovI, e jema kalpanAmAM paNa na lAvI zakAya; temaja eka nagarapati e ja bajAru strIne pAcho mukta karavAno Adeza Ape, e to tethI paNa vadhu na mAnavA jevI vAta hatI. phenTAina paNa e zabdo nagarapati bolyo ema mAnI na zakI. teNe te zabdo jAvanA ja mAnI lIdhA. te tenA sAmuM joIne bolI, 'sAheba, A Dhacaro badamAza nagarapati ja mArA badhA du:khanuM ane pAyamAlInuM mULa kAraNa che. tenA kArakhAnAnI keTalIka navarI DAkaNoe mAre mATe game tevI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phenTAina vAto karavA mAMDI, eTale ANe te uparathI mane nokarImAMthI ja kADhI mUkI. eka bAIne Ama rojagAra vagaranI rajhaLatI karavI, e puruSa mANasanuM lakSaNa kahevAya? pachI rojagAra vagaranI thaI, eTale ja mAre A dhaMdhA karavA paDayA. mAre mArI nAnI dIkarI mATe paisA mokalavA paDatA. bAkI huM mULa kharAba strI nathI.' ATaluM kahI, te sipAIo tarapha pharIne bolI, "juo dosto, jAvaTa sAhebe mane chUTI karI che eTale huM jAuM chuM. huM have AvuM tophAna kadI nahIM karuM. sagRhastha loko jarA hasavA mATe amArA jevIne thoDuM aDapaluM kare paNa kharA; emAM vaLI amAre ciDAvuM zuM? sAheba, e to mArI tabiyata kharAba rahetI hatI, ane temAM vaLI mArI pAse e eka ja sAro rezamI pozAka hato te bagaDyo, eTale mane gusso caDI gayo." ATaluM kahI, te bahAra nIkaLavA jatI hatI, tevAmAM ja jAvaTe jANe UMghamAMthI coMkI UThayo hoya tema vikarALa cahero karI bolI UThayo, "sArja'Ta, jotA nathI, pelI DAkaNa nAsI jAya che te? koNe tamane tene chUTI karavAnuM kahyuM che?" "ma." meM. meDalIne jaNAvyuM. phenTAinanI AMkha phATI gaI. rUMdhAne heye te jAvaTe tathA me. meDalIna e baMne jaNA tarapha najara karavA lAgI. jAvaTe phIkA mee tathA bhUrA paDI gayelA hoTho sAthe nagarapati tarapha joIne bolyo : meM. nagarapati sAheba, e nahIM banI zake." zAthI?" A tuccha strIe eka saddagRhasthanuM apamAna karyuM che.' inspekaTara jAvaTe, juo sAMbhaLo; tame A chokarIne pakaDIne laI jatA hatA, tyAre huM te tarapha thaIne jato hato. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila lokonuM ToLuM tyAM ja UbhuM hatuM. mane tapAsa karatAM badhI vAta samajAI che. tamAre pelA mANasane ja keda pakaDavo joIto hato. A bAIno kazo vAMka na hato." javaTe virodha karatAM kahyuM, "eNe ahIM ja mArA dekhatAM meM. nagarapatinuM paNa apamAna karyuM che.' "e mAre potAne lagatI vAta che." sAheba huM ApanI kSamA mAguM chuM; paraMtu e apamAna ApanuM nathI, paNa nyAyanI adAlatanuM che. e strIe che mahinA jela javuM ja paDaze." meMmeDalIne dhImethI paNa makkamatAthI javAba Apyo - eka vakhata A vAta lakSa daIne sAMbhaLI lo - te eka divasa mATe paNa jela jaze nahIM !' jAvaTe A makkama zabdo sAMbhaLatAM ja sthira najara karI kaMIka adababharyA avAje bolyo - "A guno zerImAM banela hoI, mArI hakUmatano che. ane huM A chokarIne sajA karavAno AnA javAbamAM . meDalIna potAnA hAthanI adaba vALIne evA kaDaka avAje bolyA ke, temano evo avAja pahelAM A zaheramAM koIe kadI sAMbhaLyo na hato : A banAva zaheranI polIsane lagato che ane kriminala koDanI navamI, agiyAramI ane chAsaThamI kalama anusAra eno pheMsalo ApavAnuM kAma mAruM che. huM hukama karuM chuM ke, A bAIne ekadama mukta karavAmAM Ave.' jAvaTe chello prayatna karyo - "paNa, nagarapati sAheba -' "jo eka zabda paNa bolyA, to tamArA upara huM manasvI gerakAyadesara aTakAyata mATe kAma calAvIza." mane bolavA do sAheba -' Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phenTAIna 'ekadama ahIMthI cAlatA thAo!' me. meDalIne kahyuM. jAvarTe A prahAra raziyana sainikanI peThe khullI chAtIe jhIlyo. te nagarapatine jamIna sudhI namana karI, bahAra cAlyo gayo. phenTAina ghenamAM hoya ema bAraNAne aDhelIne UbhI hatI. potAnI najara samakSa be virodhI sattAo vacce eka bhayaMkara yuddha khelAyeluM teNe joyuM. baMnenA hAthamAM tenI jiMdagI, teno AtmA, ane tenuM bALaka hatAM. e bemAMno eka mANasa tene aMdhakAramAM haMmeza mATe DubADI devA icchato hato; bIjAe tene prakAzamAM pharI sthApita karI hatI. deve dAnavane harAvyo hato, paNa kaMpAvI mUke tevI vAta e hatI ke phenTAina potAne bacAvanAra devane ja A ghaDI sudhI potAnI badhI barabAdInuM mULa gaNI dhikkAratI AvI hatI. ane je ghaDIe pote tenuM ghora apamAna karyuM hatuM, te ghaDIe ja teNe tene haMmezanA aMdhakAramAMthI bacAvI hatI. - me. meDalIna have tenA tarapha vaLyA ane mahA prayatna AMsu rokIne dhImethI bolyA: "meM tArI badhI vAta sAMbhaLI che. te je kahyuM temAMnuM kazuM huM jANato na hato. te mane arajI kema na karI? Aje have huM tAruM badhuM devuM cUkavI dauM chuM ane tArI bALakIne teDavA mANasa mokaluM chuM. tuM pote javA icche, to tuM ja tene teDavA jaI zake che. tyAra pachI tAre ahIM rahevuM hoya to ahIM raheje, ane perIsamAM rahevuM hoya to perIsamAM raheje - AjathI tAruM ane tArI bALakInuM badhuM kharca mAre mAthe che. tAruM ghora du:kha have dUra thAo; ane tuM tAruM Atmagaurava pharIthI prApta kara. huM to ema paNa kahuM chuM ke, paramAtmAnI najaramAM tuM kadI sadguNI ane pavitra maTI ja nathI, bahena!' Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAha bicArI phenTAina sahana karI zake tenAthI A ghaNuM vadhAre hatuM. te mAtra be ke traNa vAra "oha, oha, oha" eTaluM bolI zakI; ane pachI koI rokI zake te pahelAM meM. meDalIna sAme ghUMTaNiye paDIne temano hAtha pakaDI teNe potAnA hoTha upara dabAvyo-na-dabAvyo, tevAmAM to mUIi che thaI te jamIna upara DhaLI paDI. jAvaTa meM. meDalIne phenTAinane potAnA makAnamAM ja sthApelA sevAzramamAM khaseDI; ane tenI sAravAra sevAzramanI sAdhvIone soMpI. tene sanepAtano tAva caDI Avyo hato. - moM. meDalIne thenAraDiyara daMpatIne kAgaLa lakhyo. phenTAInane temanuM 120 phrAMkanuM devuM hatuM. meDalIne 300 phUAMka mokalyA ane tarata jAte AvIne bALakIne mUkI javA jaNAvyuM, kAraNa ke tenI mA pathArIvaza hatI. thenAraDiyara to camakI ja UDyo, "vAha, A to kharI majA ! have A deDakIne game tema karI hAthamAMthI javA ja na devAya !" javAbamAM thanAraDiyare vadhArAnA 200 phrAMkanuM bila ravAnA karyuM. meM. meDalIne 300 phrAMka mokalyA, ane lakhyuM, "koseTane laIne tarata Avo." "bhalA bhagavAna !' thanAraDiyare kahyuM, "A to kharI dUjhaNI gAya !" daramyAna phenTAinano tAva aTakyo nahIM; koseTa kayAre Avaze enI AzAmAM ja te jANe TakI rahI hatI. DAkaTare eka divasa tene tapAsyA pachI potAnuM mAthuM dhuNAvyuM. meM. meDalIna pAse UbhA hatA. temaNe tarata pUchayuM : "kema lAge che?" Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaTa tenA koI priyajanane te maLavA mAge che?' hA, tenI bALakIne." "to tene have tarata bhegI karI do.' meM. meDalIna camakI UThaDyA. paNa thanAraDiyara hajAra bahAnAM kADhIne divasa bhAgyA karato hato. koseTa mAMdI che; A TADhamAM tene musApharI karAvAya tema nathI; bIjAM keTalAMka nAnAM devAMno hisAba karavAno bAkI che -' vagere. meM. meDalIne kahyuM, "huM abaghaDI mANasa mokaluM chuM; jarUra lAgaze to huM jAte ja jaIza." me. meDalIne phenTAinanA lakhAvyA pramANe nIce mujaba kAgaLa lakhyo; phenTAine nIce sahI karI. ma. thenAraDiyara - tame A ciThThI lAvanArane keseTa soMpI dezo; te badhI bAkInI nAnI rakamo cUkavI deze. - ApanI phenTAIna.' paraMtu Izvare juduM ja dhAryuM hatuM. bIjI savAre meM meDalIna potAnI kacerImAM keTalAMka agatyanAM kAmo patAvI rahyA hatA, jethI jarUra paDe to pote ja keseTane laI AvavA jaI zake. te vakhate jAvaTe bahArathI kaheNa mokalyuM ke, pote nagarapati sAhebane maLavA mAge che. jAvarTanA moM upara Aje eka prakAranI pazcAttApanI ane daDhatAnI vicitra chAyA hatI. aMdara AvIne salAma ryA bAda te gaMbhIratAthI bolyo - nagarapati sAheba, huM Apane araja karavA Avyo chuM ke, Apa mane nokarImAMthI baratarapha karAvo. cha aThavADiyAM agAu pelI chokarIvALI vAta banyA pachI, meM gusse thaIne perIsanA polIsa vaDA samakSa ApanA upara eka gaMbhIra AkSepa karyo hato. vIsa varSa upara huM Tule baMdare lazkarI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAmha vahANo upara dekharekha rAkhanAra madadanIza hato. te vakhate jIta vAjita nAmanA eka kedIne meM joyo hato. vahANa uparathI chUTayA pachI e jIna vAjine eka bizapane tyAM corI karI hatI ane pachI eka gAruDInA chokarAne rAjamArga upara lUMTayo hato. ATha varSathI e mANasa alopa thaI gayo hato. keTalAMka kAraNosara mArI khAtarI thaI ke, Apa ja e kedI cho; ane e jAtano AkSepa meM perIsanA polIsa vaDA samakSa karyo.' 42 'temaNe tamane zo javAba Apyo?" meDalIne pUchyuM. 'ke huM gAMDA thayo chuM; kAraNa ke, sAco jIna vAjina jaDayo hato ane te ja vakhate temanI kedamAM hato.' mAM. meDalInanA hAthamAM je copaDI hatI, te ekadama paDI gaI. te eka ja zabda bolA zakayA -- 'heM !' "huM Apane vigate badhI vAta kahuM sAheba. eIlI kaloyamAM eka ceMpamethyu nAmano DAso hato. te bahu kaMgALa hAlatamAM raheto hato. A mosamamAM te sapharajananI corI karatAM pakaDAyo. e to eka sAmAnya phojadArI adAlatano ja mAmalo kahevAya. paNa nasIbano joga ke, kedakhAnAnI oraDI samarAvavAnI hatI, tethI maeNjisTreTe tene asanI jelamAM khaseDavAno hukama karyo. A jelamAM breveTa nAmano eka jUna gunegAra kaI gunAsara pakaDAIne Avelo hato. tene daravAjA upara kUMcInuM kAma soMpeluM hatuM. teNe ceMpamethyune jotAM ja oLakhI kADhayo ane kahyuM ke, 'vAha, A to mAro jUno sobatI jIna vAjina ! kema alyA, mArI sAme jo to kharA! oLakhANa paDe che ke nahIM!' ...... pelo coMpamethyu DhoMga karI ajANapaNuM batAvavA gayo; 20 varSa pahelAM tuM ne hatA te bhUlI gayo?' paNa breveTe tarata kahyuM ke, 'alyA huM TulAM baMdare vahANa para sAthe Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAva ceMpamethyu cheka ja nAmukkara javA lAgyo eTale te bAbatanI tapAsa zarU thaI. breveTa uparAMta vahANa upara bIjA be kedI tene oLakhI zake tema hatuM. te bene vahANa uparathI lAvavAmAM AvyA. temaNe paNa pelA DhoMgI ceMpamethyune jIna vAjina tarIke oLakhI kADhayo. 43 "e ja arasAmAM mArA kAgaLa perIsa gayo, eTale nyAyAdhIze mane paNa tene oLakhavA bolAvyo. huM paNa tyAM jaI tene joI Avyo, to te kharekhara jIna vAjina ja hato. have tenI sapharajananI corI gaMbhI2 guno banI jaze. teno kesa have jUrI samakSa upalI adAlatamAM cAlaze, ane tene sajA paNa jIvanabhara vahANa upara sakhata kedanI thaze. vaLI gAruDInA chokarAne lUMTavAnI bAbata paNa che ja. AvatI kAle ja teno phesalo che. "mAre Aje sAMje ja te mukaddamAmAM jubAnI ApavA ahIMthI UpaDavAnuM che. paNa te pahelAM, ApanI sAme Avo gaMbhIra AkSepa mUkavA badala barataraphInI sajA levA huM Avyo chuM. zaMkA lAvavI ane tapAsa karavI e mArA jevAnuM kAma ja kahevAya; paNa kazA purAvA vinA gussAmAM AvI jaI, varabuddhithI Apa jevA mAnavaMta nagarapati tathA mejisTreTa sAheba upara sIdho AkSepa karavo, e bahu gaMbhIra bAbata che. meM ApanI mAraphata sarakAranuM ja apamAna karyuM" kahevAya. tethI nagarapati sAheba, huM mAgaNI karuM chuM ke, inspekaTara jAvane baratarapha karavAmAM Ave.' ,, 'ThIka che, e bAbata ApaNe pachI vicArIzuM,' kahI mA~. meDalIne potAno hAtha jAva tarapha dharyAM. jAva kaDakAIthI pAcho khasI gayo ane bolyo, nagarapatisAhebano hAtha mArA jevA eka halakaTa jAsUsa mATe C Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila na hoI zake. mArI jagAe bIjo mANasa AvI pahoMcaze, tyAM sudhI alabatta huM mArI pharaja upara cAlu rahIza." te ja divase pAchale pahore moM. meDalIna rAbetA mujaba phenTAinanI khabara kADhavA gayA. paraMtu phenTAinanI pathArI pAse sIdhA jatA pahelAM temaNe sisTara siplAIsane bahAra bolAvI. sevAzramano kArabhAra te bAInA hAthamAM hato. te namra, tAparAyaNa, saMskArI bAI hatI. AkhA saMpradAyamAM akhaMDa satavAdI tarIke tenI khyAti hatI. meM. meDalIne simaglAsane avAjamAM eka prakAranA thaDakA sAthe phenTAinanI khAsa saMbhALa rAkhavA bhalAmaNa karI. - tyAra pachI meDalIna bApu sIdhA potAnI kacerImAM gayA. tyAM temaNe phrAnsanA rastAonA nakazAne kALajIthI tapAsIne keTalIka noMdha karI. pachI eka divasamAM sATha mAIla pahoMcADe ane bIje divase teTalA ja mAIla pAcho lAve tevA eka dhoDAne tathA vajanamAM halakI DamaNIne bhADe TharAvyAM. bhADuM agAuthI cUkavI dIdhuM tathA baMnenI kiMmata paNa anAmata ApI rAkhI. pachI bIje divase DamaNIne savAre sADA cAre potAnA makAnanA bAraNA AgaLa hAjara karavAnuM jaNAvI, te ghera pAchA pharyA. meM. meDalInanI DamaNI pAchalI rAtanA aMdhArAmAM ma0 zaheranI bahAra nIkaLI. DamaNIne te pote ja hAMkatA hatA. rastAmAM sAmethI AvatI TapAla-gADInA jaMgI paiDA sAthe temanI DamaNInuM paiDuM athaDAyuM. bUmAbUma thaI gaI; paNa moM. meDalInanI DamaNI pavanavege AgaLa dhae ja gaI. rastAmAM eka jagAe navuM DamaNiyuM tathA bIjI jagAe ghoDo badalyA pachI, te jyAre arvAsa adAlatane mukAme pahoMcyA, tyAre ghaNuM moDuM thaI gayuM hatuM. paraMtu cepamethyavAnuM kAma haju hAthamAM levAtuM hatuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaTa sa A tarapha phenTAInanI Akhara-ghaDI AvI gaI hatI. mAM. meDalIna DamaNI laI bahAragAma gayA haiM ema teNe jANyuM, tyAre te keseTane levA ja gayA haze ema mAnI, e ekadama utsAhamAM AvI gaI. rAte DAkaTara Avyo, tyAre phenTAinanI tabiyatamAM thayelo acAnaka sudhAro joI, te paNa navAI pAmyo. nagarapati jo kharekhara kAle kAseTane laIne Ave, to kadAca phenTAina bacI paNa jAya, evo bharoso tene paDayo. paNa mAM. meDalIna to arrAsanI adAlatamAM jyAM Upamethyuno mukaddamo cAlavAno hato tyAM doDI gayA hatA; keseTane levA nahIM ! adAlatamAM pahoMcI temaNe mukaddamA vakhate hAjara rahevAnI paravAnagI nyAyAdhIza pAse mAgI. nyAyAdhIze ciThThI upara temanuM nAma vAMcatAM ja, potAnI beThaka pAchaLa adhikArI varganA mANaso mATe anAmata rakhAtI beThaka upara temane jagA karI ApI. jAva to jubAnI lakhAvIne kayArano potAne mathake pAcho pharI gayo hato. sarakArI vakIle ceMpamethyune ghora aparAdhI, rIDho gunegAra tathA samAja ane tenI zAMtine khatarArUpa TharAvavA nAmaThAma ane purAvA sAthe joradAra bhASaNa karyuM. vahANa uparanA sAthIdAroe paNa tene jIna vAlajina tarIke oLakhI batAvyo. ceMpamethyu bicAro A badhI mAthAkUTa samajI ja na zakayo. teNe TUkamAM eTalo ja javAba rajU karyA ke, 'sarakArI vakIla mAruM gAma, nAma, ThAma badhuM jANe che, e uparathI te bahu hoziyAra mANasa hovA joIe. kAraNa ke mane potAne ja mAruM gAma kayAM che, ke mAro janma kayAM thayelo tenI *zI khabara nathI. huM to eTaluM jANuM chuM ke, mArAM mA ane bApa paNa raste rakhaDatAM mANasa hatAM; joke mane enI paNa pUrI khabara nathI. meM kazAnI corI karI nathI. A sapharajananI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijherAla DALI, huM vahelI savAre Avato hato tyAre, AgalI rAtanA sakhata tophAnamAM tUTIne rastA upara paDelI hatI. te coravA huM koInI bhIMta kUdIne vADAmAM peTho nathI. kAraNa ke, mane roja khAvA maLyuM hoya tevuM mArI AkhI uMmaramAM banyuM nathI; eTale peTamAM bhUkha hoya mATe acAnaka corI karavA jevuM kAma karI besuM, e mAre mATe jarA paNa saMbhavita nathI." paNa eNpamethyane javAba Apato tarata aTakAvavAmAM Avyo. tenI A badhI vAto, tathA vahANa uparanA sAthIone bilakula na oLakhato hovAno teno DhoMga - e badhuM tenI cAlAkI ja gaNI levAmAM AvyuM. eTalAmAM meDalIna bApue potAnI beThakethI nIce pAMjarA, pAse AvI, vahANa uparanA kedIone potAnI sAmuM jovA kahyuM. pachI tarata nyAyAdhIzane saMbodhIne temaNe kahyuM ke, Apane je mANasa joIe che, te A eNpamethya nathI; tene tarata choDI mUko. kAraNa ke, jIna vAlajina huM chuM." sAMbhaLanArA sauno zvAsa thaMbhI gayo. jaja sAhebanA mukha upara mai. meDalInanA svAthya bAbatanI ciMtA ane sahAnubhUtinI lAgaNI spaSTa chavAI rahI. sarakArI vakIle to prekSakomAM koI DAkaTara hoya to nagarapati sAhebanI sAravAra mATe tarata doDI AvavAnI vinaMti karI. tenA javAbamAM meDalIna mAtra hatAzabharyuM paNa saMtoSanuM phikuM hAsya hasyA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pAche jIna vAlajina savAra thavA AvI. phenTAIne UMgha vagaranI ane tAva bharelI rAta jema tema pasAra karI hatI. cheka savAra lagolaga te jarA UMghe bharAI. te takano lAbha laI, siplAisa tenI davAnuM mizraNa taiyAra karavA davAonA oraDAmAM gaI, acAnaka teNe pAchA pharIne joyuM to me. meDalIna cUpakIthI tyAM dAkhala thayA hatA ane sAme UbhA hatA. temaNe dhIme avAje pUchayuM : phenTAinane kema che?' siplAise TUMkAmAM gaI kAlanI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. te koseTane haju lAvyA nathI ema jANI, phenTAinanuM zuM thaze, tenI citA te batAvavA jatI hatI, tevAmAM meM. meDalInanA mAthA tarapha najara paDatAM te cekIne bUma pADI UThI : "bhalA bhagavAna! Apane zuM thayuM che? Apane badhA vALa taddana dhoLA thaI gayA che!" meM. meDalIna mAtra eTaluM ja bolyA : "huM phenTAInane joI zakuM?' Apa tenI bALakIne teDI maMgAvavAnA nathI?' jarUra; paNa tene teDI lAvatAM haju ochAmAM ochA betraNa divasa thAya. paraMtu mAre phenTAinane to hamaNAM ja jovI joIe; huM kadAca bahu utAvaLamAM chuM." simalAisa e "kadAca' zabdano kazo artha samajI na zakI. phenTAina to nagarapatine jotAM ja hasatI hasatI dhImethI bolI - "ane koseTa?" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maiM sijherAg tene khAtarI hatI ke keseTa temanI sAthe che ja. mAM. meDalIna tenI pathArI pAse khurazI upara zAMtithI beDhA. phrenTAina kahevA lAgI ke, "Apa tene levA ja gayA hatA; huM rAte keTalAya samayathI Apane dUrathI joI zakatI hatI. ApanA mukhAraviMdanI AsapAsa adbhuta prakAza jhaLahaLI rahyo hato. paNa koseTa kAM? Apa lokoe tene mArI pathArImAM ja kema na suvADI? huM AMkha ughADatAM ja tene joI zakata! pelAM thenAraDiyara tene kevI rIte rAkhatAM hatAM ? te dUbaLI paDI gaI che? mane to te ATale varSe na paNa oLakhe. paNa Apane te jarUra 'dAdA' kahetI haze. musApharImAM tene khUba majhA paDI haze. Apane kadAca mAre viSe te bahu savArlo pUchatI haze." 48 mAM. meDalIne tene zAMtithI kahyuM, 'mA, have jarA zAMta thA; korseTa majAmAM che; ane tArI pAse tene jaladI lAvIzuM. paraMtu tuM bahu AvezamAM AvI jaIne bolyA kare che, te sAruM nahIM.' vastutAe phenTAinane zabde zabde udharasa caDatI hatI. paNa acAnaka bAraNA sAme najara paDatAM ja tenI AMkha phArTI gaI. te ekadama cUpa thaI gaI ane chaLI marI hoya tema pathArImAM ardhI beThI thaI gaI. bAraNAne bIje cheDe jAva Urbho hato. vAta ema banI hatI ke, AkhI adAlata mAM. meDalIne karelA adbhuta svArpaNathI cAMkIne stabdha banI gaI hatI. moM. meDalIna te vakhate chevaTanuM eka vAkaya bolIne adAlatamAMthI cAlI nIkaLyA hatA : 'Apa sAhebo haju mane keda pakaDavAnuM jAhera karatA nathI, to hAla turata huM ApanI rajA lauM chuM; kAraNa ke mAre keTalAMka tAkIdanAM kAryo patavavAnAM che. huM koNa chuM ane kayAM jAuM chuM, te sarakArI vakIla barAbara jANe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pAche jIta vAjita eTale jyAre yogya lAge, tyAre Apa loko mane pakaDavAno hukama mokalIne pakaDI zako cho.' x te jayAre bAraNAmAMthI javA lAgyA, tyAre dareka jaNa ApoApa temane javAno mArga ApavA lAgI gayuM. arrAsathI te mamAM AvI pahoMcyA, tyAre cha vAgavA AvyA hatA. AvIne tarata ja temaNe potAnA baeNMkavALa / mAM. lephAiTane kaMIka kAgaLa lakhI TapAlamAM nAkhyo ane pachI sIdhA te sevAzramamAM AvI pahoMcyA. pelo nyAyAdhIza bhalo tathA samaju hato. paNa ceMpamethyune choDI ja mUkavo paDayo, eTale sAcA jIna vAlajanane sajA thavI ja joIe, - e vicAra tene Avyo. teNe tarata mAM. meDalInanI zodha zarU karAvI. temane ma0 tarapha pAchA pharelA jANI, teNe utAvaLe temanI dharapakaDano hukama lakhI nAkhyo ane iMnspekaTara jAvane pahoMcADavA khAsa mANasa doDAvyo. jAva e hukama maLatAM ja paherA uparathI cAra sipAIo ane eka jamAdArane sAthe laI, mAM. meDalInane makAne AvI pahoMcyo. phenTAinane eka ja khyAla Avyo ke, jAva tene potAne keda pakaDavA Avyo che. tene lAgyuM ke, koseTane maLyA vinA tene jelamAM javuM paDaze. te potAnuM mAM baMne hAthamAM dabAvI dayAmaNe avAje pokArI UThI, 'nagarapati sAheba, mane bacAvo ' jIna vAjina ( havethI tenuM te ja nAma vAparIzuM,) Ubho thaI gayo. teNe phenTAinane zAMta avAje kahyuM, 'gabharAIza nahIM; e tAre mATe nathI AvyA.' pachI bava bhaNI joIne temaNe kahyuM, 'tamAre zuM joIe che, te huM jANuM chuM.' le0 - 4 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAnDa to cAla utAvaLa kara -' jAvaTe ekadama tochaDAIthI javAba Apyo. phenTAine e sAMbhaLI potAnI AMkha ughADI. polIsa jAvaTe nagarapatine bocIethI pakaDayA hatA. nagarapatinuM mAthuM nIcuM jhUkI gayuM hatuM. "nagarapati sAheba !' phenTAIne cIsa nAkhI. jAvaTe tenA badhA dAMta dekhAya ema hasIne bolyo, "ahIM koI nagarapati nathI! jIna vAlajine namratAthI jAvarTane kahyuM, "mane traNa divasa Apo; traNa divasamAM jaIne huM A dukhiyArI bAInuM bALaka laI AvuM. je kahezo te nukasAnI huM Apane bharI ApIza. tathA marajI hoya, to Apa mArI sAthe AvI zako cho. atyAre A bAInA jIvanamaraNano savAla che, nahIM to huM AvI vinaMti na karata." alyA, mazkarI kare che ke zuM?" jAvaTe bUma pADI. traNa dahADA, ane te paNa A kUtarInA bhaToLiyAne laI AvavA sAru! vAha, A to amIra-umarAvo jevI vAta che !' "mArI bALakIne laI AvavA?" phenTAIne cIsa pADI. to zuM koseTa ahIM AvI nathI? nagarapati sAheba, mane mArI bALakI lAvI Apo !' jAvaTe jorathI potAno paga pachADyo. "tuM cUpa marIza, DAkaNa? A khare setAnono mulaka che, jyAM vahANa uparanA kedIo mejisTreTo thaIne bese che, ane raste rakhaDatI rAMDonI umarAvajAdIonI peThe sAravAra thAya che, paNa have e badhuM ThIka karI levAno vakhata AvI pUgya che." Ama kahI teNe jIna vAlajinanA bocI AgaLanI kaoNlarone jorathI AmaLyA. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pAche chana vAlajina phenTAina saphALI UbhI thaI. teNe jIna vAlajina sAme najara karI. jAvaTe tarapha najara karI. pachI kaMIka bolavA mAM ughADayuM, paNa gaLAmAMthI kazo avAja na nIkaLyo. kazuMka pakaDavA teNe hAtha pahoLA karyA, eTalAmAM acAnaka te ozIkA tarapha mAthuM pachaDAya tema DhaLI paDI. tenI AMkho phATelI 2hI, ane teno jIvAtmA tenuM du:khI khoLiyuM choDI, vidAya thaI gayo. jIna vAlajine have potAno hAtha bocI tarapha UMco karI jAvaTaMno hAtha khaseDI nAkhyo; ane pachI jAvarTane kahyuM, tame A bAIno jIva lIdho." "cAla, have rahevA de," jAvaTa tapI jaIne bolyo. huM ahIM gALo sAMbhaLavA nathI Avyo. nIce sainiko UbhA che; jaladI kara, nahIM to beDI paherAvavI paDaze." oraDAnA khUNAmAM eka jUno loDhAno khATalo hacamacI gayelI hAlatamAM paDayo hato. AMkhanA palakArAmAM jIna vAlajine teno eka saLiyo kheMcI kADhayo. pachI e saLiyo hAthamAM rAkhI te dhIme dhIme phenTAinanI pathArI pAse gayo. tyAM jaIne pAchuM joI teNe jAvaTane taddana dhImA avAje kahyuM, atyAre mArA kAmamAM kazI khalela na pahoMcADavAnI tamane mArI salAha che.' jAvaTe paNa e saLiyo ane e hAtha joI dhrUjI UThayo. teNe sipAIone bolAvavA javAno vicAra karyo, paNa te daramyAna jIna vAlajina kadAca nAsI jAya to? eTale te jIna vAlajina upara AMkha coMTADI rAkhI, daDo barAbara hAthamAM pakaDI, bAraNA vacce Ubho rahyo. * jIna vAlajina pathArI pAse jaI, phenTAina sAme najara rAkhI ghUMTaNiye paDayo, ane takSaNa dhyAnastha thaI gayo. duniyAnuM kazuM bhAna tene na rahyuM. tenA caherA upara phakta Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para @ mijharAbla eka prakAranI avarNanIya karuNA chavAI rahI. tyAra bAda teNe phenTAInanA kAna pAse mAM laI jaI, dhIme avAje kazuM kahyuM. sisTara simplAisane te kSaNe evo AbhAsa thayo ke, te zabdo sAMbhaLI mRta phenTAinanA mAM upara jANe AnaMdabharyuM smita chavAI rahyuM. tyAra bAda jIna vAjine phenTAInanuM mAthuM mAnI peThe UMcakI ozIkA upara barAbara gohavyuM, ane tenI phATelI AMkho dhImethI baMdha karI. tyAra bAda jAva tarapha pharIne teNe kahyuM ke, 'have huM tamArI AjJAmAM chuM.' jAvaTe jIna vAjinane zaheranI jelamAM pUrI dIdho. AkhA zaheramAM te samAcArathI dhamAla macI rahI. paNa jyAre saue jANyuM ke, te mANasa to eka vArano vahANa uparano kedI hato, tyAre dareka jaNe tucchakArapUrvaka tenI vAta mana uparathI kADhI nAkhI. AkhA zaheramAM mAtra be ke traNa jaNa mAM. meDalInanI smRtine vaphAdArIthI vaLagI rahyAM. mAM. meDalInanA gharanI nokaraDI temAMnI eka hatI. sAMja paDaye A bhalI DosI potAnI oraDImAM camakelI hAlatamAM zokaviSTa thaIne beThI hatI. tevAmAM acAnaka bAraNuM saheja UghaDayuM, ane moM. meDalIna dAkhala thayA. DosIe gaLAmAM adhe AvelI cIsa jorathI dabAvI dIdhI. Apa sAheba ahIM kayAMthI ?' 'hA, huM jelanI bArIno eka saLiyo kheMcI kADhIne ahIM Avyo huM upara moTA oraDAmAM jAuM chuM. tame jaIne sisTara simplAisane bolAvI lAvo; e haju pelI bApaDInI pathArI pAse ja beThAM haze. ' jIna vAjine dIvo laI, potAnA oraDAmAM jaI, eka khAnAmAMthI bizapavALI be dIvAdAnIo kADhI ane eka jUnA khamIsanA kapaDAmAM vIMTI lIdhI. tyAra bAda, potAnI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pAche jana vADhajina tamAma milakata garIbagurabAM mATe riTara riplAisane soMpavAno kAgaLa lakhI kADhayo; ane risTara siplAisa AvatAM tenA hAthamAM mUkI dIdho. sisTare te vAMcI kazuMka bolavA prayatna karyo, paNa tenA gaLAmAMthI avAja na nIkaLI zakyo. te thoDI vAre eTaluM bolI zakI : "e bicArI dukhiyArIne chellI vAra jovA Apa nahIM padhAro ?' "nA, mArI pAchaLa polIsa AvatA ja haze, ane tenA oraDAmAM jo huM pharI vAra pakaDAuM, to te mRtAtmAne pharIthI AghAta thAya." paNa eTalAmAM to dAdara upara doDadhAma karatAM pagalAM saMbhaLAyAM. DosI tenA gaLAmAMthI nIkaLe teTalo moTo avAja kADhIne bUmo pADatI hatI : "bhalA sAheba, huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM ke, ahIM Akho divasa ke sAMje koI ja AvyuM nathI.' jAvaTeno avAja Avyo : "paNa e oraDImAM dIvo baLe che.' e oraDAnuM bAraNuM evI rIte khUNA pAse AveluM hatuM ke tene ughADe eTale aMdaranI jamaNI bAjunI bhata sAthe teno trikoNa banI rahe. jIna vAlajina tarata e khUNAmAM bharAI gayo. sisTara siplAisa tarata mINabattIvALA Tebala pAse ghUMTaNiye paDIne prArthanA karavA lAgI gaI. sAdhvIne prArthanA karatI jotAMveMta jAvaTe bhAre saMkoca sAthe bAraNAmAM ja Ubho rahI gayo. sattA tarapha AdarabhAva e to jAvaTaMnA ghaDataranuM mukhya aMga hatuM. temAMya dharmasattAnuM sthAna tene mana rAjasattA karatAM paNa moTuM hatuM. teNe dhImethI pUchayuM, "sisTara, A oraDAmAM tame ekalAM ja cho?' eka kAramI ghaDI AkhA oraDAmAM toLAI rahI. sisTara siplAisa prANAMte paNa jUThuM bole, e to bane ja nahIM. