________________
હા, સાહેબ, જીવવા માટે. હું જાણું છું કે હું મારી જાતને આ કબૂલાતથી જે સ્થિતિમાં મૂકી રહ્યો છું, તે સ્થિતિમાં મારાથી વધુ વખત જીવી શકાવાનું નથી. પરંતુ તે બાબતનો કશો વિચાર કરવાપણું આપને માથે ન જ હોય.' - મેરિયસ કંઈક વિચારમાંથી જાગી ઊડ્યો હોય તેમ બોલ્યો, “તમે કોસેટની થાપણ પ્રમાણિકપણે સાચવી રાખીને તેને પાછી સોંપી છે, એ બાબતનો મારે કઈક વિચાર કરવો. જોઈએ. બોલો તમારે કેટલું ઈનામ જોઈએ? તે રકમ તમે ઘણી મોટી કહેશો તો પણ વાંધો નથી.”
“તમારો આભાર માનું છું, સાહેબ, મારે કાંઈ નહીં જોઈએ. જો આપવા માગતા હો, તો હું એક વસ્તુ વિનંતી કરીને પણ માગવા ઇચ્છું છું.”
“કહો.'
“મારી બધી હકીકત જણાવી દીધા પછી, હું હવે કોસેટને ફરી મળવાની આશા રાખી શકું ખરો?'
તે આશા ન રાખો તો વધુ સારું, એટલે હું જરૂર કહું,” - “વારુ, હું હવે ફરી તેને મળવા પ્રયત્ન નહીં કરું.” આટલું કહી, તે બારણા તરફ વળ્યો; પણ તરત આંસુભરી આંખે પાછો ફરી બોલ્યો, “સાહેબ નવ વર્ષ મેં સુખમાંદુ:ખમાં કોસેટ સાથે ગાળ્યાં છે, અને મને તેની સોબતની મારા સુખ માટે નહીં પણ છેવટના દિવસોમાં શાંતિ માટે અતિશય આવશ્યકતા છે. તમે કહો તો હું તમે કહો તે રીતે, તમે કહો તે ઠેકાણે તેને કોઈ કોઈ વાર મળું. તદ્દન મળ્યા વિના જીવતા રહેવું મારે માટે કદાચ અશક્ય બની જશે.”
ઠીક, તમે રોજ સાંજે એક વાર તેને અહીં આવીને મળી શકો છો.' - જીન વાલજિન મેરિયસનો આભાર માની ધીમે પગલે બારણા બહાર નીકળી ગયો.
