Book Title: Gruhastha Dharm
Author(s): Vijaykesharsuri
Publisher: Vijaykeshar Chandrasuri Foundation Girivihar Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023001/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31hastha dharI lekhaka :- parama pUjya AcArya zrImada vijayakesara sarizvarajI ma. sA. : kAkAyAnA vizA| L]. pU. heDAvATAkriznAjI ].hA.. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI ajAharA pArzvanAthAya namaH // zrI maNi-buddhi-mukti-kamala-kezara-caMdra prabhavacaMdrasUrIzvarajI sadgurubhyo namaH zrI kezara-caMdra-prabhava-girivihAra graMthamALA candrapuSpa gRhastha thama : lekhaka : yoganiSTha 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya kezarasUrIzvarajI ma.sA. : preraka 215 zAMtamUrti 5.pU. A. zrI vijayaprabhavacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. A. zrI vijaya hemaprabhasUrIzvarajI ma.sA. -: prakAzaka :-} zrI vijayakezara caMdrasUrIzvarajI phAunDezana girivihAra TrasTa girivihAra, taLeTI roDa, pAlItANA. - 364270, phona : (02848) 2258 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMparka sUtro) || bhIkhubhAI sI. cokasI, [] azokabhAI ema. mahetA 2/e, devakInaMdana sosAyaTI, clo. gujarAta buka sTorsa, senTa jheviyarsa skUla roDa, luhAranI poLa, madanagopAla navaraMgapurA, amadAvAda-9. havelI roDa, mANekacoka, amadAvAda-1. phonaH 7452595 phonaH 2149317 praviNabhAI lIlAcaMda zAha | | praviNakumAra maphatalAla 606, zAlIbhadra kompalekSa, 202, pRthvI epArTamenTa, nAnapurA, TImalIyAvADa, ghoDAdoDa roDa, pArle poInTa, aMbara pelesa sAme, surata. surata-395001. phonaH 47114 phonaH 666898 [] mukti caMdra zramaNa ArAdhanA TrasTa | caMpaka bhAI DI. mahetA muktinagara, girivihAra, 503, abhiSeka, esa. vI. roDa, pAlitANA - 364270. - aMdherI (vesTa), muMbaI-pa6. phonaH (022) 6248137 phonaH (02848) 2258 | 6211356 JpratApacaMdajI rAThoDa [] nalInabhAI vorA rAThoDa sTIla senTara 15-e mAdhava ceTarajI lena, 44/40, I. ke. agravAla paDDapA lena pAse, bhovArIpura, mahAvIra mArkeTa, cennAI-3. kalakattA-20. che phona: 587260, 567027. phonaH 4747192, 4747957 cothI AvRtti : 3,000 puna: mudraNa : 5-8-2001 : mudraka : gujarAta buka sTorsa 51, nyu greIna mArkeTa gAyatrI DerInI bAjumAM, khokharA, amadAvAda-8 phona : 2 1 31 939 kiMmata : rU. 60-00 (rUpiyA sAITha pUrA) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 3 marda nama: || 'gRhastha dharmanI prastAvanA A graMtha nItimaya jIvana pachIno che. gharamAM rahenAra te gRhastha kahevAya che. ane temano dharma, temanuM kartavya, temanI pharajo te gRhasthano | dharma che. dharmano kharo artha to vastuno svabhAva teja dharma che. ahIM AtmA He vastu che, tyAre teno je zuddha svabhAva te Atmadharma che. A va vastusvabhAvarUpa dharmano pUrNa vikAsa to AtmasvabhAvamAM sthiratA karavAthI ja pragaTa thAya che. chatAM paNa A gRhastha dharmamAM te dharmanI | zarUAta thAya che. vRkSarUpe ahIM nathI paNa aMkurArUpe che ane A aMkUrAnI zarUAta te paNa bhaviSyamAM vRkSapaNAnA pUrNa svarUpane pAmanAra che. eTale dharmanI vastu svabhAvarUpa dharmanI zarUAta paNa A gRhastha dharmamAM thAya che. tene paNa dharma kahevAmAM kAMI aDacaNa nathI. kara ogha saMjJAe athavA sejasAja AtmajAgRti e paNa A gRhastha dharmanI zarUAta che. chatAM rAjapaMtha to e ja che ke AtmAne samyaka prakAre jANIne samajIne pachI vizuddhi meLavavA mATe gRhastha dharmanA vrata, tapa, japa, niyamo vagereno Adara karavo. samyaka jJAna thayA pachIthI ja samyapha cAritranI zarUAta thAya che. A gRhasthadharma te paNa dezathI samyapha cAritra, e samyaka darzana jJAnapUrvaka hoya to ja kharI rIte karmanirjarA karavAmAM hetubhUta thAya che, te sivAyanuM deza ke sarvacAritrA e AzIbhAvavALuM saMsAranI vividha vAsanAnA saMskAra ke lAgaNIvALuM hovAthI bhavabhramaNanA hetubhUta thAya che. kvacita evA dAkhalAo paNa bane che ke samyakrazanajJAna vinA oghe paNa A cAritramAM pravRtti karatAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o A sa samyakdarzanajJAnanI prApti thavA sAthe samyak cAritra prApta thAya che, chatAM paNa te rAjamArga nathI. sarva koIne ema ja thAya te nirNaya karI zakAya tema nathI. ghaNAo A samyakdarzana jJAna vinA dezathI ke sarvathI cAritra pALIne thoDo vakhata deva manuSyAdino vaibhava bhogavIne naraka nigodamAM gayelA zAstromAM batAvyA che. arthAt