________________
લે મિઝરાયલ
જોડાઈ ગયો. તેનો બાપ કદી જીવતો હતો, એવો ખ્યાલ પણ તેને ન રહ્યો.
મેરિયસે નાનપણની ટેવો ચાલુ રાખી હતી. એક રવિવારે તે સેંટ સવ્પાઈસના દેવળમાં પ્રાર્થના સાંભળવા ગર્યો, ત્યારે તેનું મન કંઈક તરંગે ચડી ગયું. હતું, એટલે થાંભલા પાછળની એક બેઠક ઉપરનું નામ વાંચ્યા વિના તે તેના ઉપર બેસી ગયો. તે બેઠક ઉપર ‘મોં, મેબોફ – દેવળના વૉર્ડન’એવું નામ લખેલું હતું. પ્રાર્થના હજુ શરૂ થતી જ હતી, તેવામાં એક વૃદ્ધ માણસ ત્યાં આવ્યો અને બોલ્યો, ‘ભાઈ, આ મારી બેઠક છે.'
મેરિયસ તરત ત્યાંથી ઊઠી ગયો. પ્રાર્થના પૂરી થતાં તે વૃદ્ધ માણસ ફરી તેની પાસે આવ્યો, અને બોલ્યો – ' તમને મેં એ બેઠક ઉપરથી ઉઠાડ્યા તે બદલ ક્ષમા માગું છું. પણ તે બેઠક ઉપર દસ વર્ષ સુધી એક કંગાળ પણ બહાદુર પિતા પોતાના પુત્રને જોવા આવીને બેસતો. પેલા પુત્રને તો પોતાને બાપ છે કે નહીં તેનો ખ્યાલ પણ નહીં હોય. ત્યારથી મારી નજરે આ બેઠક પવિત્ર બની ગઈ છે, અને પરમ પિતાને યાદ કરવા મને એ બેઠક ઉપર જ બેસવાનું ગમે છે. એ બાપ વાટના રણમેદાનમાં નેપોલિયનના સૈનિક તરીકે લડયો હતો, માટે તેના સસરાએ તેના પુત્રને હંમેશને માટે તેના હાથમાંથી ખસેડી લીધો હતો. બાપ વર્તનમાં રહેતો હતો, ત્યાં મા ભાઈ પાદરી છે. તે માણસનું નામ પોન્ટમરી કે મોન્ટપસ એવું કંઈક હતું.'
‘પોન્ટમર્સી !' મેરિયસ ફીકો પડી જઈ બોલી ઊઠયો. · બરાબર, એ જ નામ હતું. તમે તેમને ઓળખો છો કે શું?’
એ જ મારા બાપુ !’
બુઢ્ઢો પોતાના બંને પંજા દબાવી બોલી ઊઠયો ‘ભાઈ, તું જ તેમનો દીકરો થાય? ઠીક બેટા, તું અભિમાન લઈને
