Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 505
________________

सुघा टीका स्था०२ उ ४ सू० ३९ बन्घनिरूपणम्
1
छाया - मायालोभकषायः इत्येतद् रागसज्ञितं द्वन्द्वम् । क्रोधो मानो द्वेषः, इत्येवं समास निर्दिष्टः ॥ १ ॥ प्रेम्णः - प्रेमलक्षणचित्तविकारकारकमोहनीय कर्म पुद्गलराशेः वन्ध::- जीवप्रदेशेषु योगप्रत्ययतः प्रकृतिरूपतया प्रदेशरूपतया च सम्बन्धनम्, तथा कषायप्रत्ययतः स्थित्यनुभाग विशेषापादनं च प्रेमबन्धः । एवं द्वेषमोहनीयस्य बन्धो द्वेषबन्ध इति, उक्तञ्च - " जोगापयडिपएसं ठिति अणुभागं कसायओ कुणइ ॥ इति
'मायालोहकसाओ' इत्यादि ।
-
इस प्रेमरूप मोहनीय कर्मपुद्गल का जो कि चित्त को विकृत करने चाला जो बन्ध होना यह प्रेमबन्ध है - मन वचन और कायरूप योगसे प्रकृति और प्रदेशबन्ध होता है और कषाय से स्थितिबन्ध और अनु भागबन्ध होता है कर्म पुद्गल जब केवल योगनिमित्त से आत्मा में आते हैं- सम्बन्ध को प्राप्त होते हैं तब वे वहां प्रकृति और प्रदेशरूप से परिणमित होकर सम्बद्धित रहते हैं और जब वे कषाय के निमित्त से आत्मा में आते है-सम्बन्धित होते हैं-तब वे वहां स्थिति और अनुभागरूप से परिणमित होकर वहाँ रहते हैं - तात्पर्य कहने का यही है कि कर्मों में आत्मा के साथ सम्बद्धित होने की मर्यादा जो है तथा मन्द, तीव्र, तीव्रतर आदि रूप से रस देने की योग्यता इनमें आती है वह सब कषाय के निमित्त से ही आती है इस तरह प्रेम का बंध-प्रेम लक्षणचित्तविकार कारक मोहनीय कर्मपुङ्गलराशीका जो बन्ध
"
४८९
छे. उधुं या छे -" माया लोहकसाओ " त्यिाहि चित्तने विठ्ठत ४२नारा આ પ્રેમરૂપ માહનીય પુઙેના જે ખંધ થાય છે તેને પ્રેમબંધ કરે છે. મન, વચન અને કાયરૂપ ચેાગથી પ્રકૃતિ અને પ્રદેશમધ થાય છે અને કષાયથી સ્થિતિષધ અને અનુભાગમ'ધ થાય છે. કમ પુદ્ગલેા જ્યારે યાગને કારણે આત્મામાં પ્રવેશ કરે છે-આત્માની સાથે સબંધ પામે છે, ત્યારે તેઓ ત્યાં પ્રકૃતિ અને પ્રદેશરૂપે પરિણમિત થઈને સંબદ્ધિત રહે છે, અને જ્યારે તેઓ ત્યાં સ્થિતિ અને અનુભાગરૂપે પરિણમન પામીને ત્યાં રહે છે. આ કથનના ભાવાથ એ છે કે-કમ પુદ્ગલેામાં આત્માની સાથે સદ્ધ થવાની જે મર્યાદા પડે છે તથા મંદ, તીવ્ર, તીવ્રતર આરૂિપે રસ દેવાની જે ચેાગ્યતા તેમનામાં આવે છે, તે સઘળી ચેાગ્યતા કષાયને કારણે જ આવે છે. એજ પ્રમાણે પ્રેમલક્ષણ ચિત્તવિકારકારક માહનીય કાઁપુદ્ગલરાશિના જે ખંધ છે તેને પ્રેમ
६२
थ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧

Loading...

Page Navigation
1 ... 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710