Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ ४ गा० १ नरामस्तस्य शरणाभाव जना कि प्राण-शरण नु यहीष्यन्ति प्राप्स्यन्ति, न किमपि । प्रमादिना हिसकानामिन्द्रियवशातिना सस्टमाप्तौ कोऽपि त्राता न भवतीत्यर्थः । तस्माद् धर्मे प्रमादो न कार्य इति भावः । 'जणे पमत्ते' इति प्रथमारहुवचनस्थाने सूत्रत्वादेक वचनम् ।। अथवा 'पमते जणे 'हे प्रमत्तजन ! हति सम्बोधनम् ॥ पापस्थानों से विरक्त नहीं होते हैं। ऐसे मनुष्य (कि गहिति-कि(प्राण) ग्रहीष्यन्ति) फिमकी गरण प्राप्त कर सकेगे । अथवा क्या शरण प्राप्त कर सकेगे? कुछ भी नहीं। तात्पर्य कहने का यह है कि जो जीव प्रमादी होते है इन्द्रियों के गुलाम होते हैं तथा हिंसक होते हैं उनका रक्षक कोई नही होता है, इसलिये धर्मसेवन में प्रमाद नहीं करना चाहिये । (ण्व बियाणाहि-एव विजानीदि) ऐसा समझो।
भावार्य-जो व्यक्ति प्रमादी होते है हिंसक एव इन्द्रियों के वशवर्ती होते ह वे सन प्रकार के अनों को करने में जरा भी कसर नहीं रखते हैं । उनको ससार में कप्टों से कोई नहीं बचा सकता, अत धर्म का सेवन अवश्य आवश्यकीय है कि जिससे जीव की हरसमय रक्षा होती रहे । तया यर भी समझना चाहिये कि यह आयु प्रतिदिन घट रही है। इसको बढानेवाला कोई भी नहीं है । जन वृद्धावस्था आवेगी तर तो इतनो भी शक्ति नहीं रहेगी कि जिससे थोड़ा यकृत भी धर्मसावन हो सके । उस अवस्था में उस जरा से रक्षा करनेवाला ५।५ ४२वाथी पाठीnsता नथी सेवा मनुष्य किंगहिति-कि (त्राण) गृहीष्यन्ति કેનું શરણ પ્રાપ્ત કરી શકશે ? કયુ શરણ પ્રાપ્ત કરી શકશે ?, કોઈ તેને શરણ આપશે નહિ કહેવાનો આશય એ છે કે જે જીવ પ્રમાદી જીવન ગાળે છે, ઈન્દ્રિયોના ગુલામ (લાલુપ) તેમજ હિંસક હોય છે તેનું કોઈ રક્ષક થતુ નથી भाटे भी नहित मान्यरभात प्रमान ४२वो नये, एव विया णाहि-एव विजानिहि भेटशुतो सभाले ।
ભાવાર્થ-જેઓ પ્રમાદિ જીવન ગાળતા હોય છે, હિંસક અને ઈન્દ્રિયને વશવતિ લુપી હોય છે, તેઓ સર્વ પ્રકારના અનર્થોને કરવામાં જરા પણ કચાશઢીલાશ રાખતા નથી તેને સંસારના દુખેથી કોઈ છોડાવી શકતું નથી આટલા માટે ધર્મનું આચરણ જીવનમાં આવશ્યક વસ્તુ છે કે જેનાથી જીવની પળેપળે ૨ક્ષા થતી રહે છે જે ધર્મની રક્ષા કરે છે તેની રક્ષા ધર્મ કરે છે તથા એ પણ વિચારવું જોઈએ કે, આ આયુષ્ય ક્ષણે ક્ષણે-દિવસે દિવસે ઓછું થતું જાય છે, તેને વધારવા કેઈ સમર્થ નથી જ્યારે વૃદ્ધાવસ્થા આવશે ત્યારે તે એટલી પણ શક્તિ નહી રહે કે જેનાથી થોડી ઘણી પણ ધમકરણ થઈ શકે,
