Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुधा टीका स्था० २ उ०४ सू० ५० आराधनास्वरूपनिरूपणम् ५४१ मूर्छागृहीतकर्मश्च क्षय आराधनया भवतीत्याऽऽराधनां सूत्रत्रयेणाह
मूलम्-दुविहा आराहणा पण्णत्ता, तं जहा--धम्मियाराहणा चेव केवलिआराहणा चेव १ । धम्मियाराहणा दुविहा पण्णत्ता, तं जहा--सुयधम्माराहणा चेव चरित्तधम्माराहणा चेवर। केवलि आराहणा दुविहा पण्णता, तं जहा--अंतकिरिया चे वा कप्पविमाणोववत्तिया चेव ३ ॥ सू० ५०॥ __छाया-द्विविधा आराधना प्रज्ञप्ता, तद्यथा-धार्मिकाराधना चैव केवलिकाराधना चैत्र २। धार्मिकाराधना द्विविधा प्रज्ञप्ता, तद्यथा-श्रुतधर्माराधना चैत्र, चारित्रधर्माराधना चैव २ । केवलिकाराधना द्विविधा प्रज्ञप्ता, तद्यथा-अन्तक्रिया चैव, कल्पविमानोपपत्तिका चैव ३ ॥ मू० ५० ॥
टीका-'दुविहा आराहणा' इत्यादि।। ___ आराधनमाराधना, सा ज्ञानादियस्तुनोऽनुकूलवर्तित्वं निरतिचारज्ञानाद्यासेवनेत्यर्थः । सा द्विविधा-धार्मिकाराधना, केवलिकाराधना चेति । तत्र धर्मेण
मूर्छा से गृहीत कर्म का क्षय आराधना से होता है इसलिये सूत्रकार तीन सूत्रों द्वारा आराधना का कथन करते हैं
(दुविहा आराहणा पन्नत्ता) इत्यादि । टीकार्थ-आराधन-शास्त्र की रीति से पालन करने का नाम आराधना है, यह आराधना ज्ञानादिरूप वस्तु के अनुकूल रहने रूप होती है, जीव ज्ञानादिरूप वस्तु का अनुकूल अपने को तभी रख सकता है कि जब ज्ञानादिकों में अतिचार न लगावे अतः निरतिचार रूप से ज्ञानादिकों का आसेवन करना यही आराधना है। यह आराधना दो प्रकार की है एक धार्मिकाराधना और दूसरी केवलिकाराधना, श्रुतचारित्ररूप धर्म
મૂછ દ્વારા ગૃહીત કર્મને ક્ષય આરાધનાથી થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર ત્રણ સૂત્રો દ્વારા આરાધનાનું કથન કરે છે.
___ " दुविहा आराणा पण्णत्ता" त्याहिટીકાર્થ– આરાધન–શાસ્ત્રનું શાસ્ત્રોક્ત રીતે પાલન કરવું તેનું નામ આરોધના છે. તે આરાધના જ્ઞાનાદિરૂપ વસ્તુને અનુકૂળ રહેવારૂપ હોય છે. જીવ ત્યારે જ પિતાને જ્ઞાનાદિક વસ્તુને અનુરૂપ રાખી શકે છે કે જ્યારે તેને જ્ઞાનાદિ કમાં અતિચાર (દેષ) લાગી જતાં નથી. તે કારણે નિરતિચાર રૂપે જ્ઞાનાદિ કાનું આસેવન કરવું તેનું નામ જ આરાધના છે. તે આરાધના બે પ્રકારની કહી છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