samyakdarzanajJAna vinAnuM cAritra bhavabhramaNanA hetubhUta thAya che. ahIM kahevAnuM rahasya e che ke kharekhara yogyatA vinAnuM cAritra te pariNAme duHkharUpa thAya che, tyAre kharI yogyatAvALuM thoDuM paNa cAritra mahAna AtmasaMpattinA, AtmAnaMdanA hetubhUta thAya che. A yogyatA te AtmA ane jaDa padArthane samyak rIte samajIne, darekanA pRthaka pRthak svabhAvano nizcaya karIne AtmAe ja grahaNa karavA yogya che ema jANIne, tene ja saMpUrNa prItinuM pAtra banAvavo te che tathA tenA sivAya duniyAmAM koI paNa prAptavya nathI. adhika prItinuM sthAna koIpaNa nathI. vhAlA premapAtranA viyogathI jema puruSa ke strIo tene dara kSaNe yAda kare che, tene mATe jhUre che, ane prItinI adhikatAne laI sarva vastumAM tene nihALe che, tene ja jue che tema te yogyatAvALo jIva potAnA zuddha svarUpa AtmAne pragaTa karavA mATe duniyAnA badhA padArtho taraphathI manane kheMcI laI eka AtmA sanmukha mananA pravAhane joDI daI pratyeka kSaNe tene ja saMbhAravo, tene mATe jhuravuM ane sarva deza kALamAM tene ja nihALavo; tanmaya thavuM. Avo vicAra jayAre hradayamAM zuddha AtmA mATe jAge che tyAre kharekhara AtmasvarUpa prAptinI yogyatA Ave che ane pachI tene mATe je je prayatno; pravRtti karAya che te te sarvamAMthI AtmA ja unnata bhAvano pAmato ane pote ja te pavitratA zuddhatAnA svarUpe banato anubhavAya Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A ja jIvana cAritra che, cAritranI chellI hadamAM ja pUrNa paramAtmAsvarUpa potAno AtmA thaI ne rahe che. A cAritranuM prAptavya che ane tenI zarUAta ghaNA ja nAnA pAyA upara A gRhastha dharmamAM karavAmAM AvelI che. tyAgamArgamAM tenI zarUAta vadhAre vistArathI thAya che. apramattadazAsvarUpa dazAmAM tenI pUrNAhutI thAya che. A uparathI kahelI prAptavyavALI dizA dhyAnamAM rAkhIne te mArganI ahIMthI zarUAta karavAmAM Ave che. tyAgamArgamAM tenI zarUAta vadhAre vistArathI thAya che. apramattadazA-svarUpa dazAmAM tenI pUrNAhutI thAya che. A upara kahelI prAptavyavALI dizA dhyAnamAM rAkhIne te mArganI ahIMthI zarUAta karavAmAM Ave che. zarUAtamAM potAnA lakSa prAptavya sAmI AMtaradRSTi rAkhIne A graMthamAM batAvelI dareka kriyA potAnI yogyatAnA pramANamAM karavA mATe lAgaNIpUrvaka prayatna karavo. A bhUmikAmAM ghaNA aMtarAyo dUra karyA pachI. ghaNI malIna vAsanAo ochI karyA pachI ane zubha saMskArano vadhAro karyA pachI apramattatAvALI zuddha dazAmAM praveza karI zakaze. ane sarva karmano nAza tevI dazA-lAyakAta prApta thayAthI karI zakAze. A kahevA uparathI graMthanA adhikArI koNa che te vAta kahI batAvI che. A graMthano uddeza paNa malIna vAsanAno tyAga karavApUrvaka sAdhakoe apramatta dazAne lAyaka thavuM te ja che te bAbatanAM sAdhanono ullekha A nAnAMsarakhA graMthamAM banyo teTalo karavAmAM Avela che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama evo rAkhavAmAM Avela che ke gRhasthoe prAtaHkALamAM jAgRta thatAM ja namaskAra maMtranuM smaraNa karavuM. te smaraNanA uttama, madhyama, jaghanya bhedo batAvyA che. potAnA kartavyasaMbaMdhI vicAro karavAnuM sUcavyuM che. umedavAra ane vratadhArI mATe pratikramaNa (Avazyaka) karavAnuM batAvyuM che. devadarzana karavAno vidhi samajAvyo che. upAzraya javAno hetu vidhi ane vyAkhyAna zravaNanA hetuo darzAvyA che. zravaNanA phaLarUpa virati mATe gRhasthadharmanA bAra vrato batAvyA che. suMdara rahasyo sAthe aSTaprakArI pUjA ane devamaMdira saMbaMdhI vidhi kahI che. A prasaMge azakta ane jarUriyAtavALA prasaMgane | uddezIne mAnasika pUjA karavAnuM jaNAvyuM che te sAthe bhAvapUjAnA | saMbaMdhamAM zrImad yazovijayajI upAdhyAyajInuM bhAvapUjA vize eka artha sAthe stavana Apela che. tyAra pachI rAkSasI, mAnava ane devI bhojanano vidhi batAvyo che. bhakSyAbhaDhyano viveka paNa sAthe kahyo hI che. baporanA navarAzanA vakhate gharanA AgevAna gRhastha potAnA kuTuMbane uddezIne vividha prakAranI hitazikSAo ApavI ane vividha sadguNo potAmAM khIlavavA te saMbaMdhI keTalIka zikhAmaNo ane sadguNonI dizA batAvI che. tyAra pachI daiva upara AdhAra rAkhI besI na rahetAM dhana kamAvavAno prayatna karavAnuM sUcana karela che. ane chevaTe saMdhyA vakhatanI kriyA nidrAvaza thAya tyAM sudhInI batAvI che. [ A pramANe batAvIne nityanuM kartavya samApta karela che. tyAra pachI kAyamanA kartavya tarIke garbhanI zarUAta thAya tyAre garbhavALI strIoe kevA niyamo pALavA ? kevA vicAro karavA ? te prasaMge patinuM kartavya, bALakone ucheravAnI samaja, mAtA pitAnI bALako pratyenI pharaja , sAsuonI vahu pratye pharaja, vahuonI sAsu tathA kuTuMba Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratye pharaja, strIono pati pratyeno dharma, patnIonI pati pratye pharaja, chokarAonI mAbApo pratyenI pharaja vagere batAvI gRhasthAzrama kema sukharUpa vyavasthAsara cAle te batAvyuM che. tyAra pachI paramArtha tarapha pravRtti karAvavA gRhasthoe potAnA dravyano sAta kSetramAM kevI rIte upayoga kharaca karavo te batAvyuM che. sAdhAraNa dravyanI jarUriyAta ane kharA svAmIvacchalane samajAvavA prayatna karyo che. tIrthayAtrAe javAno uddeza ane tyAM jaI zuM karavuM te batAvyuM che. chevaTanI aMtimakriyA batAvI, kALajJAnathI potAnA AyuSyano nirNaya karI kharI samAdhivALI sthitimAM A madadagAra mitra-dehano tyAga karavAnuM batAvI graMthanI samApti karavAmAM AvI che. A dezacAritra pALIne AgaLa vadhavA icchanArane mATe tyAra pachI samyakdarzana ane dhyAnadIpikA nAmanA graMtho lakhavAmAM Avela che te sAdhano dvArA te pachInI bhUmikAmAM AgaLa vadhavuM e sAdhakone bhalAmaNa karavAmAM Ave che. A graMtha pethApura nivAsI mahetA zakaracaMda kAlIdAsanI preraNAthI lakhavA mAMDayo hato paNa bIjA keTalAka kAraNasara A graMtha cha varSa sudhI adhUro ja rahI gayo hato. je A ogaNIso bahoteranA godhAvInA comAsAmAM pUrNa ka2vAmAM Avyo che. A graMthane lakhanAra ane vAMcanAra bannene parama zAMti prApta thAo e paramAtmA pratye prArthanA karI A graMtha samApta karavAmAM Ave che. vikrama saMvata 1973 nA poSa suda 1 somavAra. li. paM. kezaravijayajI gaNi. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bola bhavajalahimmi apAre, dulahaM maNuyattaNaMpi jaMtUNaM / tasthavi manasthara , sunnadaM saddharmavararayaf I (dharmaratna prakaraNa) agAdha evA saMsAra samudramAM paDelA jIvone manuSyabhava ati durlabha hoya che. kadAca puNyodaye manuSya bhava to maLI jAya paNa anarthane haranAra zreSTha dharmaratna maLavuM to ati durlabha che. anaMta karUNAluM zrI arihaMta paramAtmA saMyama grahaNa karI, ghora tapazcaryA karI, kaThora upasarga - pariSahone sahana karI, cAra dhAtI karmono nAza karIne kaivalya ratnanI prApti kare che. tyAra bAda saMtApane haranArI, kaleza nAzInI tathA anaMta - avyAbAdha sukhane ApanArI dezanA vaDe sarva virati dharma tathA deza virati dharmano pratipAdana kare che. satvazAlI jIvo sarva virati dharmano AcaraNa karI potAnuM kArya siddha kare che. tyAre alpa satvavALA jIvo sarva viratipaNAne jhaMkhatA thatAM deza virati dharma eTale gRhastha dharmano AcaraNa karatAM hoya che. parama kRpALuM paramAtmAe prarUpela virati dharma (sarva virati tathA deza virati dharma)no vAraso ApaNane pU. AcArya bhagavaMtonA mAdhyamathI maLyuM che. A vArasAgata saMpattino paricaya tathA lAbha bhavi jIvo laI zake te hetuthI bAla brahmacArI pU. A. zrI vijaya kamalasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara ziSya ratna yoganiSTha pa.pU. A. zrI vijaya kezarasUrIzvarajI ma.sA.e sarva prathama sarva virati dharmanA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArane darzAvatuM vivaraNa eTale zrI dazavaikAlika sUtrano sarala, suMdara ane sugama bhASAmAM bhASAMtara karela che. tyArabAda deza viratinA AcArane darzAvatA A graMthano (gRhasthadharmano) Alekhana karela che. lekhaka zrInI zailI bahu ja manohara, sarala tathA zIdhra bodha ApanArI hovAthI vAcaka vargane atyaMta upayogI che. A graMthamAM zrAvakonA 12 vrata, AcAra tathA vratone lAgatAM aticArono suMdara varNana karela che. AcAra paricaya, doSa kSaya, AcAra zuddhi Adi anekavidha upayogI A graMthanI atyAra sudhImAM zrI kamala kezara graMthamAlAe aneka AvRttio bahAra pADIne bhavI jIvonA jIvanamAM viziSTha prakAza pAtharela che. tenI upayogItA tathA upAdeyatAno khyAla rAkhIne pU. gurUdevazrIe zrI kezara caMdra-prabhava girivihAra graMthamAlAnA mAdhyamathI A graMtha punaH prakAzita karela che. te sahu koI bhavI jIvo A graMtharatnano svAdhyAya karI AcAra zuddhi vaDe sva-paranA hitane sAdhIne zIdhra siddhine pAme eja maMgala kAmanA sAthe. pUjya pAda zrI vijaya hemaprabhasUrIzvarajI ma.sA. no pAda paghareNuM mu. vijJAna prabha vijaya. