________________
પરીરનાં પંખાડા
૨૧ ઓળખીનું મળી આવે, અને તેને કદાચ કામ મળે. પણ તેણે પોતાના બાળકને તો છુપાવવું જ જોઈએ; નહીં તો વતન તરફ તો તેના જેવી કુંવારી-માને કોઈ પાસે પણ ન આવવા દે. એટલે પતિના વિયોગ કરતાં પણ વધુ કારમાં એવા પોતાની બાળકીના વિયોગની શક્યતા તેને નજીક દેખાવા લાગી. પણ ફેન્ટાઇન બહુ દઢ મનવાળી બાઈ હતી. તેણે પોતાનો સરસામાન વેચી કાઢયો અને સાદાં કપડાં પહેરી લીધાં. દેવું વગેરે ચૂકવતાં તેની પાસે ૮૦ ફ્રાંક બાકી રહ્યા. તે મૂડી સાથે ૨૨ વર્ષની ઉંમરે તેણે પેરીસ છોડયું.
વચ્ચે વચ્ચે થાકે ત્યારે પરામાં ફરતાં વાહનોમાં થોડું થોડું બેસી લઈને બપોરના અરસામાં તે મેટ આવી પહોંચી. રસ્તા ઉપર જ “વટલુંનો સાર્જ"ટ” નામવાળી એક વીશી હતી. તેના બારણા પાસે એક ગાડું અથવા ગાડાનું હાડપિંજર પડેલું હતું. એક વખત કોઈ રાક્ષસી તોપને વહી જવા માટેનું વાહન તે હશે. તેની ધરી નીચે તોરણની પેઠે એક ભારે સાકળ લટકતી હતી. એ સાંકળનો મધ્ય ભાગ જમીન સરસો લટકતો હતો અને આ સાંજે તેના ઉપર બે નાની છોકરીઓ એકબીજીને બરાબર વળગીને ઝૂલતી હતી. એક અઢી વરસની હતી અને બીજી અઢાર મહિનાની. થોડે દૂર વીશીના બારણામાં બેઠેલી વીશીવાળી બાઈ એક દોરી વડે તેમને હીંચોળતી હતી.
વીશીનાં માલિક થેનારડિયર દંપતી હતાં. બાઈનો દેખાવ પેલી તોપ-ગાડીને મળતો આવે તેવો રાક્ષસ હતો. માત્ર અત્યારે તે હાલરડું ગાઈને પોતાનાં બાળકોને હીંચોળતી હતી, એટલે જ તેના ચહેરા ઉપર વાત્સલ્યનો મધુરો ભાવ છવાયેલો દેખાતો હતો.
તમારે બે સુંદર બાળકો છે, બાન !” એમ કહી ફેન્ટાઇન પાસે આવી. તેની પાસે પણ એક બાળક હતું
