Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 502
________________

स्थानाङ्गसूत्रे
नारकोत्पत्तिभूमयः, तेषां च जीवत्वं पृथिवीकायिकाद्यपेक्षया, अजीवत्वं च प्रसिद्धमेव २० । इत्येव चतुर्विंशति दण्डकोऽभिधातव्यः यावत्-वैमानिकावासा इति वा ४३ । कल्पाः - सौधर्मादि देवलोकाः, कल्पविमानावासाः - तदेकदेशा एव ४४ । वर्षाणि - भरतादि क्षेत्राणि, वषधरपर्वताः - हिमवदादयः ४५ । कूटानि - हिमवत्कूटादोनि, कूटागाराणि तेष्वेव देवभवनानि ४६ । विजया :- चक्रवर्त्तिविजेतव्यानि कच्छादीनि क्षेत्रखण्डानि, राजधान्यः - तेषामेव क्षेमादिकाः पूर्यः, 'जीवा इति च अजीवा इति च प्रोच्यते ' इति सर्वत्र सम्बन्धमिति ४७ ।
૪૮૬
येऽपि पुद्गलधर्मास्तेऽपि तथैवेत्याह- " छाया इ चा ' इत्यादि, सूत्रपञ्चकं कण्ठ्यम् । नवरम् - छायाः- वृक्षादीनाम् आतपाः सूर्यस्य १ । ' दोसिणा '
"
नैरावास भी जीव और अजीवरूप हैं ये नैरविकावास नैरयिक जीवों की उत्पत्ति के स्थानरूप होते हैं- इनमें जीवत्व पृथिवीकायिक आदिरूप होने के कारण से कहा गया है और अजीवता स्वभावतः इनमें है ही इस तरह से २४ दण्डक कहना चाहिये यावत् वैमानिक और वैमानिकावास सौधर्मादिकरूप कल्प, और कल्पविमानावास, भरतादिक्षेत्र, हिमवदादि वर्षधरपर्वत, हिमवत्कूट आदिकूट, उन्हीं में रहे हुए देवभवनादिरूप कूटागार, चक्रवर्तिविजेतव्य कच्छादिकक्षेत्रखuseपविजय, तथा इनकी क्षेमादिक पुरीरूप राजधानियां ये सब भी जीव और अजीवरूप कहे गये हैं
अब सूत्रकार जो पुद्गलधर्म हैं वे भी जीव और अजीवरूप हैं ऐसा प्रतिपादन करने के निमित्त " छायाइ वा " इत्यादि सूत्र कहते हैं
અજીવત્વ સમજવું જોઈએ. તે નરકવાસે નારક જીવાના ઉત્પત્તિ સ્થાનરૂપ હાય છે, તે નરકાવાસામાં જીવત્વ પ્રકટ કરવાનું કારણ એ છે કે તેઓ પૃથ્વીકાયિક આદિરૂપ હોય છે અને તેમનામાં અજીવત્વ તેા સ્વભાવતઃ રહેલું જ "वैमानि मने वैभ निवास, छे, याप्रमाणे २४ ६ उडेवा लेहये," સૌધમ' આદિ દેવલેકરૂપ કલ્પ, કવિમાનાવાસે, ભરતાદિ ક્ષેત્રે, હિંમવતાદિ વર્ષોંધર પતા, હિમવકૂટ આદિ ફૂટ, તેમાં રહેલા દેવભવને રૂપ કૂટાગારા, ચક્રવર્તિ વિજેતન્ય કચ્છાદિક ક્ષેત્રખડરૂપ વિજય તથા તેમની ક્ષેમા આદિ રાજધાનીએ, એ સૌને પણ જીવ અને અછવરૂપ કહ્યાં છે.
હવે સૂત્રકાર પુદ્ગલ ધર્મને પણ જીવ અને અજીવરૂપ પ્રતિપાદિત કરવા छायाइ चा ” ઈત્યાદિ સૂત્રનું કથન કરે છે—
निमित्ते "
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧


Page Navigation
1 ... 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710