Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुधा टीका स्था० १ ० १ सू० ५२ नारकादीनां वर्गणानिरूपणम् मिथ्यात्वपुञ्ज वा गच्छतीति । सम्यग्दृष्टिमिध्यादृष्टिसम्य मिध्यादृष्टिविशेषितानां नारकादिस्तनितकुमारान्तानां चतुर्विंशति दण्डक्रस्थपदानामेकैकस्य वर्गणा एकैका भवतीति ।
इदं दर्शनत्रयं नारकादिस्तनितकुमारान्तानामेकादशानामेव भवति, न तु पृथिव्यादिवनस्पत्यन्तानाम् । तेषां तु मिथ्यादर्शनमेव भवति । अतएवाह सूत्रकार:- एगा मिच्छादिद्वियाणं ' इत्यादि । मिध्यादृष्टिकानां पृथिव्यादि वनस्पत्यन्तानामेकैकस्य वर्गणा एकैका बोध्येति । तथा सम्यग्दृष्टिविशेषितानां द्वीन्द्रियाणां त्रीन्द्रियाणां चतुरिन्द्रियाणां च एकैका वर्गणा बोध्या । द्वीन्द्रियादीनां प्राप्त करता है या मिथ्यात्व पुंज को प्राप्त करता है सम्यग्दृष्टि मिथ्या. दृष्टि और सम्यग मिथ्यादृष्टि वाले नारक से लेकर स्तनितकुमार तक के २४ दण्डस्थ पदों के जीवों के एक २ जीव के एक २ वर्गणा होती है ।
ये दर्शन य नारक से लेकर स्तनितकुमार तक के ११ पदों के ही होते हैं पृथिवी से लेकर वनस्पतिकायिक जीवों के नहीं होते हैं क्यों कि इनके केवल एक मिथ्यादर्शन ही होता है इसी कारण सूत्रकार ने "एगा मिच्छादिडियाणं" इत्यादि सूत्रपाठ कहा है मिथ्याष्टिक पृथिचीकायिक से लेकर वनस्पतिकायिक तक के जीवों को एक २ वर्गणा होती है तथा सम्यग्दृष्टि एवं मिध्यादृष्टि वाले द्वीन्द्रिय जीवों के तेइ - न्द्रिय जीवों के और चौइन्द्रिय जीवों के एक २ वर्गणा होती है इन दो इन्द्रियादिक जीवों में सम्यग् मिथ्यादृष्टिरूप उभय अवस्था नहीं होती है क्यों कि यह अवस्था ऐसी पञ्चेन्द्रिय जीवों के ही होती है इसलिये સમ્યકત્વ પુંજને પ્રાપ્ત કરે છે, અથવા મિથ્યાત્વ પુંજને પ્રાપ્ત કરે છે. સમ્ય ગૂદષ્ટિ, મિથ્યાદૃષ્ટિ, અને સમ્યગ્મિથ્યાદષ્ટિવાળા નારકથી લઇને સ્તનિતકુમાર પન્તના ૨૪ ૪ડકના જીવામાં પ્રત્યેક દંડકના જીવની વણામાં એકત્વ સમજવું જોઇએ.
१६५
નારકથી લઈને સ્તનિતકુમાર પર્યન્તના ૧૧ દડકામાં જ આ દર્શનત્રયના સદ્દભાવ હૈાય છે. પૃથ્વીકાયિકથી લઈને વનસ્પતિકાયિક પર્યન્તના પાંચ દડકના જીવેામાં મિથ્યાદર્શનના જ સદ્ભાવ હોય છે. તે કારણે સૂત્રકારે 66 एगा मिच्छादिट्ठियाणं " इत्यादि सूत्रपाउनु उथन उयु छे. मिध्यादृष्टि पृथ्वी अयिस्थी सहने વનસ્પતિકાયિક પન્તના જીવેામાં એક એક વા હાય છે. તથા-સમ્યગ્દષ્ટિ અને મિથ્યાદષ્ટિવાળા દ્વીન્દ્રિય જીવાની વગણમાં પણ એકત્વ સમજવું, ત્રીન્દ્રિચેની વણામાં પણુ એકત્વ સમજવુ, તે દ્વીન્દ્રિયાદિક જીવામાં સમ્યગ્મિથ્યા દૃષ્ટિ રૂપ ઉભય અવસ્થાના સદ્ભાવ હાતા નથી, કારણ કે આ દૃષ્ટિના સદ્ગુ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