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 001 anukramaNikA 1. guhana prabhAta * namaskAra maMtranuM smaraNa * cAlu svara pramANe paga nIce mUkavo * sthaLa ane vastro zA mATe pavitra rAkhavAM ? * uttama prakArano jApa * madhyama prakArano jApa * trIjA prakArano jApa * Avazyaka * pratikramaNanI umedavArI * devadarzana vidhi * sAthio ane aMtaranI lAgaNI * upAzraya - vyAkhyAna zravaNa vidhi 2. gRhastha gharma bAra vrata * bAra vratanA nAma (1) prathama sthUla ahiMsA vratanI jarUriyAta * gRhastha dharma paheluM vrata sthUla prANAtipAta viramaNa vrata-1 (2) bIjuM satya vrata mRSAvAda viramaNa vrata - 2 * bIjAM vratanA pAMca aticAra (3) trIjuM vrata adattAdAna viramaNa vrata - 3 48 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 55. 55. 56 58. 6O * trIjuM vrata - 3 * trIjA vratamAM lAgatA aticAro rAkho. * zIyala vrata - svadArI saMtoSa (4) cothuM vrata karavAnI kArI, * vezyAgamanano tyAga karI * cothuM ziyala vrata - 4 * zIyala vratamAM pAMca aticAra na lagADavA (5) pAMcamuM parigraha vistaNa vrata - 5 * dhananI kALI bAju * nava prakAranA parigrahano niyama * pAMcanA vratanA pAMca aticAro nA (6) dizA parimANa chaThuM vrata che. * chaThThA vratanA pAMca aticAra (7) sAtamuM bhogopabhoga vrata ja * madirA * mAMsa * mAkhaNa tathA madha * anaMta kAyAdi * rAtrI bhojana * upabhoga * paMdara karmAdAna * sAtanA vratanA aticAro (8) AThamuM anartha daMDa vistaNa vrata * dudhdhana - 1 6 75 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 91 * pApopadeza - 2 * hiMsA pradAna - 3 * prajJAda AvaraNa - 4 * AThanA vratanA pAMca aticAra (9) navamuM sAttvika vrata * sAttvikanA pAMca aticAro (10) dazamuM dezAvakAzika vrata * dazamA vratanA aticAro (11) pauSadha vratanA pAMca aticAro (12) bAramuM atithi saMvibhAga vrata * atithi saMvibhAga vratanA lAgatA pAMca aticAra93 3. gRhasthanA cauda niyama 94 4. hevapUna haravAnI vidhi ane teno Azaya 86 1. aSTaprakArI pUjA ane tenuM rahasya prathama jaLapUjA bIjI caMdana pUjA triIjI puSpa pUjA 101 cothI dhUpa pUjA 102 pAMcamI dipaka pUjA. 103 chaThThI akSata pUjA 105 sAtamI naivedya pUjA AThamI phaLapUjA 108 2. bhAvapUjA saMbaMdhI zrImAna yazovijayajI upAdhyAyanA vicAro 109 106 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 135 3. zrImAna yazovijayajI stavanano | akSarArya jeTalo bhAvArtha 111 4. mAnasika pUjana 115 5. bhojana bhasyA - bhasyano viveka 119 * rAkSasI bhojana 119 * mAnava bhojana 121 * uttama daivI bhojana 122 * bhojana jamatI vakhate pALavA yogya sUcano 123 6. gRhastha ghana kamAvavAno prayatna karavo 126 7. saMdhyA vakhatanI gRhasthanI kriyA 8. putrAdikane zikhAmaNa , * vividha saguNo 137 * gaMbhIratA 137 * zAMta prakRti 138 * akrUratA 140 * lokapriya thavuM 140 * bhIruM 141 * azakatA 142 * dAkSiNyatA prArthanA bhaMga nahi karanAra 143 * lajajAvAna - akAryano tyAga karanAra 144 * dayALuM 144 * madhyastha 145 * guNAnurAga guNano pakSapAta : 146 * zubha ane zuddhakathA 147 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 158 160 168 5- S 15 170 8. uttabha parivAra 149 10. vRddha puruSonI sevA karavI. 151 11. vyavahArika zikSA 12. garbhavatI strIoe dhyAnamAM rAjavAnI Ajata 158 - garbhavALI strIonuM kartavya - garbhavALI strI mATe sAvacetInA upAyo 159 13. bALako ucheravAnI kALajI 14. sAsunI vahu pratye pharaja che. 15. vahuono sAsu tathA kuTuMbIo pratye tharma169 16. strIono pati pratye tharma 17. patino patnI pratye tharma 173 18. chokarAMonI mA-bApa pratyenI pharaja 177 19. dravyano sadupayoga (sAta kSetra) 180 sAdhu - sAdhvIjI 180 zrAvaka - zrAvikA 181 pratimAjI ane derAsara 185 20. sAdhAraNa dravya 187 21. svAmI vacchalA 22. tIrthayAtrI 23. aMtima kartavya 195 24. kALajJAna 198 183 jJAna 188 190 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' makita komaLa kaeNza vATIkA saMgha raghuvIra pa. pU. buddhi vijayajI ma. sA. (guTerAyajI ma. sA.) - pa. pu. caNajI AcArya pa. pU. AcArya vijaya zrI kamala rIzvarajI ma. sA. zrI vijayaeN kaeNzara sUrIzvarajI ma. sA. tapAgacchAdhirA1 pa.pU. zrI muktivijayajI (gaNi.) mUlacaMdajI ma. sA. - pa. pu. AcArya zrI vijaya candra surIzvarajI ma. sA. pa. pU. AcArya zrI vijaya prabhavacaMdra surIzvarajI ma. sA. - pa. pU. AcArya zrI vijaya hemaprabhasurIzvarajI masA. