Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
११५
स्थानाङ्गसूत्रे इत्थं च काययोगस्यैकत्वे सिद्धे सति मनोयोगवाग्योगयोरेकत्वं बोध्यम् । तथाहि-औदारिकादिकाययोगाहृतानां मनोद्रव्यवाग्द्रव्याणां साचिव्याद् यो जीवव्यापारो भवति स एव मनोयोगो वाग्योगश्च भवति । मनोयोगो वाग्योगश्च एककाययोगपूर्वक एव । अतश्चापि-मनोयोग वाग्योगयोरेकत्वं सिध्यति ॥ मु०४३ ॥ सम्प्रति कायव्यायामस्यैव भेदानामेकत्वमाह
मूलम्-एगे उट्ठाण कम्मबलवीरियपुरिसकारपरक्कमे देवा कारण एक जीवको एक काल में एक ही काययोग होता है ऐमी भ्रान्ति होती है, सो इस कथन में भी हमारा ही पक्ष सिद्ध होता है क्यों कि एक कालमें एक जीव को एक ही काययोग होता है यह हमारा पक्ष है
और इस तुम्हारे कथन से भी इसी पक्ष की पुष्टि हो जाती है इस प्रकार से एक काल में एक जीव में एक ही काययोग होने की सिद्धि हो जाने पर मनोयोग और यायोग्य में भी एकत्व जानना चाहिये औदारिक आदि काययोगसे आहृत मनोद्रव्यवर्गणा और वारद्रव्यवर्गणाओंकी सहायतासे जो जीवका व्यापार होता है वही मनोयोग और वाग्योग कहा गया है, मनोयोग और वाग्योग एक काययोगपूर्वक ही होता है। इसलिये भी मनोयोग और चाग्योगमें भी एकता सिद्ध होती है।।सू०४३॥
कायव्यायाम के ही भेदों में एकत्व का कथन
'एगे उठाणकम्मबलचीरियपुरिसकारपरक्कमे देवास्तुरमणुयाणं વ્યાપારમાં શિશ્રવૃત્તિતા હોવાને કારણે એક જીવ દ્વારા એક કાળે એક જ કાયયોગ થાય છે, એ ભ્રમ પેદા થાય છે. તે આ કથન દ્વારા તે અમારી વાતને જ સમર્થન મળે છે. કારણ કે અમે પણ એમ જ કહીએ છીએ કે એક કાળે એક જીવ દ્વારા એક જ કાયોગ થાય છે, અને તમારી વાત દ્વારા પણ અમારી ઉપર્યુક્ત માન્યતાને જ પુષ્ટિ મળે છે. આ રીતે એક કાળે એક જીવમાં એક જ કાયાગને સદ્ભાવ હોવાની વાત સિદ્ધ થવાથી, મનેચગ અને વચનગમાં પણ એકાવ સિદ્ધ થાય છે. ઔદારિક આદિ કાયયોગથી આહત ( ઝુંટવાયેલ) મદ્રવ્ય વગણ અને વાદ્રવ્ય વગણુઓની સહાયતાથી જીવની જે પ્રવૃત્તિ ( વ્યાપાર ) થાય છે, તેને જ મગ અને વાગ કહેવામાં આવેલ છે. મને અને વાળ એક કાયયોગ પૂર્વક જ થાય છે તેથી પણ મનેયેગ અને કાયગમાં એકતા સિદ્ધ થાય છે. શાસૂ૦૪૩ માં
કાયવ્યાયામના જ ભેદમાં એકત્વનું કથન-- " एगे उद्घाण कम्मबलवीरियपुरिसकारपरको देवासुरमणुयाणं तसि
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