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 te mizakha DosIne to sisTara siplAisano acUka sAco javAba kalpanAmAM saMbhaLAvA lAgatAM tammara AvI gayAM. sisTare AMkho uMcI karIne dhImethI javAba Apyo, "huM ekalI ja chuM.' topaNa huM pharI pUchavA badala mAphI mAguM chuM - tame Aja sAMje ahIM pelA jIna vAlajinane haragija nathI joyo? te bhAgI gayo che, ane ame tene zodhIe chIe." sisTare javAba Apyo, "nA nathI joyo." uparAuparI te be asatyo bolI hatI : jarAya khacakAyA vinA, jhaDapathI, jANe bhagavAnanI stuti karatI hoya tema. jAvaTe AjubAju saheja paNa najara karyA vinA tarata pAcho pharI gayo. eka kalAka bAda dhUmasamAM thaIne jIna vAlajina utAvaLe zaherathI dUra bhAgI rahyo hato. tenA hAthamAM mAtra kapaDe vIMTALeluM nAnuM sarakhuM poTalI jevuM kaMIka hatuM. te Ama jAvaTanA paMjAmAMthI chaTakIne bhAgyo to kharo, paNa chevaTe pharI pakaDAI gayo. je divase te pakaDAyo, te divasanAM chApAMmAM tenA TUMka ahevAlo prasiddha thayA. eka chApAe (25 mI julAI, 1823) me. meDalInanI pUrva-vigato ApIne pachI jaNAvyuM hatuM ke, "te meDalIna bIjo koI nahIM, paNa 1795mAM lUMTa mATe sajA pAmelo jIna vAlajina nAmano gunegAra ja hato. tene pharI jIvanabhara keda ane sakhata majUronI sajA bhogavavA Tula baMdare vahANa upara mokalI ApavAmAM Avyo che." bIjA chApAe thoDI vizeSa vigato ApIne jaNAvyuM hatuM ke, "A gaThiyAmAM rAmasI baLa hovAthI, jelakhAnAnA saLiyA toDI te bhAgI chUTyo hato. paraMtu traNacAra divasa bAda perIsathI mAMTa7 jatI TapAlagAlamAM te besavA jato Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 942* hato tevAmAM polIse tene pharI jhaDapI lIdho. kahevAya che ke, vacagALAnA A traNa ke cAra divasanA chuTakArAno lAbha lai, teNe cha thI sAta lAkha phrAMka jeTalI rakama ApaNA eka mukhya beMkavALA lephAITane tyAMthI upADI lIdhI hatI. te rakama teNe meMTanI bahAra vagaDAmAM kyAMka dATI dIdhI che. polIsane prayatna karavA chatAM te jagA hAtha AvI nathI. e gaThiyA upara ATha varSa pahelAM dhorI rastA upara eka pramANika nAnA chokarAne lUMTI levAnA Aropasara kAma calAvavAmAM AvyuM hatuM.' ahIM ja sAthe sAthe jaNAvavA jaie ke, meM. meDalIna pakaDAI javAnI sAthe meTa0 gAmanI samRddhi paNa vidAya thaI gaI. temanI hAjarImAM ja AkhA dhaMdhA mATe AtmArUpa hatI. AtmA jatAM khoLiyuM cogaradama saDA ane vinAzanuM dhAma banIne pIMkhAI gayuM. | vahANanA kedI tarIke A vakhate jIna vAlajinano naMbara 9430 hato. naM. 9430 1823nA varSanA okaTobara mAsanA aMta bhAgamAM, bharadariye bhAre tophAnane kAraNe nukasAna pAmeluM laDAyaka jahAja "orAyana' samArakAma mATe Tula baMdaramAM dAkhala thayuM. prekSakonI bhIDa savAra-sAMja DakkA upara kAyama jAmelI rahelA lAgI. eka savAre khalAsIo jahAjanA saDha kholatA hatA. tevAmAM Toce AvelA saDhanA uparanA cheDAne pakaDanAro khalAsI acAnaka lathaDayo ane nIce moMe pANI tarapha paDavA lAgyo. tenA hAthamAM doraDAno eka cheDo AvI gayo. te baMne hAthe pakaDI te adhavaca laTakavA lAgyo. paNa tenI e aMtariyALa dazA joIne kinArA paranAM mANasonAM moMmAMthI ekIsAthe tINI cIsa nIkaLI paDI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 le mijharAcha7 pelA laTakatA khalAsInA hAtha dhIre dhIre thAkatA javA lAgyA. hAthanA radyAsahyA jorathI te doraDAne AdhAre UMce caDavA prayatna karato, paNa tethI to doraDuM vadhAre jhUlavA lAgatuM. tenA hAthamAMthI doraDuM chUTavAnI AkharI ghaDI have lagolaga AvI lAgI. ane e kAramo dekhAva jovo na paDe te mATe keTalAka prekSake to ADuM paNa joI gayA. * eTalAmAM acAnaka eka mANasa khisakolInI capaLatAthI kUvAthaMbhanA tANiyA upara UMce caDato dekhAyo. tenAM rAtAM raMganAM kapaDAM parathI te sajA pAmelo gunegAra hato e nakkI hatuM, ane tenA mAthA upara lIlI TopI hatI eTale te jIvanabharanI sajA pAmelo hato e paNa spaSTa hatuM. vAta ema banI hatI ke, tUtaka upara kedanI sajAnI kAmagIrI bajAvato eka kedI, pelA khalAsIne laTakato joI, paherA uparanA amaladAra pAse ekadama doDI gayo. badhA ja khalAsIo jyAre i jIne pAchA paDatA hatA, tyAre teNe pelA laTakatA khalAsIne bacAvavA potAnA jAnanA jokhame tyAM doDI javA paravAnagI mAgI. pelA amaladAre "hA" kahevA DokuM halAvavAnI sAthe te hathoDAnA eka TakAthI potAnA paga uparanI sAMkaLa chUTI karIne, eka doraDuM sAthe laI UMce caDavA lAgI gayo. Toca uparanA kaThArAe pahoMcI teNe thoDI vAra thobhI AjubAju najara karI lIdhI. pachI kaThArA upara eka jagAe potAnI sAthenA doraDAno eka cheDo gAMDyo. bIjo cheDo teNe pelA laTakatA mANasa tarapha nAkhyo ane te doraDAne AdhAre eka pachI eka mUThI bharI teNe UtaravA mAMDayuM. pelA laTakatA khalAsInI have AkharI kSaNa ja AvI lAgI hatI. tenA hAtha have vadhu eka kSaNa paNa doraDuM pakaDI rAkhI zake tema rahyuM na hatuM. pelA kedIe potAnA doraDAno cheDo e khalAsIne gAMThavA mAMDyo. eka hAthe teNe potAnuM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ha430 doraDuM pakaDyuM hatuM, ane bIje hAthe te A kAma banI zake teTalI jhaDapathI patAvato hato. thoDI vAra bAda te pAcho kaTherA tarapha UMce caDavA lAgyo. tyAM pahoMcatAMveMta teNe doraDuM kheMcI pelA khalAsIne upara tANI lIdho. nIce UbhelA ToLAe tALIo pADI tene vadhAvI lIdho. strIo ekabIjIne vaLagIne DUsakAM bharavA lAgI, ane cAre taraphathI eka avAje eka ja pokAra UDyo, "A bahAdura kedIne ekadama choDI mUkavo joIe!' paraMtu pelA kedIe to tarata ja potAne kAme pAchA UtarI javAnuM ja niradhAryuM hatuM. ane vadhu jaladI UtarI zakAya te mATe te pahelA kaTherA pAsenA doraDA uparathI sIdho sarakato sarakato nIcenA kaTherA tarapha AvavA lAgyo. daza hajAra AMkho paNa tenI pAchaLa pAchaLa ja sarakatI hatI. evAmAM acAnaka sa cAMDyA. adhavaca eka jagAe AvatAM te kaMIka khacakAyo ane thAka ke naMmarane kAraNe lathaDiyuM khAI gayo. AkhuM ToLuM eka kAramI cIsa pADI UThayuM - pelo kedI dariyAmAM gabaDI paDyo hato. eka bIjuM vahANa "orAyana'nI najIka ja lAMgareluM hatuM. pelo kedI barAbara e benI vacce ja paDI gayo hato. cAra mANaso jhapATAbhera eka hoDI laIne UtarI paDayA. paNa pelo mANasa mUelo ke jIvato bahAra pAcho dekhAyo ja nahIM. e be vahANonA game te ekane taLiye tenI kAyamanI jaLazA thaI gaI hatI. e kedInI naMbara 9430 hato, ane tenuM nAma jIna vAlajina hatuM. bIje divase tenA karuNa maraNanI TUMka noMdha chApAMmAM AvI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaTane sArajaMTa have ApaNe koseTanI khabara levA thanAraDiyaranI vIzI tarapha pAchA vaLIe. te vIzInA pATiyA upara "vaTalUno sArajaMTa' nAmavALuM pATiyuM hovAthI ApaNe tarata tene zodhI zakIe. te pATiyAmAM vaeNTalUnA raNamedAnano dekhAva ApI, senApati jevA dekhAtA koI ghAyala mANasane UMcakIne Avato bIjo mANasa cItarelo hato. thenAraDiyarane pUcho, to te potAnI bahAdurInA eka banAva tarIke te citranI vAta kahI batAve. paNa kharI vAta eTalI ja hatI ke, nepoliyana vaTalUnA raNamedAnamAM hAryo, te 1815nA jUtanI 18mI tArIkhanI rAte, ghAyala thayelA ke marelA sainikonI sArI sArI cIjo corI levA thanAraDiyara tyAM pahoMcyo hato. te divasomAM lazkarI kAyadA pramANe e jAtanA corone "dekho tyAMthI hAra karo'nI ja sajA thatI. thenAraDiyare potAnuM DamaNiyuM dUra UbhuM rAkhyuM hatuM, temAM tenI patnI beThI hatI. te pote lohIno kAdava khUMdato khUMdato sAvadhAnIthI medAnamAM AgaLa vadhato hato. tevAmAM caMdranA jhAMkhA prakAzamAM teNe maDadAMnA eka DhagalAmAMthI eka khullo hAtha AgaLa nIkaLelo joyo. te hAthanI AMgaLI upara sonAnI vIMTI camakatI hatI. thenAraDiyare nIcA namI te vIMTI kADhI lIdhI. paNa te pAcho Ubho thavA gayo tyAre teNe joyuM ke pelo hAtha tenA koTanA cheDA sAthe bhiDAI gayo hato! thenAraDiyare nIcA namI jovA mAMDyuM ke te maDadAmAM jIva che 58 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaTane sAraja." ke kema. pachI teNe kheMcAkhaca karI e maDadu DhagalAmAMthI bahAra kADhyuM. maDadAnA zarIra uparanAM kapaDAMnA dorI-paTTA uparathI lAgatuM hatuM ke te A TukaDIno nAyaka-amaladAra haze. thenAraDiyare tenAM kapaDAM phaMphosI ghaDiyALa, paisAnI thelI, cAMdIno kUsa vagere cIjo kADhI lIdhI. evAmAM khullI havA lAgatAM pelo amaladAra bhAnamAM Avyo. teNe pUchyuM, koNa jItyuM?' aMgrejo." DAkue javAba Apyo. mArA khissAmAM paisAnI thelI, ghaDiyALa vagere haze. te tuM kADhI le." DAkue khissAM phaMphosIne kahyuM, "nathI koI kADhI gayuM lAge che.' pelAe kahyuM, "te mArI jiMdagI bacAvI che; huM tane jarUra e badhuM ApI de. have mArI pAse kazuM nathI." eTalAmAM paheregIranAM pagalAM pAse AvatAM saMbhaLAyAM. DAku utAvaLa karavA lAgyo. teNe kahyuM, "juo huM tamArI peThe pheMca lazkarano mANasa chuM, paNa have mAre javuM joIe. huM jo pakaDAi jaIza, to mane goLIe deze. tame paNa have tamArAthI bhagAya tema bhAgajo.' tAro hoddo zo che?" 'sArajaMTa." tAruM nAma zuM?' "thenAraDiyara.' huM e nAma kadI bhUlIza nahi. ane tuM paNa mAruM nAma yAda rAkhaje - ponTamarsa.' * maDadAMne lUMTIne UbhI karelI thApaNamAM ja thanAraDiyare potAnI A vIzI UbhI karI hatI. tenuM kharuM parAkrama ATaluM ja hatuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharA 1823nI sAla cAlatI hatI. nAtAlano tahevAra kAvyo hato. khelADIo ane meLAnI dukAnovALAoe AvIne maTa) gAmamAM DerA-taMbU khaDA karI dIdhA hatA. thenAraDiyaranI vIzImAM te rAte keTalAka gADAMvALA, pheriyA vagere ToLe vaLI pyAlIo gaTakAvatA ane vAtomAM garamAvo lAvatA beThA hatA. bAnu cUlA paranI vALane saMbhALI rahI hatI ane thanAraDiyara mahemAnone vAtomAM temaja pIvAmAM sAtha Apato hato. keseTa tenI rojanI jagAe - eTale ke moTA Tebala nIce cUlAne ajavALe beThI beThI thanAraDiyaranI be chokarIo mATe mojA gUMthatI hatI. tenI AMkha upara thanAraDiyara bAnue thoDA vakhata pahelAM jorathI mukko mArelo; tenuM lohI jAmI jaIne kALuM cakAmuM paDI gayuM hatuM. mAMTa) gAma UMcANa upara AveluM hoI, tyAM pANInuM du:kha bhAre hatuM. lokone dUra jaMgalamAM Avela taLAvaDAmAMthI athavA gAmathI dUra pAeka kalAkane raste AvelA jharAmAMthI pANI bharI lAvavuM paDatuM. pANI bharanAro bhistI ziyALAmAM pAMca vAgyA sudhI ja pANI bharato. te pachI jene pANI joIe, tene jAte ja bharI lAvavuM paDe. e vIzImAM Utarelo eka pheriyo, te vakhate, potAnA tarasyA rahelA ghoDA mATe phariyAda karato tathA pANI bharelI Dola mAgato aMdara Avyo. koseTa tene joI, Tebala nIce beThI beThI paNa kaMpI UThI. TAMkImAM pANI thaI rahevA AvyuM hatuM. - bAnue koseTane taDUkIne kahyuM, "abaghaDI pANI ghoDAne pAI de.' "pANI thaI rahyuM che, bAnu, koseTe maMda avAje javAba Apyo. dhaNIdhaNiyANI baMnee ekIsAthe bAraNuM ughADI, bahAra AMgaLI karIne kahyuM, "jA, atyAre ne atyAre bharI Ava." Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # laoNTala nA sAraja Tu' kAseTane thenAraDiyara bAnuno mukko mAthA upara toLAI rahelo dekhAyo. tenuM mAthuM nIcuM jhUkI gayuM. dhumADiyA najIkanA khUNAmAM paDelI jaMgI Dola teNe hAthamAM lIdhI. te ja vakhate thenAraDiyara bAnue eka khAnAmAMthI phaMphAsIne paMdara-sUno sikko tenA tarapha pheMkayo ane kahyu, pAchI phare tyAre bhaThiyArAne tyAMthI pAMu letI Avaje.' 31 kAseTa bahAra nIkaLI. bAraNuM baMdha thaI gayuM. meLAnI dukAnavALAnA mAMDavAo devaLathI mAMDIne thenAraDiyaranI vIzI sudhI patharAyelA hatA. chellI dukAna bALakonAM ramakaDAMnI hatI. teno bhaSA jarA era hato. dukAnanI barAbara AgaLanI bAjue eka sapheda rUmAla upara be phUTa UMcI eka moTI DhIMgalI mUkavAmAM AvI hatI. tenAM raMgaberaMgI kapaDAM ane DArA jovA Akho divasa gAmanAM bALako ToLe vaLyA karatAM hatAM. koInAM mAbApa te DhIMgalI kharIdavAnI hiMmata karI zake tema na hatuM. rAte jyAre hAthamAM DAla laI, koseTe zerImAM Daga mAMDayAM, tyAre e sthitimAM paNa DhIMgalI sAme te najara karyA vinA rahI zakI nahIM. teNe tenuM nAma mahArANI' pADayuM hatuM. AkhA divasamAM atyAre ja ATale najIkathI najara mAMDIne DhIMgalI sAmuM jovAno tene avasara maLyo hato. paNa eTalAmAM thenAraDiyara bAnue bAraNuM ughADI, tene tyAM UbhelI joIne tarata bUma pADI, 'huM jANatI ja hatI; UbhI rahe deDakI, tAruM goLa-maToLa mAthuM jarA capaTuM karI ApuM.' A zabdo sAMbhaLyA pachI, pAchaLa vAgha paDayo hoya tema chaLIne koseTa nADI, dukAnonuM ajavALuM pUruM thayuM ane khAvA dhAto aMdhakAra koseTane gabharAvavA tathA gUMgaLAvavA lAgyo. paNa thenAraDiyara bAnunA mukkAnI bIkanI mArI te bicArI je nAThI, te cheka jharA AgaLa ja AvIne thobhI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 le mijharAkla rojanI peThe kinArAnuM eka jhADavuM pakaDI, te Dola bharavA pANI tarapha nIcI namI, tevI ja pelo paMdarasUno sikko tenA khissAmAMthI pANImAM gabaDI gayo. Dola bharAI to kharI; paNa te Dola UMcakIne ghera pahoMcavuM e judI vAta hatI. tenA nAnakaDA hAtha ThaMDA pavanathI TharI jatA hatA; tathA DolanA bhArathI tenI hatheLI upara sojo caDI AvyA jevuM darada thatuM hatuM. jaMgala pUruM paNa thayuM nahIM tyAra pahelAM to te besI paDI. thoDI vAre UbhI thaIne teNe pharI Dola hAthamAM lIdhI, tyAre atizaya du:khanA mAryA "o bhagavAna !' e zabdo tenA moMmAMthI nIkaLI paDyA. acAnaka koseTane lAgyuM ke, eka joradAra hAthe tenI Dola UMcakI lIdhI che. tenI pAchaLathI lagolaga AvI lAgelo koI mANasa eka zabda paNa bolyA vinA tenI Dola UMcakIne tenI sAthe cAlato hato. tuM Dola choDI de, beTA, huM ja UMcakI laIza." keseTe jarA paNa aMdezA vagara Dola choDI dIdhI. pelo tenI sAthe sAthe ja cAlavA lAgyo. vAtavAtamAM teNe pUchI lIdhuM ke, te ATha varasanI che tathA vIzImAMthI pANI bharavA ATale dUra AvI che. tAre mA nathI ?' "mane khabara nathI,' bALake javAba Apyo. "bIjAM chokarAMne mA hoya che; mane koNa jANe nathI." pelo mANasa ekadama Ubho rahyo. teNe Dola jamIna upara mUkI dIdhI. pachI koseTanA be khabhA upara potAnA hAtha mUkI, teNe aMdhArAmAM tenuM me jovA prayatna karyo. "tAruM nAma zuM, beTA?" "koseTa." Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vATalUne sArajaMTa' pelA mANasane jANe vIjaLIno AMcako lAgyo. teNe Dola upADIne pharI cAlavAnuM zarU karyuM. "cAla mA, mAre AjanI rAta kaI vIzImAM ja rahevAnuM che. huM tArI vIzImAM ja AvIza." rastAmAM bhaThiyArAnI dukAna AvI gaI, paNa koseTane pAMu kharIdavAnuM yAda rahyuM nahIM. vIzI najIka AvatAM ja teNe dhImethI pelAnA hAthamAMthI Dola laI lIdhI, tathA bAraNuM ughADI, navA mahemAnane AdarapUrvaka aMdara padhAravA kahyuM. paNa mahemAnano cIMtharehAla dekhAva joi, tene kazo khAsa umaLakAbharyo AvakAra vIzIvALAM taraphathI maLyo nahIM. koseTa to AvIne Tebala nIce potAnA gUMthavAnA kAme besI gaI. zeThANIe tarata keseTa pAse pAMu mAgyo. te bicArI enI vAta bhUlI ja gaI hatI, eTale jhaTa javAba ApI beThI, bhaThiyArakhAnuM baMdha thaI gayuM hatuM." thanAraDiyara bAnune eno javAba sAco na lAgyo; eTale bIje divase tapAsa karIne pachI tenI khabara levAno nizcaya karI, teNe paisA pAchA mAgyA. keseTe khisuM phephesI joyuM paNa paisA na maLe ! bAnue tarata khIMTI upara bharavelo cAbakho hAthamAM lIdho. koseTa cIsa pADI UThI. pela. navo mahemAna te ja ghaDIe hAMphaLo hAMphaLo UThayo ane Tebala nIce kaMIka zodhato hoya ema namI, jhaTa Ubho thayo ane bolyo, "lo bAnu; e nAnI chokarInA khissAmAMthI hamaNAM ja gabaDI paDato meM joyo hato.' bAnue e sikako lIdho, paNa te samajI gaI ke e sikko pote Apelo sikko nathI; kAraNa ke A to paMdarane badale vIsa-sUno sikko hato. thoDI vAramAM bAnunI be hRSTapuSTa chokarIo dhamAcakaDI karatI oraDAmAM dAkhala thaI ane aMgArA pAse besI eka Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 te mie DhIMgalI sAthe ramavA lAgI. keseTa gUMthavAnuM bhUla e DhIMgalI tarapha joI rahI. tevAmAM bAnunI najara tenA upara paDI, eTale tarata te taDUkI, "DAkaNa, tuM maphatanuM khAIne AvuM kAma kare che kema ?" mahemAne zeThANIne pAMca phrAMka ApI, keseTane ramavA mATe kAmamAMthI mukti apAvI. koseTa have eka sIsAnI nAnI taravArane cIMtharAM vIMTI, tenI DhIMgalI banAvIne ramavA lAgI. mahemAna vALu karavA beTho. bAnunI be chokarIo thoDI vAre potAnI DhIMgalI paDatI mUkI, bilADInA baccAne pakaDI, tene kapaDAMnA raMgaberaMgI TukaDA parANe vIMTavA lAgI. keseTe temaNe paDatI mUkelI DhIMgalI laIne ramavA mAMDyuM. pAeka kalAka pachI acAnaka pelI chaoNkarIomAMthI ekanuM dhyAna e tarapha jatAM ja teNe potAnI mAne kahI dIdhuM. mA ekadama gusse thaIne UchaLI. potAnI chokarIonI DhIMgalIne hAtha lagADavA badala koseTane teNe evI lAta lagAvI ke koseTa cIsa pADI UThI. pelo AgaMtuka bolyA cAlyA vinA bahAra cAlyo gayo ane thoDI vAramAM AkhA gAmanI IrSyAnI vastu- dukAnanI pelI DhIMgalI-kharIdI lAvyo. teNe keseTa sAme te DhIMgalI mUkI ane kahyuM, "le; A DhIMgalI rama." keseTa to A ja banI gaI, ane Tebala nIce pesI gaI. bAnu tathA tenI be chokarIo paNa saDaka thaI gaI. thenAraDiyara badhI paristhiti samajI laI tarata potAnI dhaNiyANI pAse gayo ane tenA kAnamAM bolyo, "have jo tuM A mANasa AgaLa halakI paDI, to khabaradAra! e DhIMgalInI kiMmata kaMI nahIM toya 37 krAMka haze. e mANasanI marajI barAbara sAcavaje. e dekhAya che tevo garIba nathI.' Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'laoNTalU nA sAraja Ta' 5 tarata bAnue potAnI jIbhamAM umerAya teTaluM madha umerI keseTane kahyuM, 'beTA, e DhIMgalI tAre mATe sAheba lAvyA che. tuM laI le, e tArI che.' 'sAcI vAta che, sAheba ? A mahArANI mAre mATe che?' koseTe pUchyu mahemAnanI AMkho AMsuthI bharAI gayelI hatI. 2DI na paDAya te mATe teNe mAtra DokuM dhuNAvI hA kahI, ane DhIMgalIno hAtha tenA hAthamAM mUkayo. kAseTe DhIMgalIne aDatAMveMta potAno hAtha pAcho kheMcI lIdho. pachI ajANatAM potAnI AkhI jIbha bahAra kADhI; ane ekadama AvezamAM AvI, pelI DhIMgalIne pakaDI lIdhI. bIje divase savAre bila ApatI vakhate thenAraDiyare potAne thayelA A nukasAnano badalo barAbara lIdho! teNe eka rAtanA rahevAnA bhADAnuM tathA sAdA bhojananuM bila 23 fAMkanuM banAvyuM, ane potAnI dhaNiyANIne te vasUla karavA mokalI. pelo hAthamAM poTalI ane DaThaMDA laI nIce AvavA ja nIkaLato hato. thenAraDiyara bAnue tene palALavA sAru gharAkInA abhAvanI, TUMkI kamANInI vagere vAto karI; tathA chevaTe umeryuM" ke, adhUrAmAM pUruM pelI celakI paNa maphatanI temane mAthe paDI che, ane adhurUM ghara to te ekalI khAI jAya che. mahemAne sahAnubhUtipUrvaka kahyuM, 'eno bhAra, tame kaho to, . huM laI lauM.' bAnu to tarata kabUla thaI gaI, ane tene AzIrvAda ja devA maMDI. paNa thenADiyare vacce paDIne, moko joI, mAMghA thavA kahyuM ke, 'e chokarI game tema topaNa mane soMpAyelI thApaNa che, ane tenA upara mane mamatA baMdhAyelI che. mATe tene game te ajANyAnA hAthamAM soMpI na devAya. 90-5 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E le mijharAbva mAre tenI avAranavAra khabara kADhatA rahevuM paDe; eTale tene koNa kayAM laI jAya che, te mAre pahelAM jANavuM joIe.' mahemAne kahyuM ke, 'huM keAseTane laI jAuM, to eTalethI ja badhI vAta pUrI thavI joIe. pachI tene tamAre yAda ja karavAnI nahIM. tamArA hAthamAMthI haMmezane mATe mukta karavA mATe ja huM tene laI jAuM. bolo kabUla che?' 'tenA atyAra sudhInA kharcanA 1500 fAMka mane maLe, to pachI mane vAMdho nathI.' pelAe tarata traNa noTo pAkITamAMthI kheMcI kADhIne Tebala upara mUkI dIdhI. pachI kAseTa AvatAM ja potAnI bacakImAMthI sAta varSanI chokarI mATenAM taiyAra kapaDAMnI joDa kADhIne tene paherAvI dIdhI. te kapaDAM zoka mATenAM kALA raMgatAM hatAM. thoDI vAra pachI baMne jaNa gAma bahAra cAlI nIkaLyAM. kAseTanA hAthamAM tenI 'mahArANI' hatI. potAne koNa karyAM laI jAya che, teno karzo aMdezo tenA nirdoSa manamAM na ho. e ajANyo mANasa ja tene atyAre sau karatAM potAno lAgato hato. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 11 perIsamAM vasavATa jyAre koseTa ane teno tAraNahAra vIzI choDI gayAM, tyAre pAeka kalAka vItyA pachI, thenAraDiyare potAnI patnIne 1500 phrAMkanI noTo batAvI. tenI patnI tarata bolI UThI, "basa eTalA ja?' thenAraDiyara mATe ATaluM maheNuM basa hatuM. te mAthA upara TapalI mArIne bolyo, "kharI vAta; teNe to mane paMdara hajAra phUAMka paNa ApyA hota. A keseTanI vAtamAM kaMIka rahasya jarUra che. pelA pAse tene mATe taiyAra kapaDAM kyAMthI hatAM? jarUra te tene levA mATe ja Avelo!" ATalo vicAra AvatAM te tarata pelI noTo khissAmAM sarakAvatokane jaladI jaladI doDyo. AgaLa jatAM eka jagAe rasto phaMTAto hato, tyAM pUchaparachamAM thoDo vakhata bagaDyo. pachI najare jonAra keIe pelAM bee lIdhelo rasto jyAre batAvyo, tyAre te e tarapha doDyo. paNa e nirjana jaMgalano rasto hato. thenAraDiyara pharI vAra kapALa upara jorathI Tapalo mArIne bolyo, "kharekhara huM gadheDo ja chuM; gherathI mArI baMdUka kema sAthe leto na Avyo?" pelAM be thAka khAvA eka taLAvaDAne kinAre jarA phaMTAIne beThAM hatAM. tyAM thanAraDiyara thoDI vAre hAMphato hAMphato AvI pahoMcyo. teNe tarata paMdaraso phUAMka khissAmAMthI bahAra kADhayA ane keseTane pAchI pharavA kahyuM. keseTa brUjI UThI ane potAnA tAraNahArane vaLagI paDI. pelAe thanAraDiyarane pUchyuM, "kema, zuM che ?' 67 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAlDa thenAraDiyara bolyo, "sAheba, e chokarI mane enI mA soMpI gaI che. enI mAne ja huM e chokarI pAchI soMpI zakuM. Apa kahezo ke enI mA to marI gaI che, to pachI je mANasa tenI mAnA hAthanuM mukhatyAranAmuM lAve, tene ja huM e chokarI ApI zakuM. bIjA koIne nahIM !' pelA mANase tarata khissAmAMthI pAkITa kADhayuM. thenAraDiyara AnaMdathI kaMpI UThayo : "A mANasa vadhAre paisA ApavA mAge che! basa have to huM mAruM teTalA Ape to ja koseTane laI javA dauM' pelAe pAkITamAMthI eka ciThThI kADhIne thenAraDiyarane ApI. thenAraDiyare ciThThI hAthamAM laIne vAMcI - mArca 25-1-23 meM. thenAraDiyara - tame A ciThThI lAvanArane koseTa soMpI dezo; te badhI bAkInI nAnI rakamo cUkavI deze. - ApanI phenTAina. thenAraDiyaranuM me phIkuM paDI gayuM. paNa te namatuM Ape tema na hato. teNe kahyuM, "sahI to barAbara phenTAina jevI karelI che; paNa cAlaze; have ciThThImAM lakhyA pramANe mArI bAkI nIkaLatI rakamo cUkavI do, eTale basa!' pelo mANasa have bolyo, "juo meM. thenAraDiyara, jAnyuArImAM A chokarInI mAe hisAba gaNyo hato, tyAre tamArA 120 phUka nIkaLatA hatA. tyAra bAda nava mahinA pasAra thayA che, eTale mahine 15 phrAMkanA hisAbe tame bIjA 135 phUka mAgo. tene badale tamane 600 phroka pahelAM maLyA che, ane hamaNAM ja 1500 me ApyA." Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsamAM vasavATa thenAraDiyaranuM moM kALuM DhaNaka thaI gayuM. paNa te have jAta upara gayo ane bolyo, "mane abaghaDI bIjA 3000 phrAMka nahIM maLe, to huM koseTane pAchI laI jaIza." ajANyAe javAbamAM koseTane mAtra zAMtithI kahyuM, bahena, cAla UTha.' teNe koseTano DAbo hAtha pakaDyo, ane jamaNe hAthe potAno daDo upADyo. e daDAnI vikarALatA ane AjubAjunI nirjanatA thanAraDiyaranA lakSamAM AvyA vinA na rahyAM. te tAkato ja rahyo, ane pelo koseTane laI AgaLa cAlyo. thenAraDiyara potAnA nabaLA hAtha tarapha joto, ane kapALa kUTato thoDI vAra pachI pAcho pharyo. te rAte perIsamAM eka ghara AgaLa koseTa ane teno tAraNahAra AvI pahoMcyAM, tyAre koseTa tenI pIThe nirAMte UMdhatI hatI. mahArANI tenA hAthamAM ja hatI. perIsanA eka verAna bhAgamAM te makAna AveluM hatuM. te gharano eka oraDo Agale divase bapore ja jIna vAlajana bhADe rAkhI gayo hato. ghara bhADe rAkhI te meTajatA TappAmAM besI gayo hato ane adhavaca ja UtarI gayo hato. tyAMthI jaMgalane raste amuka nizAnIo oLakhato oLakhato, te jyAM potAnI badhI milakata dATelI hatI, tyAM gayo hato. tyAMthI paravArIne te meTa0 gAma tarapha vaLyo, te vakhate ja rastAmAM Dela UMcakIne jatI koseTano tene aMdhArAmAM bheTo thayo hato. . naM. 50 para tarIke oLakhAtA A makAnamAM, uMmare cheka bhinna ane du:khe ekadama samAna evA, jagatathI tajAyelA A be jIvo ekabIjAnI hUMpha rahevAnA hatA ane vikasavAnA hatA. e oraDAnI savAra koseTanA hasavAthI, vAtothI ane gAvAthI zarU thanI. jIna vAlajina divase bahAra ba ochuM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 le mizAla nIkaLata. sAmAnya rIte sAMja thaye te eka-be kalAka pharavA nIkaLato; ane te paNa nirjana zerIomAM ja. koseTane jIna vAlajina sAthe pharavAnuM bahu gamatuM; eTalo vakhata te mahArANI sAthenI potAnI manabhAvatI ramata paNa paDatI mUkavA taiyAra thatI. jIna vAlajane makAnanA mULa sarasAmAnamAM ke potAnAM kapaDAMmAM kazo pheraphAra karyo na hato. tethI rastA upara koi koI veLA keTalIka paragaju bAIo tene bhikhArI dhArI, ekAda sU dAna karatI. te paNa nIco namI teno svIkAra karI leto. ghaNI vAra ema banatuM ke, koI kharo bhikhArI tenI pAse hAtha dharato, tyAre te AjubAju najara karI laI, jaladI jaladI tenA hAthamAM cAMdIno sikko mUkI bhAgI jato. e kAraNe thoDA vakhatamAM te A lattAmAM "dAna karato bhikhArI' e nAme jANIto thayo. Ama ziyALo pUro thavA Avyo. pAsenA devaLa najIka eka bhikhArI raheto hato. te sAmAnya rIte eka avaDa kUvAnI dhAre bhIkha mAgavA besato. jIna vAlajina tenA hAthamAM kazuM mUkyA vinA kadI jato nahi; ane koI koI vAra tenI sAthe vAta paNa karato. bhikhArInI umara 75 varSanI hatI, ane te Akho vakhata mALA pheravyA karato. eka rAte jayAre jIna vAlajina ekalo pharavA nIkaLyo hato, tyAre teNe pelA bhikhArIne tenI rejanI jagAe phAnasa nIce beThelo joyo. jIna vAlajane tenI pAse jaI, tenA hAthamAM roja pramANenI rakama mUkI. paNa eTalAmAM pelA bhikhArIe ekadama potAnuM meM UMcuM karyuM ane jIna vAlajana sAme tAkIne najara karI lIdhI. vIjaLInA jhabakArAnI peThe e banI gayuM, paNa jIna vAlajina cAMkI UThayo. kAraNa ke te pelA bhikhArInuM meM na hatuM, paNa jANe jAvaTanuM meM hatuM! Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsamAM vasavATa 71 bIje sAMje jIna vArjina te tarapha ja pharavA gayo. teNe pelA bhikhArInA hAthamAM rakama mUkIne tenI khAsa khabara pUchI. to te pelo jUno bhikhArI ja hato! jIna vAlajanane lAgyuM ke gaI kAle tene bhrama ja thayo hato. thoDA divasa bAda sAMjanA ATheka vAgyAno sumAra hato. jIna vAjita gharamAM koseTane joDaNI zIkhavato beTho hato. tevAmAM teNe dAdaranuM bAraNuM UghaDatuM ane pAchuM vasAnuM sAMbhaLyuM. A eka navIna ghaTanA hatI. kAraNa ke tenA sivAya e gharamAM oraDIo bhADe ApanAra DeAsI ja rahetI hatI. ane te to dIvAbattInuM kharca bacAvavA sAMjanA cha vAgyAthI ja sUI jatI. jIna vAlijane tarata mINabattI bujhAvI nAkhI ane koseTane pathArImAM suvADI daI, jarA paNa avAja na karavA kahyuM. jIna vAjina pachI potAnI pITha bAraNA tarapha rAkhIne cUpa besI rahyo. lAMbA vakhata sudhI kazo avAja saMbhaLAyo nahIM. eTale teNe cUpakIthI potAnI Doka dhIme dhIme pheravIne joyuM, to bAraNAnI kUMcInA kANAmAMthI prakAzanuM eka TapakuM camakI rahyuM hatuM. arthAt koI tyAM oraDAno gaNasAra sAMbhaLavA hAthamAM mINabattI sAthe gupacupa UbhuM hatuM. thoDI miniTa bAda prakAza cAlyo gayo, paNa pagalAMno avAja na saMbhaLAyo. tyAM UbheluM mANasa pagarakhAM hAthamAM laIne cUpakIdIthI sarakI gayuM hatuM. jIna vArjina AkhI rAta UMghI zakayo nahIM. savAra thatAM ja thAkathI tenI AMkha mIMcAvAnI taiyArImAM hatI. tevAmAM dAdara uparanI aMdhArI galInuM bAraNuM UghaDavAno avAja sAMbhaLI, te jaladI jaladI kU`cInA kANA pAse jaI 'pahoMcyo . ane jovA lAgyo. gaI rAtano ja pagalAMno avAja pAse AvavA lAgyo. atyAre te mANasa tenA bAraNA pAse thobhyA vinA ja dAdara tarapha cAlato thayo. dAdara pAse Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 le mirAnDa jatAM ja prakAzanuM kiraNa tenA upara paDyuM; eTale jIna vAlajina jAvaTanI pITha barAbara oLakhI zakyo ! " sAMja paDI tyAre jIna vAlajina nIce Utaryo ane rastA upara dUra sudhI najara karI Avyo. koI najare na paDayuM eTale te tarata koseTa pAse gayo ane bolyo, "beTA, jaladI cAla joie.' te baMne hatabhAgIonI pAchaLa jatA pahelAM ApaNe vArtAmAM thoDIka pAchaLa najara karI laIe. ma0nI jelamAMthI nAsI chUTelA jIna vAlajinanI zodha karavAnI thatAM, te perIsamAM ja chupAI zake ema mAnI, jAvaTanI badalI perIsamAM karavAmAM AvI hatI. te vakhate jIna vAlajinane pakaDI ApavAmAM teNe je khaMta ane hoziyArI dAkhavyAM hatAM, tethI khuza thaI, polIsavaDAe tene kAyama mATe perIsa khAte ja rAkhI lIdho hato. jIna vAlajinanI vAta dhIme dhIme jAvaTaMnA manamAMthI visAre paDavA AvI hatI. tevAmAM acAnaka eka divase 1823nA DisembaranA arasAnuM chApuM jotAM tenA vAMcavAmAM AvyuM ke, jIna vAlajina dariyAmAM lapasI paDavAthI DUbI mUo. te bAjunI to have nirAMta thaI, ema mAnI jAvaTe tapakIrano taDAko ArAmathI kheMcyo. thoDA divasa bAda perIsanA polIsakhAtAne jillAnA khAtA taraphathI eka bALakInuM meMTamAMthI vicitra saMjogomAM apaharaNa thayAnA samAcAra maLyA. e zaheranA eka vIzIvALAne tyAM phenTAina nAmanI eka strI koseTa nAmanI potAnI bALakI mUkI gaI hatI. te bALakIne koI ajANyo zakhasa AvIne tAjetaramAM uThAvI gayo hato. jAvaTanA hAthamAM e ahevAla AvatAM te tarata cekI UThyo. jIna vAlajane pakaDAtI vakhate phenTAinanI bALakIne choDAvI lAvavA ja traNa divasanI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pirasamAM vasavATa mudata mAgI hatI ! vaLI bIjI vAra jIna vAlajina perIsamAM pakaDAyo, tyAre te meTa0 janI TapAlagADImAM ja besavA jato hato! maTa8mAM ene zuM kAma hoI zake ? have jAvaTane samajAyuM ke pelI phenTAinanI chokarI tyAM hatI! paNa jIna vAlajina to DUbIne marI gayo hato ema kahevAya che, tenuM zuM? jAvaTe thanAraDiyarane tyAM vadhu tapAsa karI. thenAraDiyara samajI gayo ke, polIsanI tapAsanuM lapharuM vaLagaze, to potAnI bIjI paNa ghaNI bAbato ughADI thaze. eTale teNe evuM ja kahevA mAMDayuM ke, e chokarIne laI janAra mANasa teno dAdo ja hato, evuM pachIthI tene mAlUma paDayuM che! Ama badhI vAta jAvaTanA manamAMthI sarI javA lAgI hatI, tevAmAM mArca 1824nA arasAmAM perIsanA amuka lattAmAM dAna karato eka bhikhArI raheto hovAnI vAta tenA sAMbhaLavAmAM AvI. tenI sAthe eka sAtaATha varasanI chokarI rahetI hatI. te loko meTa0thI ahIM rahevA AvyAM hatAM, eTaluM e ghara bhADe ApanArI DosI jANatI hatI. pharI pAchuM meTa! jAvaTanA kAna khaDA thaI gayA. jene pelo mANasa avAranavAra dAna Apato, te gharaDo bhikhArI pahelAM polIsakhAtAno mANasa hato. jAvaTe eka divasa tenI jagAe tenAM kapaDAM paherIne beTho. jAvaTane pelAnuM me joI AbhAsa thayo khare ke, e jIna vAlajina ja hato. pachI jAvaTe e makAnamAM eka oraDo bhADe laI, vadhu khAtarI karavA prayatna karyo. paNa pahelI rAte jIna vAlajina cetI gayo hovAthI jAvarTane phAvyuM nahIM. pachI bIje divase to jIna vAlajina koseTa sAthe ghara choDIne ja nATho. jAvaTa be mANaso sAthe jhADa pAchaLa saMtAIne taiyAra Ubho hato. teNe jIna vAlajinane bhAgato joIne tarata ja giraphatAra na karI lIdho, tenuM kAraNa hatuM, e jIna vAlajina Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 le mijharApta ja che, tathA te ghara choDIne ja nAsI jAya che, enI tene pUrI khAtarI na hatI. te divasomAM chApAMoe polIso sAme pokArI uThAvI uDAvIne temane jarA bItA karI mUkyA hatA. koI buDho penzanara potAnI dIkarI sAthe rAjamArga upara pharavA nIkaLyo hato, tyAre kyAranoya marI gayelo jIna vAlajina nAmano gunegAra mAnI tene polIse pakaDI lIdho, evo AkSepa potAne mAthe Ave enI jAvaTane bIka lAgatI hatI. chatAM, rastA upara cAlatI veLA pelA buDhDhAnI hilacAla evI hatI ke, te jANe polIsane thApa ApavA ja prayatna karato hoya. eTale A koI judo mANasa ja hoya, to paNa te koNa che, kyAM jAya che, vagere mAhitI to meLavavI ja, ema mAnI jAvaTe teno pIcho chupAIne pakaDavA mAMDyo. tevAmAM eka zerImAM thaIne jatAM jatAM eka khulI dukAnano ujajavaLa prakAza jIna vAlajina upara paDatAM jAvaTa tene barAbara oLakhI zakyo. e jIna vAlajina ja hato! tarata jAvaTe pAsenI polIsa-cokImAMthI vadhu madada meLavavAnI peravI karI. temAM thoDo vakhata bagaDyo ane pelo AgaLa nIkaLI gayo. paNa jAvaTane khAtarI ja hatI ke, jIna vAlajina game te rIte nadInI pelI pAra cAlI javA ja prayatna karaze. ane pula uparanA TolavALAne pUchatAM khAtarI paNa thaI ke, eka Doso ane eka chokarI hamaNAM ja tyAM thaIne gayAM. thoDe dUra cAra rastAnuM vizALa cogAna AvatuM hatuM. jIna vAlajina te cAramAMthI eka rastAmAM peTho. e jotAM ja jAvaTanA mAM upara thaIne mita pasAra thaI gayuM. te rasto evo hato ke jene AgaLa eka ja mAM hatuM; vacce bIjI koI galI temAMthI phaMTAtI na hatI. jAvaTe tarata eka mANasane utAvaLathI cakarAvo laI rastAnuM mAM sAmethI rokI levA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ perIsamAM vasavATa doDAvyo; ane pote pahero bharIne pAchI pharatI eka lazkarI TukaDIne madadamAM laI, galImAM tenI pAchaLa dhImethI peTho. keseTa thAkavA lAgI eTale jIna vAlajane tene UMcakI lIdhI. jAvaTe potAno pIcho pakaDI rahyo che, tenI have tene paNa khAtarI thaI hatI. paraMtu pula vaTAvyA pachI pote kayA rastAmAM peTho che tenI pelAone khabara paDI nahIM hoya, ema mAnIne te AgaLa vadhI rahyo hato. tevAmAM rastAne cheDe UbhelA polIsavALAne joI te camakyo. jIna vAlajana tarata pAcho pharyo. eka ThekANe vacamAM UbhA rahI teNe joyuM to pAchaLa jAvaTe potAnAM mANaso sAthe dhIme dhIme AvI rahyo hato. baMne