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gardanaH | gRhastha dharma gRhasthI prabhAta namaskAramaMtranuM smaraNa manuSyoe rAtrinA chellA prahare niMdrAno tyAga karavo. teTaluM vaheluM na uThAya to pAchalI cAra ghaDI rAta rahe tyAre to jarUra jAgavuM joIe, vadhAre UMghavuM te to ajJAnane vadhAranAruM kAma che. ALasapramAda vadhavAthI dAridramAM paNa vadhAro thAya che. khorAka ane niMdrA jeTalA vadhArIe teTalA vadhe che ane ochA karIe teTalAM ochAM thAya che. AMkhomAMthI UMgha uDI jatAM tarata pathArImAM pathArImAM ja navakAramaMtra gaNavA zarU karI devA. A vakhate zarIra ke lugaDAM cokhkhAM na hoya to paNa manamAM hoTha na hAle tevI rIte navakAramaMtra gaNavAmAM jarApaNa DhIla na karavI. kema ke UMgha uDI jAya ke tarata ja navakAra maMtra gaNavAmAM na Ave to bIjA vicAro manamAM AvI jAya che. tamane e vAtanI to khabara ja haze ke korA vAsaNamAM je vastu bharavAmAM Ave che tenI vAsa te vAsaNamAM besI jAya che. jo lasaNa, DuMgaLI, vaghAraNI ke tevI ja vastu korA vAsaNamAM bharI hoya to pachI te vastu kADhI lIdhA pachI paNa te vAsaNamAMthI tenI vAsa jatI nathI. A ja pramANe jo te korA vAsaNamAM kezara, barAsa, kasturI ke tevI ja koI uttama vastu bharI ke mUkI hoya to te vAsaNamAMthI te vastu Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] gRhastha dharma kADhI lIdhA pachI paNa tevI ja vAsa Avaze. A ja nyAye ApaNe jyAre UMghI gayA hoIe tyAre ApaNuM mana nidrA AvavAthI zAMta thaI gayuM hoya che. te vakhate bIjA vicAro sthira thaI gayA ke dabAI gayA hoya eTale mana koruM thayA jevuM thaI jAya che. pAchA jyAre ApaNe jANIe chIe tyAre te bhUlAI gayelA ke TharI gayelA vicAro pAchA yAda Ave che paNa te vicAro ApaNe yAda karIe to ja Ave che. potAnI meLe cAlyA Ave che tema ApaNane lAge che paNa kharI rIte to ApaNane vicAra karavAnI ghaNI Teva paDI gayelI hovAthI ema lAge che ke vicAra karyA vinA enI meLe ja cAlyA Ave che paNa tema nathI. ApaNe yAda na karIe to kAMI yAda na ja Ave. . ApaNane ApaNA saMsAra vyavahAranA ane vizeSe karI je ApaNane vadhAre priya hoya tenA vicAro vadhAre Ave che. A vicAro vadhAre ane tarata yAda Ave che. tenuM kAraNa e che ke ApaNe vAraMvAra tevI vAtone yAda karIe chIe. kAMI paNa dharmanA vicAro ke tevA ja bIjA sArA vicAro tarata AvatA nathI. are ! navakAramaMtra gaNavAnuM paNa uThIne tarata ApaNe bhUlI jaIe chIe tenuM kAraNa e ja che ke tene ApaNe vAraMvAra yAda karatA nathI. jo vAraMvAra yAda karIe to pachI tenI paNa Teva paDI jAya che to pachI te paNa jarA jarA vAramAM - ane ApaNe dhArIe te veLAe paNa yAda Ave che. ahIM tamane ema vicAra thAya ke uThatAM veta bIjA vicAra thAya to ApaNane zuM nukasAna thAya? Ano uttara e che ke ApaNA vyavahAramAM tame ghaNIvAra keTalAka mANasone bolatAM sAMbhaLo cho ke bhAI ! Aje phalANA mANasanuM moTuM joyuM ke nAma lIdhuM tethI hajI sudhI khAvAnuM maLyuM nathI. athavA Aje mane amuka nukasAna thayuM che ane eka divasa phalANAnuM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthanI prabhAta ane eka divasa phalANAnuM moDhuM joyuM hatuM ke nAma lIdhuM hatuM tethI te Akho dahADo mane AnaMdamAM gayo hato ane amuka lAbha paNa thayo hato. A vAta taddana kADhI nAkhavA jevI nathI. uThatAveMta ApaNe sArA-naThArA mANasanuM moDhuM joyuM hoya ke nAma lIdhuM hoya to ApaNI tevI sArI ke naThArI bhAvanA baMdhAya che ane bhAvanAnA pramANamAM ApaNuM mana majabUta ke nabaLuM thAya che, athavA pavitra ke apavitra; majabUta ke nabaLI thayelI bhAvanAnA pramANamAM ApaNuM vartana thAya che. ane sattAmAM rahelAM sArAM ke naThArAM karmo te ApaNI bhAvanAnA pramANamAM bahAra AvI ApaNane sukha ke duHkha Ape che. A uparathI ApaNe samajavAnuM ke UMghamAMthI jAgatAveMta ja paramAtmAnuM nAma levA maMDI javuM ane manarUpI korA vAsaNamAM kharAba vicArorUpI halakAM padArtha bharAvA pAme te pahelAM sArA vicArarUpI uttama padArtha bharI devA, tethI ApaNo Akho divasa AnaMdamAM jAya ane nukasAna na thAya. paramAtmAnuM nAma levAthI puNya baMdhAya che ane tethI ApaNe sukhI thaIe chIe. A paramAtmAnuM nAma keTalI vAra levuM teno kAMI niyama nathI. levAya teTalI vAra levuM. jema vadhAre vAra laIe tema vadhAre phAyado thAya che. koI pATha vadhAre vAra dhyAnapUrvaka gokhyo hoya ke koI vAta ghaNIvAra yAda karI hoya to te ghaNIvAra yAda Ave che, athavA tarata yAda Ave che tema bhagavAnanuM nAma ghaNIvAra dhyAnapUrvaka eTale bIjA koI ThekANe manane na parovatAM ke bIjI koI vAta yAda na karatAM temAM ja mana lagADIne lIdhuM hoya to Akho divasa vyavahAranA kAmakAja