Page Text
________________
सुधा टीका स्था० २३०२०२४ अघोलाकज्ञानादिविषय आत्मनोद्वैविध्यम् ३५३ धिर्यस्य स तथा । नियत क्षेत्रविषयावधिज्ञानीत्यर्थः । स समवहतासमवह तेन कदाचित् समवहतेन कदाचिद् असमत्र इतेनेत्यर्थः, आत्मना जीवोऽधो लोकं जानाति पश्यति । एवम्=अधोलोकत्रत् स तिर्यग्लो कम् ऊर्ध्वलोकम्, तथा केवलकल्पं समय भाषया परिपूर्ण चतुर्दशरज्ज्वात्मकं लोकमपि च जानाति पश्यति ४ । वैक्रियसमुद्घातानन्तरं वैक्रियशरीरं भवतीति वैक्रियशरीरमाश्रित्याधोलोकादिज्ञाने प्रकारद्वयमाह' दोहिं ठाणेहिं ' इत्यादि-सूत्रचतुष्टयं कण्ठयम्, नवरम् - विकुर्वितेन कृतवैक्रियशरीरेण आत्मनेत्यर्थः, अधिकुर्वितेन तद्भिन्नेन अकृतवैक्रियशरीरेणेत्यर्थः । उक्तं
,
--
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
=
यह प्रकट कर रहे हैं कि जैसे अवधिज्ञानधारी जीव का अवधिज्ञान जिस प्रकार का होता है अथवा परमावधि से अधोवर्ती अवधिज्ञान जिसको होता है ऐसा वह जब नियतक्षेत्र और नियतविषय को अवविज्ञान द्वारा जानता है और देखता है इस प्रकार नियतक्षेत्र विषयाविज्ञानी आत्मा कदाचित् समवहत हो कर और कचित् असमवहत होकर अधोलोक को जानता है, और देखता है इसी तरह से वह तिर्यग्लोक को और केवलकल्प सम्पूर्ण लोक को भी कि जो १४ राजू का है जानता है और देखना है४ वैक्रियसमुद्धात के अनन्तर ही वैकियशरीर होता है इसलिये अब सूत्रकार वैक्रियशरीर को लेकर अधोलोकादिके ज्ञान में दो प्रकारका कथन करते हैं "दोहिं ठाणेहिं " इत्यादि ४ चार सूत्र हैं - इन सब का अर्थ स्पष्ट है परन्तु जो विशेषता है आत्मा जब कृत वैक्रियशरीर से युक्त होता है तब और जब आत्मा અવધિજ્ઞાન અનેક પ્રકારનું હોય છે. હવે સૂત્રકાર 66 आहोही " " इत्यादि સૂત્ર દ્વારા એ પ્રકટ કરે છે કે-અધિજ્ઞાનધારી જીવનું અવધિજ્ઞાન જે પ્રકા રતું હોય છે અથવા પરમાવિષેથી ધાવર્તી ( ઉતરતી કાટિનું) અવધિજ્ઞાન જેનું હાય છે એવે! જીવ નિયતક્ષેત્ર અને નિયત વિષયને અવધિજ્ઞાન દ્વારા જાણે છે અને દેખે છે. આ પ્રકારના નિયતક્ષેત્ર અને નિયત-વિષયાવધિજ્ઞાની આત્મા કયારેક સમવદ્યુત થઇને અને કયારેક સમવહત થયા વિના અધેાલાકને જાણે છે અને દેખે છે. એજ પ્રમાણે તે તિગ્લાકને, લાકને અને ૧૪ રાજૂપ્રમાણુ કેટલકલ્પ ( સંપૂર્ણ ) લેાકને પણ જાણે છે અને દેખે છે, સૂ, ૪ વૈક્રિય સમુદ્ધાતની પછી જ વૈક્રિય શરીર થાય છે. તેથી સૂત્રકારે હવે વૈક્રિય શરીરની અપેક્ષાએ અધેાલેાકાદિના જ્ઞાનમાં દ્વિવિધતાનું કથન કરે છે— दोहिं ठाणेहिं " मा विषयने अनुसक्षीने पशु यार सूत्र भायवामां આવ્યાં છે. તે બધાને અથ સ્પષ્ટ છે, પરન્તુ જે વિશેષતા છે તે નીચે પ્રમાણે છે—આત્મા જ્યારે કૃતક્રિય શરીરથી યુક્ત નથી હાતા ત્યારે પણ પેાતાના
66
थ ४५
| SR No. | 006309 |
| Book Title | Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 710 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_sthanang |
| File Size | 42 MB |