cheDA jAvaTe rokI lIdhA hatA ane vacce bIjI koI galI phaMTAtI na hatI. jIna vAlajina je bhAgamAM adhavaca Ubho hato, tyAM ja ghora aMdhAruM hatuM. kAMI paNa upAya thaI zake to te eTalA bhAgamAM che. te bhAgamAM eka bAjue vizALa vaMDho hato. tenI pAchaLanA bhAgamAM evI nIrava zAMti vartAtI hatI ke vaMDhAne aDIne makAna hovAne badale vADo ke bagIco hoya evo saMbhava vadhAre hato. e vaMDho oLaMgIne aMdara pahoMcAya, to jarUra bacI javAya. paNa keseTane laIne e vaMDha Thekavo zI rIte? jAvaTa ane tenAM mANaso badhA khUNA tapAsatAM tapAsatAM dhIme dhIme AgaLa vadhatAM hatAM. A bhAgamAM AvI pahoMcatAM temane pAeka kalAka lAge. - jIna vAlajina vaMDhAnA cheDA tarapha utAvaLo doDayo. tyAM joyuM to pAsenA makAnanI bhIMtano e vaMDhA sAthe UMce sudhI khUNo thato hato. vahANa uparanI lAMbI sajA daramyAna teNe nisaraNI ke doraDuM ke khAMcAnA AdhAra vinA be bhIMtonA kATakhUNe mAtra hAthanA snAyuone baLe ane koNI tathA ghUMTIne AdhAre chaThThA mALa sudhI paNa caDI javAnI ane tyAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 le mijharAila sthira rahevAnI kaLA saMpAdana karI hatI. paNa korsaTanuM zuM? doraDuM hoya to kadAca kaMIka rasto nIkaLe. paNa ATalI madharAte ane gherAyelI sthitimAM AkhuM rAjya ApI detAM paNa doraDuM kyAMthI maLe? jIna vAlajinanA mAthAmAM taNakhA UDavA lAgyA. te cAre tarapha vikarALa phATelI AMkhoe jovA lAgyo. acAnaka tenI najara dIvAnA thAMbhalA upara paDI, te divasomAM doraDA vaDe battIne UMcI TIMgAvavAmAM AvatI ane bAjunA thAMbhalA sAthe jaDelI lokhaMDanI peTImAM te doraDAne vIMTavA-ukelavAnI garagaDI rahetI. cAMdanI rAta hovAthI Aje battI baMdha hatI. jIna vAlajina tarata te tarapha gayo, ane charInA aNiyAthI peTInuM tALuM kholI nAkhI thoDI vAramAM doraDA sAthe keseTa pAse Avyo. potAno Dagalo kADhI teNe koseTanI bagalo nIce vIMTayo ane tenA doraDA upara doraDAno eka cheDo bAMdhI lIdho. tyAra bAda doraDAno bIjo cheDo dAMtamAM dabAvI, te jANe bhIMtamAM jaDelA khIlA upara caDato hoya tema gaMDhAnA khUNAnI bAjuoe kUNIo Tekavato upara caDI gayo. upara caDayA bAda keseTane teNe kheMcI lIdhI. te upara AvI eTale tene pITha upara vaLagADI, te vaMDhA upara ghUMTaNiye sarakavA lAgyo. thoDe dUra eka chAparAno cheDo vaMDhAne lAgelo hato ane teno bIjo DhALa bAgamAM jamIna najIka DhaLano hato. jIna vAlajina te DhALa upara sarakato sarakato jamIna upara pahoMcI gayo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIna maTha nIce pahoMcI na vAlajana e chAparA nIcenuM khaMDera joI vaLyo. keI mANasano vasavATa tyAM na hato. eka moTA bagIcAnA khUNA upara e bAMdhakAma jIrNa avasthAmAM paDeluM hatuM. bAgano cheDo jyAM dUra aMdhArAmAM alopa thato hato, tyAM kinArI upara keTalAMka makAnonA oLA dekhAtA hatA. keseTane laI, keTalIya vAra sudhI, jIna vAlajana e khaMDeranA aMdhArAmAM ja bharAI rahyo. paNa koseTa TADhathI dhrUjatI hatI. eTale jIna vAlajine tene potAno koTa utArI oDhADI dIdho; ane pote tene besavAnuM kahI, bahAra tapAsa karavA nIkaLyo. bagIcAmAM kyAMkathI ghUgharo Tazakato hoya evo avAja saMbhaLAto hato. dUra najara karIne joyuM to mANasa jevuM koI prANI tarabUcanA kyArAmAM eka page khoDaMgatuM hoya tema pharatuM hatuM. A mANasa aMdhArAmAM potAne joI ekadama bUma pADI UThe, ane rastA upara jAvaTe pahero to mUkyo ja hoya, ema mAnI te tarata khaMDeramAM pAcho pharI gayo. paNa koseTanA hAtha upara hAtha pheravavA jatAM ja te pharIthI camakayo - koseTano hAtha barapha jevo ThaMDo paDI gayo hato. jIna vAlajine gabharAIne tene bolAvI tathA DhaMDhoLI, paNa te bolI nahIM. are marI gaI ke zuM?' evo vicAra AvatAM ja te pagathI mAthA sudhI dhrUjato jato Ubho thaI gayo. AvI ThaMDI rAte khullAmAM sUvAthI nAnI bALakI marI jAya temAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAlDa navAI paNa zI? teNe nIcA namI zvAsocchavAsano dhabakAra sAMbhaLavA prayatna karyo. nahIM jevo zvAsa cAlato hato; paNa thoDA vakhatamAM ja koseTane pathArI ane agnino tApa na maLe, to te bhAgye ja bacI zake, e nakkI hatuM. jIna vAlajina maraNiyo thaI have bAgamAM pharatA pelA mANasa pAse doDyo. teNe potAnA khissAmAMthI paDIkAmAM vIMTelI cAMdInA sikkAnI thappI kADhI; ane thoDA kUdakAmAM ja tenI pAse jaI pahoMcI dhImethI kahyuM, "100 phUAMka rokaDA, jo tuM mane eka rAta tArA makAnamAM Azaro Ape to!' pelo camakIne tenA tarapha phATI AMkhe joI ja rahyo. jIna vAlajinano mUMjhAyelo cahero caMdranA prakAzamAM barAbara dekhAto hato. ottArI, A to meDalIna bApu!' pelo bolI UThyo. bhalA bhagavAna, tame ahIM AkAzamAMthI sIdhA UtarI AvyA ke zuM? tamane oLakhato na hoya te to tamane dekhIne ja chaLI mare. tamAro koTa kyAM? Topo kayAM?' "tuM koNa che bhAI ? ane A kaI jagA che?' jIna , vAlajine navAI pAmI pUchayuM. vAha, e paNa kharuM! tame to mane nokarI apAvI che, ane te paNa A maThamAM ja. chatAM mane oLakhI zakatA nathI? huM pelo buDhDho phozaloM! tame gADA nIcethI bacAvyo hato te. vAha, lokonI jiMdagIo tame bacAvo cho kharA, paNa pachI temane bhUlI jAo cho ! te bicArA to tamane haMmeza savAra-sAMja prArthanAmAM yAda karatA hoya che !' jIna vAlajinane have badhuM yAda AvyuM. teNe pUchayuM, paNa tArA ghUMTaNe A ghUgharo zAno bAMdhyo che? tuM atyAre A bagIcAmAM zuM kare che?" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne maTha kema vaLI, A hima paDavA mAMDayuM che eTale tarabUcane DhAMkuM chuM. ane ghUgharo to pelIone khasI javAnI cetavaNI maLe te mATe bAMdhyo che." kone?' "vAha, A maThamAM mAtra strIo ja rahe che, ane ane DhagalAbaMdha chokarIo. huM rahyo puruSa ane puruSa sAmo maLe to teone moTo gajaba ja thaI jAya ! mATe mane A ghaMTa bAMdhI rAkhyo che, jethI huM pAse chuM ema jANI teo dUra jatAM rahe. paNa bApu, have mane kaho to kharA ke tame ahIM AvI zakyA zI rIte? A maThamAM koI puruSa AvI zakato nathI. mAtra huM ekalo ja aMdara rahuM chuM, ane bIjo cheka moTA daravAjA pAseno daravAna." paNa mAreya ahIM rahevuM paDe tema che.' he! e kevI vAta? e zI rIte bane?' zI rIte bane, e huM na jANuM. paNa Aje to tuM mAro jIva bacAvI zake tema che." - "bhagavAnanI bhAre maherabAnI thAya, jo huM tamAruM traNa thoDuM paNa adA karI zakuM to, meDalIna bApu. A DosAno jIva tamAro ja che. ema samajI lo.' "to huM tArI pAse be bhIkha mAguM chuM. eka to e ke, mAre viSe tuM je kaMI jANe che, te bAbata kazI vAta koIne kahevI nahIM, tathA mAre viSe kazuM vadhAre jANavA mATe prayatna karavo nahIM; bIjI vAta, tAre rahevAnuM je kAMI ThekANuM hoya tyAM pelI bacIne jaladI laI jaIne tapADavAnI vyavasthA kara." he!" haju eka bALakI paNa aMdara che?' paraMtu pachI te eka zabda paNa vadhu bolyo nahIM. tene bharoso hato ke meDalIna bApu bhagavAnanA mANasa che, ane te je kAMI karatA haze, te jIvadayAnuM ja kAma haze. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila ardhA kalAkamAM to koseTa eka sArI tApaNInA tApathI pharI sajIva banIne pelA buDhDhA mALInI pathArImAM ghasaghasATa UMghI gaI. pIThano prAcIna maTha kaThara tapasvinI sAdhvIono maTha hato. vrata, tapa, upavAsa ane japamAM ja temano samaya vyatIta thato. temAMya vratano je khAsa divaso gaNAya. te divasomAM to vaLI vizeSa kaThora niyamo temane pALavAnA hotA. sAdhvIonI vaDI adhyakSa-mAtA traNa varSa mATe cUMTAtI. badhI sAdhvIo adhyakSa-mAtAnA hukamono saMpUrNa amala karatI. e vastu temanA vrata-tapano eka bhAga ja gaNAto. je vedInI samakSa sAdhvIoe potAnI kaThora sAdhanAo jIvana daramyAna karelI hoya, te vedInI nIcenA UMDA bhoMyarAmAM, maryA bAda, sAdhvIonAM zaba utAravAmAM AvatAM. paNa have sarakAre vAMdho nAkhI e rivAjanI baMdhI karI hatI, ane dUra AvelI jamIna uparanA kabrastAnanA eka khAsa khUNAmAM eka khAsa kalAke sAdhvIonAM zaba dATavAnI sagavaDa karI ApI hatI. sAdhvIone mana sarakAranI e dakhalagIrI akSamya hatI. A maThanI sAthe kanyAonI eka chAtra-zALA paNa joDelI hatI. temAM UMcAM khAnadAnanI tAlevaMta chokarIo ja mukhyatve dAkhala thatI. navA bhraSTa jamAnAthI kalaMkita na thAya te rIte potAnI chakarIone ucheravAnI keTalAMka mAbApane khAsa IcchA rahetI. parvanA keTalAka khAsa divasoe A chokarIone khAsa maherabAnI tarIke ane khAsa adhikAra tarIke sAdhvIono pozAka paheravAnI ane eka Akho divasa sAdhvIonA badhA kaThora AcAranuM anusaMdhAna karavAnI paravAnagI maLatI. vahelI savAre, AMkha UghaDatAM ja meDalIna bApune pathArImAM beThelA tathA UMghatI keseTa tarapha joI rahelA joIne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne maTha phezala paNa beTho thaI gayo ane mAthuM halAvato bolyo, "meDalIna bApu, tame cho to nasIbadAra ! amArI sAdhvIomAMthI eka Aje maraNapathArIe paDelI che, tethI tene mATe 40 kalAkanI prArthanA cAlavAnI che. ane jo te marI jaze, to pachI maraNa pachInI lAMbI prArthanA cAlaze. eTale Aje to A tarapha koI AvavAnuM nathI e nakkI. paNa pachI jyAre nizALanI chokarIo cAre bAju bhaTakatI hoya, tyAre temanI AMkhomAMthI bacavuM tamAre mATe azakya che. tamane bahArathI aMdara lAvavAnI yukti to mane AvaDe tevI che - "mArI madadamAM mArA buThThA bhAIne ane tenI nAnI dIkarIne lAvavA do" ema huM kahI zakuM; paNa te mATe eka vAra tamAre bahAra to javuM paDe ne! tame je raste thaIne aMdara AvyA, te raste thaIne eka vAra bahAra na jaI zako ?" "azakaya.' eTalAmAM dAMTano avAja AvavA lAgyo. A maThamAM maunanuM ja sAmrAjya hoI, dAMTano avAja ja saune ekamAtra bhASA banI rahI hatI. phozalave TanA judA judA avAjono artha samajato hato. te bolI UThayo, "lo, e sAdhvI marI gaIhave sudharAIno DAkaTara AvI motanuM sarTiphikeTa kADhI Apaze.' thoDI vAra bAda judI jAtano avAja AvavA lAgyo. phezala bolyo, lo, DAkaTara pAcho cAlyo; have sarakAra taraphathI maDadApeTI Avaze. te peTImAM maDadu mukAI jaze eTale pachI mAre jaIne khIlIo ThokI, tenuM DhAMkaNa jaDI devAnuM. pachI te peTIne bIje divase sAMjanA kabrastAnamAM pahoMcADavA paNa mAre javAnuM.' eTalAmAM cothI jAtano dhAMTa vAgyo. phezanalaiM tarata Ubho thaIne bolyo, "A vakhate ghaMTa mAre mATe vAge che. 10 - 6 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 be sijhenDa adhyakSa-mAtA mane bolAvI rahyAM che. huM jAuM chuM. tame jarAya AghApAchA na thatA. Aja kaMI avanavuM banatuM hoya ema lAge che." daza miniTa bAda kezalarve adhyakSa-mAtAnI rUbarUmAM jaIne Ubho rahyo. "pharve DosA, meM tamane bolAvyA che, te eka khAsa vAta karavA mATe." bhale mAtAjI, huM ApanI sevAmAM hAjara chuM. ApanI paravAnagI hoya, to mAre paNa eka vAta Apane karavAnI che." ThIka, pahelAM tamArI vAta kaho; paNa pachI amArI vAta tamAre Aje khAsa lakSamAM levAnI che. tamane vizvAsu mAnIne e vAta ame karavAnAM chIe." jI, Apano mArA upara vizvAsa che, e mArA upara ApanI khAsa kRpA che e huM jANuM chuM. mArI vAta eTalI ja che ke, huM Aja sudhI A maThanI sevA vaphAdArIthI ane niSThAthI karato Avyo chuM. maThanA bagIcAne meM jAtamahenatathI sudhAryo che ane temAM rUDAM phaLa have nIpaje che. huM jAte ja thelA bharIne te bahAra vecI AvuM chuM. paNa have mAruM zarIra bhAgatuM jAya che, ane maThanuM kAma bagaDe e mArAthI sahana thatuM nathI. AvI ThaMDI himabharI rAtomAM to badhAM koLAM-tarabUca DhAMkI devAM paDe che. mAro eka buDhDho bhAI che; te mArA karatAM vadhu majabUta che ane bAgakAma vadhAre sAruM jANe che. tene mArI madadamAM lAvavA do. to maThano bagIco svarganA bagIcA jevo banI rahe. tene vaLI eka nAnI dIkarI che. te ahIM ja bhaNaze ane saMbhava che ke bhaviSyamAM te sAdhvI paNa bane." phozalanuM bolavuM pUruM thayuM eTale tarata adhyakSa-mAtA hAthamAMnI mALA baMdha karIne bolI UThyAM - 'DosA, Aja sAMja sudhImAM tame eka lAMbI majabUta koza meLavI zakazo?' Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne maTha 'zuM karavA?' bhoMyataLamAMthI eka moTo patharo UMco karavA.' . 'hA mAtAjI.' vara pachI mAtAjIe DosAne atyaMta cUpakIdIthI je vAta kahI, teno sAra e hato ke, jai sAdhvI Aje maraNa pAmyAM che te krUsI0 mAtA bhAre camatkArI bAI hatAM. maraNa bAda paNa te bIjA camatkAro karIne A maThanI adbhuta sevAo karaze evI saune khAtarI che. temaNe potAnI aMtima IcchA e batAvI hatI ke, game tema karIne temanuM kophina (maDadApeTI) vedI nIcenA bhAMyarAmAM ja utAravuM - bahAranA kabrastAnamAM dATavA laI na javuM. sarakAre bhale vedI nIce bhoMyarAmAM zaba utAravAnI ane rAkhavAnI sakhata manA karI hoya. - phozaloMe e kAma chUpI rIte patavavAmAM madada karavAnI khuzIthI taiyArI batAvI. paNa pachI savAla e thayo ke, peluM je sarakArI kaeNphina Ave tenuM zuM karavuM? tene to smazAnamAM laI jaI dATavuM ja joIe. kaeNphina UMcakanArA te khAlI che ema jANI jAya, to sarakArI tapAsa thAya. phozaloMe upAya sUcavyo ke, 'e kophinamAM huM mATI bharI kADhIza, eTale UMcakanArAone khAlI nahIM lAge.' " ThIka, to e khAlI kophina smazAnamAM jAya, ane daTAya tyAM sudhInuM badhuM barAbara hemakhema pAra utAravAnuM tamAre mAthe. e badhuM patI jAya eTale tamArA bhAIne ane tenI dIkarIne kAle mArI bhegAM karajo. ame temane rAkhavAno jarUra vicAra karIzuM.' phozaloM Doso AnaMdathI kUdato kUdato jIna vAlajana pAse Avyo. badhI vAta tene kahI. 'huM jo khAlI kaoNphinane ThekANe pADavAmAM madada karuM, to adhyakSa-mAtA mArA bhAIne ane bhatrIjIne maThamAM rAkhavA kabUla thayAM che. bhatrIjIne to Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAyala huM phaLanA thelAmAM bharIne bahAra laI jAuM ane mArI oLakhItI eka DosIne tyAM eka divasa mATe mUkI AvuM. paNa tamane bahAra zI rIte laI jAuM?" jIna vAlajine have phozalavene madada karavA mAMDI. teNe kahyuM ke, "khAlI kophinamAM mATI bharavI e paNa salAmata nathI. mATI sarakayA kare, to upADanArAne vahema jAya ja. tene badale e kophinamAM tuM mane ja suvADI de ne!' phozalave UchaLIne Ubho thaI gayo. 'tamane?' zA mATe nahi? mAre ahIMthI bahAra to javuM ja joIe ne ! rAte e kophinanA oraDAmAM mane chAnAmAnA laI javAya evuM che ke nahi? che, paNa kAle bapore cheka traNa vAgye e kaoNphina upADanArA Ave ane cheka rAta paDaze e kophina kabrastAnamAM pahoMce, tyAM sudhI tame zvAsa lIdhA vinA jIvatA rahezo zI rIte ?' "menA bhAga AgaLa pATiyAmAM thoDAM kANAM pADI rAkhaje. mane ciMtA e bAbatanI nathI; paNa smazAnamAM pahoMcyA pachInuM zuM ?' e vAtanI mane jarAya ciMtA nathI! ghorakhoDiyo Doso maeNsTrIna mAro dosta che, ane pAko garADI che. huM tene kahIza: "pIThuM baMdha thAya te pahelAM cAla jarA gaLuM bhIMjavI AvIe." e jarUra Avaze. pachI huM tene dArUthI taraboLa karI daIne dUNakuM banAvI daIza ane pachI ekAda Tebala nIce sarakAvI daIza. tyAra bAda tenA khissAmAMthI kabrastAnano paravAno kADhI laI, ekalo kabrastAnamAM pAcho AvIza. mArI pAse mAro paravAno to haze ja. eTale be paravAnAothI ApaNe be capaTI vagADatAMmAM kabrastAnanI bahAra nIkaLI jaIzuM !" Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne maTha bIje divase sUraja AthamavA Avyo, tyAre kabrastAnane raste eka kophina-gADI dhIme dhIme AgaLa vadhatI hatI. polIsadhArA heThaLa A kabrastAnanA daravAjA paNa rAta paDaze baMdha thaI jatA; paNa pI0nA maThanI sAdhvIonAM zaba A kabrastAnamAM eka judA khUNAmAM rAte ja dATavAnI khAsa paravAnagI hatI. sAdhvIonAM zaba dATavA je ghorakhoduo aMdara rahetA, temane pachI moDI rAte paravArIne bahAra nIkaLavA mATe khAsa paravAnA ApavAmAM AvatA. bahAra nIkaLavA icchanAro mANasa potAno paravAno daravAnanI oraDInA bAkAmAMthI nAkhe, eTale daravAna kakaDatI ThaMDImAM oraDInI aMdara rahyo rahyo eka dorI kheMcIne daravAjAnI bArI ughADe, jemAMthI pelo bahAra nIkaLI jAya. paravAnA vagara aMdara rahenAra ghorakhodune bahAra nIkaLavA daravAnane khAsa oLakha ApavI paDe, ane teno 15 fAMka daMDa thAya te judo. - kabrastAnano daravAjo AvatAM phezalaa sAthe dhorakhodu tarIke AvanAra majUra pAvaDo laIne hAjara thayo. phozalave e ajANyA tarapha joIne bolyo, "tuM bhAI koNa che? ghorakhodu." "paNa ghorakhodu to maeNsTrIna bApu che.' tenI to ghora khodAI gaI!' phozala jANe ema ja mAnato hoya ke, ghorakhodune to kadI ghoramAM sUvAnuM hoya ja nahIM, tema bolI UThyo, "vAha, e te kaMI bane ?" "kema vaLI? nepoliyana pachI lUI aDhAramo rAjA gAdIe Avyo; tema maeNsTrIna pachI huM grIbiyara Avyo chuM!' ' koI mANasanI chAtInI vacce topano goLo vAge ne te jIvato rahe, to tenuM me buDhA phozalavaM jevuM thAya. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sijherAla khodelI kabaranA DhagalA pAse jaIne have gADI UbhI rahI. phozalaveMnA kapALethI parasevAnAM TIpAM saye jatAM hatAM. kaoNphinanI peTIne doraDuM bAMdhI aMdara dhoramAM utAravAmAM AvI. pAdarIe prArthanAnA chellA bola uccAryA ane pachI sau vidAya thayA. pelA dhorakhodue have pAvaDo UMco karyA, ane mATInA DhagalAmAM jorathI khUpAvIne mArTI sarakAvI. phAzalave ekadama gAMDAnI mAphaka pelAne vaLagyo, 'cAla dAsta, have ApaNe bene ja vAraMvAra bhegA thavuM paDavAnuM; eTale ApaNI dAstI sAmenI vIzImAM jaI dArUthI pAkI karI AvIe.' c pelo bolyo, 'DosA, huM to bhaNelo chuM; huM dArU pIto nathI.' 'paNa tArAthI dAstInI A mArI pahelI mAgaNI pAchI ThelAya ja nahIM. gaLAnI tarasa chipAvIe, to ja dilanI tarasa paNa chIpe. 'kAma paheluM, pachI bIjI vAta. DosA mAre sAta chokarAM ghera khavarAvavAnAM che; temanI bhUkha ja mArI tarasane sUkavI nAkhe che.' Ama bolI pelAe bIjo pAvaDo bharIne mATI sarakAvI. pachI trIjo pAvaDo mATI sarakatAM to kaoNphinanuM eka vadhu kANuM baMdha thayuM ane atyAra sudhI hozamAM rahelo jIna vAlijana aMdara behoza banI gayo. grIbiyara have cotho pAvaDo bharavA namyo. te vakhate tenA jAkITanA khissAnuM mAM jarA pahoLuM thayuM. phozalavenI cakaLavakaLa pharatI AMkho temAMthI DokiyuM karatA paravAnA upara sthira thaI. tarata ja teNe pelAne khabara na paDe tema hAtha laMbAvI te paravAno kAryo lIdho. pachI pUrI ThaMDAzathI tenA sAmuM joI te bolyo, 'kema alyA zikhAu, tAruM kArDa to leto Avyo chene ?' Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne maTe 87 'zAnuM kArDa?' 'A sUraja Athamyo, eTale kabrastAnanA daravAjA baMdha thaze. pachI kArDa nahi hoya to tuM bahAra zI rIte nIkaLIza?' 'are kArDa A rahyuM', ema kahI pelAe khissuM dabAvyuM. paNa tyAM kA" na hatuM! pachI to teNe baMne khissAM aMdara hAtha nAkhI ulaTAvI nAkhyAM. 'huM ghera bhUlIne Avyo ke zuM?' paravAno na hoya to paMdara fAMka daMDa!' paMdara fAMka ?' eTaluM bolatAMmAM to ghorakhodiyAnA hAthamAMthI pAvaDo paDI gayo. jo haju dADato jAya, to daravAjA baMdha nahIM thayA hoya; tuM gherathI jaladI kArDa laI Ava. tAruM ghara kayAM che?" 'naM. 87, 3 6 vAgImAM, buDhDhA, teM to Aje mane jIvatadAna dIdhuM.' ema kahI te mUThIo vALIne nATho. pachI thoDI vAramAM DosAe konanuM DhAMkaNuM TAMkaNA vaDe ukhADI nAkhyuM. jIna vAlTejana aMdara behoza paDelo hato. Doso ekadama to gabharAI gayo, ane jIna vAjanane Dha DhoLavA lAgyo. thoDI vAre jIna vAjane cokhkhI havA maLatAM ane zarIra sArI peThe DhaMDhoLAtAM AMkho ughADI. pachInI vAta TUMkI ja che. baMne jaNa kabara upara mATI vALavAnuM kAta patavI be paravAnA vaDe bahAra nIkaLI gayA. DosAe dhorakhodune ghera jaI khabara ApI ke, 'tAruM kArDa to tArA khissAmAMthI mATInA DhagalAmAM paDeluM, te mane jaDayu che. kabaranuM kAma meM pUruM karyuM hovAthI have tAre kazI ciMtA karavAnI jarUra nathI. tAruM kArDa mArA kArDa bheguM daravAnanI oraDImAM nAkhyuM che.' eka kalAka pachI rAtanA aMdhArAmAM be mANaso ane eka bALaka pInA maThenA daravAjA AgaLa AvIne UbhAM rahyAM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAnDa daravAjo UghaDatAM ja phozalave sIdho adhyakSa-mAtA pAse pahoMcI gayo. te tenI rAha jotAM jotAM ja mALA pheravyA karatAM hatAM. phozalaae badhuM barAbara patI gayAnI khabara kahetAM temaNe nirAMtano dama lUMTyo. pachI phezaloMe jIna vAlajanane tathA koseTane temanI samakSa rajU karyA. bIje divase bAgamAM eka nahIM paNa be ghUgharA saMbhaLAvA lAgyA. thoDI vAramAM maThane khUNe khUNe vAta phelAtAM vAra lAgI nahIM ke pho DosAnA bhAIne madadanIza tarIke levAmAM Avyo che ane tenI dIkarI maThanI zALAmAM joDAI che. 13 navA caherA, navI pichAna jIna vAlajina je makAnamAM koseTa sAthe pahelAM rahyo hato, te naM. 50-5ra tarIke oLakhAtA makAnamAM AjakAla ghaNA pheraphAra thayA hatA. pheraphAra vadhu garIbAI ane kaMgAliyata taraphanA ja hatA. e makAna sAmAnya rIte khAlI ja rahetuM, ane haMmezA tene upara "oraDA bhADe maLaze'nuM pATiyuM jhUlyA ja karatuM. paNa navAInI vAta e che ke, atyAre temAM keTalAka bhADavAta rahetA hatA. e makAnamAM je bhADavAto atyAre rahetAM hatAM, teomAM sauthI muphalisa kahevAya tevuM cAra jaNanuM eka kuTuMba hatuM : bApa, mA, ane lagabhaga umare pahoMcela be putrIo. mA-bApane uparAMtamAM bAra varasano eka chokaro hato; paNa te A kuTuMbano maTI, perIsa zaherano - jAhera rastAna banI gayo hato. mAbApe tene phagAvI dIdho hato ane bacapaNathI tene potAnI pAMkho vAparavI paDI hatI. e chokarAnuM nAma bevoca hatuM. tenA bApanuM nAma jonTeDa hatuM. chokaro koI divasa ghera AvI caDato, tyAre mA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA caherA, navI pichAna eTaluM ja pUchatI : ' kema padharAmaNI thaI che beTamajI ?' ane bApa pUchato : 'kayAMthI Avyo, alyA?' jyAre chokarA pAcho javA nIkaLato, tyAre bApa vidAya Apato : 'kayAM savArI UpaDI ?' ka A lokonI oraDI mALiyA upara cheka cheDe AvelI hatI. tenI A bAjunI oraDImAM mAM. meriyasa ponTamarsI nAme eka ati kaMgALa juvAniyo bhADe raheto hato. meriyasanAM mA ane bApa to gujarI gayAM hatAM, paNa tenI mAnA bApa dAdA jIlenormAMDa jIvatA hatA. meriyasane te potAne tyAM rAkhatA AvyA hatA ane rAkhavA icchatA hatA; paNa meriyasa pote temano tyAga karI, A kaMgALa hAlatamAM rahevA Avyo hato. vAta ema hatI ke dAdA jIlenormAMDa haDahaDatA rAjabhakta hatA. paNa phrAMsamAM thoDA vakhata pahelAM krAMtinAM pagaraNa thayAM hatAM ane rAjA tathA rAjabhaktonI mAThI vale thaI hatI. hamaNAM vaLI krAMtinAM vaLatAM pANI thayAM hatAM ane rAjA tathA rAjabhakto joramAM AvyA hatA. mAM. jIlenormAMDane lokazAhI krAMti ane nepoliyananA pakSanA loko tarapha bhAre napharata hatI. paNa temanI be dIkarIomAMthI nAnI ane vahAlI dIkarI, krAMtinA jamAnAmAM, nepoliyananA lazkaranA parAkramI sainika karnala ponTamarsIne paraNI hatI. vaeNATalUnA mahAyuddha vakhate raNamedAna upara nepoliyane ponTamarsInI bahAdurIthI khuza thaI, tene karnalano hoddo ane bairananuM pada enAyata karyAM hatAM. paNa e badhuM bakSanArA nepIliyanano te ja raNamedAnamAM asta thayo. karnala ponTamarsInI AkhI TukaDI oheinanA nALA upara katala thaI gaI, ane te pote behoza thaI maDadAMnA DhagalA nIce daTAI gayo. moDI rAte raNabhUmi upara maDadAMno mAlasAmAna coravA AvelA thenAraDiya2e tenA bahAra dekhAtA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila hAtha uparanI vIMTI kADhavA jatAM, tene jIvato joI DhagalAmAMthI bahAra kheMcI kADhayo. nepoliyananA patana bAda phrAMsamAM rAjavaMzanI pharI sthApanA thaI. rAjA lUI 18mAe nepoliyane ApelA kazA hoddA ke padavIo maMjUra na rAkhyAM. 1815mAM maeNDama ponTamarsI eka bALaka putra meriyasane pAchaLa mUkI maraNa pAmI. e putra bApanI ekalavAyI jiMdagImAM AnaMdanuM sthAna thaI paData. paNa meM. jIlenormanDe te bALaka potAnA hAthamAM soMpI devAmAM Ave to ja tene potAnI milakatano vArasadAra banAvavAnuM jAhera karyuM; ane have garIba banI gayelA bApe chokarAnuM hita vicArI e vAta kabUla rAkhI. te pote varnonamAM sIna nadInA DAbA kinArA uparanI nAnI vADImAM raheto ane kAmakAja karato. meM. jIlenormanDa potAnA jamAIne cepI roga jevo gaNI tenI sAthe kaI paNa jAtano saMbaMdha rAkhatA nahIM. jamAI corIchUpIthI putrane maLavAno ke tenI sAthe vAto karavAno prayatna paNa na kare, tenI te khAsa kALajI rAkhatA. nAnA meriyasane evo khyAla ThasAvavAmAM Avyo hato ke, teno bApa che, te paNa sAro mANasa nathI; ane tenI sAthe kazo saMbaMdha rAkhavo e pApa che. meriyasa potAnI 50 varSanI kuMvArI mAsI sAthe seMTa sapAisanA devaLamAM prArthanA mATe Avato. tyAre ponTamasa paNa eka-be mahine gupacupa varnAnathI perIsa AvI, e devaLamAM eka jagAe thAMbhalA pAchaLa besI, dUrathI potAnA chokarA tarapha AMsubharI AMkhe joI raheto. varnonanA pAdarIno bhAI mebopha perIsanA e devaLano varDana - adhikArI hato. teNe ghaNI vAra e dazya nihALyuM hatuM. ane pachI pUchaparachathI tenI kahANI jANI lIdhI hatI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA caherA, navI pichAna 1827mAM meriyase 18mAM varSamAM praveza karyo hato, tyAre eka sAMje tenA dAdAe tene khabara ApyA ke, "kAle tAre varnona javAnuM che tArA bApa atizaya bImAra che ane tane maLavA mAge che." eka gADI te divase ja varnona jatI hatI, paNa koIe khabara na kADhI ane meriyasa bIje divase ja varnona javA nIkaLyo. sAMja paDatAM te vana pahoMcyo, tyAre savAranA arasAmAM ja magajanA sojAnA tAvathI paTakAyelo karnala ghelachAmAM "mAro putra haju na Avyo; huM tene maLavA jAuM chuM" kahIne pathArImAMthI kUdI paDayo hato ane tarata tenA prANa nIkaLI gayA hatA. meriyase pahelI vAra ane chellI vAra pitAnA puruSAtanabharyA caherA upara najara karI; ane pachI tenA daphanano vidhi ATopyo. pathArI AgaLathI nokaraDInA hAthamAM eka cabarakI jevuM kAMI AvyuM, te teNe meriyasane ApyuM. karnale potAne hAthe temAM lakhyuM hatuM - "mArA putra mATe. zahenazAha nepoliyane mane vaoNTalUnA raNamedAna upara berana banAvyo che. mAruM lohI reDIne meLavelA e padane atyAranuM taMtra svIkAratuM nathI, paNa huM e pada mArA putrane bakuM chuM. teNe te dhAraNa karavuM. te e padane lAyaka nIvaDaze, evI mane khAtarI che." te ciThThInI pAchaLa karnale umeryuM hatuM - "vaTalUnA e ja yuddhamedAnamAM eka sArja Te mAruM jIvana bacAvyuM hatuM. e mANasanuM nAma thanAraDiyara hatuM. thoDA samaya pahelAM, mArI jANa mujaba, te perIsanA kaeNle ke meTa) parAmAM eka vIzI calAvato hato. mAro putra jo tene maLe, to teNe tene mATe potAnAthI banatuM karI chUTavuM." meriyasa 48 kalAka varnonamAM rahyo. daphanakriyA bAda te perIsa pAcho pharyo ane kAyadAzAstranA potAnA abhyAsamAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAyala joDAI gayo. teno bApa kadI jIvato hato, evo khyAla paNa tene na rahyo. meriyase nAnapaNanI Tevo cAlu rAkhI hatI. eka ravivAre te seMTa savpAIsanA devaLamAM prArthanA sAMbhaLavA garyo, tyAre tenuM mana kaMIka taraMge caDI gayuM. hatuM, eTale thAMbhalA pAchaLanI eka beThaka uparanuM nAma vAMcyA vinA te tenA upara besI gayo. te beThaka upara 'moM, mebopha - devaLanA vaoNrDana'evuM nAma lakheluM hatuM. prArthanA haju zarU thatI ja hatI, tevAmAM eka vRddha mANasa tyAM Avyo ane bolyo, 'bhAI, A mArI beThaka che.' meriyasa tarata tyAMthI UThI gayo. prArthanA pUrI thatAM te vRddha mANasa pharI tenI pAse Avyo, ane bolyo - ' tamane meM e beThaka uparathI uThADyA te badala kSamA mAguM chuM. paNa te beThaka upara dasa varSa sudhI eka kaMgALa paNa bahAdura pitA potAnA putrane jovA AvIne besato. pelA putrane to potAne bApa che ke nahIM teno khyAla paNa nahIM hoya. tyArathI mArI najare A beThaka pavitra banI gaI che, ane parama pitAne yAda karavA mane e beThaka upara ja besavAnuM game che. e bApa vATanA raNamedAnamAM nepoliyananA sainika tarIke laDayo hato, mATe tenA sasarAe tenA putrane haMmezane mATe tenA hAthamAMthI khaseDI lIdho hato. bApa vartanamAM raheto hato, tyAM mA bhAI pAdarI che. te mANasanuM nAma ponTamarI ke monTapasa evuM kaMIka hatuM.' 'ponTamarsI !' meriyasa phIko paDI jaI bolI UThayo. * barAbara, e ja nAma hatuM. tame temane oLakho cho ke zuM?' e ja mArA bApu !' buDhDho potAnA baMne paMjA dabAvI bolI UThayo 'bhAI, tuM ja temano dIkaro thAya? ThIka beTA, tuM abhimAna laIne Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA caherA, navI pichAna kahI zake che ke, tAre evo bApa hato je tane khUba cAhato hato !' te divase meriyasa te bhalA DosA sAthe vAto karato karato tenA makAna sudhI gayo. pachI traNa-cAra divasa pravAsanuM ane zikAra-pArTInuM bahAnuM kADhI, pharI varnona AvI, pitAnI kabarane vaLagI, kalAkonA kalAko sudhI te raDyo. tyAMthI pAchA pharI, kaoNlejanI lAibrerImAM jaI, "moniTara" nAmanI lazkarI chApAnI phAila keTalAya divasa sudhI kalAkonA kalAko besI, teNe AkhI ja vAMcI kADhI. nepoliyana mahA-sainyanAM buleTino vAMcatAM vAMcatAM jyAre pahelI vAra tene potAnA pitAnuM nAma ane temanA parAkramano ahevAla vAMcavA maLyAM, tyAre tene tharatharATI sAthe tAva caDI Avyo, ane te tAva pUruM eka aThavADiyuM rahyo. potAnA pitAe je senApationA hAtha nIce kAma kareluM, te badhAne te maLI Avyo. meriyasa have A virala, bhavya tathA namra mANasane - potAnA pitAne - samajavA lAgyo. samajavA lAgyo eTale cAhavA lAgyo, ane cAhavA lAgyo eTale potAnA e pitAthI haMmezane mATe potAne aLago pADanAra dAdAne aMtarathI dhikkAravA lAgyo. meriyasa have potAnA pitAe Apela padanA svIkAra rUpe "baeNna meriyasa ponTamarsI' nAmanAM so kArDa chapAvI lAvyo. e thappI te potAnA khissAmAM ja rAkhato. pitAe chevaTanA lakhelo kAgaLa mAdaLiyAmAM ghAlI teNe gaLe bAMdhavA mAMDayo. pitAnI aMtima icchA mujaba te meMTapaNa jaI Avyo ane thenAraDiyara nAmanA vIzIvALAnI zodha karI Avyo. paNa tene khabara maLI ke, thenAraDiyare devALuM kADhyuM hatuM, ane te kayAM cAlyo gayo te koI jANatuM na hatuM. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sijherA paNa meriyasanI A gerahAjarIo tathA tenA svabhAvamAM paDatA jatA pheraphArathI dhIme dhIme tenA dAdA kaMIka citAmAM paDayA. eka vakhata tevI traNa divasanI gerahAjarI pachI meriyasa vahelI savAre perIsa pAcho Avyo. pitAnI kabara pAse be rAtonA ujAgarAthI tene thAka lAgyo hato. tethI taravAnA kuMDamAM nAhavA javA te potAnuM mAdaLiyuM ane koTa pathArI upara nAkhI, cAlyo gayo. tenA dAdA tenA AvyAno avAja sAMbhaLI tene maLavA thoDI vAra bAda upara AvyA. tyAre temane meriyasa nahIM paNa tenuM mAdaLiyuM ane kapaDAM jovA maLyAM. temaNe mAdaLiyAmAMnI ciThThI tathA khissAmAMnAM kArDa vAMcI joyAM ane temane badhuM samajAI gayuM. meriyasa pAcho Avyo eTale temaNe gussAmAM AvI tene saMbhaLAvI dIdhuM, "badamAza kuttA ! mArA gharamAMthI nIkaLa, harAmajAdA:" meriyasa ghara choDIne cAlato thayo. kyAM javuM, te e pote ja jANato na hato. rastAmAM tenI kolejano eka sahAdhyAyI leigala tene maLyo. Agale divase kolejamAM meriyasa gerahAjara hovAthI tenA nAma vakhate. hAjara" ema bolatAM te pakaDAyo hato, ane tene kolejamAMthI kADhI mUkavAmAM Avyo hato. te vAta sAMbhaLI meriyasane tenA tarapha sahAnubhUti pedA thaI. leigala e. bI. sI. mitramaMDaLa nAmanA eka krAMtikArI yuvaka maMDaLanA sabhya hato. enjolarasa, kombIphera, korphorAka vagere te maMDaLanA AgevAno hatA. teo eka hoTalamAM gupacupa maLatA tathA carcAo karatA ane krAMtinI yojanAo ghaDatA. leigala meriyasane e maMDaLamAM laI gayo. te mitramaMDaLanI thoDIghaNI madada tathA salAhathI meriyasa koI bukaselarane tyAM kAme rahyo. te bukaselara vizvakoSa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA caherA, nathI pichAna jevuM taiyAra karato hato. tene mATe jarmana ke aMgrejI bhASAnA lekhono anuvAda karI ApavAnuM kAma meriyase karavAnuM hatuM. lAMbe vakhate sakhata parizrama, atizaya sAdAI ane karakasarathI te varSe sAtaso phUAMka kamAto thayo. tenuM vArSika kula kharca 650 phrAMkathI vadhu nahotuM. arthAt varase dahADe 50 phUka jeTalo te tavaMgara thato hato. joke A "sArI sthitie pahoMcatAM tene varaso vItyAM hatAM : muzkelI ane taMgInAM kaparAM varaso. paNa meriyasa eke prasaMge hiMmata hAryo na hato ane devuM karavA sivAya bIjuM badhuM ja kAma teNe karyuM hatuM. dAdAne tyAMthI nIkaLI gaye meriyasane traNa varSa thayAM hanAM, ane have tenI uMmara 20 varSanI thaI hatI. meriyasa vakIla thayo hato, paNa te korTamAM vakIlAta karavA javAnI icchA rAkhato na hato. tene potAnuM lekhakanuM kAma vadhu pasaMda hatuM. 1831nA madhyabhAgamAM tenI oraDInuM kAmakAja karatI DosIe tene jaNAvyuM ke, tenI paDozamAM rahetA janDeTa kuTuMbane makAnamAMthI hAMkI kADhavAnuM che. meriyasa moTA bhAgano samaya gharanI bahAra ja kADhato hovAthI tene khabara paNa na hatI ke tene paDozIo hatA. teNe pUchyuM : temane zA mATe hAMkI kADhavAnA che?' "kAraNa ke temaNe bhADuM bharyuM nathI. be haptAnA thaIne 20 phUka caDI gayA che.' * meriyasanI pAse 30 phrAMkanI bacata hatI. teNe kahyuM, DosImA, A 25 phUAMka lo; temanuM bhADuM bharI dejo ane pAMca phrAMka temane khAdhA-kharca mATe Apajo. temane kahezo nahIM ke koNe ApyA che." Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 meriyasanA paDozI A badhA samaya daramyAna meriyasanA hRdayamAM tenA pitAnA nAmanI sAthe bIjuM eka nAma paNa kotarAyeluM rahyuM hatuM -- thenAraDiyaranuM. raNamedAnamAM goLIonA varasAda vacce potAnA bahAdura pitAnI jadagI bacAvanAra e mANasanI AsapAsa teNe vicitra bhAvabhakti sarajyAM hatAM. meriyase avAranavAra vakhata kADhIne tathA kharca karIne thenAraDiyarane zodhavA Akho pradeza taLe upara karI nAkhyo hato. chellA eka varSathI vadhu vakhata thayAM, meriyasa lakSamabarga bagIcAnA eka ekAMta vibhAga tarapha rAja pharavA jato. te ja vibhAgamAM eka ekAMta jagyAe eka mANasane tathA tenI dIkarIne eka ja bAMkaDA upara rAja AvIne beThelAM te joto. Doso ane tenI dIkarI keAInI najara na paDe tathA koInI upara najara na karavI paDe te rIte ja vartatAM ane meriyasa e bAbatamAM Adarza mANasa hato. tene AsapAsa najara karavAne AMkho ja na hatI; ane temAMya strIo tarapha to te bhUlecUke paNa najara karato nahIM. te ema mAnato ke tenAM kagALa kapaDAM ane tethI paNa vadhu kaMgALa dekhAva para javAna chokarIo tucchakArabharI najare ja jue che. joke, kharI vAta e hatI ke, meriyasano nirdoSa chatAM dRDha nizcayI ane gaMbhIra chatAM saraLa cahero najare paDatAM ja dareka strInA vRdayamAM vahAla ane vAtsalyano tAra jhaNajhaNyA vinA rahI zakato na nahIM. pelI chokarI bApa sAthe satata kaMI ne kaMI bolyA ja karatI. jANe enA aMtarano akhUTa AnaMda tenA mIThA zabdo 96 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasane paDozI dvArA niraMtara vahyA ja kare che. ane Doso paNa jANe te zabdo jhIlavA ja utsuka hoya, tema pote bahu thoDuM bolato ane potAnI dIkarI tarapha ja avarNanIya vAtsalyanA bhAvathI joI raheto. bagIcAmAM pharavA AvanArA juvAniyAo e chokarIne tenA dhyAnapAtra kALA pozAkane kAraNe "kumArI lenoira" (kAjaLa-kALI) kahetA, ane DosAne tenA dhoLA vALane kAraNe mahAzaya leblAnka" (zveta-phaNa) kahetA. vakhata thAya ane e joDI najare paDe eTale dareka jaNa bolI UThatuM, 'lo! leblAnka DosA temanA bAMkaDe padhAryA!' pachIne varSe evuM banyuM ke, meriyase kazA khAsa kAraNa vinA 10 mahinA sudhI lakSamabarga tarapha pharavA javAnuM choDI dIdhuM. chevaTe eka divasa pharIthI jyAre te tyAM gayo, ane pelA DosA tathA temanI dIkarI bAMkaDA AgaLa thaIne pasAra thayo, tyAre meriyasane lAgyuM ke, jANe tene ghaNe vakhate Avelo joI, pelI chokarInA mAM upara eka madhura smita pasAra thaI gayuM. meriyasa sAmAnya rIte bagIcAnA e lAMbA rastA upara pAMca ke cha AMTA mArato. bIjA AMTA vakhate jayAre te e lokonA bAMkaDA pAse thaIne pasAra thayo, tyAre pelI juvAna chokarIe potAnI AMkho acAnaka UMcI karI. meriyasanA bAkInA AMTA e lokonA kazA khyAla vinA potAnA ciMtananI laheramAM pUrA thayA. te pachInA divasoe meriyasa pahelAMnI mAphaka tyAM pharavA javA lAgyo. tyAre bApa-dIkarInI mojUdagI tenA lakSamAM AvatI. e sivAya temano kazo khyAla tenA manamAM raheto nahIM. le7 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAyala eka divasa havA khuzanumA hatI. bagIco sUryanA prakAza ane chAyAthI UbharAI rahyo hato. AkAza jANe devadUtoe vahelI savAre dhoI kADhayuM hoya tevuM nirmaLa hatuM. meriyase prakRtinA A divya pravAhane jhIlavA jANe potAnA aMtarane khullu karI dIdhuM hatuM. evI ardhasamAdhinI dazAmAM te pelA bAMkaDA AgaLa thaIne pasAra thato hato, tevAMmAM pelI chokarIe okho UMcI karI, ane baMnenI najara ekaThI thaI. te rAte meriyasa potAnI oraDIe pAcho pharyo, tyAre pahelI vAra tenI najara pote paherelAM kaMgALa kapaDAM tarapha gaI. pote A kapaDAMmAM roja bagIcAmAM pharavA jato hato, e vicArIne tenuM hRdaya jANe besI javA lAgyuM. - bIje divase kazA khyAla vinA meriyasa potAnI pAse je eka joDa navAM kapaDAM hatAM, te paherIne lakSamabarga tarapha cAlyo. paNa Aje teNe rojanA rastA upara pharavAne badale eka phuvArAnI AsapAsa vinA kAraNa cakkara mAryA karyA. pachI nAchUTake te potAnI rojanI pharavAnI jagA tarapha dhImo dhImo vaLyo. bAMkaDo betraNa jhADa jeTalo dUra rahyo, paraMtu tenA paga jANe AgaLa vadhavAnI AnAkAnI karavA lAgyA. tene lAgyuM ke chokarInuM mAM tenA tarapha thoDuM vaLeluM che. chatAM teNe bhAre hiMmatapUrvaka bahAdurI dAkhavIne AgaLa dhapavA mAMDayuM. paNa koNa jANe Aje bAMkaDA AgaLa thaIne te pasAra thavA lAgyo, tyAre kAnanAM TeravAM sudhI te lAla lAla thaI gayo hato. pelI chokarI zAMtithI tenA bApu sAthe vAto karye jatI hatI, paraMtu meriyasa te tarapha najara paNa karI zakyo nahIM! bIje divase te bagIcAmAM gayo, tyAre bAMkaDA sudhI javAne badale adhavaca ja eka beThaka upara besI rahyo. dUrathI pelI chokarInAM kapaDAM ja tenI najare paDatAM hatAM. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyasane paDelI trIje divase paNa, bAMkaDA sudhI pahoMcyA vinA ja copaDI vAMcatA vAMcatAM ane nirdoSa cakalAMnI khelakUda joto joto te dUra ja besI rahyo. Ama eka pakhavADiyuM pasAra thaI gayuM. te bagIcAmAM roja jato, paNa have palA bAMkaDAthI dUra ja besI raheto. bIjA aThavADiyAnA chevaTanA eka divase meriyasa potAnI beThaka upara copaDI hAthamAM laI be kalAkathI besI rahyo hato. tevAmAM acAnaka te dhrUjI UThyo. eka moTo banAva banI rahyo hato. meM. leblAnka ane tenI dIkarI potAne bAMkaDethI UThI dhIme dhIme meriyasa beTho hato te tarapha AvI rahyAM hatAM. tene lAgyuM ke leblAnka tenA upara khUba ciDAIne najara pheMkI rahyA che. teNe potAnuM mAthuM nIce DhALI dIdhuM. paraMtu pelI juvAna chokarI tyAM AgaLathI pasAra thaI, tyAre meriyasa tarapha teNe karelI najara sthira, madhura tathA ciMtAbharI hatI. jANe meriyasane Thapako ApatI hoya ke, "keTalA badhA vakhatathI mane du:khI karavA ja jANe amArA bAMkaDA tarapha pharavA AvatA nathI, ane dUra besI raho cho; tethI Aje mAre ja mArA bApujIne aneka bahAnAM kADhI A tarapha pharavA lAvavA paDyA!' eka Akho mahino A rIte pasAra thaI gayo. meriyasa haju paNa e bAMkaDA AgaLa pharato nahIM, paraMtu pAse evI jagAoe besato ke pelI chokarI tene joI zake, ane pote te chokarIne joI zake. pelI chokarI svasthatAthI potAnA bApa sAthe vAtomAM mazagUla rahetI, chatAM meriyasa tarapha tenI AMkho avAranavAra DhaLatI rahetI. leblAka DosAnI najara bahAra A vAta lAMbo vakhata rahI nahIM. teNe have potAnI jagA badalI nAkhI - e jovA ke meriyasa te tarapha Ave che ke nahIM. paNa meriyasa e bhUla kI ja beDo. bApe have bagIcAmAM AvavAnuM ja aniyamita Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAila karI nAkhyuM - keTalIka vAra te ekalo ja Avato. tyAre meriyasa bagIcAmAMthI vahelo cAlyo jato - e bIjI bhUla. pachI to meriyase te chokarInuM ghara kyAM che te zodhI kADhavA temanI pAchaLa pAchaLa javA prayatna zarU karyo. e trIjI ane moTI bhUla! thoDA divasa bAda ma. leblAnka potAnuM ghara ja badalI nAkhyuM. unALo pUro thayo ane ziyALo besI gayo. meM. leblAnka ke temanI juvAna putrI e bemAMthI keIe lakSamabarganA bagIcAmAM pharI paga mUkyo na hato. meriyasane have potAnI bhUla samajAI. eka divasa ziyALAnI adhavaca kAramI ThaMDInAM cha aThavADiyAnI zarUAtamAM thoDo ghaNo jhabakelo sUrya AthamavAnI taiyArImAM hato, tevAmAM meriyasa hoTala tarapha jamavA nIkaLyo. te vicAramagna dazAmAM nIce mee cAlato hato, tevAmAM sAmethI doDatI AvatI be cIMtharehAla chokarIo sAthe te TicAyo. te baMne chokarIo "polIsadAdA' viSe vAto karatI karatI, jANe temanA hAthamAM pakaDAtI bhAgI chUTI hoya tema. pAchuM jotI jotI nAsatI hatI. e chokarIo pAsethI te ja vakhate kazuMka parabIDiyA jevuM nIce gabaDI paDyuM. meriyase te upADIne joyuM to temAM kAgaLo hatA. teNe thoDAM DagalAM pAchA pharI temane bUma pADI, paNa pelI chokarIo dUra nIkaLI gaI hatI. ghera jaI, kaMI saranAmuM maLe to te kAgaLa TapAlamAM ravAnA karavAne hisAbe meriyase vAMcavA mAMDyA. te kAgaLo cAra judA judA sajajano ane sannArIo upara lakhelA hatA. kAgaLonA hastAkSara eka ja jAtanA hatA, paNa darekamAM lakhanAranuM nAma ane vinaMti judI jAtanAM hatAM. eka kAgaLamAM teNe potAnI jAtane paradezI nirvAsita jaNAvyo hato. to Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasane paDozI 101 bIjAmAM potAne taMgI veThato sAhityakAra ke kalAkAra jaNAvIne paisAnI madada mAgI hatI. eka kAgaLamAM to potAne patithI tAyelI bImAra-apaMga bAI tarIke oLakhAvI hatI ane potAnI chokarIone madadanI AzAe mokalI che, ema jaNAvyuM hatuM. chellA kAgaLa amuka devaLamAM niyamita hAjarI ApatA dayALu dAnavIra sadgRhasthane lakhelo hato. temAM to putrI sAthe potAne ghera padhArI potAnI kaMgALa paristhiti najare joI madada karavA vinaMti karI hatI, ane potAnA gharanuM saranAmuM barAbara meriyasanI taddana joDenI oraDInuM ja ApyuM hatuM! meriyasane tarata samajAI gayuM ke, potAnI paDozamAM raheto kuTuMbI ja A kAgaLono lakhanAra che, ane A rIte jude jude nAme madada mATe kAgaLo lakhIne gujarAna calAve che! e AkhA makAnamAM enA ane meriyasanA sivAya bIjuM kaI bhADavAta hatuM ja nahIM. savAramAM UThIne meriyasa potAnA rojanA lakhavAnA kAme besato ja hato, tevAmAM tenI oraDInA bAraNA upara Takoro paDyo. teNe bAraNuM ughADavuM, to eka chokarI sAme UbhI hatI. "Apane mATe eka kAgaLa che, meM. meriyasa.' meriyase kAgaLa vAMcyo. aMdara lakhyuM hatuM: mArA mAyALa paDozI, javAna mitra ! tame cha mahinA pahelAM mAruM bhADuM cUkavI daIne mArA tarapha darzAvelI mamatAthI huM vAkepha che. mArI moTI dIkarI kahI zakaze ke ame cAra jaNAMe be divasathI moMmAM eka koLiyo paNa mukyo nathI. mArI strI pathArIvaza che. Apa jarUra kaMIka madada karazo. Apano, eDreTa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 le mijharAyala "tA. ka. mArI dIkarI Apano hukama maLatA sudhI ApanI tahenAtamAM hAjara raheze." A kAgaLe meriyasanA manamAM rahIsahI zaMkA paNe nAbUda karI dIdhI. teno paDozI A rIte ja potAno nirvAha calAvato hato. tenI chokarIo paNa je rIte polIsanuM nAma detI detI bhAgI chUTI hatI, te uparathI samajAtuM hatuM ke, teo paNa aMdhArAnA chAnA dhaMdhA potA thakI calAvatI hatI. te chokarIonI uMmara, kaMgAliyata ane bhraSTatAno vicAra AvatAM meriyasane kamakamAM AvI gayAM. pelI chokarI A daramyAna AkhA oraDAmAM jarA paNa saMkoca vinA pharatI hatI tathA badhI cIjo upADI upADIne jotI hatI. arIso dekhI te tarata temAM moTuM jovA maMDI tathA nATakanuM icchI gAyana gAvA lAgI. copaDIo dekhI ekAda hAthamAM laI te bolI UThI : "mane vAMcatAM AvaDe che; juo vAMcuM?' ema kahI eka copaDImAMthI eka vAkya teNe vAMcyuM. temAM vaTaluM zabda AvatAM te bolI UThI, "vaTal ! huM tenI vAta jANuM chuM. mArA bApu tyAM lazkaramAM hatA.' pachI Tebala upara kalama paDelI dekhI te bolI, "mane lakhatAM paNa AvaDe che juo lakhuM?" ema kahI, Tebala upara paDelI eka cabarakI upara teNe lakhyuM - "polIsadAdA AvI pahoMcyA." pachI meriyasanI pAse jaI tene khabhe hAtha mUkI te bolI, kahuM chuM, juo akSara kevA che? huM ane mArI bahena nAnapaNamAM bhaNyAM hatAM. ame pahelethI AvAM na hatAM, ame sArA gharanAM mANasa hatAM. tame paNa meM meriyasa bahu suMdara juvAna cho. tame mArI tarapha kadI najara karatA nathI; paNa huM tamane dAdara upara ghaNI vAra bhegI thAuM chuM. tamArA vALa tamArA moM upara kevA zobhe che!" Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasanA paDeAzI 13 meriyasa ekadama tenI pAsethI dUra khasI gayo; ane ThaMDA zabdAmAM bolyo, 'bAnu, mArI pAse A parabIDiyuM che; te kadAca ApanuM hoya ema lAge che. kAle rastA uparathI mane maLyuM hatuM.' e parabIDiyuM jotAM ja te tALI pADatI bolI UThI, 'huM ne mArI bahena kAle tene keTaluM badhuM zodhatAM hatAM? ame rastA upara thaIne bhAgatAM hatAM tyAre mArI nAnI bahene te pADI nAkhyuM hatuM. te kharekhara gadheDI che. mAranI bIke ame ghera AvI evuM ja kahyuM hatuM ke, badhA kAgaLo pahoMcADI dIdhA che. have samajAyuM! mArI bahena ane huM doDatAM doDatAM eka jaNa sAthe TicAyAM hatAM, te tame ja hazo!' pachI temAMthI devaLavALA dAnavIra sagRhasthano kAgaLa judA kADhIne te bolI, 'A bhAIsAhebane devaLamAM ApavAno A ja vakhata che. kadAca nAstA jozuM to Apaze.' pachI teNe hasatAM hasatAM umeyu` ke, 'Aje amane nAsto maLe, to ame zuM khAdhuM kahevAya, khabara che, mAM. meriyasa ? parama divasano nAsto ane bhojana, tathA gaI kAlano nAsto ane bhojana e badhuM Aje savAre ekI vakhate ame pAmyAM ema kahevAya!' enI A karuNa majAkathI meriyasane chokarInA AvavAnuM kAraNa yAda AvyuM. teNe khissAM phaMphosIne pAMca fAMka ane 16 sU kADhayA. duniyAmAM atyAre tenI pAse eTalI ja mUDI hatI. teNe te divasanA bhojana peTe 16 sU kADhI laI, pAMce phrAMka pelI chokarIne ApI dIdhA. chokarI cAlI gaI. meriyasa have potAnI jAtane dhikkAravA lAgyo. tenI pAse ja - eka bhIMtanI ADa pAchaLa A badhuM du:khadAridraya tenI soLe kaLAe dhUghavatuM hatuM; chatAM teNe potAnI lahemAM magna rahIne te taraph najara paNa karI na hatI. je bhIMta Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 le mijhera potAnA A duHkhI paDozIothI potAne chUTI pADatI hatI, te tarapha teNe acAnaka najara karI. e bhIMta thAMbhalA ane pAtaLI cIpaTo upara karelA pAtaLA plAsTaranI ja hatI. meriyasanI najara acAnaka bhIMtanA uparanA bhAgamAM eka jagAethI plAsTara nIkaLI javAthI paDelA trikoNa bAkA upara paDI. je du:khadAridraya tarapha te atyAra sudhI AMdhaLo rahya hato, tenA pratyakSa darzanathI potAnA pastAvAne zAMta pADavA, meriyasa pathArImAMthI eka kabATa upara caDIne e bAkAmAMthI oraDAnI aMdara jovA lAgyo. tyAM je gaMdakI, avyavasthA ane mANasano tathA vastuno bhaMgAra meriyasanI najare paDyAM. tethI te kaMpI UThayo. thoDI vAra bAda pelI moTI chokarI hAMphatI hAMphatI te oraDAmAM dAkhala thaI ane rAjI thatI thatI bolI - te Ave che !' "koNa?" bApe pUchyuM. pelA dAnavIra saMgRhastha, devaLavALA! meM devaLamAM temane kAgaLa Apyo te vAMcIne ja te bolyA ke, "mArI dIkarIne kaMIka vastuo kharIdavAnI che, te paravArIne, huM tathA te baMne tamAre tyAM AvIe chIe." tarata jovaeNTe cAre bAju bhAMgaphoDa zarU karI dIdhI - phATelAM kapaDAM vadhu phADI nAkhyAM, khurazInI tUTelI gAdI vadhu toDI nAkhI, ane nAnI dIkarI pAse mukkI marAvIne bArIno eka kAca toDAvI nAkhyuM. kAca phoDavA jatAM chokarInA hAthanI cAmaDI cirAI gaI ane te raDavA lAgI. eTale bApe potAnA phATelA jhabhbhAmAMthI tarata eka cIMdaraDo phADayo ane tene bAMdhyo. te cIMdaraDAne lohIthI taraboLa thayelo joI, bApane atyaMta saMtoSa thayo. potAnI strIne paNa dhamakAvIne teNe kahyuM ke, "tuM pathArImAM goTapoTa thaIne sUI jA. nahIM to Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasane paDozI 105 tAruM baLadiyA jevuM zarIra joI, koI tane mAMdI nahIM mAne. meM ciThThImAM to lakhyuM che ke, tuM maravA paDelI che !' pelI strI patie ApelA ilakAbathI ghUrakatI ghUrakatI pathArImAM lapAI gaI. meriyasa bAkAmAMthI A nATaka tarapha kautuka ane du:kha sAthe joI rahyo. thoDI vAramAM bAraNA upara TakorA paDyA ane je be jaNa te oraDAmAM dAkhala thayAM, temane joIne meriyasa kabATa uparathI paDato paDato rahI gayo. te be meM. leblAnka ane kumArI leoNira ja hatAM! joke lenaiira Aje zokanAM vastramAM na hatI. jonveTanI moTI dIkarI to teno rezamI pozAka ane tenA mohaka prasanna mukha tarapha melI najare joI rahI. jovaeNTe potAnI karuNa kahANI hRdayadrAvaka rIte rajU karI. paNa meriyasane lAgyuM ke, te vacce vacce A "dAnavIra sadagRhastha" tarapha keI vicitra najare joyA karato hato. pelAM bApa-dIkarI have jonDeTanI ghavAyelI nAnI dIkarIne tenA ghA bAbata pUchaparacha karavA vaLyAM. te daramyAna joDreTa potAnI dhaNiyANInI pathArI tarapha sarakI gayo ane tenA kAnamAM dhImethI kahI Avyo, "A DosAne barAbara dhyAnathI joI leje, kaMI oLakhANa paDe che?' pelA DosA bane teTalI sahAnubhUti pragaTa karIne chevaTe UDyA, ane bolyA, "atyAre to mArI pAse pAMca ja phrAMka che, te lo. tame kaho cho ke, tamAre gharabhADuM Aja sAMje ATha vAgye ja cUkavavAnuM che, nahIM to tamAre A oraDo paNa khAlI karavo paDaze; to huM Aja sAMje cha vAgye sATha kUka jarUra jAte AvIne ApI jaIza.' moM. leblAnka potAnI dIkarI sAthe ghoDAgADImAM besI cAlatA thayA. meM. meriyasane eka vAra mA~ leblAnkanI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 le mijharAila pAchaLa bIjI ghoDAgADImAM doDI jaI temanuM navuM raheThANa joI AvavAnuM mana thayuM; paNa tenI pAse ghoDAgADInA bhADAnA paisA ja kyAM hatA? chellA pAMca phrAMka teNe A paDozIne ja ApI dIdhA hatA. Ama vicAramAM ane muMjhavaNamAM te paDyo hato, tevAmAM bhIMta pAchaLathI tene jovaeNTano karkaza avAja saMbhaLAyo: mane pUrepUrI khAtarI che ke, meM tene barAbara oLakhyo che. e DosA viSe ja vAta cAle che ema jANI, meriyasa pharI kabATa upara caDI pelA bAkAmAMthI jovA lAgyo. e DosA ane tenI dIkarI viSe mAhitI meLavavA to te AkAzapAtALa eka karavA taiyAra hato. joDeTanI strI AbhI banI pUchavA lAgI, "he kharI vAta? tamane khAtarI che?' . jovaeNTe kahyuM, "ATha varSa pahelAMnI vAta che; paNa meM tene barAbara oLakhI kADhayo che. e badamAza koseTane laI gayo temAMthI ja ApaNI A avadazA zarU thaI che. ane e koseTaDI to jo, kevI rAjarANInI peThe ThaThAro karIne phare che?' - pelI dhaNiyANI ethIya vadhAre phUMphADo karatI bolI, e rAMDanuM kALajuM toDIne cAvI khAuM! mArI chokarIo ughADe page ane phATele kapaDe bhIkha mAgatI phare, ane e DAkaNa rezamI kapaDAM ane makhamalanI haeNTa pahere ! e heMTa ja baso phUkathI vadhu kiMmatanI haze." pelo have dhIme dhIme makkamatAthI bolyo, "basa, huM bahu dahADA bhUkhe marato ane TADhe thatharato mANasa rahyo. paNa have e badamAza mArA hAthamAM Avyo che. Aje ja huM thoDA guMDAonI sagavaDa karI AvuM chuM. Aje sAMje sADa phrAMka ApavA ne ahIM AvavAno che; te vakhate ApaNo paDozI juvAna to jamavA gayo haze, ane agiyAra vAgyA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasane paDozI vinA te pAcho pharato nathI, makAnavALI DozI paNa vAsaNa mAMjavA zaheramAM gaI haze. basa te ghaDIe ja barAbara lAga che. e DosAne nicovI Aje lakhapati na thAuM, to kAlathI mane gadheDo kaheje!" jovaeNTe tyAra bAda dhaNiyANIne be phrAMka ApyA ane kahyuM, "kolasAnI vakhAramAMthI kolasA kharIdI lAvI sagaDI barAbara dhikAvI dhaNiyANIe thoDAka paisA khAvAnuM lAvavA mAgyA, tyAre teNe kahyuM, "nahIM, nahIM, Aje to mAre haju ghaNI ghaNI cIjo lAvavI paDaze. eka to moTI pharasI lAvavI che. tene tapAvIne lAlacoLa karIne tenA vaDe ja tijorInI peThe pelAne kocI kocIne badhA paisA kaDhAvavA che. Aje jarA dhAnanI bhUkha veTha, kAlathI to tuM sonuM ja jamatI hoIza, sonuM!' meriyasane have thanAraDiyaranI yojanAnI kaMIka samaja paDavA lAgI. ku. lenoine ja e keseTa nAme kahe che, e paNa tene samajAyuM. e lokonuM pelA vRddha sadgRhastha koseTanA saMbaMdhamAM zuM nukasAna karyuM hatuM, te ene barAbara na samajAyuM; paNa Aje A loko keTalAka jANItA bhADUtI guMDAonI madadathI ane tapAvelI pharasInA trAsathI tenI pAse paisA paDAvavA jAnane jokhame prayAsa karavAnA, enI tene khAtarI thaI gaI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. meriyasa pagalAM bhare che pote jene aMtarathI prema karato hato, te koseTane tathA tenA pitAne jAnanA jokhamamAMthI bacAvavAnI taka potAne maLI, tethI meriyasa ekadama utsAhamAM AvI gayo. paNa temane A jokhamamAMthI bacAvavAM zI rIte, tenI tene samaja paDatI na hatI. te bApa-dIkarInA saranAmAnI tene khabara na hatI, eTale temane te cetave zI rIte? pote bahAra rastA upara Ubho rahI, meM. leblAnkane makAnamAM jatA rokavA jAya, to janDeTa ane tenA maLatiyA tene joI jAya ane pahelo tene ja pUro kare! eka vAgI cUkyo hato. ane e kAramo banAva banavA vacce have pAMca ja kalAka bAkI hatA. tarata te pAsenA polIsathANA tarapha doDayo. vaDA sAheba hAjara nahotA; temanA vatI inspekaTara tyAM beTho hato. meriyase tenI pAse jaI, AkhA kAvatarAnI vAta tene kahI, ane pUrepUruM saranAmuM batAvyuM. inspekaTara bahu thoDuM bolanAra mANasa hato. teNe kahyuM, e makAnane huM barAbara jANuM chuM. tyAM rahenArA badhA bhADavAto rAte aMdara dAkhala thavA mATe dAdaranA bAraNAnA ulALAnI potapotAnI judI cAvI rAkhe che, tamArI cAvI mane ApI do." meriyase cAvI ApI. javAbamAM pelAe potAnAM be jaMgI khissAmAMthI be nAnI pistolo kADhIne meriyasane ApI ane kahyuM, "A darekamAM babbe kAratUsa che. tame abaghaDI 10: Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 meriyasa pagalAM bhare che chAnAmAnA tamArI oraDImAM jaIne saMtAI jAo. te lokone ema ja lAgavuM joIe ke, tame bahAra ja cAlyA gayelA cho. tamAre tamArI oraDInA bAkAmAMthI joyA karavuM. e mANasone temanA kAmamAM thoDA AgaLa vadhavA dejo. pachI jyAre tamane lAge ke chevaTanI aNI AvI gaI che, tyAre AmAMnI eka pistola chata tarapha pheDajo. e nizAnI thatAM, bAkInuM badhuM huM barAbara saMbhALI laIza. tame vakIla cho eTale AvI bAbatamAM chevaTanI aNI kaI kahevAya, te barAbara samajI zakazo. daramyAna mArI kaMI jarUra paDe, to ahIM Avajo. athavA mane khabara kahevaDAvajo. mAruM nAma inspekTara jAvaTe che." meriyasa ghara bhaNI AvavA nIkaLyo, tyAre rastAmAM teNe jonvenTane eka dukAnamAMthI dhoLA lAkaDAnA hAthAvALI eka moTI pharasI laIne nIkaLato joyo. meriyasa ekadama thobhI gayo. joDreTa bIjI tarapha cAlyo gayo, pachI te makAna tarapha Avyo; ane aMgUThA upara cAlato hoya tema dAdara upara caDyo. bhADe ApavAnI khAlI koTaDIonA bAraNA pAse thaIne pasAra thatI vakhate meriyase joyuM ke, eka keTaDImAM bArI nIce cAreka mAthAM chupAIne goThavAyelAM che. meriyasa sAmAnya rIte bahAra jatI vakhate potAnI oraDInA bAraNAnI cAvI bAraNAmAM ja rahevA deto. makAnavALI DosI tene vAraMvAra kahetI ke, "tamAro oraDo lUMTAI jaze !' meriyasa hasIne javAba Apato, "mArA oraDAmAMthI mArI daridratA sivAya bIjuM zuM lUMTI javAnuM che?' Aje paNa meriyasa bAraNAnI cAvI bAraNAmAM rAkhIne ja aMdara pesI gayo, jethI te haju bahArathI Avyo ja nathI, ema roja jonArane lAge. jonDeTa vakhatasara gharamAM AvI gayo. patnIne pharasI aMgArAmAM mUkavA teNe kahyuM, te meriyase sAMbhaLyuM, pachI cha Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vAgyAnA araso thatAM jocTe potAnI baMne dIkarIne rastA upara cokI rAkhavA dhImethI kaMIka sUcanAo ApI. pachI pAcho moTethI teno avAja saMbhaLAyo - DosI zaheramAM gaI ne?' hA." ApaNA paDozInA oraDAmAM koI nathI enI khAtarI che ne?' "Aja Akho divasa te Avyo ja nathI; ane atyAre to tene jamavA javAno vakhata paNa thayo.' topaNa khAtarI karI jovAmAM zuM bagaDe che? beTA, mINabattI laIne joI Ava to!' meriyasa tarata khATalA nIce sarakI gayo. pelI moTI chokarI bAraNuM ughADI aMdara AvI, ane arIsAmAM potAnuM moM joI potAnA vALa sama karI, gAtI gAtI bAraNuM baMdha karIne cAlI gaI. thoDI vAra bAda baMne chokarIo rastA upara cokI rAkhavAnA kAme dAdara UtarI vidAya thaI. tyAra bAda meriyasa bAkI AgaLa jaIne khaDo thaI garyo. joDreTa potAnI patnIne tenuM kAma samajAvato hato. jo A tumAM te ghoDAgADImAM ja Avaze. tuM phAnasa saLagAvIne nIce UbhI rahe. te dAdara upara caDe tyAM sudhI tene phAnasa dharaje, pachI te ApaNI oraDImAM dAkhala thAya eTale tarata nIce jaI pelA ghoDAgADIvALAne paisA cUkavIne vidAya karI deje. le A paisA." jonveTa have oraDImAM ekalo paDyo. teNe aMgArA uparanI pharasIne thoDI pheravI joI; tenI AgaLa kazI ADa jevuM UbhuM karyuM. pachI khUNAmAM paDelA doraDAMnA DhagalA tarapha te gayo ane kazuMka tapAsavA lAgyo. meriyase joyuM ke te Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasa pagalAM bhare che lAkaDAnA goLavA bAMdhelI doraDAnI nisaraNI hatI. doraDAne be cheDe bharavavA mATe loDhAnA be moTA AMkaDA bAMdhelA hatA. bIjo paNa loDhAnAM ojArono Dhagalo navo khaDakelo hato. chane Takore meM. leblAnka oraDAmAM dAkhala thayA. temaNe 80 phUAMka Tebala upara mUkyA ane kahyuM, "A tamArA bhADA mATe tathA bIjI tAtkAlika jarUriyAta maTe che. have vadhu keTalA jAIe te mATe ApaNe vicAra karIe.' paNa e vicAra zarU thAya te pahelAM eka pachI eka cAra mANaso mezathI moM raMgIne aMdara AvyA ane eka bAju goThavAyA. jonTeTe hasIne kahyuM, "teo mitro che, ane najIkamAM rahe che, kelasAmAM kAma karavAnuM, eTale teo kALA che.' paNa eTalAmAM to bIjA traNa mANaso kALA kAgaLanA burakhAo paherI aMdara dAkhala thayA. temanA hAthamAM loDhAnI mogarI, trikama ane kuhADI jevAM hathiyAro hatAM. jovaeNTe have pota prakAzya. te sIdho meM leblAnka tarapha dhasyo ane trADa nAkhIne bolyo, "te hajI mane oLakhyo ke nahIM? mAruM nAma zenAraDiyara, huM moMTano vIzIvALo! have mane oLakhyo?' meriyase tenI oraDImAM rahIne A sAMbhaLyuM, tenI sAthe tenA mAthA upara vIjaLI tUTI paDyA jevuM thaI gayuM. pistolano ghoDo dabAvavA jato teno jamaNo hAtha dhIre dhIre nIce namI gayo. je nAma teNe varSo sudhI rahyA karIne hRdaya upara potAnA pitAnA vIla sAthe dhAraNa karI rAkhyuM hatuM, te nAma dhAraNa karanAra mANasa maLyo tyAre te kaNa nIkaLyo? eka DAku, badamAza, rAkSasa! eka nAgarika tarIke teNe ene eka kAramuM kRtya karato rokIne polIsanA hAthamAM ja soMpavo joIe. paNa e mANasa mATe ja banatuM badhuM karI chUTavAno vAraso Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 le mirela pitAe tene aMtima paLoe Apyo hato! AthI tenI akkala ja bahera mArI gaI. daramyAna jonveTa ghUrakato ane hUMphavato Tebala pAse paitarA bharavA lAgyo hato. te have meM. leblAnka tarapha mukkI ugAmIne bolyo, "beTA dAnavIra ! tuM moTo DhIMgalIo ApanArI! tuM ja pelI 1823nI nAtAlanI rAte phATelAM kapaDAMmAM AvIne phenTAinanI porIne mAre gherathI laI janArI! tuM pAcho mane oLakhato nathI ! paNa meM to tane Aje savAre A oraDImAM peTho tyArathI oLakhI kADhayo hato. have tane khabara paDaze ke, lokonI vIzImAM phATele kapaDe pesI temano ekamAtra AdhAra jhUMTavI levo ane nirjana vanamAM ekalA hoya tyAre daDo batAvIne temane DarAvavA, e keTalA zeranI vAta che!" - potAnA ja uzkerATathI hAMphato hAMphato thoDo thobhIne pAcho te lAlacoLa thaI jaIne bolyo, "tuM ja mArA kamanarasIbanuM mULa che. paMdaraso phrAMkamAM tuM mAre tyAMthI eka chokarIne upADI gayo ke je koI tavaMgara lokone chokarI hatI ane jene lIdhe mane sArI peThe paisA maLatA hatA, tathA AkhI jadagI cAle teTalA maLavA joItA hatA !" ' ATaluM bolI te potAnA sAthIdAre tarapha pharyo. A takano lAbha laI, meM leblAnka ekadama khurazIne paga vaDe dhakelI dIdhI, tathA Tebalane hAtha vaDe dhakko mArI eka kUda ke bharyo; ane thanAraDiyara pAcho vaLIne jue tyAra pahelAM te bArIe pahoMcI gayo. eka sekaMDamAM bArI UghaDI gaI, ane te bahAra paNa nIkaLI gayo. paNa eTalAmAM tene cha majabUta hAthe pakaDyo ane pAcho oraDAmAM ghasaDI ANyo. mezanA moM vALA traNa jaNA tenI upara kUdI paDyA ane thenAraDiyara bAnue tenA vALa pakaDayA. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayasa pagalAM bhare che 113 meriyasathI have vadhu thobhAya tema na hatuM. kaI kSaNe eka ja loDhAnuM hathiyAra kharAba jagAe vAganAM leblAnkanuM maraNa thaI jAya, te nakkI na kahI zakAya. teNe mRta pitAnI kSamA mAgI ane pistolanA ghoDA tarapha AMgaLI laMbAvI. paNa eTalAmAM thanAraDiyarano avAja saMbhaLAyo - tene bAMdhI do; kazI IjA na karatA." meriyase paNa, have AgaLa zuM thAya che te jovA, pistola phoDavAnuM mokUpha rAkhyuM. kadAca evo rasto nIkaLe ke potAnA pitAne bacAvanAra paNa bacI jAya ane koseTano pitA paNa bacI jAya! meM. leblAnkane khATalAnA pAyA sAthe jakaDIne bAMdhI devAmAM AvyA. tyAra bAda thanAraDiyara temanI sAme khurazI lAvIne beTho ane zAMtithI bolyo, "mahAzaya, Ape bArImAMthI kUdI javA prayatna karyo, te bhUla karI; kadAca Apano paga bhAgI gayo hota! meM paNa jarA AkaLA thaIne vAta karI, e bhUla karI. juo sAheba, Apane lakhapati kahuM to khoTuM na lagADatA; kAraNa, Apa kadAca karoDapati hazo. paNa teno mAre kaMI vAMdho nathI. sonAnuM IMDuM mUkanAra maradhIne cheka ja mArI nAkhanAra jevo huM nathI. huM adhe raste jaIne mArA bhAgamAMthI thoDuMghaNuM jatuM karavA taiyAra chuM; tamAre paNa tamArA moTA kharca mATe paisA joIe ja. mAre mAtra be lAkha phrAMka joIe che. eTalAthI huM mAruM jIvana jema tema karI saMtoSathI vyatIta karavA taiyAra chuM. mArA A mitro paNa kaMI becAra AnAnuM cavANuM phAkavA jeTaluM ja maLavAnI AzAe nathI padhAryA. temane paNa ThIka ThIka khuza karavA ja paze. eTale, pelI garama karelI lAlacoLa pharasIno upayoga le0- 8 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 le mijharAbla na karavo paDe te mATe, bhalA thaIne, huM kahuM tema A pramANe eka ciThThI lakhI Apo - 'mArI vahAlI dIkarI ~ 'tuM ekadama Ava. mAre atyaMta jarUranuM kAma che. je mANasa A ciThThI lAve, te tane mArI pAse laI Avaze. huM tArI rAha jAI rahyo chuM.' 'have', thenAraDiya2e kahyuM, 'nIce ApanI sahI karo ane saranAmuM paNa sAcesAcuM lakhI do.' e badho vidhi patI gayo eTale thenAraDiyare potAnI strIne e kAgaLa Apyo ane kahyuM, 'nIce bagI taiyAra rAkhI che; temAM tuM AmAMthI eka bhAIne sAthe laIne A kAgaLa upara lakhelA saranAme pahoMcI jA.' pelI te pramANe vidAya thaI eTale meriyasa kaMIka nizcaya upara AvavA lAgyo. keseTane levA ja thenAraDiyara bAnu gaI hoya, to te AvatAMnI sAthe pote game te bhoge paNa tene bacAvI levA prayatna karaze. bhale pachI thenAraDiyaranuM game te thAya. ardho kalAka thaI gayo. thenAraDiyara kAI gherA vicAramAM DUbI gayo hato, te have acAnaka jAgyo ane kedIne saMbodhIne bolyo, "juo vadhu vakhata na bagaDe, te mATe huM tamane mArI yojanA pahelethI samajAvI lauM. mArI patnI tamArI putrIne laIne AvavA nIkaLaze, tyAM vacce ja be boDAnI eka suMdara gADI UbhI rAkhelI haze. tamArI dIkarI ane mArA sAthI temAM besI jaze, ane mArI patnI temanAthI chUTI paDIne 'Alabela' kahevA ahIM Avaze. tamArI dIkarIne eka gupta jagAe zAMtithI pUrI rAkhavAmAM Avaze. pachI je ghaDIe tame meM mAgelI nAnIsarakhI 2kama mane lAvIne ApI dezo, te ja ghaDIe tamArI putrIne tamAre Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 meriyasa pagalAM bhare che tyAM pahoMcADI devAmAM Avaze. paNa jo tame mane ke mArA sAthIone pakaDAvI devA prayatna karazo, to mAro sAthI tamArI putrIne zuM karaze, te kahevAnI jarUra nathI." meriyasane have potAnI bhUla samajAI. pelI keseTane ahIM lAvavAnI ja nathI! pistola phoDavAthI paNa have kazuM na vaLe; kAraNa ke A loko ahIM pakaDAya, to pelo khavIsa koseTane to mArI ja nAkhe ! acAnaka dAdaranuM bAraNuM UghaDayuM ane vasAyuM. kedI potAnA doraDAmAM saLavaLyo. eTalAmAM thanAraDiyara bAnu dhama dhama karatI ane hAMphatI hAMphatI dAkhala thaI, ane trADa nAkhatI bolI, "khoTuM saranAmuM !' thenAraDiyara gusse thaIne Ubho thaI gayo, ane kedI pratye bolyo : "khoTuM saranAmuM ! teM ethI zAnI AzA rAkhI hatI ?' "vakhata meLavavAnI !' kedIe raNakate avAje javAba Apyo. ane e ja kSaNe te potAnuM doraDAMnuM baMdhana khaMkherI nAkhIne Ubho thayo ane sIdho bhaThThI pAse pahoMcI gayo. temAMthI tarata teNe pelI lAlacoLa thayelI pharasI upADI lIdhI. A banAvane aMte je polIsatapAsa thaI hatI, te daramyAna polIsanA hAthamAM tAMbAno eka-sUno sikko Avyo hato. tene vicitra rIte phADelo hato. evA sU vahANa uparanA kedIo chuTakArAnI AzAe sAdAM sAdhanothI athAga dhIraja ane mahenatathI banAve che. charI vaDe DhabU jevA "sU'nA sikkAnI be phADa banAvavAmAM Ave che. baMne phADIne aMdaranI bAjuethI khotarIne karAya teTalI polI karavAmAM Ave che ane cheDA tarapha peca jevo eka AMTo pADIne baMne phADa pAchI barAbara vaLagADI devAya tevuM banAvavAmAM Ave che. enA polANamAM ghaDiyALanI sipragano kaTako saMtADI rakhAya che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAlDa tene jo barAbara vAparavAmAM Ave, to sAMkaLanI kaDIo ke bArInA saLiyA vaherI nAkhI zake. doraDAMne to kApI ja zake. A jAtanA eka moTA sUnAM be phADiyAM jenTeTanA oraDAmAM pathArI AgaLathI polIsanA hAthamAM AvyAM hatAM; ane eka bhUrA polAdanI nAnI karavatI paNa doraDAMnA kakaDAmAM vaLagelI maLI AvI hatI. DAkuoe jayAre kedIne bAMdhavA mAMDayo, tyAre teNe kadAca A sUne potAnI AMgaLIomAM chupAvI rAkhyo haze; ane sahI karavA chUTA karavAmAM AvelA jamaNA hAthe pachI teNe sUno peca pheravIne aMdarathI kADhelI karavatI vaDe doraDAnA AMTA kApyA haze. kedIe chUTA thaI, pharasI hAthamAM laIne pelAone kahyuM, bhalAdamIo, mAre je na bolavuM hoya ne tame mArI pAse bolAvI zake ke mAre na lakhavuM hoya te lakhAvI zako ema tame mAnatA ho, to teno javAba juo A rahyo -' ema kahetAMnI sAthe teNe potAnA hAthanI bAMya UMcI caDAvIne tyAM pelI jamaNA hAthe pakaDelI lAlacoLa pharasI bhArapUrvaka cAMpI dIdhI. pachI mAMsa baLIne thayelA ghAmAMthI tene kheMcI kADhIne, ughADI bArI vATe, bahAra pheMkI dIdhI. thenAraDiyara have gaja: "ene pakaDI lo. have ene pUre karavo e eka ja rasto bAkI rahe che, ane te kAma huM mAre potAne hAthe karIza.' ema kahI, teNe TebalanA khAnAmAMthI eka charo kADhyo. meriyasa have pistolano dhoDo dabAvavA tatpara thaI gayo. paNa tenA aMtaramAM haju paNa ekasAthe be virodhI avAjonI kAramI gaDamathala macI rahI hatI. acAnaka tenI najara caMdranA ajavALAmAM potAnA Tebala upara jhabakatA kAgaLanA TukaDA upara paDI. tenA upara Aje savAranA ja Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meriyasa pagalAM bhare che thanAraDiyaranI moTI dIkarIe moTA akSare lakhelI lITI UbhA UbhA vAMcI zakAtI hatI - polIsadAdA AvI pahoMcyA." meriyasanA manamAM vIjaLInI peThe eka vicAra camakI gayo. te tarata nIce namyo ane Tebala uparathI lAMbe hAthe te kAgaLa upADI laI, bhIMta uparathI eka popaDo ukhADI, tenA upara te kAgaLa vIMTI, teNe bAkAmAMthI oraDA vacce pheMkayo. thenAraDiyara charo laI kedI tarapha DagaluM bharavA jato hato, tevAmAM kazuMka paDyuM jANI thobhyo. thenAraDiyare kAgaLa upADIne sarakho karI vAMcyo. "are, A to mArI moTI dIkarIe ApaNane cetavaNI mokalI che: polIso AvI pahoMcyA che. jaladI bhAgo. doraDAnI nisaraNI bheravI do.' badhA ekabIjAne dhakelatA bArIe ToLe vaLyA. thenAraDiyare bUma pADI kahyuM, "badhA sAthe UtarI zakavAnA nathI. doraDuM eka sAthe eka jaNano ja bhAra khamaze, eno vicAra karo; nahi to badhA sAthe ja marazo.' Ama kahI, te pote pahelo UtaravA gayo. paNa guMDAoe tene pakaDyo. "pahelAM ame, pachI tuM." mUrakhAo A rakajhakamAM ja polIsa AvI pahoMcaze." "to ciThThIo nAkho, keNa pahelo jAya !" gadheDAo, tamAruM casakyuM che? ciThThIo lakho, pachI eka TopAmAM nAkhI ciThThIone -'thenAraDiyara AgaLa bolavA jato hato, tevAmAM eka majAkabharyo avAja bAraNAmAMthI Avyo - "mAro Topo tamArA kAmamAM Avaze vAru?' badhAe pAchA pharIne joyuM, to jAvaTe potAno Topo hAthamAM laI Ubho hato. meriyasanI pistolano avAja sAMbhaLavAnI rAha joIne te thAkyo hato. meriyasane kaMI thayuM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirATakla haze, ema mAnI chevaTe te pote ja mANaso sAthe upara dhasI Avyo hato. badhA guMDAone giraphatAra karI, te vidhisara kAgaLiyAM taiyAra karavA Tebala AgaLa beTho. te vakhate pelA sadugRhasthanuM nAma pUchavAnI jarUra paDatAM, teNe temane choDIne potAnI pAse lAvavA kahyuM. paNa navAInI vAta ! te tyAM na hato. cAre bAju najara karIne pachI bArI bahAra joyuM, to doraDAnI nisaraNI cheDA AgaLa thoDI hAlatI hatI, ane AjubAju koI na hatuM! jAvaTe dAMta kacaDato bolyo, "e mANasa A badhAnA moMmAM dhUke tevo hovo joIe ! nahIM to polIsathI DarIne Ama bhAgI javAnI tene zI jarUra?' meriyasane paNa enA gupacupa nAsI javAnI vAta jarAya samajAI nahIM. 16 thoDAka pAchaLa pIThanA maThamAM jIna vAlajanane badhI vAtanuM sukha thayuM hatuM. tene je surakSitanA joIe te paNa maLI hatI; koseTanuM bhaNavA-gaNavAnuM paNa goThavAI gayuM hatuM ane sauthI vadhAre to keseTane sukhI thayelI jovAno AnaMda tene prApta thayo hato. paraMtu thoDAM varSa bAda tene vicAra AvavA lAgyo ke, bahArane jagatamAM potAne mATe bhaya che, tethI karIne koseTane te duniyAthI alaga pADI, A maThanI dIvAlo vacce akALe sAdhvI jIvana gALavA nAkhI mUkavI, e tenA jIvanane chuMdI nAkhavA barAbara che. evAmAM buThTho phozalave gujarI gayo; ane koseTano maThanI zALAno abhyAsakrama paNa pUro thavA Avyo. eTale Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaDAka pAchaLa jana vAlajine adhyakSa-mAtAne vinaMti karI ke, mane maThanI nokarImAMthI chUTo karo. keseTa bhaviSyamAM sAdhvI ja thaze, e AzAe maThamAM tenI keLavaNInuM kharca levAyuM na hatuM. tethI jIna vAlajine pAMca varSanA tenA kharcanA pAMca hajAra phrAMka adhyakSa-mAtAne arpaNa karyA. temaNe tene khuzIthI rajA ApI. bahAra paNa, jIna vAlajinane, koseTane khAtara surakSitapaNe rahevAnI jarUra to hatI ja. eTale teNe ru-TyumeTa jevI dUranI jagAe eka sarasa surakSita makAna zodhI kADhayuM ane kharIdI lIdhuM. zerI bhaNI moTI vADavALo bagIco hato, ane tenI vacce e nAnuM sarakhuM suMdara makAna AveluM hatuM. te makAnanI pAchaLa nokaracAkara mATe juduM makAna hatuM. keseTa pelA vacalA suMdara makAnamAM Tura nAmanI buTTI bAI sAthe rahetI; ane jIna vAlajina tenI pAchaLa nokara mATenA pelA judA makAnamAM raheto. A uparAMta teNe dUra dUra bIjAM be makAna paNa pUrNapaNe susajaja rAkhyAM hatAM. avAranavAra keseTa sAthe te e makAnamAM paNa thoDA divasa raheto. jIna vAlajine be TevI rAkhI hatI : roja sAMje koseTa sAthe jarA nirjana gaNAya tevA lakSamabarga bagIcAmAM pharavA javuM, ane dara ravivAre eka dUranA devaLamAM prArthanA mATe javuM. devaLa jatAM te garIbagurabAMne ThIkaThIka dAna Apato; ane e khyAtithI ja thanAraDiyare tene patra lakhI madada mATe putrI mAraphata yAcanA karI hatI. A uparAMta vadhu surakSitatA mATe te nezanala-gArDanI TukaDImAM paNa bharatI thayo hato. varasamAM traNa ke cAra vakhata tene pharaja upara hAjara thavuM paDatuM. keseTane Akho bagIco potAnI marajI mujaba khelavAkUdavA ane sajAvavA mATe maLyo hato. jIna vAlajinane to Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 te umarAchala vAMcavAno zokha vadhu hato. te ekAda khUNe vAMca hama, tyAM keseTa thAkIne doDI Ave. jIna vAlajina tene mAthe hAtha pheravI, khoLAmAM suvADe ane pote vAMcelAmAMthI kaMI saMbhaLAvavA jevuM hoya te saMbhaLAve. jIna vAlajina potAnA A sukhathI ardhA ardhA thaI jato ane paramAtmAne dhanyavAda ApyA karato. samaya samayanuM kAma karye jato hato, ane koseTa potAnuM bALapaNa choDI zarIra ane manathI vikasatI jatI hatI. e arasAmAM meriyasanI najare te paDI ane tenI najare meriyasa paDyo, bagIcAmAM roja AvavAno krama baMneno hato; eTale svAbhAvika rIte bagIcAmAM AvatAM ja ekabIjAnI hAjarI baMnene lakSamAM AvatI. temAMthI jyAre koI gerahAjara hoya, tyAre hAjara rahenArane lAge ke, Aje "te' nathI. pachI dhIme dhIme ekanI hAjarI na hoya, tyAre bIjAne tarata khaTakA jevuM paNa lAgavA mAMDayuM. ane pachI to ekabIjAne roja jovAM, e baMne mATe eka AvazyakatA jevuM ja banI gayuM. jIna vAlajananA lakSamAM e vAta jyAre AvI, tyAre te ekadama to cakyo. svAbhAvika rIte ja tene potAnI tathA koseTanI surakSitatA mATe paNa e vastu jokhamarUpa lAgI. ane tethI tene meriyasa upara gusso lAgavA mAMDyo. teNe meriyasane TALavAno prayatna zarU karyo. tyAre meriyase je pIcho pakaDavA jevuM karyuM, tethI tenI zaMkA ane bhaya vadhu Dha thayAM. pachI to thanAraDiyaravALo prasaMga banyo; eTale jIna vAlajine bahAra javAnuM baMdha ja karI dIdhuM. have to te potAnA makAnamAMthI bahAra bagIcA sudhI paNa bahAra nIkaLato Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tADAka pAchaLa 121 nahIM, thenAraDiyara tathA tenA sAgarIto to pakaDAI gayA hatA; paNa jAvane kadAca vahema gayo hoya to? joke, keseTane makAnanA bagIcAmAM ekalI pharavA te khAsa Agraha karato. thenAraDiyara ane tenA sAgarIto jelamAM paDayA hatA. paNa te badhA perIsanA bhUgarbhanA kasabI mANaso hatA, temanA bahAranA matiyAo temane jelamAM paNa badhI prakAranI madada karavA tatpara rahetA. teomAMthI keTalAkanI dADhamAM 2-plumeTavALuM makAna ane tenAM navAM mAliko AvI gayAM hatAM. joke, temAM rahenAra mAM. lemblAnkane pakaDavA jatAM ja pote sau pakaDAyA hatA, e teo haju jANatA na hatA. tethI jelamAM hatA tyAre, temaja temAMthI nAsI chUTavAnI taiyArIo teo karatA hatA tyAre paNa e makAnanI tapAsa rAkhavAnuM kAma cAlu hatuM. e kAma thenAraDiyaranI moTI chokarI eponInane mAthe hatuM. je divase te chokarI meriyasane jonDrUTano patra batAvI pAMca fAMka laI gaI hatI, te divase baporanA te meriyasane pAchI bhegI thaI hatI. tyAre teNe meriyasane ciThThIcapATI, saMdezA vagerenuM kAmakAja hoya to potAne khuzIthI kahetA rahevAnuM jaNAvyuM hatuM. meriyarsa tene mAM, leblAnka ane temanI dIkarInA gharanuM saranAmuM jANI lAvavA kahyuM hatuM. tyArathI eponIna samajI gaI hatI ke meriyasa kArsaTanA premamAM che. teNe te saranAmuM lAvI ApavAnuM kabUlyuM hatuM; ane meriyo paNa badalAmAM te mAge te ApavAnI taiyArI batAvI hatI ! paraMtu, te ja rAtanA thenAraDiyara vagere sau kAI pakaDAI gayA bAda, meriyasa bIjA divasathI tenA krAMtivAdI mitra kopherAkanI oraDImAM rahevA cAlyo gayo. eka to A gharamAM banelI kAramI ghaTanAo pachI tene tyAM rahevAnuM mana rahyuM nahotuM; ane bIjuM, thenAraDiyara upara kAma cAle te Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 le mila vakhate tenI sAme jubAnI ApavAnI paNa tene icchA na hatI. tenuM mana have kAmakAjamAM lAgatuM na hatuM. arthAt tene have kamANI paNa rahI na hatI. to paNa dara aThavADiye thenAraDiyarane jelamAM pAMca kUka eka bArisTara mitra mAraphate nAma jaNAvyA vinA te pahoMcADato. e paisA tene kephe rAka pAsethI ja uchInA levA paDatA. eka vakhata te pramANe pAMca phrAMka laI te nIkaLyo hato. tenuM mana keseTano patto na maLavAthI khinna thaI gayuM hatuM, ane te ekAda nirjana . bagIcA jevA medAnamAM Amatema AMTA mArato hato. eTalAmAM tenuM ThekANuM zodhatI eponIne tene oLakhI kADhyuM. "lo! cha aThavADiyAthI huM tamane keTalA UMdha zodha karuM chuM? kaMI samajo cho? paNa, A tamAro Tepo Avo kema? ane tamArA khamIsamAM AgaLa ja AvuM bAkoruM kema? lAvo huM tamane sAMdhI ApuM! paNa, tame mane joIne rAjI thayA nathI lAgatA. paNa huM dhAruM to tamane hamaNAM ja rAjI karI dauM, samajyA?" "eno zo artha?' "juo, mane du:kha to thAya che, paNa tame AvA khinna raho, e mArAthI veThAtuM nathI. tame zA kAraNe khinna raho cho, te huM samajuM chuM; mAruM du:kha bhale vadhe; paNa tamane huM khinna joI zakatI nathI. paNa tame mane vacana ApyuM che ke, huM mAruM te mane Apazo, to te vacana pALazo to kharA ne?' paNa tuM zuM kahevA mAge che, tenI no samajaNa pADa!' "juo, tame mane pelInuM saranAmuM zodhI kADhavA kahyuM hatuM ne? te meM zodhI kADhyuM che.' Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAka pAchaLa 127 "he? kharI vAta? mane tuM tarata tyAM laI jA. tuM je mAge te huM ApavA taiyAra chuM. tArA jevuM bhaluM koI nahIM !" juo, tame kevA rAjI thaI gayA? joke, tame tene cAho cho, e huM jANuM chuM. ane mane.... to ThIka, e vAta rahevA de cAlo.' meriyasamAM tenI aNakathI rahelI vAta samajavAnI atyAre dhIraja ke zakti na hatAM. te tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. paNa eTalAmAM eponIne ghoDI pAchI pharIne kahyuM, paNa jojo! mane tame vacana ApyuM che ne yAda rAkhajo !" meriyase tarata khissAmAMthI pelo pAMca phrAMkano sikko kADhayo ane tene dharyo. pelIno hAtha jANe dAjhI gayo hoya tema teNe te sikko hAthamAMthI nIce ja paDI javA dIdho. te ekadama jussAmAM AvI jaIne bolI UThI : "mAre tamArA paisA nathI joItA!" jana vAlajIina avAranavAra, traNa traNa divasanI musApharIe cAlyo jato. te kyAM jato te kaI jANatuM na hatuM. keseTa paNa nahIM. paraMtu ApaNe jANIe chIe ke, jyAre paisA khUTe tyAre te moMTa pAsenA jaMgalamAM potAne gupta sthAne jato ane tyAMthI paisA laI Avato. tenI AvI eka lAMbI gerahAjarI daramyAna koseTa ekalI hatI, tyAre lAgalAgaTa be divasa sudhI keseTane lAgyuM ke rAtre koInAM pagalAM avAranavAra potAnI AsapAsa saMbhaLAyA kare che. teNe have veLAsara makAnanAM bArIbAraNAM barAbara baMdha karAvI devA mAMDyAM. e makAnano bagIco zerI sudhI laMbAto hato. tyAM * saLiyAnI vADa pAse eka paththarano bAMkaDo hato. tenI pAchaLa vADa jevuM ugADI, rastA uparathI koInI najara na paDe tevuM kareluM hatuM. eka sAMje jIna vAlajina bahAra pharavA gayo hato Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra4 hai mijherAla ane kAseTa ekalI te bAMkaDA upara beThelI hatI. thoDI vAra bAda te jarA udvega sAthe UbhI thaI ane bagIcAmAM TahelavA lAgI. paraMtu vicAramAM na vicAramAM bAMkaDA pAse te pAchI AvI, tyAre te bAMkaDA upara eka paththara mUkelo tenI najare paDayo. te tyAMthI UThI hatI tyAre e na hato. jarUra saLiyAnI jALI ane vADanI aMdarathI hAtha khosIne te patharA koIke e bAMkaDA upara taratamAM ja mUko hovo joIe. te ekadama bInI UThI ane gharamAM cAlI gaI. bIje divase savAre te e bAMkaDA pAse pAchI gaI, to e paththara tyAM ne tyAM paDelo hato. paNa sUryanA prakAzamAM e vastu tene kAla sAMja jeTalI bhayajanaka na lAgI. teNe te paththara saheja khaseDI joyo, to nIce eka parabIDiyuM ! e parabIDiyuM kAIke jarUra tene mATe ja mUkeluM hovuM joIe. kAraNa ke, te ja tyAM roja besatI. e parabIDiyuM koNe tyAM mUkayuM hoya, te viSe tene acAnaka kaMIka AnaMdajanaka kalpanA AvI gaI. teNe temAMthI kAgaLo kADhI vAMcavA mAMDayA. koInuM nAma na hatuM, paraMtu rAja rAja nirmaLa premathI UbharAtuM potAnuM hRdaya, kavitA jevI bhASAmAM, koI snehI vyaktine uddezIne ThAlavyuM hoya, evAM vAkayo temAM hatAM. korsaTa samajI gaI ke A badhuM koNe lakhyuM che! te sAMje paNa jIna vAjina bahAra gayo, tyAre koseTa pharIthI te bAMkaDA pAse gaI. Aje bAMkaDA pAse jatAM tenuM hRdaya AnaMdathI dhabakatuM hatuM. 'te' jarUra roja tyAM AvatA hovA joIe. Aje paNa te kadAca pAse ja haze. aMdhAruM thavA lAgyuM ane acAnaka koseTane lAgyuM ke tenI barAbara pAchaLa koIka UbhuM che! teNe pAchaLa najara karI ane te jhaTa UbhI thaI gaI. meriyasa ja tyAM Ubho hato; paNa keTalo badho Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDAka pAchaLa khinna, nirAza, malina! koseTa jhaTa eka jhADanA thaDane Teke UbhI rahI, nahIM to te gabaDI ja paDI hota. ' meriyasa pAse AvIne khinatA bharele avAje bolyo, huM ahIM AvIne Ama Ubho chuM, te badala kSamA Apazo. paNa huM have vadhu jIvI zakuM tema nathI, tethI ja chevaTe bhAre hiMmata karIne Avyo chuM. huM mArA jIvanano aMta lAvavAnI taiyArImAM ja hato, tevAmAM aNadhArI rIte mane tamArA saranAmAnI bhALa maLI; ane have huM roja ahIM AvuM chuM. huM rAte ja AvuM chuM. mane keInI bIka nathI lAgatI. kaI vakhata tamane huM najare jovA pAmuM chuM; keI vAra tamArA gItano avAja mArA kAne paDe che. eTalAthI paNa mane bahu sukha thAya che. mAruM mana bhAgI paDyuM che. jeTalA divasa huM jIvuM, teTalA divasa mane ahIM AsapAsa pharavA devAnI rajA Apazo?' o mA re!' koseTa bolI UThI. te pharIthI gabaDI paDavAnI taiyArImAM hatI, tevAmAM meriyase tene Teko ApI UbhI rAkhI. meriyasane koseTanA khissAmAM potAnuM parabIDiyuM dekhAyuM. te joI te thothaDAtI jIbhe bolI UThyo, "to zuM tame mArA upara gusse nathI thayAM? mArA A kAgaLo tame vAMcyA? gusse thaI phADIne phekI nathI dIdhA?' "tame pote ja jANo cho ke, huM gusse nathI thaI; UlaTA tame mane haMmeza ema karIne ja duHkha detA AvyA cho!' koseTe bedhaDaka javAba Apyo. daramyAna, thenAraDiyara ane tenA sAgarIto eka rAte yojanA karIne jelamAMthI nAsI chUTyA, ane bahAra UbhelA potAnA dostone maLyA. potAnA chuTakArAno prasaMge temaNe koI jagAe dhADa pADIne UjavavAnuM ja nakkI karyuM ane saue Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirala eka avAje ru-TyumeTavALA makAna upara chA mAravAnuM TharAvyuM. meriyarasa ane koseTa have e bAMkaDA upara roja rAte. maLatAM. sAthe besavuM, kaMI kaMI najIvI vAto karavI ane bIjA divase maLavAno Agrahabharyo vAyado karIne chUTA paDavuM, e temano kAryakrama thaI gayo hato. temanI A mulAkAtono sAkSI eponIna hatI. te roja meriyasane eka saLiyo khaseDI aMdara jato jonI.. eka rAte sau A pramANe potapotAnI jagAe beThelAM hatAM, tevAmAM bahAra thanAraDiyara ane tenA sAgarItonI ToLI AvI pahoMcI. eponIne te lokone joyA eTale tarata ja te temanI sAme jaIne UbhI rahI. teNe kahyuM, "huM barAbara tapAsa rAkhuM chuM, ahIM kazuM maLe tema nathI; kazuM che ja nahIM. mATe pAchA cAlyA jAo." pelAoe kahyuM, "bhaleM kaI na maLe, paNa Aje ahIM sudhI AvyA chIe, to aMdara to phero mAratA je jaIe. tuM dUra haTa !' epanIne vaccethI khasavA nA pADI; eTale thanAraDiyara gusse thaI teno ToTa pIsI nAkhavA tenA tarapha dhasyo. eponIna jarA pAchaLa khasIne hasI paDI. "vAha, mane mArI nAkhavI che, kharuM? ane aDadhA dahADA bhUkhI ane aDadhA dahADA TADhe maratI mane karavAmAM vizeSa navuM zuM lAgavAnuM che vA? paNa huM atyAre eka bUma pADIza, to AkhuM perIsa bheguM thaI jaze, tenI khabara che?' ( cha guMDAmAMno eka jarA zukana-apazukanamAM mAnanAro hato. teNe have vacce paDIne saune kahyuM, 'Aje ApaNe nIkaLyA tyArathI ja mane lAgatuM hatuM ke, Aje nIkaLavA jevuM nathI. uparAMta A deDakI paNa have ahIM ADI thaIne beThI che. mATe A pagaraNa paDatuM ja mUko!' Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAka pAchaLa 127 sau cAlyA gayA. meriyasa ane koseTa aMdara beThAM hatAM, temane AmAMthI kazAnI khabara na hatI. paraMtu te baMne paNa jude ja kAraNe du:khI dazAmAM hatAM. koseTa meriyasane kahetI hatI ke, "mArA bApu ekAda aThavADiyAmAM iMglaMDa cAlyA javA mAge che, ane tethI Aje ame sau amArAM kapaDAM-lattAM bAMdhavA maMDayAM chIe." meriyasane A samAcAra sAMbhaLI potAnI AkharI ghaDI najIka AvI gayelI lAgI. teNe tyAM ne tyAM keseTane hAtha pakaDI, ghUMTaNiye paDI, potAnI bhISaNa pratijJA jAhera karI ke, koseTa iMglaMDa jaze tenI sAthe ja te pote game te rIte AtmahatyA karaze. koseTa e sAMbhaLI ekadama AbhI thaI gaI. meriyasa ane koseTa baMne du:khanA bhAra nIce dabAI gayAM hoya tema thoDI vAra cUpa thaI gayAM. pachI kaMIka vicAra AvatAM meriyasa bolyo, "koseTa, AvatI kAle tuM mArI rAha na jotI. huM parama divase rojanI jema maLavA AvIza.' paNa kAle nahIM kema Avo?' tane pachI khabara paDaze.' paNa tame eka divasa na Avo e kema cAle? e to azakaya.' nahIM koseTa, eka divasano bhoga ApaNe ApIe; kadAca tethI AkhI jiMdagI bhegA rahevAnuM ApaNane maLI jAya! e mANasa koIne sAMja pahelAM maLato ja nathI, eTale kAle mArAthI nahIM ja AvI zakAya." kayo mANasa?' e badhuM tane parama divase kahIza. paNa daramyAna kaMIka jarUra paDe, to huM mAruM saranAmuM ahIM bhIMta para kotarI rAkhuM chuM. te mArA mitra korphorAkanuM ThekANuM che : naM. 16, rU-da-laverIrI.' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 strInI IrSyA meriyasano vicAra potAnA dAdA jIlenormanDa pAse jaI, koseTa sAthe lagna karavA mATe temanI paravAnagI laI AvavAno hato. kAraNa ke, te jo A lagnamAM saMmata thAya, to koseTano bApa kadAca tenI sAthe koseTanuM lagna karavA kabUla thAya. dAdA jIlenormanDa meriyasa kyAre pAcho Ave, teTalA ja mATe TAMpI rahyA hatA. gharaDA mANasane pautra mATe kevA bhAva hoya che, te juvAniyAMne jhaTa samajAtuM nathI. dAdA bahArathI jeTalo gusso batAvatA, teTalA ja aMdarathI meriyasa mATe baLyA karatA hatA. paraMtu temano AkaLo ugra svabhAva evo hato ke, potAno prema vyakta karavA mATe paNa te bUmabarADA ane ghUrakATa sivAya bIjI rIte jANatA na hatA. ' meriyasanA ja vicAromAM te citita thaIne beThA hatA; ane te bAbatanI potAnI lAgaNI. potAnI kuMvArI dIkarI pAse meriyasane gALo daIne, tathA tene pharI kadI gharamAM na pesavA dauM, ema kahIne vyakta karatA hatA. tevAmAM meriyasa AvIne sAmo Ubho rahyo. meriyasane joI, DesA potAnI Dhabe ja teno sarakAra karavA lAkaDI vIMjhatA UbhA thayA. paNa meriyasano kaMgALa dekhAva, tenAM kaMgALa kapaDAM, ane tenI gAMDA jevI cakaLavakaLa thatI AMkho joI, temanI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. meriyase jyAre potAnA AgamananuM prayojana jaNAvyuM, tyAre temaNe pUchyuM ke, "tuM zuM kamAya che, ane te chokarI pAse keTalI milakata che?' Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSo 129 meriyase jayAre jaNAvyuM ke, baMne pakSe paisAnI jarA paNa sagavaDa nathI, tyAre DosA cheDAI paDyA. Ama, game tevAM garIbagurabAM sAthe potAno patra lagnasaMbaMdhathI joDAvA Icche, te vastu temane potAnA kuLane lajAvanArI lAgI. temaNe kahyuM ke, e jAtanI chokarIo sAthe lagna karavAnI jarUra nathI hotI; temane to paisAthI hAthamAM rAkhyA karavI eTale basa. ane e mATe joItA paisA tene ApavA temaNe taiyArI batAvI. paNa meriyasa mATe e vastu asahya hatI. te bolI UDyo, "pAMca varSa pahelAM tame mArA pitAnuM apamAna karyuM hatuM; Aje tame mArI patnInuM apamAna karyuM che. mAre tamArI pAsethI kaMI joItuM nathI. basa, salAma!' ATaluM kahI te tarata ja gharamAMthI bahAra nIkaLI gayo. DesA e vastu mAnI ja zakyA nahIM. temaNe tenI pAchaLa doDI bUma pADI, "meriyasa, meriyasa!' paNa meriyasa kyArano temanA avAjanI maryAdAnI bahAra nIkaLI gayo hato. DosA lamaNe hAtha pachADatA eka khurazImAM phasaDAI paDyA : "have e pAcho nahIM Ave! te gAMDo thaI javA Avyo che; meM tene AvuM zA mATe kahyuM?' te ja divase jIna vAlajina judI ja ciMtAomAM paDyo hato. te arasAmAM A ja vibhAgamAM tene be vakhata thenAraDiyarano bheTo thaI gayo hato. joke jIna vAlajinanA kaMgALa paheravezane kAraNe thanAraDiyare tene jarA paNa oLakhyo na hato; paraMtu te ATalAmAM ja pharyA karato hovAthI, te kayAre bhego thaI jAya ane potAne oLakhI kADhe, tenuM zuM ThekANuM? eTale ja jIna vAlajine phrAnsa choDI iMglaMDa cAlyA javAno vicAra karyo hato. vaLI, phrAnsamAM ane khAsa karIne 10-9 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai mijharAnTa perIsamAM thoDo samaya thayAM rAjakIya krAMti ane baLavAnI havA cAlu thaI hatI. game te ghaDIe javALAmukhI phATI paDe, evuM vAtAvaraNa hatuM. hathiyAra, guptamaMDaLa, hukama, AgevAno, evI vAto ja cAre bAju saMbhaLAtI hatI. rAjasattAvALA paNa e kAraNe sajAga banI UThayA hatA ane krAMtivAdI gupta maMDaLone pakaDI pADavA khUNokhAMcarA taLe-upara karI rahyA hatA. evI sakhata tapAsa cAlatI hoya, tyAre rAjakIya gunegAra uparAMta bIjA cAlu gunegAra paNa jhaDapAI javAno pUro saMbhava. 14. pAsaporTa zI rIte meLavargo, kaI rIte aThavADiyAmAM badhI taiyArI pUrI karavI, evA vicAramAM te makAnanA bagIcAmAM pharato hato; tevAmAM tenI najare bhIMta upara khIlAthI kotarelA nIcenA akSaro paDayA : 'naM. 16, 3-6-la' verIrI.' jIna vAjitane e zabdono kazo artha na samajAyo. ane karzo artha na samajAyo, eTale teno bhaya atyaMta vadhI gayo. A makAna to tarata ja choDI daI, potAnA bIjA makAnamAM cAlyA javAno nizcaya karI jevo te pAcho pharavA jAya che, tevI ja eka ciThThI nAnA DhephA sAthe vIMTaLAIne tenA paga pAse paDI : 'jokhama; ekadama bhAgo !' 3 meriyasa potAnA dAdAne tyAMthI chevaTanI nirAzA laIne nIkaLyo. tenuM mAthuM bhamI gayuM hatuM ane tene lagabhaga tAva caDayo hato. te have pote kayAM cAlato hato ane keTalI Thekaro khAto hato, tenI paNa tene paravA na hatI. kAraNa ke have teNe jIvanano aMta ANavAnuM nakkI karI dIdhuM hatuM. mAtra Aje rAtra nava vAgye chellI vAra koseTanI vidAya levA javAnuM bAkI hatuM. te potAnA mitrane ghera pahoMcyo, tyAre tyAM badhuM krAMtivAdI maMDaLa bheguM thayuM hatuM. teo bahAra javAnI taiyArImAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSo 11 hatA. korpeAke meriyasane joIne pUchyuM, "tuM janarala lemArkanI smazAnayAtrAmAM Ave che ne ?' meriyase nA pADI. koseTane Aje rAtre game tema karIne paNa maLI levAnuM hatuM. ane krAMtinI vAtomAM tenA jevAne have zo rasa? Aje rAtre ja pote AtmahatyA karavAno hato! meriyasa yathAsamaye koseTanA ghara tarapha gayo. bAMkaDA pAse koI na hatuM! rAha joIne pachI te sIdho ghara tarapha ja cAlyo. gharamAM aMdhAruM hatuM ane bArIo baMdha hatI! teNe gAMDapaNamAM AvI jaI eka bArI jorathI khakhaDAvI; ane chatAM kazo javAba na maLyo, eTale "koseTa", "keseTa" kahIne uparAuparI bUmo pADavA mAMDI ! meriyasanA paga tyAM ne tyAM bhAgI gayA. AkhuM ghara khAlI karavAmAM AvyuM hatuM. have? have mRtyu sivAya bIjuM zuM bAkI rahetuM hatuM? te ja kSaNe pAsenI vADa pAchaLathI avAja Avyo : "meMzyora meriyasa! krAMti zarU thaI che, tamArA mitro ru-da-la cAnarI AgaLa moracAmAM gherAI gayA che. teo tamArI rAha jue che." janarala lemArka nepoliyananA prasiddha senApationI sAthe rahIne laDelo jUno jogI hato. lokomAM te jANIto ane mAnIto hato, tenuM mRtyu lokone mATe eka moTI khoTarUpa ane sarakArane mATe eka takarUpa hatuM. loko potAnI lAgaNI zI rIte darzAvavI tenA uzkerATamAM hatA; sarakAra e uzkerATane haMmezane mATe zI rIte dhULa bhego karI devo, tenI ciMtAmAM hatI. dhAryA mujaba ja sarakArI TukaDIo ane lokonAM ToLAM vacce TheraThera athaDAmaNa zarU thaI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sika e chUTI chUTI tApaNIo maLIne eka moTo bhaDakA thAya, te mATe eka jagAe sarakArI TukaDIono vyavasthita sAmano karavo joIe. nahIM to lokonA chUTAchavAyA prayatno sarakArI AkramaNa heThaLa jhaTa dabAI jAya. tethI korAka vagere meriyasanA krAMtivAdI mitroe 3-6-la cAnabrerI zerImAM moracAbaMdhI UbhI karIne sAmano TakAvI rAkhavAno vicAra karyAM. 