karatAM hoIe to paNa te pavitra nAma yAda Ave che ane te vadhAre vAra yAda AvatA te vadhAre vAra ApaNe gaNIe-japIe Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] to phAyado paNa vadhAre thAya che. gRhastha dharma kuMbhAra jema vAsaNa banAvavAnuM cakkara vadhAre jorathI pherave che tema te cakkara pheravI rahyA pachI potAnI meLe keTalIka vAra sudhI pharyA kare che. jo dhImethI pheravyuM hoya to pheravI rahyA pachI thoDI ja vAramAM baMdha paDe che. tema tame jeTalI lAgaNIthI ane jeTalI vAra paramAtmAnuM nAma lIdhuM haze, teTalI vAra tyAra pachI paNa vyavahAranA kAmamAM paNa te yAda AvyA karaze. A bAbatano manamAM majabUta saMskAra pADavAthI mANasonA ghaNAM azubha karma ochAM thatAM temanuM mana nirmaLa thaI jAya che. ane temane AgaLa vadhavAmAM muzkelI naDatI nathI. A jiMdagImAM ja teo dhAre to mahAtmA puruSa paNa banI zake che. juo ke keTalI vAra sudhI bhagavAnanuM nAma levuM tevo niyama nathI. tathApi vadhAre vAra bhagavAnanuM nAma levAne jeo ALasu che temaNe niyama evo rAkhavo ke sAta ke ekavIsavAra to avazya bhagavAnanuM nAma UMgha uDe ke tarata ja laI levuM. jemane Akho divasa ke dareka prasaMgamAM bhagavAnanuM nAma ke potAnuM kartavya yAda rAkhavAnI icchA hoya temaNe eka koI pada ke stavana yA jemAM potAnuM kartavya varNaveluM hoya yA vairAgya bhAvane sUcavatuM hoya tevuM koI pada laIne uThatAveMta ja dhImedhIme madhura rAge paNa laMbAvIne, tenA arthamAM dhyAna ApIne, vAraMvAra UMce svare bolavuM teno eTalo badho dRDha saMskAra baMdhAze ke divasanA koI paNa bhAgamAM ane koI paNa kAmanA prasaMgamAM te padanuM amuka vAkya tenA mukhamAMthI svAbhAvika rIte ja nIkaLyA karaze. eTaluM ja yAda rAkhavAnuM che ke te pada ke vAkyano jeTalo majabUta saMskAra mana upara paDyA haze teTalI ja utAvaLathI te yAda Avaze. jo saMskAra daDha paDayo na haze to vAraMvAra yAda nahi Ave. te pada bolatI veLAe bIjA vicAro Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlu svara pramANe paga nIco mUkavo [ pa ] manamAM haze nahi to ja majabUta saMskAra mana upara paDaze e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI. mana upara majabUta saMskAra pADavA mATe divasanA bhAgamAM hAlatAM, cAlatAM, sutAM, besatAM ke harakoI kAmakAja karatAM niraMtara manamAM navakAramaMtra gaNavAnI Teva rAkhavI, raste cAlavuM temAM paganuM kAma che. paga cAlavAnuM kAma karaze te veLAe mana to vicAro karavAnuM potAnuM kAma cAlu rAkhaze ja. te veLAe vinA prayojananA sArA-naThArA vicAra karavA tenA karatAM paramAtmAnuM nAma manamAM levAya to zI harakata che? kAMI ja nahi. AvI ja rIte navarA beThA hoIe, kAMI kAmakAja na hoya te avasare paNa ADAavaLA nirUpayogI vicAro karavA tenA karatAM bhagavAnanuM nAma laIe to ApaNane kAMI paNa nukasAna na thatAM UlaTuM puNya baMdhAya che. temaja rAtrie pathArImAM sutA hoIe ane UMgha AvatI na hoya, to UMgha lAvavA mATe pathArImAM Amatema ALoTo ane UMgha lAvavA mATe ArtadhyAna karatA ho, tene badale UMgha jyAM sudhI na Ave tyAM sudhI paramezvaranuM nAma lIdhA karo to keTalo badho phAyado thAya? bhagavAnanuM nAma letAM letAM ghaNIvAra tarata UMgha AvI jAya che. ApaNuM dhyAna IzvaranA nAmamAM hovAthI rAtrie svapna paNa sArAM sArAM Ave che ane teTalA vakhata mATe pApano mArga paNa baMdha thAya che. mATe niraMtara paramAtmAnuM nAma levAnI Teva rAkhavAthI te abhyAsa majabUta thAya che. bhanabhAM hoTha na halAvatAM paramAtmAnuM nAma hAtAMthAlatAM game tevA sthaNe levAmAM Ave to pAza gerAyaTo thato nathI paNa UlaTo sAro phAyado thAya che. (cAlu svara pramANe paga nIco mUkyo) tyAra pachI pathArIno tyAga karavA, pathArImAM beThA thavuM ane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] gRhastha dharma nIcA UtaravuM, ApaNI nAsIkAnAM be chidro che, jemAMthI zvAsa bahAra nIkaLe che, ane aMdara levAya che. te banne chidromAM ekasAthe pavana to koika ja vakhata cAle che. ghaNI vakhata to eka ja chidramAMthI pavana cAle che. je nAsikAnA chidramAMthI pavana cAlato hoya te paga pathArImAMthI pahelo heto mUkyo. jo banne nAsikAnA chidramAMthI pavana sAthe cAlato hoya to paga nIcA mUkatAM pahelAM pathArImAM besIne paramAtmAnuM nAma lIdhA karavuM. banne nAsikAno pavana sAthe cAlato hoya te veLAe nIcA utaravAthI ke koI paNa kAmanI zarUAta karavAthI temAM lAbhane badale nukasAna thAya che. mATe teTalA vakhata mATe to