Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५२८
स्थानाङ्गसूत्रे
स्वरूपभूतानां च जीवाजीवानां स्वरूपं प्रश्नपूर्वकं सूत्रद्वयेनाह' के अनंता' इत्यादि, ' के सासया' इत्यादि च, लोके केपदार्था अनन्ताः सन्ति, उत्तरमाह - जीवा अजीवाश्चेति । अथ च के शाश्वताः सन्ति ? उत्तरयति - जोवाश्च अजीवाश्च द्रव्यार्थतयेति ॥ मु० ४६ ॥
ये चैते लोके जीवा अनन्ताः शाश्वताश्च सन्ति ते बोधि-मोह लक्षणधर्मद्वययोगाद् बुद्धा मूढाच भवन्तीति दर्शयितुं सूत्रचतुष्टयमाह -
मूलम् - दुविहा वोही पण्णत्ता तं जहा - णाणबोही चैत्र दंसणबोही १ । दुबिहा बुद्धा पण्णत्ता तं जहा णाणबुद्धा चैव दंसणबुद्धा चैव २ | एवं मोहे ३, मूढा ४ ॥ सू० ४७ ॥
छाया - द्विविधा बोधिः प्रज्ञप्ता, तद्यथा - ज्ञानबोधिचैव दर्शनबोधिचैव १ | द्विविधा बुद्धाः प्रज्ञप्तास्तद्यथा - ज्ञानबुद्धाचैव दर्शनबुद्धाचैव २ | एवं मोह: ३, मूढाः ४ || सू० ४७ ॥
है वह लोक है और वह लोक जीवाजीवस्वरूप है लोक में कौन पदार्थ अनन्त हैं और कौन पदार्थ शाश्वत हैं ? इसके उत्तर में कहा गया है कि लोक में जीव और अजीव ये पदार्थ अनन्त हैं और ये ही पदार्थ शाश्वत हैं। इन पदार्थों में शाश्वतता का कथन द्रव्यार्थिक नय की अपेक्षा से कहा गया जानना चाहिये || सू० ४६ ॥
लोक में जो ये जीव अनन्त और शाश्वत कहे गये हैं वे बोधि और मोह के योग से क्रमशः बुद्ध और मृढ होते हैं-सो इसी बात को दिखाने के लिये अब सूत्रकार इस सूत्र चतुष्टयी का कथन कर रहे हैं( दुविहा बोही पण्णत्ता ) इत्यादि ।
“ લેાકમાં કયા કયા પદાર્થો અનંત છે અને કયા કયા પદાર્થો શાશ્વતછે? આ પ્રશ્નના ઉત્તર રૂપે આ પ્રમાણે કહ્યું છે-લેાકમાં જીવ અને અજીવ, આ પદાર્થો અનત છે અને એ પદાર્થો જ શાશ્વત છે. મા પદાર્થોમાં જે શાશ્વતતા બતાવવામાં આવી છે. તે શાશ્વતતાનુ કથન દ્ર[ર્થિક નયની અપેક્ષાએ જ ४२वामां मायुं छे, खेभ सभवु ॥ सू. ४६ ॥
લેાકમાં અનત જીવે! રહેલા છે, તે જીવાને શાશ્વત કહેવામાં આવ્યા છે. તે જીવા એધિ અને મેહના યાગથી અનુક્રમે બદ્ધ અને મૂઢ હોય છે, એ જ વાતને સૂત્રકારે નીચેની સૂત્રચતુષ્ટયી દ્વારા પ્રકટ કરી છે~~~ " दुविहा बोही पण्णत्ता " इत्यादि
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