132 je kAMI sAmAna hAtha Ave te zerImAM khaDakIne tyAM moraco Ubho thavA mAMDayo. thenAraDiyarano rakhaDato chokarA nAno gethroca nAnAM moTAM badhAM kAmomAM gAto gAto utsAhathI bhAga levA mAMDayo. moracAmAM pacAsa maraNiyAo je hathiyAra hAtha Ave te laIne bhegA thayA hatA. daramyAna, moracAmAM dhUselo eka mANasa polIsa adhikArI che, evI geocane zaMkA gaI. teNe tarata moracAnA nAyakane vAta karI. te mANasanI jhaDatI letAM, 'jAva' nAmavALo teno pAsa tathA krAMtikArI maMDaLanI tapAsa karavAno tene maLelo hukama maLI AvyA. jAvane bAMdhI devAmAM Avyo; ane moraco tUTe tenI be miniTa agAu tene ThAra karavAno hukama nAyake Apyo. meriyasa nirAza thaI, have mRtyu zodhato mitronA A moracA pAse AvI pahoMcyo, tyAre eka sarakArI TukaDIe dUrathI goLIbAra zarU karI dIdho hato. mitro e goLIbArathI ThAra thayelAone makAnamAM laI jatA hatA ane genroca ekalo jAvanI baMdUka laI moracAnI Toce eka khUNe cokI rAkhato Ubho hato. paNa eTalAmAM teNe joyuM ke sarakArI TukaDInAM mANaso saMgIno khullAM karI moracAnA DhagalA upara caDavA lAgyAM hatAM. genroce bUma pADatAM ja badhA mitro moracA upara doDI AvyA; paNa teo moDA paDyA. sarakArI TukaDInAM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSyA 133 keTalAka mANaso upara AvI gayAM hatAM. krAMtikArIomAMno eka ThAra thayo, kepherAka sAme eka baMdUka takAI rahI ane bIjI gebroca sAme. te ja ghaDIe be avAja uparAuparI thayA ane korphorAka tathA bevoca sAme takAyelI baMdUko nIce tUTI paDI. e baMne bAra meriyase karyA hatA. paNa have to chaMcheDAyelA sarakArI sainiko mojAMnI peThe upara dhasI AvyA. moracAbaMdhInI aMdara kUdI paDatA pahelAM teo vicAra karavA lAgyA ke, aMdara kazI chUpI jALa goThavelI che ke nahIM. meriyasa temanI A AnAkAnI joI gayo. eka dArUgoLAnA masAlAnuM adhuM vaparAyeluM pIpa sAme paDayuM hatuM. te kheMcI lAvavA meriyasa doDayo. tarata eka baMdUka tenA upara takAI. paNa te phUTe te pahelAM eka hAtha baMdUkanA moM upara dabAyo. baMdUka phUTI, pelo hAtha tUTI paDyo ane goLI hAtha dharanAranI chAtImAM thaIne pasAra thaI gaI. meriyasa bacI gayo. daramyAna sAme goThavAI gayelA krAMtikArIone nAyake hukama karyo: "goLI calAvo !' sarakArI TukaDInA havAladAre paNa tevo ja hukama Apyo. baMdUko phUTI ane dhumADe thoDe ocho thayo tyAre jaNAvyuM ke, baMne haroLa AchI banI gaI hatI, ane bAkI rahelAo tAlabaddha rIte baMdUko pharI bharI rahyA hatA. te ja vakhate moracA uparathI eka avAja Avyo : bhAgo beTAo, nahIM to Akho moraco uDAvI dauM chuM!' sAmasAmA goLIbArano dhumADo goTAI rahyo hato te daramyAna meriyasa pIpa laIne moracA upara zerInA paththaronA pAMjarA sudhI pahoMcI gayo hato ane tyAM krAMtikArIoe saLagatI rAkhelI mazAla hAthamAM laI pIpa upara cAMpavA jato hato. moracA upara caDI AvelA sarakArI TukaDInA sainiko Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maiM mijharAyala digmUDha thaI gayA. eka jamAdAra bolyo, 'hA, pahelI tuM paNa UDI jaze te?' 'hA, huM paNa !" meriyarse javAba Apyo. e gAMDA jevA dekhAtA mANasanI A hiMmata joIne ja, thoDI vAramAM badhA sarakArI sainiko moracAbaMdhI uparathI UtarIne zerInA cheDA sudhI nAThA ane aMdhArAmAM adRzya thaI gayA. krAMtikArIo jayanAda karatA meriyasane gherI vaLyA. kopharAka tene gaLe vaLagyo, sarakArI sainiko have pharI humalo karavAne badale moracAbaMdhInA DhagalAne dUrathI ja uDAvI mUkavA mATe topa ghasaDI lAvavA doDayA. daramyAna krAMtikArIo moracAne samAravA, marelA mitrone kheMcI lAvavA tathA paDelA zatruonAM hathiyAra utArI lAvavAnI peravImAM paDayA. meriyasa bIjI bAjuo nAno moraco tapAsavA doDayo. tyAMthI te pAcho pharato hato, tevAmAM aMdhArAmAMthI eka maMda avAja Avyo, maeNoira meriyasa !" meriyarsa nIce namI joyuM to eonIna tyAM Dhagalo thaI paDelI hatI, teno hAtha UDI garyo hato, ane goLI pITha pAchaLathI nIkaLI gaI hatI. baMdUka sAme ADI hAtha dharI, eonIne jIvane bhoge, meriyasane bacAvyo hato. meriyasa tene sAravAra mATe aMdara laI javA nIco vaLyo, paNa eponIne kahyuM; 'have badhuM nakAmuM che. tenA karatAM tame thoDI vAra mArI pAse beso. tame jANo cho, huM tamane keTalA badhA cAhuM chuM? paNa, paNa, javA do e vAta ! have tame koI bacavAnA nathI. tamane huM ja ahIM kheMcI lAvI hatI. zA mATe? samajyA? tame pelIne bahu vahAla karatA hatA; te mArAthI nahotuM veThAtuM. have huM, tame badhA marIzuM -- koI ahIMthI jIvatuM jaze nahIM. sarakArI lazkara cAre bAjuthI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSo A AkhI zerI uDAvI devA taiyArI karI rahyuM che. chatAM, jayAre pelI baMdUka tamArA upara takAI, tyAre meM hAtha vacce dharI dIdho zAthI? samajo cho? tamane huM eTalA badhA cAhuM chuM. paNa have Akhara ghaDIe tamane nahIM chetaruM. mArA khissAmAM pelIe TapAlamAM nAkhavA Apelo kAgaLa che. te tamArA saranAmAno che. mAre te tamane nahoto Apavo, paNa have tame te kADhI lo. ApaNe maryA bAda jaladI pAchAM bhegAM thaIzuM ja. te vakhate tame e kAgaLa na ApavA badala mane pAchA vaDho ! kharuM ne? paNa tame mane eka vastu ApavAnuM vacana ApyuM che, te have Apazo? juo have huM Akhara veLAmAM chuM. mArA maryA bAda prema karIne mArA kapALe tame cuMbana karajo. e cuMbana huM jarUra pAmIza. bolo, ema karazo ne?" meriyase tenA khissAmAMthI kAgaLa kADho teTalAmAM to eponInanA hAtha lAkaDAnI peThe meriyasanA DhIMcaNa upara paDyA. meriyase, potA upara ajANatAM ATalo prema rAkhatI te hatabhAgI chokarInA kapALa upara karuNAthI gaddagada thaIne cuMbana karyuM. keseTanA kAgaLamAM ATalI lITIo hatI : "priya snehI - mArA pitA mane abaghaDI ahIMthI laI jAya che. Aja sAMje ame naM. 72-da-la" homa Arma e sthaLe amArA bIjA makAnamAM hoIzuM, ane aThavADiyAmAM to laMDana. - keseTa, jana 4." . eponIne IrSyA ane prema e be vRttiothI prerAIne A badhuM karyuM hatuM. potAnA pitA ane tenA sAgarItonA hAthamAMthI teNe meriyasane ane keseTane bacAvyAM hatAM; paNa keseTane meriyasathI chUTI pADavA jIna vAlajinane A ghara choDI cAlyA javA bhedI cetavaNI ApI hatI. keseTe gharamAMthI nIkaLatAM nIkaLatAM potAnA navA gharanuM saranAmuM jaNAvatI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 le mijharASpa ciThThI lakhI TapAlamAM nAkhavA taiyAra karI. paNa pachI bIjo kazo cAro na jotAM, vADanA saLiyA bahAra pharatI ajANI eponInane pAMca phUAMka mahenatANAnA ApI, kAgaLa TapAlamAM nAkhI devA gupacupa ApI dIdho. teNe TapAlamAM te na nAkhyo. eponIna bIje divase meriyasane zodhatI korphorAkane tyAM gaI, tyAre tene baLavo zarU thavAnI, ane krAMtikArIoe jamAvelI moracAbaMdhInI khabara paDI. virodhI banelA bApanA hAthe potAnuM mota jyAre tyAre nizcita gaNI, tathA keseTa tarapha AkarSAyelA meriyasano prema potAne maLavo azakya gaNI, eponIne e moracAbaMdhImAM ja khapI javAno nizcaya karyo. paNa sAthe sAthe keseTanA sukhanI IrSAthI prerAIne teNe meriyasane paNa e moracAbaMdhImAM ghasaDI lAvavAno vicAra ryo. tene khAtarI hatI ke meriyasa te rAte koseTane maLavA ruplimeTa tarapha javAno ja; eTale te tyAM gaI ane koseTane na jovAthI hatAza thayelA meriyasane moracAbaMdhImAM mitronuM nAma daI kheMcI lAvI.. keseTanI ciThThI vAMcIne meriyasane paNa ciThThI lakhI AkharI vidAya levAno vicAra Avyo. bevocanuM oLakhANa eponIne hamaNAM ja karAvyuM hatuM. thenAraDiyaranA chokarAne A moracAbaMdhImAMthI dUra karI bacAvI levAya to sAruM, ema vicArI teNe koseTa upara nIce mujaba ciThThI lakhI kADhIne te ApavA geDrocane mokalavAno vicAra karyo: "ApaNuM lagna azakya hatuM, mArA dAdAe nA pADI. kAraNa, mArI pAse paNa milakata na hatI, ane tArI pAse paNa na hatI. huM tAre ghera doDI gayo, paNa tuM tyAM na hatI. meM tane kahyuM hatuM ke, tuM jaze eTale huM jarUra maravAno. huM te vacana pALuM chuM - ahIM have moracAmAM game tyAre AkharI humalo thavA vakI che: huM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSyA 130 maravAnI taiyArImAM chuM. huM tane cAhuM chuM. ane jyAre tuM A kAgaLa vAMcatI haIza, tyAre mArca AtmA hasato hasato nArI sAme joI rahyo haze.' - A ciThThI lakhyA pachI, potAnI DAyarImAM pahele pAne e ja pensilathI moTA akSare teNe lakhI rAkhyuM : 'mAruM nAma meriyasa khonTamarsI che. mA zabane - mArA dAdA mAM. jIlenoEDane tyAM, naM. 6 ru-da-philo Du kelaveramAM pahoMcADavuM.' ATaluM kAma patavyA bAda teNe gelrocane bolAvyo : bhAI, tuM mAruM eka kAma karIza?' 'hA, sAheba; tame kaho te. tame to hamaNAM mA jAna bacAvyo che.' " jo A kAgaLa che. ne laIne tuM A gherAmAMthI nIkaLI jA. kAle savAre A kAgaLa naM. 7-6-la' homa Arma e saranAme pahoMcADI deje.' 'paNa sAheba, tyAM sudhImAM to A moracA upara humalo AvI jAya. huM te vakhate hAjara nahIM houM ne?' 'haju A moracA upara kAla savAra sudhI humalo Ave evI vakI nathI; tathA ahIMnI taiyArI jotAM kAla bapora sudhI A moraco paDe tema nathI.' chokaro ciThThI laIne tarata nATho. tenA manamAM evo vicAra hato ke, haju to madharAta thavA AvI che; ciThThI ApIne pAchA pharatAM bahu vAra nahIM lAge ! . jIna vAlajina ghaNo mUMjhAyo hato. tene koI aNagamatA bhAvInA oLA AsapAsa gherI vaLatA dekhAtA hatA. teNe makAna eTalI jhaDapathI tathA eTalI gupta rIte choDyu ke, Turse ke kAseTa kazo sAmAna paNa laI zakayAM nahIM. AjubAju ATalA badhA duzmano pharatA hoya tyAre peTI-paTArA laIne Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 le mijherala ghara khAlI karavuM, e to moTI jAherAta ja thaI jAya. topaNa Tursee thoDAM kapaDAM tathA kAMsakA-kAMsakI laI lIdhAM ane koseTe ciThThI-capATI mATenA kAgaLavALI bleTiMga-buka laI lIdhI. jIna vAlajane aMdhAruM thaye ja nIkaLavAnuM vicAryuM hovAthI, koseTa ciThThI lakhI TapAlamAM nAkhavA epanInane ApI zakI hatI, e ApaNe joI gayA chIe. . nave ghera pahoMcyA pachI jIna vAlajInanI ciMtA kaMIka ochI thaI. koseTe kaMIka khAdhuM-pIdhuM. pachI mAthuM dukhatuM hovAthI te sUI gaI. jIna vAlajina jyAre khAvA beTho, te vakhate TursIe perIsamAM baLavo zarU thayAnA samAcAra tene kahI saMbhaLAvyA. jIna vAlajina bhojana pUruM karI zAMtithI mukhya oraDAmAM pharavA lAgyo. tyAM pharatAM pharatAM acAnaka AyanAmAM tene kaMIka akSaro najare paDyA. Tebala upara koseTanI bleTiMga-buka ughADI paDelI, temAM meriyasane lakhelI ciThThInA akSaro UMdhA paDelA, te AyanAmAM pharI UMdhA thavAthI chatA banI gayA hatA ane vAMcI zakAtA hatA! jIna vAlajina e joIne cakyo! koseTa - potAnI vahAlI bALakI koseTa have yuvatI thaI hatI - ane potAnA premI sAthe chUpI rIte patravyavahAra calAvatI hatI! , jIna vAlajananA aMtarano saghaLo sneha koseTamAM ja sarvatobhAve kendrita thayelo hato. jIna vAlajane sarva prakAranAM saMkaTono - zarIrane toDI nAkhe evAM du:khono kazI ciMtA vinA sAmano karyo hato. paraMtu potAnA aMtarane cIrI nAkhe evuM A jAtanuM du:kha teNe kadI anubhavyuM na hatuM. koseTanI AsapAsa teNe potAnuM kalyANa, potAno AdhAra, potAnuM kuTuMba, potAno deza ane potAnuM svarga gUMcyAM hatAM. te badhuM eka sapATe jANe khatama Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInI IrSyA 132 thayuM, ema tene lAgyuM. keseTa bIjAne cAhatI hatI -- bIjAnI banI cUkI hatI ! teNe jhaTapaTa badhA tAMtaNA joDavA mAMDayA, jarUra e pelo lakSamabarganA bagIcAvALo yuvAna ja hovo joIe ! potAnA samagra jIvana upara Avo kAramo phaTako lagAvanAra e harIpha pratye tenA aMtarano sarva dhikkAra - sarva dveSa, ekadama dharanInA peTALamAMthI UchaLI AvatA lAvA 2sanI peThe, bALato - prajALato upara UchaLI Avyo. aMdhAruM thaI gayuM hatuM chatAM jIna vAlTejana nina zerImAM nIkaLI ghara AgaLanA bAMkaDA upara besI gayo ane zaheramAM dUradUra thatI dhamAla ane goLIbAranA avAja dhyAna daI sAMbhaLavA lAgyo. jANe e vastuo ja atyAre tenA hRdayanI lAgaNIone kaIke sAMtvana ApI zake tema hoya ! 9 rAtanA kalAka vahI javA lAgyA. paNa jIna dhAjana maDadAnI peThe bAMkaDA upara sthira besI ja rahyo. tevAmAM teNe eka nAnA chokarAne ghAnAM bAraNAM dhArI dhArIne joto joyo. eka phAnasa pAse pahoMcatAM ja te choka2e tarata eka patharo upADI, te phAnasa phoDI nAkhyuM. vAha! hajI zerImAM phAnaso laherathI saLage che, e zuM? A te kaMI krAMtinAM lakSaNa kahevAya ?' jIna vAjine tenI pAse jaI tene pUchyu', 'beTA, tuM zuM kare che?' " nAgarika ! sajja thAo ! krAMti zarU thaI che! InkilAba jhiMdAbAda !' " ATaluM bhASaNa ThaDADI dIdhA bAda, geoce tarata tene pUchyuM, 'paNa nAgarika! tame A zerInA vatanI cho ?' ,k 'hA, bhAI.' naM. 7 karyAM che? batAvI zakazo?' Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 7nuM tAre zuM krama che?' jIna vAlajane kaMIka cekIne pUchyuM. paNa ATaluM pUchayA bAda, jIna vAlajane tarata tAno prazna badalI nAkhyo : "bhAI, huM je kAgaLanI rAha jouM chuM, te to tuM nathI lAvyo ne? huM ja . 7mAM rahuM chuM." paNa, tanme au kyAM cho? bhalA nAgarika, e kAgaLa to strI mATe che!" "kAgaLa korseTa bAnuM mATe che ne? temaNe ja mane ahIM Ubho rAkhyo che!' geca bharamAI garyo. teNe maracA upara pAchA pharavAnI utAvaLamAM kAgaLa jIna vAlajanane ApI dIdho, ane te lazkarI Dhabe rAiTa-lephaTa, rAiTa-lephuTa karA~ maracA tarapha pAcho kUca karI garyo. jana vAlajane makAnamAM jaI mINabattI saLagAvI ane kAgaLa vAMcavA mAMDyuM. tenAM bhavAM caDatAM gayAM. paNa jyAre chellI lITI AvI ke, "huM maravAnI taiyArImAM chuM... ane jyAre tuM A kAgaLa vAMcatI hoIza, tyAre mAro AtmA hasato hasato tArI sAme joI rahya haze' - tyAre jIna vAlajinanA aMtaramAM thaIne AnaMdanI eka lahera pasAra thaI gaI. 'tyAre have A mANasano aMta hAthaveMtamAM che - tenA gayA pachI koseTa pharI pAchI samagrarUpe mane pAchI maLaze !' chatAM tenA aMtaramAM pAchuM bIjuM kaMIka saLavaLavA lAgyuM! tene keseTanA prathama snehIno A aMta Ave tethI AnaMda thavAmAM kaMIka hINuM lAgavA mAMDyuM. thoDA vakhata bAda te nezanala-gArDana pozAka paherI, hAthamAM baMdUka laI, moracA tarapha javA nIkaLI paDavyo, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 moraco paDyo moracAbaMdhInA nAyake be kalAkanA ArAmano hukama Apyo hato. meriyasane moracAnA tAraNahAra tarIke sarvAnumate nAyaka jeTalA ja haka ApavAmAM AvyA hatA. nAyaka eka bAjunI galImAM thaIne AsapAsanA samAcAra jANavA bahAra gayo hato. moracAmAM sau koIne AzA hatI ke, A vakhate AkhuM perIsa saLagI UThavAnuM che, ane kAla sAMja pahelAM to rAjasattA UthalI paDI haze. paNa nAyake bahAra jaI AvyA bAda saune bhegA karIne jaNAvyuM : perIsa zAMta che; AkhuM sarakArI lazkara bahAra paDyuM che. teno trIjo bhAga A moracAne uDAvI devA cAre bAja goThavAI gayo che. kyAMyathI jarA paNa madadanI AzA have nathI. lokoe ApaNane tajI dIdhA che. eka kalAkamAM A moraco hato-nahato thaI gayo haze.' nAyake gaNatarI karI, to 37 mANaso moracAmAM hatA. teNe kahyuM, 'ApaNe ahIM trIsa mANaso jeTalAM sAdhano che. bAkInAonI nAhaka katala zA mATe thavA devI? mATe trIsa jaNA ja raho, ane bAkInA bahAra nIkaLI jAo.' paNa koI moraco choDavA taiyAra thayuM nahIM. chevaTe nAyake jeonA upara kuTuMbano AdhAra hoya, tevAone potAnI meLe bahAra AvavAno hukama karyo. pAMca jaNa bahAra to AvyA; paNa teo moraco choDavA taiyAra na hatA. 1 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 le mirAha nAyake kahyuM, "tame loko motathI DarIne jAo cho ema nathI; paNa ApaNI krAMtinI jyota jalatI rAkhavA mATe ja jAo cho, ema mAnajo." paraMtu cAre bAju gherAyelI sthitimAMthI te lokoe nIkaLavuM paNa zI rIte? nezanala-gArDanAM cAra maDadAM uparathI utArI lIdhelAM kapaDAM tyAM hatAM. cArane te paheravAno hukama thayo. paNa teo pAMca hatA, ane dareka jaNa kapaDAM vagarano rahevA ja taiyAra hato? eTalAmAM acAnaka nezanala-gArDanA pozAkanI pAMcamI joDa AkAzamAMthI paDI ! meriyase najara karI ane te joDa nAkhanAra tarIke koseTanA pitAne oLakhyA. jIna vAlajina te ja ghaDIe moracAmAM dAkhala thayo hato. meriyase jaNAvyuM ke, "huM temane oLakhuM chuM, eTale temane moracAmAM AvavA devAmAM AvyA. temanI pAse temanI potAnI baMdUka hatI ja. pelA pAMca jaNA raDatA raDatA ane potAnA aMdara rahelA baMdhuone bheTatA bheTatA bahAra cAlyA gayA. have jAvarTanuM patavavAnuM rahyuM. teNe pIvAnuM pANI mAgyuM; te tene ApavAmAM AvyuM. AkhI rAta te eka thAMbhalA sAthe baMdhAyelo rahyo hato; teNe potAne Tebala upara ADo pADI bAMdhavAnuM kahyuM. tenI te vinaMtI paNa svIkAravAmAM AvI. teNe potAno tarata pheMsalo karI nAkhavAnuM paNa kahyuM, paraMtu nAyake jaNAvyuM ke amArI pAse goLIo thoDI che, eTale chevaTe jayAre goLIono khapa nahIM rahe, tyAre ja tane khatama karavA mATe goLI vAparavAmAM Avaze. jAvaTe baMdhAtAM baMdhAtAM jIna vAlajinane oLakhI lIdho hato. meriyasane paNa teNe oLakhyo hato. badhA baLavAkhorone najare joIne oLakhI kADhavA mATe to te ahIM Avyo hato. dhIme dhIme savAra paDI gaI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mora paDaze 143 daramyAna moracA sAme topa goThavAI gaI hatI, ane pahelo goLo phUTavAnI sekaDo gaNAvI hatI. evAmAM keTalAka sainiko moracAnI aMdaranI sthiti jovA mATe bAjunAM gharo upara caDyA. paNa jIna vAlajana, ke jeNe koI mANasane mAravA potAnI baMdUka atyAra sudhI vAparI na hatI. teNe eka pachI eka traNa bAra karIne traNa sainikonA TopA uDAvI dIdhA. e joI badhA sainiko ekadama nIce UtarI gayA. nAyaka jIna vAlajinanI kAmagIrIthI khuza thaI gayo. paNa eTalI TIkA teNe karI ke, "bhalA mANasa tuM jarA nIcethI khoparI upara nizAna leta, to kevuM sAruM thAta?' tope potAnuM khataranAka kAma have zarU karyuM. moracAmAMnA mANaso te joI coMkI UThyA. moraco dhULanA DhagalAnI peThe UDI javA lAgyo. baLavAkhoro have topacIone nizAna banAvIne potAnuM saghaLuM jora ajamAvavA mAMDyA. keTalAya topacIo mAryA gayA. sarakArI senApatie te joI have dUrathI phoDI zakAya tevI moTI topa lAvavAno hukama karyo; jethI potAnA mANasonI nAhaka hatyA na thAya. e daramyAna bevoca moracAnI bahAra AvIne marelA ke ghAyala thayelA sarakArI sainikonA kAratUsanA paTAo choDavA lAgyo. moracAvALAo pAse have kAratUso khUTI gaI hatI. * dUra rahyAM rahyAM sarakArI sainiko mevoca upara goLIo choDavA lAgyA. bevoca DaryA vinA potAnuM kAma karyo jato hato. teNe sArI peThe kAratUso bhegI karI; paNa have tenI AsapAsa dhANInI peThe goLIo phUTI rahI hatI. thoDI vAramAM eka pachI eka cAra goLIo e nAnA uMdaraDA jevA chokarAnA zarIramAMthI pasAra thaI gaI; ane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hai mijharAila chellI vAra be hAtha UMcA karI, saMgrAma-gItanI kaDI bolatI bolato garvoca maDadu thaI jamIna upara DhaLI paDyo. . | moracAmAMthI eka cIsa AkAza bhedatI cAlI gaI. bIjI ja kSaNe meriyasa moracAnI bahAra kUdI paDyo. potAnA pitAne raNakSetramAMthI jIvato bacAvI lAvanAra thanAraDiyaranuM RNa adA karato hoya tema, tenA mRta putrane upADI lAvavA, te doDyo. te nIco namyo te ja ghaDIe eka goLI tenI khoparIne ghasAIne cAlI gaI. meriyasanuM moM lohIthI bharAI gayuM. chatAMye te pelA bahAdura chokarAne UMcakIne moracAmAM laI AvyuM. patAnA mRtyunI kiMmate nAnA gevoe moracAmAMnA dareka mANasane paMdara kAratUso pUrI pADI hatI. moraco pUrepUro UDI gayo hata. nAyake baLavAkhane have maratA pahelAM duzmana pAsethI AkarAmAM AkarI kiMmata vasUla karavAno hukama Apyo. chavvIsamAMthI vIsane bahAra rAkhavAmAM AvyA ane chane pahele mALa bArIe rahI goLIbAra karavAno hukama maLyo. meriyase bahAranI bAjuethI huka ApavA ane nAyake aMdaranI bAjuethI hukama ApavA, ema paNa nakkI thayuM. pachI nAyake eka pistola Tebala upara mUkIne kahyuM, "A jAsUsanI khoparI uDAvI do." ahIM A jagAe ja?' eka avAje pUchayuM. nA, pAchalA nAnA moracAnI bahAra galImAM laI jaIne. ApaNA bheguM tenuM maDadu na paDavuM joIe." evAmAM jIna vAlajana AgaLa Avyo. teNe nAyaka pAse jAvaTenI khoparI uDAvI devAnI paravAnagI mAgI. nAyake jIna vAlajane bajAvelI kAmagIrInA inAma tarIke tenI vinaMtI maMjUra rAkhI. jIna vAlajina baMdUkano dhoDo caDAvI, jAvarTane doraDA vaDe dorIne laI cAlyo. meriyasa jIna vAlajinane jato joI rahyo. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saracA paDayo 15 galImAM laI jaI, jIna vAjane jAvane kahyuM, jAva, mane oLakhyo ?' - 'tAruM vera laI le ! barAbara che.' jAvaTa javAba Apyo. jIna vAlajine khissAmAMthI cAku kADhayuM. jAva te joIne bolyo : 'tArA jevA DAkune e ja chAje! bhale tuM mane enA vaDe mArI nAkha.' jIna vAlajine e cAkuthI jAvanA badhA baMdha kApI nAkhyA. ane pachI tene kahyuM, jA, tuM chUTo che!' nava coMkIne Ubho rahyo. jIta vAjine kahyuM, 'huM A moracAmAMthI jIvato chUTavAno nathI; paraMtu kadAca huM bacI jAuM, to huM phAzalo~nA nAmathI naM. 7, rU-da-la' hAma ArmImAM rahuM chuM.' jAva javAbamAM mAtra ghUrakayo, ane te saranAmuM yAda rAkhavA pharI bolI gayo. be DagalAM gayA pachI te pAcho pharyA ane bolyo, teM mane mArI nAkhyo hota, to ja sAruM nahotuM ?' " jIna vAlTejane mAtra kahyuM : 'bhalo thaIne cAlato thA.' eka kSaNa bAda jIna vAlajane havAmAM potAnI baMdUkano bAra karyo. meriyasa dUrathI e avAja sAMbhaLIne paNa coMkI UThayo. jAvane jIna vAjina cAhIne mAravA laI gayo, te tene gamyuM na hatuM. jIna vAjine moracAmAM pAchA AvI kahyu', badhuM patI gayuM.' paNa kSaNa vAramAM to sarakArI sainikono vyavasthita dhasAro zarU thayo. goLIbArathI baLavAkhoronI AgalI haroLa tarata tUTI paDI. sau have makAnano Azaro levA nAThA, nAyaka 90 - 10 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 le nirAla ane meriyasa sarakArI sainikone khALavA AgaLa UbhA rahyA ane temanI pAchaLa thaIne sau makAnamAM ghUsI gayA. cheka chelo nAyaka peTho ane bAraNuM bhiDAI gayuM. meriyasa makAnamAM pesI zakyo na hato. eka goLIthI tenA khabhAnI hAMsaDI tUTI jatAM te gabaDI paDyo hato. tenI AMkho kadAca chevaTanI mIMcAI, ane tenuM cetana lupta thayuM, te ghaDIe tene eTaluM lAgyuM ke eka baLavAna hAthe tene bAjue kheMcI lIdho che. makAnamAM beThelA baLavAkhoronI pachInI vAta jeTalI TUMkI che, teTalI ja balidAna ane bahAdurInI daSTie ujajavaLa che. ekeeka mANasa kaMIka ne kaMIka sAmano karIne ja maryo. chevaTe chAparA upara caDI gayelo eka baLavAkhora potAne pakaDavA AvelA sainika upara kUdako mArI tene bAthamAM laIne ja cheka nIce zerImAM paDI pheMdakuMdA thaI gayo. sainikoe AkhI zerInAM badhAM makAnonI jhaDatI zarU karI dIdhI. jIna vAlajane moracAmAM rahyAM rahyAM sAmA pakSanA keInI hatyA karI na hatI. chatAM te eka kSaNa nakAmo paNa besI nahoto rahyo. ghAyala thaIne paDatA darekane upADI levo, makAnamAM surakSitapaNe kheMcI jaI tenI banatI sAravAra karavI, moracAnuM samArakAma karyA karavuM, meriyasanA upara najara rAkhyA karavI, vagere kAmomAM te Akho vakhata rokAyelo rahyo hato. je ghaDIe meriyasa ghAyala ane mUrzita thaI DhaLI paDyo, te ja ghaDIe te tenA upara vAghanI capaLatAthI kUdI paDayo; ane vAgha potAno zikAra laI cAlato thAya, tema meriyasane upADI tyAMthI khasI gayo. paNa A gherAI gayelI zerImAMthI have bahAra nIkaLavuM zI rIte? cAre bAju sarakArI sainiko bacI gayelA ke chupAI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mera paDaze 17 rahelA baLavAkhoronI kaDaka tapAsa calAvI rahyA hatA. moracAmAMthI eka paNa mANasa kyAMyathI jIvatuM chaTakI zake tema nahotuM. jIna vAlajina cAre tarapha najara karI vaLyo. te Ubho hato te khUNo atyAre maDadAM tathA zerInA bhaMgAranA DhagalAnI ADe thoDI vAra pUrato sau koInI najara bahAra hato. paraMtu koI paNa kSaNe sarakArI sainiko tyAM AvI paDe tevo saMbhava hato. jIna vAlajinanI sthiti pI0 nA maThano vaMDho caDhI UtaratI vakhate thaI hatI tevI thaI rahI. tenuM magaja vegathI kAma karavA lAgyuM. kyAMya kazo rasto dekhAto na hato. acAnaka tenI najara rastA uparanA eka jALIdAra DhAMkaNA upara paDI. perIsanA mahA-suraMganuM e DhAMkaNa hatuM. perIsa zaheramAM jamInanI nIce jaMgI suraMgonuM bIjuM zahera phelAyeluM hatuM. eka kSaNa paNa kazo vicAra karyA vinA meriyasane potAnA baMne khabhA upara nAkhI, gaTaranA DhAMkaNAne potAnA joredAra paMjAo vaDe khaseDI, potAnI kUNIo ane ghUMTaNanA jore, sIDI uparathI Utarato hoya tema, baMne bAjunI bhIMtone AdhAre te nIce UtaravA mAMDyo. daza phUTa nIce jatAM tenA paga jamInane aDyA. meriyasane tyAM ja TekavI, te uparanuM DhAMkaNuM khaseDIne barAbara goThavI devA pAcho upara caDI gayo. ane jevuM te DhAMkaNuM tenI jagAe goThavAyuM, ke tarata thoDe dUrathI doDatAM pagalAMno avAja tene e tarapha Avato saMbhaLAyo. DhAMkaNuM besI jatAM uparanI AkhI duniyA lupta thaI gaI. AMkhano aMdhArapaTa dUra thayo eTale meriyasane UMcakI, ekadama to te AgaLa cAlyo. suraMgo 2stAnI nIce nIce ja jatI hoya che, ane te vakhate perIsamAM 2200 rastAo hatA. e badhI jALamAMthI kadI kyAMya sahIsalAmata jagAe nIkaLAze ke pachI emAM ja aTavAIne chevaTe jiMdagIthI hAtha Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAnDa dhoI nAkhavA paDaze, tenuM kazuM ThekANuM na hatuM. meriyasa paNa ghavAyelo hato ane teno ghA lAMbo vakhata sAravAra vinAno rahe, to tenA jIvanano paNa keTalo bharoso? zarUAtamAM to baLavAna sthAnethI dUra khasavuM eTalo ja jIna vAlajinane khyAla hato. paraMtu tene paNa dhIme dhIme bIka lAgavA mAMDI. cAlatAM cAlatAM ardhA kalAka thaI gayo hato. pote zaheranA kayA bhAganI nIce che. te jANavAnuM paNa kAMI ThekANuM na hatuM. eTalAmAM acAnaka sAme prakAzano eka goLo tagatagato hoya tema ene lAgyuM. tenI pAchaLa ATha nava bhUta jevA oLA najare paDyA. krAMtikArIo zahera nIcenI suraMgomAM saMtAI rahevAnA, evo khyAla polIsone hovAthI. mukhya mukhya bhAgonI suraMgomAM ekasAmaTI aneka jagAethI polIsa-TukaDIo utAravAmAM AvI hatI. A bhAganI TukaDIne keIkanAM pagalAMno avAja thoDIka vakhata thayAM saMbhaLAto hato. jamAdAre phAnasa UMcuM karIne AMkha kheMcIne jovA prayatna karyo. jIna vAlajana tarata cetI gayo ane bhIMta saraso dabAIne Ubho rahyo. polIsone dUra sudhI kaMI dekhAya tema to hatuM nahIM; eTale thoDI vAra cUpa rahIne temaNe avAja sAMbhaLavA prayatna karyo. paNa pachI bhrama thayo haze ema mAnI, ne tarapha baMdUkano bAra karIne teo bIjI tarapha vidAya thayA. jIna vAlajina Ubho hato tyAM pAse plAsTaranuM dagaDuM goLI vAgavAthI tUTI paDyuM ane pANImAM pachaDAyuM. eka bAju moTA baLavA jevA tophAna sAme bAtha bhIDavAmAM sarakArI lazkara rokAyuM hatuM, tyAre perIsanI polIsa potAnA cAlu kAmakAjamAM jarA paNa pharaka paDavA dIdhA sivAya potAnuM kAma karye jatI hatI. perIsa vacce thaIne vahetI sIna nadInA jamaNA kinAre Aje uMdara bilADIno eka khela jAmyo Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ race paDayo 1 hato. eka cIMtharehAla mANasa ADuM avaLuM joto joto, potAnI pAchaLa paDelA polIsanA mANasane thApa ApI chaTakI javA prayatna karato cAlato hato. teno pIcho pakaDanAra polIsa tene jhaTa pakaDI zake tema hatuM, paraMtu tene evo lobha hato ke pelA guMDAne potAnA chupAI rahevAne sthaLe javA devo, jethI tenA bIjA sAgarIto paNa hAtha Ave. polIsanA mANase eka ghoDAgADIne pasAra thatI jotAM tene pAchaLa pAchaLa AvavA nizAnI karI. | nadIno DhALa Avyo, tyAre AgaLa cAlanAra guMDo bhUlathI ke jANI joIne kinAre kinAre sIdho cAlavA mAMDayo. AgaLa jyAM nadIno khUNo paDato hato, tyAM kinAro baMdha thato hato ane pANI bhekhaDane ghasAIne ja vahetuM hatuM. A raste AgaLa javuM e to jANI joIne chevaTe polIsanA hAthamAM ke nadInA moMmAM jaI paDavAM jevuM ja hatuM. polIsavALo rAjI thato thato tenI pAchaLa jarA jaladI cAlavA lAgyo. bhekhaDa jyAM pANIne aDanI hatI te tarapha jatAM vacamAM sAtaATha phUTa UMco kacarAno Dhagalo hato. pelo guMDo te DhagalA pAchaLa jaI pahoMcyo eTale tarata pelA polIsavALAe potAno vega vadhAryo. e DhagalAne pAra karIne teNe joyuM to pacIseka DagalAM AgaLa nadI bhekhaDane aDatI hatI, paNa vaccenI jagAmAM pelo mANasa na hato ! te havAmAM ogaLI gayo ke pANImAM pesI gayo tenI kazI khabara na paDI. * polIsavALAe bhekhaDa sudhI jaIne AsapAsa bArIka najarathI joyuM. tyAM bAju upara eka moTI jALI hatI. koIne kaI mahA-suraMganuM te bAraNuM hatuM. traNa jaMgI mijAgarAM upara UghaDatI e jALIne rAkSasI tALuM hatuM. pelo mANasa e tALuM ughADI te suraMgamAM peTho hoya ema bane. eTale pAcho te bahAra nIkaLe tenI rAha joto polIsavALo pelA DhagalAnI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mirAlDa A bAjue chupAIne nirAMte beTho. e jANato hato ke, e suraMgamAM thoDA samaya mATe pesI bhale rahevAya; paNa temAM thaIne AgaLa jIvatA kyAMya nIkaLAya ja nahi. * A tarapha jIna vAlajane suraMgamAM pAchuM AgaLa cAlavAnuM zarU karyuM hatuM. paga nIcenI jagA lapasaNI ane bhInI hatI. ane dhIme dhIme pANIno bharAva vadhato jato hato. have vadhu vakhata aMdara ne aMdara aTavAyA karavAno kazo artha na hato; game te rIte sIna nadIne kinAre pahoMcI javuM ja joIe. tethI teNe be rastA AvyA tyAre je bAju DhALa vadhAre hato ne bAju javAnuM ja pasaMda karyuM. keTaleya dUra gayA pachI uparanI jALImAMthI prakAzanA dhAbA jevuM AvatuM tene lAgyuM. tyAM UbhA rahI teNe meriyasanI zI hAlata che te joI levAno vicAra karyo. tenuM moM to phipharka paDI gayeluM hatuM; paNa hRdaya haju dhabakatuM hatuM. jIna vAlajine potAnuM khamIsa phADIne jyAM ghA jevuM lAgyuM tyAM meriyasane pATA bAMdhI dIdhA. pachI tenAM khissAM phaphesatAM temAMthI eka DAyarI jevuM hAtha AvyuM. te ughADIne vAMcatAM pahele pAne meriyase potAnuM zaba potAnA dAdAne tyAM pahoMce te mATe lakheluM saranAmuM tenI najare paDayuM. pachI thAka khAI, thoDuM jora lAgatAM teNe meriyasane upADIne pAchuM cAlavA mAMDayuM. paNa have pANI ekadama vadhavA lAgyuM, tathA paga cATavA lAgyA. jIna vAlajina cakI UThayo. A lAMbI lAMbI suraMgomAM ghaNI vAra evuM banatuM ke nIcenA taLiyAmAMthI jamIna acAnaka besI jatAM keTalAya bhAgamAM khADo paDI jato ane temAM pANI bharAI rahetuM. e khADo keTalo UMDo hoya ke keTalo lAMbo hoya te kahI na zakAya. thoDAM DagalAMmAM paNa te pUro thaI jato hoya, ke pachI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mera paDayo 151 ne baso traNaso phUTa jeTalo lAMbo paNa hoya, temAM jo pANIno bhAga vadhu hoya, to mANasa tarata ja aMdara UtarI paDe ane DUbI jAya; jo kAdavanuM pramANa vadhu hoya, to mANasa aMdara cusAto jAya; ane e mota thoDI miniTa moDuM Ave. jIna vAlajane dhIme dhIme pagalAM bharavA mAMDayAM. thoDI vAramAM kAdava ekadama DhIMcaNa sudhI ane pANI kamara sudhI AvI gayuM. jIna vAlajina jamInamAM jANe cusAvA lAgyo. have pAchA pharAya tema hatuM ja nahIM. jIna vAlajinanA zarIramAM rAkSasI tAkAta hatI. paraMtu have to UMDANa pUruM thaI jaladI paga aDe tevI jagA Ave, to ja jIvatA rahevAya. pANI dhIme dhIme bagalo sudhI AvI pahoMcyuM. jIna vAlajine meriyasane be hAtha upara UMco karAya teTalo karavA prayatna karyo. have to jIna vAlajinanuM mAthuM ja bahAra rahyuM hatuM ane meriyasane UMcakatA be paMjA. pAcho te thoDo vadhu kaLyo. eTale jIna vAlajinane zvAsa levA mATe ja potAnA mane pAchaLa bocI tarapha UMcuM karavuM paDayuM. have AgaLa zuM hatuM? mota ke jIvana? jIna vAlajine maraNiyA thaIne eka DagaluM bharyuM, ane acAnaka tenA paganuM taLiyuM kaThaNa jamInane aDayuM tyAM chelluM jora karIne baMne page te sthira thayo. chellI kaTokaTInI ghaDIe Ama jIvananI AzA UbhI thAya, tyAre aMtara Izvarane dhanyavAda ApI kevuM gaLagaLuM banI jAya che! thoDI vAra prayatna karIne jIna vAlajina pUrepUro kAdavanI bahAra AvI gayo. kaLaNa pUruM thayuM ane kaThaNa pharasabaMdhI AvI gaI. te ja ghaDIe dUra prakAzano lIsoTo tenI najare paDyo. thoDeka AgaLa cAlatAM daravAjAnI jALI ane tenuM jaMgI tALuM spaSTa dekhAvA lAgyAM. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra te mijharA 7 - jIna vAlajine najIka jaI meriyasane bhIMtane Teke goThavya ane pachI jALInA saLiyA eka pachI eka halAvI joyA, ekAda saLiya paNa DhIluM ke namAvI zakAya tevo nIkaLe, to tenI madadathI pachI mijAgarAM utArI zakAya ke tALuM toDI zakAya. paNa badhA saLiyA sakhata majabUta hatA? jana vAlajane bacavAnI AzA mUkI. ATale dUra AvyA bAda, A jALI AgaLa potAno chuTakAro hAthaveMtamAM joyA pachI bhUkhe ane tarase maravAnuM tene nizcita dekhAyuM. bahAra sIna nadI ghUghavatI jatI hatI. pelA kAdavamAM thaIne pAchA pharavAno to kartho artha ja na hato. te ghaDIe tenA khabhA upara koIno hAtha paDyo ane najIkathI koI bolyuM: "ardhA bhAga!" jIna vAlajina pote svamamAM che ke jAgato che, e samajI ja na zakyo. koInAM pagalAM teNe sAMbhaLyAM na hatAM ke keIno oLaM teNe joyo na hato. ane acAnaka A koNa? thoDe pAsethI AMkha mAMDIne joyuM to te thanAraDiyara hato ! anubhavI jIna vAlajane kazo gabharATa dekhAvA na dIdho. thenAraDiyaranuM moM to spaSTa hatuM. jIna vAlajinanuM AkhuM zarIra nIcethI nAka sudhI jADA kAdavathI kharaDAyeluM hatuM. eTale thenAraDiyara tene oLakhI zake tema hatuM nahIM. jIna vAlajane thenAraDiyarane ja bolavA dIdho. ahIMthI tuM bahAra nIkaLIza zI rIte? jIna vAlajane kazo javAba na Apyo. eTale thanAraDiyare ja kahyuM: "A tALuM toDI zakAya tema nathI, ane chatAM tAre bahAra to nIkaLavuM ja paDaze ne?" hAsto; tALuM tUTe tevuM nathI." Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAra paDyo 153 - tethI to kahuM chuM ke ardho bhAga. tuM A mANasane lUMTIne tenA maDadAne vage karavA suraMgamAM UtarI paDyo. paNa tane khyAla na rahyo ke ahIM moTA tALAvALI jALI che. huM tane oLakhato nathI, paNa tuM mAro dhaMdhAdArI bhAI ja che e nakkI. huM tane madada karI zakuM tema chuM. tuM mane ardho bhAga Ape, to huM tane cAvIthI tALuM ughADI ApuM. ane tene bahAra javA dauM.' jIna vAlajana thanAraDiyare batAvelI cAvI joI bhagavAna maLyA hoya teTalo rAjI thaI gayo. thenAraDiyare pAchuM potAnA khissAmAMthI eka doraDuM kADhayuM ane kahyuM, "vadhArAmAM A doraDuM paNa tane ApuM chuM. tenA vaDe pathare bAMdhI A maDadAne tuM tarata nadImAM nAkhI deje, eTale basa! tuM kadAca tenA maDadAne nadImAM vage karavA ja vacalA kaLaNane oLaMgIne ATale AvyA haze. joke huM e kaLaNano bharoMso na karuM. e kaLaNa varasothI keIe oLaMgyuM nathI !' jana vAlajina eTaluM joI zakyo ke thenAraDiyara bahu dhImethI bolato hato. ane eka vAra jIna vAlajina kaMIka moTethI javAba ApavA gayo tyAre thanAraDiyare tene ekadama dhImethI bolavA jaNAvyuM hatuM. teno artha jIna vAlajana evo samajyo ke thanAraDiyaranA bIjA sAgarIto paNa AsapAsa che; ane temane koIne te A sodAmAMthI bhAga na Apavo paDe te rIne kadAca badhuM patavavA icche che! - thenAraDiyare have jIna vAlajananAM khissAM phasavA mAMDyAM. jIna vAlajina sAmAnya rIte thoDIghaNI rakama sAthe lIdhA vinA kadI bahAra na nIkaLato. paNa Aje nezanala-gArDano . pozAka paherIne te bahAra nIkaLyo hovAthI, tenI pAse trIseka phrAMka jeTalI ja rakama hatI. thenAraDiyare te badhI kADhI lIdhI ane kahyuM, "bhalA, te kaMI moTI rakama mATe tene jhabbe karyo Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 le mirAlDa nathI lAga. kadAca tane vadhu rakama maLI haze, je te upara ja rahevA dIdhI haze. ThIka, mAre ATalA basa che." Ama kahI teNe meriyasanAM khissAM phaphesI joyAM ane pachI jIna vAlajina jANe nahIM tema meriyasanA DagalAmAMthI eka paTTI kaDI lIdhI. e paTTIne AdhAre kadAca e koNa hato tenI tathA tenA khUnInI khabara meLavI kaMIka vadhu paisA bhaviSyamAM upajAvI zakAya! e sivAya thanAraDiyarathI bIjuM thaI paNa zuM zake tema hatuM? potAnA karatAM jabarA dekhAtA jIna vAlajina AgaLa ekalAthI bIjuM kazuM jora ajamAvAya tema to hatuM nahIM; tathA jIna vAlajana eka paiso paNa ApyA vinA mAtra tenuM gaLuM dAbIne ja tenI cAvI jhUMTavI le, to paNa tenAthI zuM thAya? vaLI bahAra jAvaTa beThelo hato. te thoDA vakhatamAM A tarapha vadhu tapAsa zarU karyA vinA rahe nahIM. eTale jAvaTanA hAthamAM Avo bIjo khUnI maDadA sAthe pahoMcI jAya, to teTalI potAnI paNa surakSitatA kharI ne? eTale teNe tarata cAvI vaDe jALI ughADI; ane jIna vAlajanane maDadA sAthe bahAra kADhI, pote tALuM vAsI, pAcho suraMgamAM aMdara cAlyo gayo. jIna vAlajane bahAra nIkaLI meriyasane pANI pAse suvAkyo ane tenA moMmAM cAMgaLuM bharIne pANI reDavuM. pharI te cAMgaLuM bharIne meriyasa tarapha pharavA jato hato, teTalAmAM tene khabhe eka hathoDA jevo hAtha paDyo. jIna vAlajane hAtha mUkanArane oLakhyo. jAvaTane jIna vAlajane moracA bahAra jIvato javA dIdho, tyAra pachI te potAnA uparI adhikArI pAse jaI badho ahevAla ApI Avyo hato. tyAra bAda te adhikArIe, sIna nadInA jamaNA kinArA upara keTalAka gunegArono aDDo Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 mera paDayo che evI khabara maLI hovAthI, jAvarTane te tarapha tapAsa karavA ravAnA karyo hato. jIna vAlajine tarata ja kahyuM, "ispekaTara jAvaTe, Aja savArathI ja meM mArI jAtane tamArA kedI tarIke gaNI lIdhI che. meM mArA gharanuM sAcuM saranAmuM tamane jANI joIne ApyuM hatuM. paraMtu A vakhate mArI eka vinaMtI tamAre svIkAravI paDaze. A juvAniyo moracAmAM ghAyala thaIne paDyo hato; teNe tenA dAdAnuM saranAmuM tenI DAyarImAM lakhI rAkhyuM che. tene enA dAdAne tyAM pahoMcADavAnI mArI icchA che. tyAra pachI tame mAruM je karavuM hoya te karI zake cho." jAvaTe meriyasanI nADI joI. te bolyo, "A to maDaduM che.' jIna vAlajane kahyuM, "mane haja lAge che ke te jIve che. kAMI nahIM to tenA maDadAne paNa tenA dAdAne tyAM pahoMcADavAnI tenI aMtima icchA teNe DAyarImAM darzAvI che. to mArI A chellI vinaMtI tame maMjUra rAkho." jAvaTe tarata pote rokI rAkhelI ghoDAgADI pAse bolAvI ane jIna vAvajinanI madadathI meriyasane aMdara mUkI, baMne pachIthI temAM besI gayA. jAvaTe ghoDAgADIvALAne kahyuM, naM. 6, 2-da-phile Du kelavara.' ghoDAgADI tyAM pahoMcatAM jAvaTe daravAnane bolAvyo. meM. jIlenormanDane kahe ke, temano chokare moracA AgaLa mAryo gayo che, A tenuM maDaduM che." jAvaTe ane jIna vAlajine maDadu upale mALa caDAvyuM, gharamAM badhAM sUtelAM hatAM. temane uThADavAnI paMcAtamAM paDyA vinA jAvaTe tarata jIna vAlajinane khabhe hAtha mUkI nIce UtaravA nizAnI karI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 le mijherokla jIna vAlajine gADI AgaLa pahoMcatAM jAvaTane kahyuM, "haja eka maherabAnI karo; mane thoDI vAra mArA ghara sudhI laI jAo. tyAMthI pachI mane laI javo hoya tyAM laI jajo." jAvaTe ghoDAgADIvALAne kahyuM, "naM. 7, ruda-la' homa Arma." A jIna vAlajanano eka ja vicAra hato : ghera pahoMcI koseTane meriyasanuM ThekANuM batAvI devuM; tathA paisA bAbata keTalIka sUcanAo ApI devI. meriyasa jo bacI jAya, to koseTane te ravaDatI nahIM rahevA de, enI tene khAtarI hatI. | gADI UbhI rahetAM ja jAvaTe ghoDAgADIvALAne paisA cUkavI ApyA ane gADI vidAya karI dIdhI. jIna vAlajinane khAtarI thaI ke, jAvaTe have tene bhayaMkara gunegAranI peThe page cAlato ja polIsa-thANe laI javA mAge che. jAvaTe pachI jIna vAlajinane kahyuM, 'jA, huM tArI rAha joI ahIM ja nIce Ubho chuM." jIna vAlajina potAnA kAnano vizvAsa karI zakyo nahIM. chatAM teNe ema mAnyuM ke, have pote nAsI chUTavAno prayatna nahIM kare evI jAvaTaMne khAtarI thaI haze, eTale te Ama potAne ekalo gharamAM upara javA de che. jIna vAlajane thoDuM upara caDI pAchI najara karIne joyuM ke jAvaTe kharekhara tyAM Ubho che ke, pAchaLa Ave che. paraMtu A zuM? jAvaTa to cAlato thayo hato ! Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 dAdAne tyAM dAdA jIlenormanDe jagyA bAda jyAre meriyasano dhoLo paNI jevo cahero joyo, ane dAktare dhovA mAMDelA ghA joyA, tyAre te kapALe hAtha pachADIne bolyA, "dIkarA, A buThThA setAna upara ATalo badho gusso? tAre eka ja zabda bolavAno hato ke, dAdA, "huM Avyo chuM, mane pAcho svIkAro', no huM tane teDIne nAcata ane mArI moTAmAM moTI khurasI tane besavA Apata. paNa tuM jo saheja nIco name, to tArA bApano dIkaro zAno? eTale A rIte laDAImAM kapAI marIne te mArA upara vera lIdhuM !" ATaluM bolIne temaNe meriyasa upara chevaTanI najara nAkhavA tenA moM sAmuM joyuM. te ja vakhate meriyase potAnI AMkha ughADI. "beTA, kharekhara, tuM jIve che?' eTaluM bolI DosA bebhAna thaI gabaDI paDyA. A tarapha jAvaTa ghenamAM cAlato hoya, tema jIna vAlajinanA ghara AgaLathI cAlI nIkaLyo. jIvanamAM pahelI vAra tenA manamAM dvidhAno bhAva Ubho thayo hato. eka bhayaMkara gunegAre tene jIvatadAna bakyuM hatuM, te ja gunegAra tenA hAthamAM Avyo, tyAre teNe tenA upakAranA badalAmAM tene hAthamAMthI javA dIdho hato. paraMtu potAnA vyaktigata jIvananA badalAmAM te potAnA jAhera kartavyane jatuM karI zake? potAnA aMtarAtmAne saMtoSavA samAjane te dago daI zake? ane chatAM pelA gunegAre potAnuM jIvana tenA hAthamAM hovA chatAM, tene jatuM karavA jeTalI moTAI dAkhavI hatI; to zuM pote 1pa0 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . le mijherA sarakArI amaladAra hovAthI ja tenA jeTalI moTAI ke udAratA na dAkhavI zake? jAvane jIna vAlajinano cahero yAda Avyo; tenI pAchaLa mAM. meDalInanuM udAtta vyaktitva tene dekhAyuM. jAvane lAgyuM ke, pote e mANasane sAmAnya gunegAra gaNIne tenuM jIvana dhULa meLavavAmAM koI agamya bhUla karI che. mAM. meDalIne rakhaDatA jarvisanA je oDA paisA paDAvI lIdhA hatA, tenA karatAM lAkho gaNA vadhAre samAjane pAchA bakSisa ApyA hatA. teNe koI mANasanI hatyA karI ja na hatI; UlaTuM potAnA jAnanA jokhame bIjAone ja bacAvyA hatA. chatAM, kartavyanI bAbatamAM AvuM DhIlapaNa dhAraNa karyuM cAle? kartavyano mArga kaThora che; ane tethI ja tenI mahattA che. jAva>= hAthamAM AvelA gunegArane choDI daIne samAjanA kAyadAnI avagaNanA karI na hatI? ane teya zA mATe? potAnuM jIvana pelAe bacAvyuM hatuM te mATe! to zuM pharI pAchA jaI, jIna vAlajinane pakaDavo? jAva jhaTapaTa nizcaya karI lIdho. te pAsenI polIsacokI tarapha gayo. tyAM jaI eka kAgaLa upara kaMIka lakhyuM, ane nIce potAnI sahI karI. pachI te kAgaLa bIje divase vaDI polIsa-kacerIe pahoMcADavAnuM tyAMnA polIsane kahI, te sIdho sIna nadInA pula upara Avyo. pulanI eka kamAna nIce pravAhamAM bhayaMkara tANa hatuM ane te bhAgamAM hoDI sAthe pasAra thatAM bhalabhalA khalAsIo paNa bItA. jAva te kamAna uparanA pulanA kaDArA upara caDayo. dUrathI te tarapha AvatA eka vaTemArgue bhUtanI peThe Ubhelo UMco oLo joyo. te kANa che e te bIto bIto vicAravA jAya, tyAra pahelAM to te oLo tyAM na hato! nIce dhaDUma daIne dhabAko saMbhaLAyo. jorathI vahetA pANIe potA upara pachaDAyelI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAne tyAM 15 e cIja upara potAnA joradAra sapATA eka be kSaNa lagAvyA; ane pachI tene potAnA bhayaMkara peTALamAM haMmeza mATe samAvI dIdhI. cAra mahinA meriyasa jIvana ane maraNa vacce jholAM khAto rahyo. tenA dAdA paNa e ja rIte tenI pathArI pAse bhAna ane bebhAna vaccenI sthitie jIvatA hatA. meriyasanA moMmAMthI lavArAmAM avAranavAra "koseTa', "keseTa' eTalA ja zabdo nIkaLatA. daraja, ane keIka vakhata divasamAM be vakhata eka dhoLA vALavALo ane sArA pozAkavALo sadagRhastha Doso ma. jIlenomaMDane ghera Avato. te nIcethI ja me. meriyasanI khabara pUchI jato tathA ghA upara mUkavAnuM lInTanuM moTuM pArsala ApI jato. te jamAnAmAM lInTa banAvavA hAtha vaDe mahenata karIne kapaDAnI eka bAjune rU jevI rUvAMTIvALI pocI karavI paDatI. barAbara 7mI sapTembare DAkaTare jAhera karyuM ke, have meriyasa bhayamukta thayo che. joke tene harato pharato thatAM bIjA be mahinA vadhu thaze. dAdA jIlenomaMDa badhAMnA Agraha chatAM eka paNa rAta meriyasa pAsethI khasatA nahIM. bA dhovAya tyAre paNa te hAjara rahetA; ane je kAMI kAMjI jevuM meriyasane pAvAnuM hoya, te potAnA sukalakaDI gharaDA hAthomAM pakaDIne ja pivarAvatA. DokaTare jyAre bhayamuktinA samAcAra kahyA, tyAre e gharaDA DosA kharekhara AkhA oraDAmAM bhamaraDI pharatA pharatA nAcyA. nokara navAI pAmI temanA tarapha joI rahyo hato tene hAthamAM ekadama moTI bakSisa ApIne temaNe dhamakAvI kADhayo. meriyasa pAse jaIne te potAne moMe bolyA, "bairana meriyasa, inkilAba jhiMdAbAda!' Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sirA meriyasa jyAre UMghato hoya, tyAre te potAnI gharaDI AMkhoe tenA sAmuM Tagara Tagara joI rahetAM dharAtA ja nahIM. paNa meriyasanA manamAM have eka dhUna jAmanI jatI hatI. te ema ja mAna hato ke tenA dAdA tenA upara atyAre A badhu bhAva batAve che, paNa koseTanI vAta Avaze, eTale te tarata badalAI javAnA. jo pote keseTane chaDavA prANAMte taiyAra na hoya, to pachI dAdAjIne atyArathI ja kahI devuM zuM khoTuM? ane jo te nA pADe, ane gusse thAya, tathA yadrAvadrA bole, teM patAnA badhA pATApaTTI toDIchoDI nAkhavA, badhA ghA khullA karI potAnI joDAvA AvelI hAMsaDI pharI toDI nAkhavI, ane khAvApIvAnuM baMdha karI devuM. eka divasa meriyase dAdAnI AgaLa dhImethI paraMtu makkamatAthI vAta upADI. "juo, huM tamane chetaravA nathI mAgato; huM paraNavAno chuM." DosA ekadama jorathI hasI paDayA : "hA bhAI hA; te paraNavAno ja che." "paNa, paNa kone ?' hA, hA, pelI nAnI duttIne - jeNe tArA mATe lInTa banAvI banAvI AMkha du:khADI mUkI che, ane je eka gharaDA DosAne veze divasamAM babbe vakhata AvI tArI khabara laIne pAchI naM. 7, dila" homa Arma tarapha cAlI jAya che; ane tuM sAjo na thayo hota to eka sAthe A gharamAMthI be nahIM paNa traNa ThAThaDIo ja nIkaLata, nArI, mArI ane tenI. beTamajI, te to ema mAnyuM haze ke, dAdAne A vAta kahIzuM, te nA pADaze, ane ApaNe vakIla thayA chIe eTale moTuM bhASaNa ApIzuM, gusso batAvIzuM ane pAchA lephaTarAiTa, lephaTa-rAiTa karatA cAlatA thaIzuM! paNa tAro dAdo tArA mAthAno che. le, have bhASaNa Apa ne? have hAtha Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAne tyAM pachADa ne? tAro dAdo ziyALano paNa guru che. te jANe che ke, A beTamajI ApaNA upara jarAya vahAla rAkhatA nathI. to e badamAza mArA upara thoDuMka vahAla rAkhato thAya te mATe mAre zuM karavuM? basa, tArA dAdAne akkala sUjhI. e beTamajI bhale ApaNane na cAhe, paNa ApaNI keseTa to che ne! e bicArI to mane dAdA dAdA kahIne eka paLa paNa jIbha moDhAmAM nahIM ghAle. basa ApaNe e koseTa pelA jAnavarane bakSisa ApIzuM, eTale e beTamajI ApaNane jarUra cAhavA lAgaze. eTale vakIla sAheba, ApanA karatAM A buTTAnI khoparImAM vadhAre bhUsuM bhareluM che. jAo keseTe tamane ApI; have?' ATaluM kahI, DosA ekadama DUsake caDyA, ane meriyasanuM mAthuM potAnI chAtIe dabAvavA lAgyA. meriyasa paNa dAdAnA aMtarano A premabhAva joIne gaLagaLo thaI gayo. te bolyo, "bApujI, bApujI!' DosAnuM gaLuM bharAI AvyuM; mahAparANe te bolyA, "he, te mane bApujI kahIne bolAvyo? tArA moMnA e be zabdo sAMbhaLavA meM keTalI rAto jAgatAM jAgatAM kADhI che!' koseTa ane meriyasa bhegAM thayAM. e prasaMga zabdamAM utAravAnI amArI marajI nathI. koseTa meriyasanI pathArIvALA oraDAmAM dAkhala thaI, tyAre AkhuM ghara meriyasanI pathArInI AsapAsa khaDuM hatuM. koseTanI AMkhomAM zuM UbharAtuM hatuM? tenA mAthAnI AsapAsa A zAno prakAza dekhAto hato? . keseTanI pAchaLa eka dhoLA vALavALA sadgRhastha paNa e oraDAmAM dAkhala thayA hatA. le0- 11 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sijherAla dAdA jIlenamaMDa tarata meM. phozala tarapha vaLyA ane bolyA, "meMzyora, ApanI suputrInuM huM mArA pautra baeNrana meriyasa ponTamarsa mATe mAguM karuM chuM.' "ApanuM mAguM huM AbhAra sAthe saharSa svIkAruM chuM." me. phezalae javAba vALyo. pachI dAdA jIlenomaMDe meriyasa ane korsaTanA cAra hAtho potAnA dUbaLA paMjAmAM sameTI laI koseTa sAmuM joIne kahyuM, "beTA, zI bhagavAnanI kArIgarI che? tuM bairananI patnI thaI, paNa kharI rIte rAjarANI thavI joItI hatI. mAre DosAne ghera AvI tuM rananA gharanuM sukha paNa nathI pAmI zakavAnI. mArI badhI Avaka mArI jAta pUratI ja che. huM nahIM houM tyAre tArA A gulAbI hAthane kAmakAja karI kharabacaDA thavuM paDaze. huM kyAM jANato hato ke tuM mAruM ghara ujALavA AvavAnI che? nahIM to mArA badhA paisA huM veDaphI na nAkhata." A vakhate eka dhIra avAja saMbhaLAyo - zrImatI yuphesI phozalaa cha lAkha kUkanI mAlika ane hakadAra che.' "zrImatI yukresI keNa?' cakelA dAdAe pUchayuM. "huM" keseTe javAba Apyo. cha lAkha phrAMka !' dAdA jIlenormaDe pharI pUchayuM. 'ochA cauda ke paMdara hajAra, kadAca." jIna vAlajane kahyuM. ATaluM kahI teNe Tebala upara potAnI sAthenuM copaDI jevuM dekhAtuM eka pArsala mUkyuM. teNe pote ja te ughADayuM. temAM narI noTo bharelI hatI. gaNI jotAM pAMca lAkha 84 hajAra phoka thayA. meriyasa sAjo thavA Avyo hato, eTale A paisAnI have jarUra paDaze ema mAnI, jIna vAlajina vacce meTa) jaI AvIne badhI rakama kADhI lAvyo hato. temAMthI mAtra Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAne tyAM 133 pAMcasoM fAMka teNe potAnI pAse alaga rAkhyA hatA. kula rakama cha lAkhanI ja hatI, je kAMI ochA thayA, te A daramyAna thayelA kharcanA hatA. lagna bAda meriyarsa ane keseTe dAdA jIlenormAMDane ghera ja rahevuM evuM nakkI thayuM. dAdAe meriyasanI vakIlanI oNphisa mATe eka oraDo khAsa sAvavA mAMDayo. roja keseTa mAM. phozalave sAthe AvatI. meriyasanI sthiti haju bahu rakhaDArakhaMDa karAya tevI na hovAthI A vyavasthA karavAmAM AvI hatI. meriyasa sAthe phozalaneM khAsa vAtacIta karatA nahIM. meriyasane kANa jANe temanA mAM sAmuM joIne moracA vakhate jAva ne mAravA laI janAra eka mANasanuM mAM yAda AvatuM hatuM, je barAbara AmanA jevuM ja hatuM. moracA upara to teNe emane seTanA bApa mAnIne ja kahyuM hatuM ke, 'huM emane oLakhuM chuM.' eka divasa teNe ADakatarI rIte moracAnI zerInI vAta kADhIne temane pUchyuM, 'tame e zerI kadI joI che?' phozalarvoe tarata javAba Apyo, 'nA, e zerInuM nAma paNa mArI jANamAM nathI.' A javAbathI meriyasanA manamAMno khyAla dUra thaI gayo. lagnano divasa najIka Avato gayo, tema tema meriyasane be vyaktio yAda AvavA lAgI : potAnA pitAne vaoNTalU mAMthI bacAvanAra thenAraDiyara, ane potAne mUrchita dazAmAM moracA uparathI upADI lAvIne dAdAne ghera mUkI janAra azAta mANasa. tene manamAM rahyA ja karatuM ke A be jaNa pratyenuM RNa game tema karI jhaTa patavavuM ja joIe. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le sijherAlDa , teNe jadI judI rIte e baMnenI khUba tapAsa karAvavA mAMDI. thenAraDiyara viSe eTalI khabara maLI ke, tenI patnI jelamAM ja marI gaI hatI. thenAraDiyara pote jelamAMthI nAsI chUTayo hato. tenI nAnI dIkarI jIvatI hoI zake paNa bApadIkarI baMne kyAM hatAM teno patto lAgato na hato. moTI dIkarI eponIna to moracAmAM marI gaI hatI, e meriyasa pote ja jANato hato. potAne bacAvanAra ajJAta mANasa aMge ghoDAgADIvALA pAsethI eTalI ja mAhitI maLI ke eka polIsa adhikArIe tenI gADI sIna nadInA jamaNA kinAre UbhI rakhAvI hatI ane pachI eka mANasa ke I marelA mANasa jevAne upADIne ghoDAgADImAM lAvyo hato. pachI te baMne jaNA ghoDAgADImAM besIne ahIM AvI te maDadAne mUkI gayA hatA. tyAra pachInI te benI kazI vAta kaI jANatuM na hatuM. paNa navAInI vAta e hatI ke meriyasa to ruda-la cAnaverInI zerImAM ghAyala thaIne paDyo hato, to pachI sIna nadInA kinAre te kayAMthI Avyo? suraMgamAM thaIne? koNa e bhayaMkara bhUgarbhamAM thaIne tene UMcakIne nadI upara sahIsalAmata laI AvyuM? . eka divasa, potAne bacAvanAra te mANasane zodhI kADhavA pote karelA prayatnanI vAta meriyasa koseTa ane jIna vAlajinane kahI batAvato hato. te vakhate jIna vAlajine mAM. upara je ThaMDI upekSA jevo bhAva dhAraNa karI rAkhyo hato. te, joI meriyasane khoTuM lAgyA jevuM thayuM. te jarA tapI jaIne bolI UThaDyo : "bhale badhA game te kahe ke mAne; paNa te mANase je mahenata lIdhI che ane je jokhama uThAvyuM che, te vicArIne huM gaLagaLo thaI jAuM chuM. keseTanA 6 lAkha kUka jo mArA hoya, to huM -' Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 dAdAne tyAM jana vAlajina tarata vacce bolI UThayo, "ne tamArA to, huM meriyase vAkya pUruM karyuM, "e AkhI rakama e mANasane zodhavAmAM kharcI nAkhuM, ane mAruM ane koseTanuM AkhuM jIvana jarUra hoya to to tenI sevAmAM arpaNa karuM." jIna vAlajina cUpa rahyo. 16mI phebruArI, 1833nI rAte meriyasa ane keseTanAM lagna hatAM. Turse dAsInI have jIna vAlajinane jarUra na hovAthI tene teNe koseTane tyAM mokalAvI dIdhI. keseTa ethI ghaNI ja rAjI thaI. jIna vAlajina paNa lagna pachI dAdA jIlenomaMDane ghera ja AvIne raheze, evI kabUlAta keseTe na vAlajina pAse lIdhI ja hatI. paraMtu lagnanA thoDA divasa agAu akasmAta tenA jamaNA hAthanA aMgUThAne kAMI vAgyuM, eTalo pATo bAMdhI hAtha jhoLImAM rAkhavo paDyo. pariNAme lagnane divase kanyA taraphathI tenA vaDe kAMI sahI thaI na zakI. dAdA jIlenormaDe ja kanyAnA vAlI tarIke paNa sahI karI. lagna bAda varakanyAnI gADIo ghara tarapha pAchI vaLatI hatI, te vakhate zerImAM eka jagAe UbhelAM be jaNa gusapusa vAta karatAM hatAM - "beTA, A varaghoDAmAM hAtha jhoLImAM nAkhIne beThelA mANasane jANe huM oLakhato houM ema lAge che. ane te je ghoDAgADImAM beTho che, te jotAM mane lAge che ke, te kanyAno bApa hovo joIe. mArAthI vadhu vakhata rastA upara rahevAya tema nathI. tuM A varaghoDAnI pAchaLa pAchaLa jaIne te kayAM jAya che te joI le, ane mane pachI mArI bakholamAM AvIne kahI jaje. tArAthI bane to paraNanArI kanyAnuM me paNa joI leje. mArI gaNatarI kharI hoya, to tuM jarUra e kanyAne oLakhI zakIza!' Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekarAra jana vAlajina varaghoDA sAthe pAcho AvyA bAda, hAthamAM vadhu du:khAvo thayAnuM daravAnane jaNAvI, bArobAra potAne ghera cAlyo gayo. ghera jaI teNe dIvo saLagAvyo. AkhuM ghara tene khAvA dhAvA lAgyuM. keseTanI badhI yAdagIrIo tyAM jevI ne tevI mojUda hatI; paNa te pote na hatI. teNe keseTano nAnapaNano kALa pozAka - je paherAvIne te thanAraDiyAranI vIzImAMthI tene laI Avyo hato, te kAryo. te divase jaMgalamAM thaIne teo perIsa AvyAM hatAM tyAre keseTa kevI asahAya hatI? AkhA jagatamAM tene jIna vAlajinano ja Azare hato. Aje have tene pAMkho AvI hatI ane te UDI gaI hatI. paraMtu jIna vAlajinanuM jIvana kersaTanI AsapAsa ane tene AdhAre keTaluM badhuM gUMthAyuM hatuM, teno purAvo tene atyAre tenA vinA lAgatI zUnyatAthI maLI gayo. haju paNa te haka karIne keseTa ane meriyasanA gharamAM jaIne rahI zake che, tathA temane potAnI AMkha AgaLa pahelAMnI jema rAkhI zake che. paNa have te yogya kahevAya kharuM? keseTa upara tene evo zeM adhikAra hato ke jethI potAno badho bhUtakALa haMmezane mATe A be nirdoSa premIonI sAthe jaDI rAkhe, ane e rIte temanA AnaMdane ane temanI pratiSThAne kAyamanAM jokhamamAM rAkhI mUke? - AkhI rAta te AvA vicAromAM aTavAto rahyo. savAra thaI gaI, ane te camakIne UThayo. kaMIka nizcaya upara Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekarAra AvatAM te tarata utAvaLo moM. jIlenormanDane ghera Avyo. teNe daravAnane kahyuM, "mAruM nAma dIdhA vinA, tuM meriyasa sAhebane, koI maLavA bolAve che ema kahI, nIce teDI lAva.' jana vAlajinane jotAM meriyasa bolI UThyo, "vAha bApujI, tame A rIte mane ahIM bolAvyo! kAle jamatI vakhate tame gerahAjara hatA, tethI mane ane keseTane keTalI ciMtA thaI. tamAre hAthe have kema che? koseTa have tamane bhAgye ja ahIMthI javA de. kAle tame bArobAra cAlyA gayA, enI kevIya kaparI sara tamAre koseTane hAthe veThavAnI thaze, e huM na jANuM !" jana vAlajine ekAMta joI eTalo ja javAba Apyo: "sAheba, huM sajA pAmelo gunegAra chuM. mArA hAthane kaMI thayuM nathI; paNa tamArA jIvananA AvA pavitra ane moTA prasaMge mAre jANIbUjIne hAjara na rahevuM, evA vicArathI ja huM gerahAjara rahyo hato, ane havethI paNa rahIza.' ATaluM kahI teNe aMgUThA uparano pATo choDI nAkhyo. meriyasa te joI totaDAto eTaluM ja bolyo : "Ano zo artha?" "artha eTalo ja ke, huM vahANa upara kedanI sajA pAmelo gunegAra chuM. meM 19 varSa tyAM gALyAM che. tyAra bAda bIjA gunA mATe mane janmaTIpanI sajA thaI che, paraMtu huM nAsI chUTyo chuM ane saMtAto pharuM chuM." ' meriyasane A sAMbhaLI kaMpArI AvI gaI. "paNa tame koseTanA sagA cho ne?" , "nA sAheba. huM pheva0no kaMgALa kheDUta che, ane kaThiyArAno dhaMdho karato hato. mAre ane koseTane jarA paNa sagapaNa nathI. daza varSa upara tenA astitvanI paNa mane Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharAkSa khabara na hatI. te mAbApa vinAnI - anAtha hatI. tene mArI othanI jarUra hatI. ane e rIte mAre ane tene saMbaMdha thayo. koseTanA je paisA che, te mArA hAthamAM soMpAyelI thApaNa che. te thApaNa mArA hAthamAM zI rIte AvI, tenI paMcAtamAM paDavAnI jarUra nathI; paNa te thApaNa tene huM pAchI sepI dauM chuM. mAruM kharuM nAma jIna vAlajana che, eTale huM kahI dauM, eTale mAre kahevAnuM badhuM pUruM thAya che.' ' meriyasa javAbamAM eTaluM ja bolyo : "paNa A badhuM mane kahevAnI jarUra zI che? e kahevAnI tamane koIe pharaja paNa pADI nathI. tamArI A gupta vAta tame dabAvI rAkhI hota, to zo vAMdho hato? tamAro koIe pIcho pakaDayo nathI ke tamane jyAM ho tyAMthI hAjara thavA sarakArI jAherAta paNa thaI nathI. to pachI, tame A badhuM je kahyuM tenI pAchaLa tamAro kaI judo hetu hovI joIe; e hetu zo che?' A hetu? e hetu bIjo kazo nathI; ane je che te mArI jAtane lagato che. zrImatI ponTamasa mATe jyAM sudhI mAre A jUThANuM calAvavAnI jarUra hatI, tyAM sudhI meM te calAvyuM. paNa te have paraNI gaI. have huM vadhu vakhata te jUThANuM calAvyA karuM, to te mane tenI sAthe rahevAnuM maLe teTalA mATe, eTale ke mArA svArtha mATe karyuM kahevAya. tame mane pUchyuM ke, A badhuM kahI devAnI pharaja mane koNa pADe che? mAre potAno aMtarAtmA ja mane e pharaja pADe che. zrImatI ponTamarsIne huM atyaMta cAhuM chuM, tethI ja tene chetaravAnI hiMmata huM nathI karI zakato. pahelAM jIvavA mATe meM eka reTI corI hatI, paNa have huM jIvavA mATe eka nama coravA nathI mAgato." : "jIvavA mATe?" meriyase pUchayuM, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA, sAheba, jIvavA mATe. huM jANuM chuM ke huM mArI jAtane A kabUlAtathI je sthitimAM mUkI rahyo chuM, te sthitimAM mArAthI vadhu vakhata jIvI zakAvAnuM nathI. paraMtu te bAbatano kazo vicAra karavApaNuM Apane mAthe na ja hoya.' - meriyasa kaMIka vicAramAMthI jAgI UDyo hoya tema bolyo, "tame koseTanI thApaNa pramANikapaNe sAcavI rAkhIne tene pAchI soMpI che, e bAbatano mAre kaIka vicAra karavo. joIe. bolo tamAre keTaluM InAma joIe? te rakama tame ghaNI moTI kahezo to paNa vAMdho nathI." "tamAro AbhAra mAnuM chuM, sAheba, mAre kAMI nahIM joIe. jo ApavA mAgatA ho, to huM eka vastu vinaMtI karIne paNa mAgavA icchuM chuM." "kaho.' "mArI badhI hakIkata jaNAvI dIdhA pachI, huM have koseTane pharI maLavAnI AzA rAkhI zakuM kharo?' te AzA na rAkho to vadhu sAruM, eTale huM jarUra kahuM," - "vAru, huM have pharI tene maLavA prayatna nahIM karuM." ATaluM kahI, te bAraNA tarapha vaLyo; paNa tarata AMsubharI AMkhe pAcho pharI bolyo, "sAheba nava varSa meM sukhamAMdu:khamAM koseTa sAthe gALyAM che, ane mane tenI sobatanI mArA sukha mATe nahIM paNa chevaTanA divasomAM zAMti mATe atizaya AvazyakatA che. tame kaho to huM tame kaho te rIte, tame kaho te ThekANe tene koI koI vAra maLuM. taddana maLyA vinA jIvatA rahevuM mAre mATe kadAca azakya banI jaze." ThIka, tame roja sAMje eka vAra tene ahIM AvIne maLI zako cho.' - jIna vAlajina meriyasano AbhAra mAnI dhIme pagale bAraNA bahAra nIkaLI gayo. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le trizala A meriyasane have eka vAtano khulAso maLI gayo. thenAraDiyara arthAt jonDreTane dhera jAva Avyo, tyAre A mANasa bArIethI chaTakI gayo hato tenuM kAraNa e ke, mANasa nAsI chUTelo kedI hato. paNa A khulAso maLavAnI sAthe bIjo eka khulAso paNa tene maLI gayo. A mANase ja moracA AgaLa jAvane goLIthI uDAvI devAnI khAsa paravAnagI meLavI hatI. e mANasa tyAM morace Avyo ja zuM kAma hato? jAva tyAM moracAmAM sapaDAyo hovAnI khabara koI rIte maLavAthI tenA upara potAnuM vera levA ja te tyAM Avelo. Avo bhayaMkara khUnI e mANasa che. AvA mANasane rAja potAnA gharamAM AvI koseTane maLavAnI paravAnagI ApavA badala meriyasane pastAvA thavA lAgyo. bIje divase jIna vAlajina koseTane maLavA Avyo. daravAne tene kahyuM, baeNrana sAhebe puchAvyuM che ke tame nIce ja maLavA iccho cho ke upara ?' jIna vAjine javAba Apyo : 'huM ahIM nIce ja maLIza.' daravAne eka bhaMDAriyA jenuM aMdhAriyuM gholakuM kholI ApyuM. te havaDa hatuM tathA tyAM koI kadI vALajhUDa karatuM hoya tema lAgatuM nahotuM. eka khUNAmAM devanA tAjo saLagAvelo hato. tenI sAme be khurazIo mUkelI hatI. jIna vAjina nIce ja besavA icchaze evI gaNatarI rAkhavAmAM AvI hatI. eTalAmAM koseTa tyAM dAkhala thaI. teNe kahyuM, 'bApujI, tamArI keTalIka dhUno vicitra hoya che, e huM jANuM chuM; paNa mane ahIM nIce A dholakAmAM ja maLavAnI tamArI dhUna to mane paNa navAImAM nAkhI de che. kharekhara, tame meriyasane ema kahyuM hatuM kharuM ke tame mane ahIM ja maLavA mAgo cho?' Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekarAra 11 'hA, ane mane bApujI paNa na kaho ane mAtra mA~. jIna kaho evI paNa mArI icchA che.' " eTale tamAre nAma paNa badalavuM che zuM?' 'kema, tame paNa nAma badalIne maeNDama ponTamarsI banyAM, to huM paNa mAMzyora jIna banuM, emAM zuM navAI pAmavA jevuM che?' 'kharekhara, huM sukhI thaI ethI ja tame mArA upara Ama gusse thayA cho, kharuM ne ?' jIna vAjina coMkI UThayo. tenuM mAM phIkuM paDI gayuM. paraMtu bIje divase jIna vAlajina te ja samaye Avyo, tyAre koseTe kazo Agraha na karyo ke kazA savAla na pUchyA. meriyasa pAsethI Agraha karIne koseTe keTalIka vAto jANI lIdhI hatI. meriyase tene kazuM khAsa kahyA vinA tenI utkaMThA zamAvI dIdhI hatI. premIjanone e rIte samajAvatAM ane mAnI jatAM AvaDe che. meriyasa A mulAkAto vakhate jANI joIne gharamAM ja raheto nahIM. paNa dhIme dhIme evuM banavA mAMDayuM ke, saheja vadhu vakhata e mulAkAta laMbAya ke, uparathI teDuM AvyuM ja hoya. eka divasa e oraDImAM devatA saLagAvavAmAM na Avyo. jIta vAjine e vAta lakSamAM lIdhI; paNa koseTa AgaLa to ema ja kahyuM ke, meM ja nA pADI hatI. pachI bIje divase khurazIo ja mUkavAmAM nahotI AvI. jIna vAlajine to koseTane ema ja kahyuM ke, mArAthI vadhu besAya tema nahotuM eTale UbhA UbhA maLIne javA khAtara meM ja khurasIo mUkavA nA pADI hatI. korsaTe tene kahyuM, 'Aje meriyase mane eka vicitra savAla pUchyo hato. temaNe kahyuM ke dara varSe dAdAnI AvakanA je traNa hajAra fAMka Ave che, teTalA vaDe ja jIvavA tuM taiyAra thAya ke kema? meM temane pUchyuM ke Avo savAla kema pUcho cho ? tyAre temaNe kahyuM ke, mAre Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '172 le mijharAila mAtre jANavuM che. tyAre meM kahyuM ke, tame sAthe rahevAnA ho, to huM tethI paNa ochA phUAMka upara jIvavA taiyAra chuM." jIna vAlajana samajI gayo ke have te ahIM na Ave ema ja meriyasa icche che; tathA teNe koseTane ApelA che lAkha phAMka paNa koI gunAnA ja paisA hoya evo tene vahema che, eTale te paisAne te aDavA paNa nathI mAgato. : jana vAlajina duHkhI thaIne cAlyo gayo. bIje divase ne koseTane maLavA na gayo. tyAra pachIne divase paNa te na gayo. koseTe tyAra bAda pUchavA nokara mokalyo ke gaI kAle kema nahotA AvyA? : " jana vAlajane kahyuM, "huM be divasathI nathI Avyo! huM vacce vacce lAMbI musApharIe jAuM chuM, e tArAM bAnasAheba jANe che. mArI tabiyata sArI che, kaheje kazI ciMtA na kare.' paNa nokaraneya jIna vAlajinanA "huM be divasathI nathI Avyo' e zabdono kazo khAsa artha na lAgyo. paNa jIna vAlajine e zabdo bolavAmAM keTaluM badhuM du:kha vyakta karyuM hatuM? pote keTalA divasathI maLavA nathI Avyo teno khyAla paNa koseTane have rahyo nathI! jIna vAlajina have rojanA vakhate potAnA gherathI koseTanA ghara tarapha javA nIkaLato kharo, paNa adhavacathI ja pAcho AvI jato. chellA thoDA vakhatathI jIna vAlajina have koseTane maLavA AvavAnuM baMdha kare ema ja meriyasa icchato hato. tema karavAnuM tene eka navuM kAraNa maLyuM hatuM. vakIlAtanA eka kesamAM tene lephAITa beMkanA eka mAjI hisAbanIsanI sAthe kAma paDyuM hatuM. te daramyAna tene koseTanA cha lAkha phrAMka bAbata kaMIka mAhitI maLI hatI, jenI te pUrI tapAsa karI zakyo na hato. te mAhitI uparathI tene eTalI khAtarI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekarAra thaI ke, e cha lAkha kUkanI rakamano kharo mAlika jIna vAlajina nahoto; eTale te rakama teNe tenA kharA mAlikane jaladI pAchI soMpI devI joIe, tathA tenA mAlikane zodhI kADhavo paNa joIe. eka divasa jIna vAlajina rajane samaye ghara bahAra nIkaLyo, paNa thoDe dUra jaIne besI paDyo. thoDo vakhata tyAM beThA bAda te potAne ghera pAcho pharyo te pharyo. have te jIvato A ghara choDavAno na hato. kAmavALI bAI bahu bhalI hatI. te roja jotI ke khAvAnuM DhAMkeluM ema ne ema paDI rahe che, mAtra pANInuM vAsaNa taLiyA sudhI khAlI thayeluM hoya che. teNe potAnA patine kahyuM ke, "A DosA have bahu dahADA nahIM kADhe. temane tAva Avato hovo joIe; tathA mananuM paNa kAMI du:kha che. mane to lAge che ke, temanI dIkarI paraNIne gaI, e bAbatanuM kAMIka kAraNa hovuM joIe.' eka sAMje jIna vAlajana kaMIka vicAra AvatAM pathArImAMthI mahAparANe Uyo. peTImAMthI koseTanAM kapaDAMnI pelI jUnI joDa kADhIne teNe Tebala upara pAtharI. pachI bizapanI dIvAdAnIo kADhIne najara sAme mUkI. tyAra bAda Tebala upara kAgaLa, kalama ane khaDiyo lAvIne mUkyAM. paNa ATalA zramathI ke tenA aMtaramAM bhegI thayelI ane jAmI gayelI tIvra vedanAnA bhArathI te khurazImAM ja bebhAna thaI gayo. thoDI vAre bhAna AvatAM teNe kAgaLa upara lakhavA mAMDyuM: "je paisA che, te kharekhara mArA ja che; bIjA koInA nathI. meM paNa pramANika vepAradhaMdhAthI pedA karelA che. maNakA banAvavAnA udyogamAM meM eka sAdI sIdhI zodha karI hatI ane temAMthI thayelo e na hato." paNa eTaluM lakhatAmAM to tene pharI tammara caDavA mAMDyAM. te bolyo, "basa, have Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 le mijharAila huM koseTane pharI jovA pAmIza ema lAgatuM nathI. chevaTe ene maLyA vinA ja A kAyamanI musApharIe mAre UpaDavAnuM thaze. bhagavAnanI jevI marajI. maratA pahelAM tene pAchI joI zakyo hota, tenI sAthe vAta karI zakyo hota, to tethI koInuM kazuM bagaData kharuM? paNa paramAtmA, jevI tamArI marajI. prabhu, prabhu, koseTane na ja maLAyuM - eka vAra." ane te ja ghaDIe bAraNA upara Takoro paDyo. 21 aMta e ja divase eTale ke e ja sAMje meriyasa bhojanaTebala uparathI UThavA jato hato, tevAmAM tenA nokare eka ciThThI lAvIne tenA hAthamAM mUkI, ane jaNAvyuM ke te ApanAra ApanA hukamanI rAha joIne bahAra UbhA che. ciThThImAM lakhyuM hatuM - meM. rana sAheba, - A sevaka pAse eka vyaktine lagatI keTalIka gupta vAto che. huM te gupta vAta ApanI samakSa rajU karIne ApanI yatkiMcit sevA bajAvavA mAguM chuM. zrImatI berana bAnusAhebA ucca kuTuMbanAM che, ane je vyakti temanI othe ApanA gharamAM ghUselI che, te bhayaMkara DAmIja che. tene ApanA gharamAM eka miniTa rahevAno adhikAra nathI. ApanA kuTuMbanI A sevA bajAvIne A sevaka pote paNa kaMIka lAbhavAnI AzA rAkhe che. li0 thenArDa.' meriyasa DreTanI kalama tarata oLakhI gayo; ane thenAraDiyara ja Ama potAnI pAse Avyo che e jANI, tene Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta 101 AnaMda paNa thayo. have mAtra potAne suraMgamAM thaIne bacAvI lAvanAra mANasa maLe, to potAnA jIvananAM baMne RNa pUrAM thAya ! thenAraDiya2e bahurUpI pozAkavALAne tyAMthI koI mAjI elacIno pozAka bhADe ANIne paheryo hato. AMkha upara kALA raMganAM cazmAM caDAvyAM hatAM. chatAM tene oLakhI kADhatAM meriyasane bahu vAra na lAgI. thenAraDiya2e meriyasane kadI najare joyo na hato; tenI sAtheno thoDoghaNo vyavahAra teNe patrathI moTI dIkarI dvArA ja calAvyo hato. eTale te to meriyasane oLakhI zake tema na hatuM. teNe meriyasane jotAM ja DiMga mArI ke, 'vAha berana sAheba, Apa ane huM to rAjakuMvarI begrezana tathA umarAva vAIkAuMTa Dembrene tyAM thoDAM varSa pahelAM maLyA hatA, evuM mane Apano cahero jotAM ja zAthI lAgI Ave che?' meriyase taddana ThaMDakathI javAba Apyo, 'e be bhAgyazALIonAM nAma paNa jiMdagImAM meM sAMbhaLyAM nathI.' to pachI zebriyAMne tyAM to ApaNe jarUra bhegA thayA hovA joIe. kAraNa ke, e sAhebane mArA vinA pyAlI caDAvavAmAM kadI majA ja paDatI nathI,' meriyasa have jarA kaDaka thaIne tochaDAIthI bolyo, 'mane e pyAlI-sAheba ke jAmasAhebanI oLakhANa karavAno mahA-lAbha kadI maLyo nathI. paNa have tamAre zuM kAma che, te jhaTa kahI nAkho.' thenAraDiyara jarA chobhIlo paDayo paNa bITatAthI svasthatApUrvaka bolyo, 'juo sAheba, amerikAmAM panAmA najIka eka nAnuM gAma che, temAM AThaso mANasa rahe che. pradeza jagalIothI bharelo che, paNa tyAM sonuM dhaNuM maLe che. mAre tyAM javuM che. ame traNa jaNa chIe : huM mArI maheAradAra Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 le sijherAgla ane mArI dIkarI. musApharI ghaNI lAMbI ane kharcALa che, ane mArI pAse paisA nathI.' 'paNa temAM mAre zuM?' 'juo sAheba, mArI pAse eka gupta vAta che, je huM Apane vecavA mAguM chuM. te vAta kahevAnI zarUAta kAMI kiMmata nakkI karyA vinA ja huM karuM chuM. paNa thoDI vAra bAda Apa jANI zakazo ke e vAta Apane mATe ghaNI rasika nIvaDe tevI che." "ThIka, zarU karo.' juo sAheba, ApanA gharamAM eka DAku ane khUnI jUThe nAme peTho che. paNa tenuM kharuM nAma huM Apane maphata kahI dauM chuM." hA, kaho." tenuM nAma jIna vAlajina che.' huM jANuM chuM." te koNa che, te paNa maphata kahI dauM chuM." bolo.' "e sajA pAmelo gunegAra che.' 'huM jANuM chuM.' thenAraDiyaranI AMkhamAMthI eka kAtila jherabharI najara meriyasa upara chUTI. paNa meM upara hasavuM kAyama rAkhIne te bolyo, "paNa meM kahyA pachI Apa avazya e jANo cho ema kahevAya. paraMtu have huM je vizeSa kaMI kahevA mAguM chuM te to Apa jANatA nathI ja. te vastu zrImatI be rana sAhebAne lagatI che. ane tenI kiMmata huM mAtra vIsa hajAra phrAMka mAguM chuM." "e gupta vAta paNa huM jANuM chuM." - "sAheba, Apa daza hajAra phUAMka ApavAnuM kaho, ane huM tarata kahevA mAMDuM." Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ata vt 177 huM pharIthI kahuM chuM ke, tame je kahevA mAgo cho te huM jANuM chuM. tathA uparAMtamAM tamAruM potAnuM gupta nAma paNa jANuM chuM.' mAruM gupta nAma ! mArI ciThThImAM meM lakheluM je hatuM eTale Apa kahI ja zako ne ?' "ciThThImAM to mAtra 'thenA' hatuM; huM vadhArIne tene 'zrenAraDiyara'karI ApuM chuM." ' pelo jarA camakIne bolyo, 'eTale zuM?' 'eTale jonDreTa, eTale mAMTa0no vIzIvALo !' 'huM e vAta svIkAravAnI atyaMta namratAthI nA pADuM chuM, sAheba!' || 'ane vadhArAmAM sAMbhaLavuM hoya to e ke tuM eka pAko gayio, badamAza, gaLAphAMslR che. paNa le tAruM mAM bALa.' ema kahIne meriyarsa tenA mAM upara pAMcaso frAMkanI eka noTa nAkhI. '',,, pelAe e noTa kharI che ke khoTI che tenI khAtarI karI joI ne pachI potAnAM cazmAM utArI hasatAM hasatAM mAtra kahyuM ke, "Apa sAheba sAcuM kaho cho; ATalo pAMcaso DrAMkano dhappo vAgavAno hoya, to huM 'thenAraDiyara'to zuM bIjuM Apa kaho te nAma svIkArI levA taiyAra chuM!" / / thenAraDiyara hajI mAnato hato ke potAnI pAse je vAta kahevAnI che te badhI meriyasa nathI ja jANato. joke, pAMcaso fAMka maLI gayA bAda, potAnI pAse kahevAnI bAkI rahelI vAtanuM vizeSa kaMI na Upaje topaNa tene vAMdho t hato. meriyasa thenAraDiyarane barAbara pAmI gayo hato. tene to, have thenAraDiyara jo koseTanA cha lAkha faoNkanI milakata viSe kAMI jANato hoya, to te mAhitI joItI hatI. tethI teNe ja i) '' ~ 4.2 L : le0 - 12 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 huM mizana zarU karyu" : 'thainAraDiyara, huM dhaNuM dhaNu' jANuM chuM e to te joI lIdhuM. jIna vAlajana DAku ane khUnI che ema teM kahyuM. te DAku che, kAraNa ke teNe mAM. meDalIna nAmanA eka dhanavAna udyogapatinI tamAma milakata lUMTI lIdhI hatI ane tene pAyamAla karI nAkhyo hato. ane e khUnI che, kAraNa ke teNe InspekaTara jAvanuM khUna karyuM" hatuM.' 'huM ApanuM kahevuM samajyo nahIM, baeNrana sAheba.' thenAraDiyare kahyuM. 'jo huM vigate samajaNa pADuM. 1822nA arasAmAM kele tarapha eka mANasa raheto hato je sattAvALAo sAthe kaMIka athaDAmaNamAM Avyo hato. pachI te moMzyora meDalInanuM nAma dhAraNa karIne bIjI jagAe gayo ane tyAM teNe potAnI mahenata, pramANikatA ane AvaDatathI eka AkhA gAmanI saMpatti UbhI karI. teNe khAnagI milakata paNa UbhI karI; paraMtu teNe davAkhAnAM, zALAo ane sevAzrarmo paNa sthApyAM. te AkhA gAmano pitA banI rahyo. paNa e arasAmAM jelamAMthI chUTelo eka jIna vAjina nAmano eka kedI ke je A mANasane pahelAM thayelI sajAnI vAta jANato hato, teNe tene pakaDAvI dIdho; ane tenA pakaDAyAno lAbha laI te perIsa Avyo ane lephAiTa-beMkamAMthI pAMca-cha lAkha TuMkanI 2kama meDalInanI khoTI sahI karIne upADI gayo. e AkhI vAta mane lephAiTa-bekanA keziyare pote ja kahI che. ane khUnanI vAta to huM pote jeTalI jANuM chuM, teTalI tuM kadI jANI na zake. jIna vAlajine inspekaTara jAva nuM pistola vaDe khUna karyuM" hatuM, te vakhate huM hAjara hato.' thenAraDiya2 have samajI gayo ke meriyasa bhAre goTALAmAM paDelo che. eTale have teNe vijetAnI Dhabe kahyuM, 'badhAM gappAM !' Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ata 1e jA, jA, e badhI vAto meM bhAre tapAsane aMte jANI che." "juo sAheba, Apa jeTalI khAtarIthI A badhuM sAruM hovAnuM kaho cho, tenAthI vadhu khAtarIthI huM kahuM chuM ke e badhAM gappAM che. jIna vAlajane meDalInane lUTayo paNa nathI; ane jAvaTane mAryo paNa nathI." rahevA de have; tArI vAtano AdhAra zo che ?' juo sAheba, Apa bIjI zekhI mAravI hoya teTalI mArajo; paraMtu A bAbatamAM to cheka bhIMta ja bhUlyA cho. teNe meDalInane lUTayo nathI, kAraNa ke, jIna vAlajina pote ja meM. meDalIna che! juo 2pamI julAI, 1823nuM A chApuM! e jUnuM cIMtharuM meLavatAM mane bhAre takalIpha uThAvavI paDI che. ane teNe jAvaTane mAryo nathI, kAraNa ke, jAvaTe pote ja jAvaTanuM khUna karyuM che.' eTale ?' eTale ke jAvaTe AtmahatyA karI che." Ama kahI, teNe, meriyasa bebhAna avasthAmAM hato te divasonuM bIju chApuM kADhI, temAMthI eka phakaro AMgaLI mUkIne batAvyo. polIsa-vaDAe jAvarTanI AtmahatyAnI karelI jAherAna temAM hatI. temAM vizeSamAM jaNAvyuM hatuM ke, jAvarTa moracAmAM keda pakaDAyo hato; paraMtu eka baLavAkhore tenI khoparI uDAvI devAne badale pistolano avAja havAmAM karIne, jAvaTane bhalamanasAIthI jIvato choDI mUkyo hato. meriyasanA manamAM jIna vAlajinanI kiMmata ekadama vadhI gaI. "to zuM jIna vAlajina Avo mahAna puruSa che? te pote ja meDalIna hato? teNe pote ja e badhI kamANI * e chApAno ullekha agAu pAna 54 upara che, te juo. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le mijharala karI hatIAkhA gAmano annadAtA ane prAlapitA e ja mANasa hato? ane jAvarTane jIvatadAna denAra paNa e hato? kharekhara e to eka mahApuruSa, saMtapuruSa kahevAya!" | "juo sAheba, have thanAraDiyarano maraDamAM bolavAno "vAre Avyo. "jIna vAlajina mahApuruSa paNa nathI ke saMtapuruSa paNa nathI. kAraNa ke te khUnI ane DAku che." - - "haju paNa?' " "hA haju paNa. teNe me. meDalInane bhale nathI lUMTayo; chatAM te lUMTAru hato. teNe jAvaTane nathI mArI nAkhyo; che te khUnI hatI.' | 'tuMzuM 40 varSa pahelAM teNe karelI nAnI sarakhI corInI vAta yAda karAvavA mAge che ke jenuM prAyazcitta ane keTalAya gaNo badalo teNe pazcAttApa tathA dAnasevA bharelI pachInI lAMbI jiMdagI dvArA Apyo che?' ke "juo sAheba have huM je vAta kahuM chuM tenI kiMmata Ape ApavI hoya teTalI Apajo. Apa kahezo ke, huM jIna vAlajinane ja e vAta zAthI thI vecavA jato ? paNa juo sAheba, teNe potAnI badhI milakata Apane ApI dIdhI che; ane have tenI pAse kANI koDI paNa rahI nathI. paraMtu mAre to lAMbI kharcALa musApharIe javuM che. tethI moTI milakatavALA Apane ja e vAta huM vecavA mAguM chuM. mane e AkhI vAta purAvA sAthe meLavatAM ghaNI mahenata paDI che." * ATaluM kahI pachI teNe vAta vistArathI zarU karI. juo berana sAheba, 1832nA jUnanI 6 ThThI tArIkhe, AjathI eka varSa pahelAM, baLavAnA dise huM moTI suraMga jyAM sIna nadI ThalavAya che te jagAe hato." Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ata 11 meriyarsa coMkIne tarata khurasI iMtejArIthI tenI pAse kheMcI. thenAraDiyare vijetAnA abhimAna sAthe vAta AgaLa calAvI - . mAre te vakhate A suraMgamAM rahevA javAnI jarUra paDI hatI; ane mArI pAse tenI kUcI hatI. huM aMdara ArAma karato hato, tevAmAM eka mANasa suraMgamAM AdhethI bIjA eka mANasane khabhe UMcakI Avato hato. te jelamAMthI nAsI chUTelo rIDho kedI hato ane tenA khabhA upara lohI nItaratuM maDaduM hatuM. teNe pelAne lUTI levAnA irAdAthI mArI nAkhyo hato ane tene nadImAM nAkhI devA te icchato hato. joke, e suraMgamAM vacce je moTo bhUvo paDelo kahevAya che, temAM thaIne te ATalA bhAra sAthe jIvato zI rIte Avyo, e samajI zakAya tema nathI. paraMtu tenAthI to eTaluM. ja siddha thAya che ke teNe kevuM karapINa khUna karyuM hovuM joIe ke jene chupAvIne varga karavA tene ATaluM moTuM jokhama kheDavuM paDayuM hatuM.' meriyasa have hAMphato hAMphato taddana najIka sarakI AvIne sAMbhaLavA lAgyo. tenA mAM uparanI tamAma nasomAM jANe AkhA zarIranuM lohI tema ja AkhA zarIranuM cetana ekaThu thaI gayeluM hatuM. - thenAraDiya2e have hAMkavA mAMDayuM - 'sAheba e mANasamAM khavvIsanuM jora che, ane teNe mArI pAse kUMcI mAgI. tene tyAM aMdhArAmAM ekalA nA pADavAnuM bane ja kema karIne! meM pelA marelA mANasano cahero joI levA prayatna karyo, paNa lohIthI kharaDAyelI dazAmAM tenuM mAM dekhAya tema na hatuM. eTale vAtacIta karavAmAM vakhata kADhI me' pelo na jANe tema marelA mANasanA koTamAMthI eka TukaDo phADI lIdho; jethI bhaviSyamAM koI,vakhata A khUnano kisso pakaDavAma madada Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 le mirAlDa thAya. pachI meM pelAne daravAjo ughADI Apyo, ane enA bhayaMkara gunAmAM vadhu saMDovAvuM na paDe te mATe huM pAcho suraMgamAM tALuM vAsIne pesI gayo. e khUnI mANasa jIna vAlajina hato. ane e marelA mANasanA koTano TukaDo A rahyo." ema kahI teNe khissAmAMthI bhAre dabadabAthI lUgaDAno eka TukaDo kADhyo. 'berana sAheba, e marelo mANasa koI bhAre tavaMgara juvAna paradezI hato. jIna vAlajine tene kazIka jALamAM phasAvIne tenI pAsethI bhAre moTI rakama paDAvI hovI joIe. bolo sAheba have te khUnI ane DAku kharo ke nahIM? pachI potAno guno chupAvavA ane ApanA pratiSThita gharanI othe ArAmathI rahevA, teNe potAnI milakata berana sAhebAne bheTa karI dIdhI !' "pote ja te marelo mANasa chuM ane A rahyo te koTa, jemAMthI te kakaDo phADI lIdho hato." ema kahI meriyara potAno saMgharI rAkhelo lohiyALa koTa lAvIne temAMthI phATelA bhAga upara thanAraDiyare Apelo kakaDo barAbara besADI joyo. thenAraDiyara e joI karI ja gayo. meriyasa have utAvaLamAM AvI gayo hato. teNe pojhapa khissAmAMthI pAMcaso ane hajAra kUkanI eka eka noTa kADhIne thenAraDiyaranA moM upara pachADI. "badamAza, harAmI, tuM eka naMbarano juThTho dagAbAja bezarama kutto che. tuM e mANasane kalaMkita karavA Avyo hato, paNa te tene deva puravAra karyo che. tuM ja kharI rIte DAku che, khUnI che. te ja ene lUTavA loDhAnI pharasI tapAvI hatI ane mArAo bhegA karyA hatA. tene kAyamanI jelamAM dhakelI devA tathA phAMsIe laTakAvavA mArI pAra pUranI sAbitIo Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 che. paNa tuM A paMdaraso phUAMka laIne tAruM moM kALuM kara. TaluM tane bacAve che!' vaTaluM?' hA, vaTalmAM te eka karnalanuM jIvana bacAvyuM hatuM. tuM have tAruM kALuM kara, mane tAruM meM na batAvIza. A bIjA traNa hajAra phUAMka paNa che. ane AvatI kAle tuM tArI dIkarI sAthe - kAraNa ke tArI patnI to marI gaI che - amerikA javA nIkaLaze, to huM tane 20 hajara kUka tAruM vahANa UpaDaze tyAre ApIza." thenAraDiyarane AmAMnuM ghaNuM jarAya samajAyuM nahIM. paNa te noTonA mIThA bhAra nIce ladAIne rAjI thato thato ghara bahAra nIkaLI gayo. ApaNe enI vAta ahIM ja pUrI karI laIe. be divasa bAda te amerikA javA dIkarI sAthe nIkaLyo, tyAre meriyase tenA hAthamAM nyUyorkanI beMka upara 20 hajAra phrAMkanI hUMDI mUkI. paraMtu tyAM jaIne paNa te bIjo koI sAro dhaMdho karavAne badale gulAmono vepArI ja banyo. thenAraDiyara vAta karIne cAlyo jatAM tarata meriyasa doDato doDato koseTa pAse gayo ane gAMDAnI peThe tene eka ghoDAgADImAM dhakelI gayo. ghoDAgADI pavanavege doDAvI mUkavAmAM AvI. . "koseTa! koseTa! bhAre bhUMDI thaI che. bhAre bhUMDI thaI che. huM badamAza chuM, gadheDo chuM. koseTa ! tArA bApujI to mANasa nathI, deva che. te mane kahyuM hatuM ke bevoca mAraphata meM mokalAvelo kAgaLa tane maLyo ja nathI. te kAgaLa jarUra tArA bApujInA hAthamAM gayelo. temaNe te vAMcIne jAyuM ke huM moracAmAM AtmahatyA karavA ja gayo chuM; eTale tarata te doDatA tyAM pahoMcyA. prathama to jAvaTaMne mRtyunA paMjAmAMthI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 le mijharA chUTo karI, mane bebhAna paDelo jotAM UMcakIne suraMgamAM UtarI paDyA. o bApare! kevI suraMga? keTalA mAIla temAM te aMdhArAmAM mane UMcakIne cAlyA. eka jagAe to temAM evaDo moTo bhUvo paDelo che ke, moTA parvatanA parvata temAM DUbI jAya. bApare! koseTa! koseTa! have to game tema karIne temane ApaNe ghera lAvavAnA che. bhale te hA kahe ke nA kahe! have huM ane tuM jIvananI eke eka miniTa temanA mAyALu ane vahAlabharyA khoLAmAM mAthuM mUkIne ja "bApujI, bApujI," kahetAM kahetAM ALoTayA ja karIzuM." - koseTa AmAMnuM kazuM samajI zakI nahIM. paNa meriyasa potAnA bApujIne have teDI lAvavA mATe doDI rahyo che, eTaluM jANI tene ghaNo ja AnaMda thayo. meriyasanA premanA bhAra nIce tene dabAvuM paDayuM hatuM, paraMtu meriyasano potAnA bApujI taraphano aNagamo tene kadI gamyo na hato. bAraNe Takoro mAratAM ja aMdarathI dhImo avAja Avyo, "aMdara Avo." bAraNuM UghaDyuM. koseTa ane meriyasa bAraNAmAM dekhAyAM. koseTa to ekadama doDI gaI; meriyasa DUsakAM bharato bAraNA vacce ja lAkaDuM thaI gayo. bApujI!' kasoTa bolI. jIna vAlajina gaLagaLa thaI jaIne bolyo, "beTA, koseTa ! are bAnu! o mArA prabhu ! tAre jaya!' koseTanI bAthamAM dabAyelo te dhIme dhIme tUTaka tUTaka bolyo, "beTA tuM AvI? te tyAre mane kSamA ApI kharuM?' meriyasa have AMkhomAMthI DhaLI paDatAM AMsu mahA parANe rakato, nAnuM bALaka potAnA pitAnA khoLAnA lobhamAM hAtha pahoLA karIne doDe tema jaladI AgaLa dhasyo ane mahA parANe bolyo, "bApujI!" Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 ata tame paNa mane kSamA Apo cho? vAha, prabhu, vAha, tArI dayA aparaMpAra che. huM hamaNAM ja be kSaNa pahelAM bhagavAnane doSa deto hato ke, mane koseTa chelalI eka vAra paNa nahIM ja maLe? paNa tuM to beTA te vakhate dAdara upara ja hoIza. bhagavAnanI kRpA kevI aparaMpAra che? he prabhu " koseTa have jIna vAlajananI avadazA joIne akaLAvA lAgI. "bApujI, tame AvA kema thaI gayA? tamArA hAtha ATalA badhA ThaMDA kema lAge che? meriyasa jAo to kharA, bApujInA hAtha ATalA badhA ThaMDA kema che?' meriyasa koseTa karatAM kaMIka vadhu jANakAra hato. te e hAthonI ThaMDaka anubhavatAM ja cekI UThayo ane kapALe hAtha dAbI kaMpavA lAgyo. "bApujI! bApujI ! A zuM karI nAkhyuM?" jIna vAlajina zAMtithI eTaluM ja bolyo, "tame paNa mane bApujI kaho cho? tame khare ja mane kSamA ApI?' meriyasa have koseTane saMbodhIne phATI jatA hRdaye bolavA lAgyo - "koseTa, bApujI mArI kSamA vAMche che. ane emaNe mAre mATe zuM karyuM che te tuM jANe che? temaNe mArI jiMdagI bacAvI ane tane mArA hAthamAM arpaNa karI. ane mAruM jIvana bacAvIne tathA tane mArA hAthamAM arpaNa karIne pachI emaNe zuM karyuM? mArA ane tArA hitamAM te potAnuM aMtara tUTatuM hovA chatAM dUra khasI gayA. temaNe potAnA hRdayanA premanuM balidAna ApaNA benA hita khAtara ApyuM. koseTa, bApujInA caraNomAM AkhI jiMdagI dhULa thaIne paDyo rahuM, topaNa mArA aMtarane zAMti thAya tema nathI. te to deva che, saMta che. bIjAne mATe ghasAI chUTavAmAM, bIjAne jIvatadAna devAmAM, bIjAne madada karavAmAM ja temaNe temanA mahAna jIvanano ekeeka zvAsa gALyo che." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke mijheza3 'basa, basa, AvuM badhuM zA mATe bolo cho?' jIna vAlajine dhImethI kahyuM. paNa tame A badhuM mArAthI zA mATe chupAvyuM ? ane jyAre tame potAnI kabUlAtane bahAne mane thoDuM ghaNuM kahI gayA, tyAre te to cheka ja tamArI jAtane DhAMkI devA mATe ja hatuM. tame mArA pratye ATalI badhI krUratA kema dAkhavI ? bApujI, zuM huM tamArA choru nathI ? tame mArAthI ja aNachatA rahyA? A duniyAmAM tarma mane tamane oLakhavAnI ane cAhavAnI taka ja na ApI !' 16 jIna vAjine tenA tarapha mAyALupaNe dhIrmathI kahyuM, 'beTA, have hu tane kharekhara pAmyo ! te vakhate badhuM kahIneya huM tane jeTalo na pAmata, tethI vadhu have huM tane pAmyo. prabhue kharekhara mArA sAmuM joyuM,' * paNa jIna vAlijananA hAtha vadhu ne vadhu DeDA paDatA jatA hatA. meriyarsa have tene ghera upADI javA utAvaLa karavA mAMDI. jIna vAjine kuM hasIne mahAmahenate kahyuM, beTA, have enI kazI jarUra nathI. have mArI chellI ghaDI che. meM je paisA rkAoTane ApyA che, te mArI sAcI kamAInA paisA che. temAMno eka paiso paNa harAmano nathI. tame loko e paisAne hAtha nahotAM lagAvatAM, tethI mAruM hRdaya keTaluM badhuM kapAI jatuM hatuM, te huM ja jANuM chuM; mane mAruM AkhuM jIvana dhULa maLyuM ema ja lAgatuM hatuM. meM eka kAgaLamAM e badhI hakIkata lakhI che. e kAgaLa lakhavA ja huM UThayo hato. paNa have basa.' ATaluM kahIM chevaTanuM jora karato hoya tema te UTho ane bizapanI dIvAdAnIo barAbara najara sAme goThavI. korsaTanAM nAnapaNanAM kALAM kapaDAM to sAme mUkelAM ja hatAM. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 aa jIna vAlajana have Tagara Tagara koseTa tarapha ja joI rahyo hato. jeNe potAnI dIrdha musApharI mATe tenI lAMbI yAdagIrI sAthe laI javA mAgato na hoya! pachI baMne dIvAdAnIo koseTane soMpatAM DUbate avAje teNe kahyuM, "beTA A be dIvAdAnIo nuM sAcavaje. te cAMdInI ja che; paNa mAre mATe sonA karatAM vadhu kImatI che. e dIvAdAnIo mane ApanAra mane svargamAMthI joto haze. mArA jIvanathI meM tene saMtoSa Apyo ke nahIM ne huM nathI jANato. paNa jIvanamAM dareka palaTA vakhate meM tene yAda karIne ja te saMtuSTa thAya ema vartavA prayatna karyo che.' thoDI vAramAM tenA hAtha jorathI pachaDAIne nIce paDyA. koseTa ane meriyasa tarata ghUMTaNiye paDyAM ane mAthuM namAvI DusakAM bharI bharI raDavA lAgyAM. rAta tArA vagaranI gADha aMdhArI hatI. paraMtu e aMdhArAmAM A AtmAne laI javA eka moTo devadUta pAMkho phelAvIne rAha joto kyAMka jarUra Ubho hato. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RA&E*: : polIsa inspekaTara jAvaTa. pR0 40. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe meriyasane tenA ajavALAmAM eka bAjue bhIMta tarapha suvADayo. pR0 152. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200.00 200.00 10,00 10,00 10.00 zatAbdI samitinAM rasaprada navAM prakAzane satyA, za zIkhatA [ hiMyA] thi maganabhAI desAInI "satyAgrahanI mImAMsA hitI anuvAda] ra-viha8 iMgo [dilI] saMpA. gepALadAsa paTela "satyAgrahanI mImAMsA' [vikama saMkSepa). saMpA. DaoN. rajanIkAnta jozI mAtRbhASAnA himAyatI maganabhAI desAI saMpA. bipina AjhAda viAramALA ['satyAgrahamAMthI saMkalita saMkalanakAraH kamubahena putra che. paTela jAmazelanamALA (DAhyA puruSanAM suvAkyo) saMkalanakAraH kamubahena putra chopaTela eka kathaka - Arogya vijJAnanI | DioN. ema. ema. bhamagasanAM lakhANamAMthI saMkalita] saMpa0 gopALadAsa paTela cAga ane sAsu" paryAvaraNa | DioN. ema. ema. bhamarAnAM lakhANamAMthI saMkalita] bhawlASAmAM nyAya saMpA, jIvaNalAla gIradharalAla zAha sarasavatIcaMdra [vikama saMkSepa) saMpA. gepALadAsa jIvAbhAI paTela je mizana" [vikrama saM5]. - saMpA. gopALadAsa jIvAbhAI paTela jIjansavAla athavA viyoga 3-4 nivedakA maganabhAI desAI sAnI bhaktanI pratibhA lekhakaH maganabhAI desAI (zrImad rAjacaMdranuM jIvanacaritra]. prAptisthAna navajIvana TrasTa, amadAvAda-14 50.00 5000 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALA-kaoNlejanAM pustakAlayomAM vasAvavA lAyaka pustako 'le-mijherAbla' (vikrama saMkSepa) hRdayapalaTo ('rijharekzana'no saMkSepa) pikanika klaba (Dikansa kRta navalakathA) DombI eNnDa sana (Dikansa kRta navalakathA) prIta kiye duHkha hoya (skaoNTa kRta kenilavartha) jugArInI duhitara (dhI oNlDa kyurIyosITI zopa) adAlatI nyAya (Dikansa kRta 'blIka hAusa') Atma-balidAna (dha baoNnDa maeNna) IvAna ho (vaoNlTara skoTa kRta) hiMmate mardA (kvenTina DaravArDa) sarasvatIcaMdra (saMpAdaka : gopALadAsa paTela) satyAgrahanI mImAMsA (DaoN. rajanIkAnta jozI) hiMdanI aMgreja vepArazAhI (saMpAdaka : vidulA jozI) Atma-zodhanamALA (saMpAdaka : kamubahena pu. cho. paTela) kudaratanI kitAba ('soIla eNnDa heltha'no saMkSepa) prAptisthAna vizva sAhitya akAdamI 170, satyAgraha chAvaNI, seTelAITa, amadAvAda : 380 015. phona : 6751501, 6746578, amRtA prakAzana sI-5, ojasa epArTamenTa, naherunagara cAra rastA, amadAvAda : 380 015. phona : 406197 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 50.00 10,00 10,00 10,00 10,00 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- _