paramAtmAnuM nAma levuM ke dhyAna karavuM tethI mana paNa sthira thAya che. banne nAsikAmAM pavana vadhAre vakhata sAthe cAlato nathI. thoDI ja vAramAM bIjI nAsikAnA chidramAM palaTAi jai eka nAsikAmAM cAlu thAya che. the nAsimAMthI bhavana thAlato hoya te paga heTho mUkavAthI ke koI kAma karavuM hoya te vakhate te paga prathama upADI AgaLa dharI pachI bIjo paga upADIne cAlavAthI hAtha te abha siddha na thAya to pA nusAna to dhatuM nathI. ghaNe bhAge to dhArela kAma siddha thAya che. pachI sutI vakhatanAM paherelA vastro badalAvIne bIjA vastro paheravAM ane sArA pavitra ThekANe besI navakAramaMtranuM smaraNa karavuM. sthaLa ane vastro zA mATe pavitra rAkhavAM ? ApaNe kAMI sArA ke khoTA vicAro karIe chIe, ke saMsAra vyavahAra calAvavAnI je kriyAo karIe chIe tenI ApaNAM paherelAM vastro upara thoDI ghaNI asara thAya che. tenA malina paramANuo te Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthaLa ane vastro zA mATe pavitra rAkhavA [ 9 ] vastramAM pariNamI jAya che, bharAi rahe che. te vicArovALA mananA ke zarIra dvArA karelI kriyAnAM paramANuo te sthaLamAM-mukAmamAM ke oraDA, pramukhamAM paNa bharAi rahe che. tethI te pradezanuM vAtAvaraNa te paramANuvALuM thaI jAya che, ane te mukAmamAM AvanAra mANasanA mana upara thoDI ke vadhAre asara paNa kare che. tenA malina vicArathI vAsita thayelA mukAmamAM besI dhArmika kriyA karanAranA vicAromAM sAro sudhAro thato nathI. mana TharatuM nathI paNa ADAavaLA halakA vicAro karatuM rahe che. potAnA apavitra mananI sAthe A apavitra sthaLa eka kAraNa che tethI mana pavitra rahetuM nathI. ApaNA anubhavanI ja A vAta che ke eka sthaLe kajIyo ke mArAmArI thatI hoya tyAM UbhA rahenAranA mana upara paNa tenI asara thayA vinA rahetI nathI. ane bemAMthI koInA pakSamAM pote Ubho rahI chevaTe manathI paNa ekano jaya ane bIjAno parAjaya thAya tevI icchA karyA sivAya rahI zakAtuM nathI. eka mANasa laDAInAM chApA vAMce che, teTalAthI paNa mana upara ekanA jayanI ke parAjayanI lAgaNI thaI Ave che. ekano jaya thato joi harSa thAya che, bIjAnA parAjayathI nArAja thavAya che. athavA eka vezyAnA gharamAM jai UbhA raho. tame game tevA daDha mananA hazo to paNa tyAMnuM vAtAvaraNa eTaluM malina-viSayavAsanAthI bharapura hoya che ke, tenI sahaja paNa mana upara asara thayA sivAya rahetI nathI. kadAca tame koi zAMta svabhAvI, AtmaramaNatA karanAra ane dayAnI kevala mUrti ja hoya tevA mahAtmA puruSanA samAgamamAM Avazo tyAMnA pavitra vAtAvaraNanA kAraNathI eka ghaDIbhara paNa tamArA kharAba vicAro zAMta thaI jaze. vividha prakAranI uttama bhAvanAo tamArA hRdayamAM sphuravA mAMDaze. AtmasAdhana karavAnuM ke dayAnI lAgaNIvALuM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] gRhastha dharma mana thaI Avaze. tamArA kharAba kartavyano pazcAttApa thaze ane nirdoSa jIvana gALavAnI icchA thaze. te mahAtmA puruSa bhale tamane kAMi paNa na kahe, chatAM tamAruM hRdaya dharmanI lAgaNIvALuM thaze. Ama thavAnuM kAraNa tame zodhazo to tamane jaNAze ke pavitra vicArothI tyAMnuM sthaLa ane vAtAvaraNa zuddha-pavitra baneluM che. A ja rIte tame koi tIrthasthAnamAM ke prArthanA karavAnA devamaMdiramAM jazo to tyAM paNa tamAruM mana saMsAra vyavahAranA vicAro baMdha karI, paramAtmAnA smaraNamAM ke koI tevA ja bhaktinA mArgamAM ja praveza karavAnI icchA karaze. A sarvanuM kAraNa eja che ke, sArA ke khoTA vicAro ke kriyAo je sthaLe karAyelI hoya che tyAMnA sthaLa ke vAtAvaraNamAM tenI asara thayA sivAya rahetI nathI. ja zAstramAM paNa kahyuM che ke strIonAM dhArmika kriyA karavAnAM vastro puruSoe paheravAM nahi. tema ja je sthaLe strI ke puruSa beThAM hoya te sthaLe brahmacArI puruSa ke strIoe be ghaDI thayA sivAya besavuM nahi. AnuM kAraNa paNa te ja che ke vastramAM ke bhUmi upara temanA vicAra ke kriyAnI asara thayA sivAya rahetI nathI. mATe ja kahevAmAM AvyuM che ke vastra zuddha paheravAM ane suvAnI jagyAthI alaga dharanA ho par3A lAgamAM dhArmiGa DiyA DaravA bhATe niyamita karelI jagyA hoya tyAM jai besI paramAtmAnuM ciMtana karavuM. namaskAra maMtrano bhaya urakho. paramAtmAnuM smaraNa karavA mATe uttara dizA tarapha ke pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne besavuM. dharmadhyAna mATe A be dizAone zAstramAM pavitra mAnavAmAM AvI che. AthI e nizvaya thayo ke vastra zudgha paheravAM, sthaLa