Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 369
________________

सुधा टीका स्था० २३०२०२४ अघोलाकज्ञानादिविषय आत्मनोद्वैविध्यम् ३५३ धिर्यस्य स तथा । नियत क्षेत्रविषयावधिज्ञानीत्यर्थः । स समवहतासमवह तेन कदाचित् समवहतेन कदाचिद् असमत्र इतेनेत्यर्थः, आत्मना जीवोऽधो लोकं जानाति पश्यति । एवम्=अधोलोकत्रत् स तिर्यग्लो कम् ऊर्ध्वलोकम्, तथा केवलकल्पं समय भाषया परिपूर्ण चतुर्दशरज्ज्वात्मकं लोकमपि च जानाति पश्यति ४ । वैक्रियसमुद्घातानन्तरं वैक्रियशरीरं भवतीति वैक्रियशरीरमाश्रित्याधोलोकादिज्ञाने प्रकारद्वयमाह' दोहिं ठाणेहिं ' इत्यादि-सूत्रचतुष्टयं कण्ठयम्, नवरम् - विकुर्वितेन कृतवैक्रियशरीरेण आत्मनेत्यर्थः, अधिकुर्वितेन तद्भिन्नेन अकृतवैक्रियशरीरेणेत्यर्थः । उक्तं
,
--
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
=
यह प्रकट कर रहे हैं कि जैसे अवधिज्ञानधारी जीव का अवधिज्ञान जिस प्रकार का होता है अथवा परमावधि से अधोवर्ती अवधिज्ञान जिसको होता है ऐसा वह जब नियतक्षेत्र और नियतविषय को अवविज्ञान द्वारा जानता है और देखता है इस प्रकार नियतक्षेत्र विषयाविज्ञानी आत्मा कदाचित् समवहत हो कर और कचित् असमवहत होकर अधोलोक को जानता है, और देखता है इसी तरह से वह तिर्यग्लोक को और केवलकल्प सम्पूर्ण लोक को भी कि जो १४ राजू का है जानता है और देखना है४ वैक्रियसमुद्धात के अनन्तर ही वैकियशरीर होता है इसलिये अब सूत्रकार वैक्रियशरीर को लेकर अधोलोकादिके ज्ञान में दो प्रकारका कथन करते हैं "दोहिं ठाणेहिं " इत्यादि ४ चार सूत्र हैं - इन सब का अर्थ स्पष्ट है परन्तु जो विशेषता है आत्मा जब कृत वैक्रियशरीर से युक्त होता है तब और जब आत्मा અવધિજ્ઞાન અનેક પ્રકારનું હોય છે. હવે સૂત્રકાર 66 आहोही " " इत्यादि સૂત્ર દ્વારા એ પ્રકટ કરે છે કે-અધિજ્ઞાનધારી જીવનું અવધિજ્ઞાન જે પ્રકા રતું હોય છે અથવા પરમાવિષેથી ધાવર્તી ( ઉતરતી કાટિનું) અવધિજ્ઞાન જેનું હાય છે એવે! જીવ નિયતક્ષેત્ર અને નિયત વિષયને અવધિજ્ઞાન દ્વારા જાણે છે અને દેખે છે. આ પ્રકારના નિયતક્ષેત્ર અને નિયત-વિષયાવધિજ્ઞાની આત્મા કયારેક સમવદ્યુત થઇને અને કયારેક સમવહત થયા વિના અધેાલાકને જાણે છે અને દેખે છે. એજ પ્રમાણે તે તિગ્લાકને, લાકને અને ૧૪ રાજૂપ્રમાણુ કેટલકલ્પ ( સંપૂર્ણ ) લેાકને પણ જાણે છે અને દેખે છે, સૂ, ૪ વૈક્રિય સમુદ્ધાતની પછી જ વૈક્રિય શરીર થાય છે. તેથી સૂત્રકારે હવે વૈક્રિય શરીરની અપેક્ષાએ અધેાલેાકાદિના જ્ઞાનમાં દ્વિવિધતાનું કથન કરે છે— दोहिं ठाणेहिं " मा विषयने अनुसक्षीने पशु यार सूत्र भायवामां આવ્યાં છે. તે બધાને અથ સ્પષ્ટ છે, પરન્તુ જે વિશેષતા છે તે નીચે પ્રમાણે છે—આત્મા જ્યારે કૃતક્રિય શરીરથી યુક્ત નથી હાતા ત્યારે પણ પેાતાના
66
थ ४५


Page Navigation
1 ... 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710