Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 547

सुधा टीका स्था०२ उ०४ सू०१८ ज्ञानावरणादि कर्मणां वैविध्यनिरूपणम् ५३१ अद्धाउए चेव भवाउए चेव । णामे कम्मे दुविहे पण्णत्ते तं जहा--सुभणामे चेव असुभणामे चेव ६॥ गोत्ते कम्मे दुविहे पण्णत्ते तं जहा- उच्चागोत्ते चेव णीयागोत्ते चेव७ । अंतराइए कम्मे दुविहे पण्णत्ते तं जहा--पडुप्पन्नविणासए चेव पिहिय आगामिपहं चेव ॥सू०४८॥ ___ छाया--ज्ञानावरणीयं कर्म द्विविधं प्रज्ञप्तं, तधथा - देशज्ञानावरणीयं चव सर्वज्ञानावरणीयं चैव २ । दर्शनावरणीयं कर्म एवमेव २ । वेदनीयं कर्म द्विविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-सातवेदनीय चैव असातवेदनीयं चैत्र ३ । मोहनीयं कर्म द्विविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-दर्श नमोहनीयं चैव चारित्रमोहनीयं चैव ४ । आयुष्कं कर्म द्विविधं मज्ञप्तं, तद्यथा-अद्धायुष्कं चैव भवायुष्कं चव ५ । नामकं कर्म द्विविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-शुभनाम चैव अशुभनाम चैव । गोगं कर्म द्विविध प्रज्ञप्तं, तपथाउच्चगोत्रं चैव नीचगोत्रं चैव ७ । आन्तरायिकं कर्म द्विविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथाप्रत्युपन्नविनाशितं चैव पिहितागामिपथं चैव ।। सू० ४८ ॥ टीका-' णाणावरणिज्जे ' इत्यादि ।
ज्ञानमाणोति-समाच्छादयतीति ज्ञानावरणीयम् । आह च-" सर उग्गयससिनिम्मल,-यरस्स जीवस्स छायणं जमिह ।
णाणावरणं कम्मं, पडोवमं होइ एवं तु ॥ २ ॥" दोनों प्रकार का भी यह मोह ज्ञानावरणादि कर्मों का कारण होता है इस सम्बन्ध से ज्ञानावरणादि कर्मों की विविधता सूत्रकार इस अष्टसूत्र द्वारा प्रकट करते हैं-(णाणावरणिज्जे कम्मे दुविहे पण्णत्ते इत्यादि।
टीकार्थ-ज्ञानावरणीय कर्म दो प्रकारका कहा गयाहै यह ज्ञानावरणीय कर्म आत्मा के ज्ञानगुण को आच्छादित करता है इसलिये इसे पट की उपमा दी गई है। कहा भी है-(सर उग्गय ससिनिम्मलयरस्स) 1 ઉપર કહેલ અને પ્રકારને મેહ જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મોનું કારણ હોય છે તે કારણે સૂત્રકાર જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મોની દ્વિવિધતા નીચેનાં આઠ સૂત્રો દ્વારા પ્રકટ કરે છે.
___“णाणावरणिज्जे कम्मे दुविहे पण्णत्ते" त्याहટીકાર્થ-જ્ઞાનાવરણીય કર્મના બે પ્રકાર કહ્યા છે. આ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ આત્માના ગુણને આચ્છાદિત કરી નાખે છે, તેથી તેને પટની (પર્દીની) ઉપમા આપી छ. [ ५ छ ?-" सर उग्गय समि निम्मलयरस्स" त्या:
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