pavitra hovuM joIe, zarIra pavitra hoya ane uttattara ke pUrva Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama prakArano jApa [ 9 ] dizA tarabhuja rAjI sthira thitte paramAtmAnuM smarAza ura. ahIM koI zaMkA kare ke zarIra pavitra na hoya, vastra zuddha na hoya ane mukAma alaga na hoya to zuM paramAtmAnuM smaraNa na karavuM? Ano uttara e che ke badhI sagavaDa hoya to tema ja karavuM, paNa tevI sagavaDa na hoya to pachI game tevI rIte paNa paramAtmAnuM smaraNa to avazya karavuM ja joIe, lugaDAM sArAM UMcA na hoya to pachI halakAM paNa paheravAM ja joIe. sAruM khAvAnuM na maLe to pachI sAduM bhojana paNa karavuM. bhUkhyA to naja maravuM joie. Aja nyAye tevI sagavaDa na hoya to pachI game tema paNa smaraNa to karavuM ja. zAstramAM kahyuM paNa che ke, apavitraH pavitrovA susthito duHsthito'pivA dhyAyanyaMcanamaskAraM sarvaH : pApaiH pramucyate. 1 (upara kahela sAdhananI sagavaDatA na hoya to) apavitra hoya ke pavitra hoya. nirogI hoya ke rogI hoya, paMcanamaskAranuM dhyAna karatAM sarva pApathI mukta thavAya che. koMdha: vizeSa e che apavitra vastro ke zarIravALAe te jApa hoTha na cAle tema manamAM karavo. uttama prakArano jApa jApa traNa prakAre thAya che : utkRSTa, madhyama ane jaghanya. pAnI vidhi vaDe jApa karavo te utkRSTa-uttama jApa kahevAya che. kema ke temAM cittanI ekAgratA thAya che. mana Thare che. halakA vicAro AvI zakatA nathI. tethI teno lAbha paNa vadhAre maLe che. te jApa A pramANe karAya che. tamArA hRdayamAM eka ATha pAMkhaDInuM kamaLa ciMtavo ane tenI aMdaranA bhAgamAM barAbara siddhacakra AvelAM che temAM navapadone sthApana karo eTale vacamAM arihaMta, upara Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ______hastha thama [ 10 ]] siddha, paDakhe AcArya, nIce upAdhyAyajI, paDakhe sAdhu, ane cAre khUNA upara anukrame darzana, jJAna, cAritra ane tapa, A cAra pada mUko. Ama karavAthI barAbara siddhacakranA maMDaLa jevuM maMDaLa thaze. have te navapadono jApa eka eka pada upara dhyAna rAkhI cAlu karo. A cAlu jApa vakhate banI zake to DAbo paga jamaNA sAthaLa upara ane jamaNo paga DAbA sAthaLa upara mUkavArUpa padmAsana karo. vAMsAnI karoDano bhAga sidho TaTTAra rAkho. mastaka paNa sIdhuM ja rAkho. AMkho mIMcI lo ane aMdaranI dRSTi hadayamAM rAkho. namo arihaMtANa' - A pada te hRdayamAM rahelA ATha pAMkhaDInA kamaLanI vacamAM rahelI arihaMta bhagavAnanI mUrti sAme daSTi rAkhI bolo. manamAM ja bolo. hoTha paNa cAlavA na joIe. e bolatI vakhate te padanA arthamAM sAthe ja daSTi Apo ke "arihaMta bhagavAnane namaskAra karuM chuM. A sAthe mana vizeSa prakAre temAM rokAI rahe te sAruM te arihaMta bhagavAnanI mUrti zveta caMdra jevA prakAzavALI zAMta che, te zveta raMga ke prakAzano sahaja AbhAsa paDe tyAM sudhI jarA thobho, athavA "namo arihaMtANaM e padanA akSaro zveta raMganA dekhAya tema ciMtavo, ane teno jhAMkho paNa AbhAsa paDe tyAra pachI tyAMthI daSTi upADI uparanI pAMkhaDImAM rahelA siddha bhagavAna tarapha dRSTi sthApana karI "namo siddhANaM' A pada manamAM bolo A sAthe ugatA sUryanA jevA lAla prakAzavALI te siddha bhagavAnanI mUrti dekhavI, tema ja teno artha "siddha bhagavAnane namaskAra karuM chuM." tenI dhAraNA paNa manamAM rAkhavI. jo mUrti upara dhAraNA hoya to mUrtinI sahaja paNa AbhAsavALI jhAMkhI thayA pachI AgaLa vadhavuM. athavA te padanA akSaro upara dhAraNA rAkhI hoya to te akSaronI jhAMkhI chAyA lAla varNanI dekhAyA pachI AgaLa jApa karavo. mUrti ke akSaro bemAMthI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama prakArano jApa [11 ] ekanI dhAraNA rAkhavI. benI sAthe dhAraNA rAkhavI nahi. tyAra pachI tyAMthI daSTi upADI paDakhenI pAMkhaDI upara rahelA AcArya tarapha dhyAna ApavuM. ane pachI "namo AyariyANaM' A pada bolavuM. AcArya mahArAjane namaskAra thAo." A arthanI chApa manamAM pADavI. te sAthe pILA varNanI AcAryanI mUrti ke akSaronI jhAMkhI thAya tyAM sudhI sthiratA rAkhI kAMIpaNa ciMtana karyA sivAya te trIjA pada upara ja manane dhArI rAkhavuM. trIjA padanI jhAMkhI thayA pachI daSTi tyAMthI khaseDI nIcenI pAMkhaDI upara rahelA cothA upAdhyAyajI tarapha dRSTi sthApavI. "namo uvajhAyANaM' A pada bolavuM. sAthe upAdhyAyajI mahArAjane namaskAra karuM chuM. te arthanuM dhyAna rAkhavuM. pachI lIlA raMganI upAdhyAyajInI mUrti ke akSaro jovA. tenI jhAMkhI thayA pachI tyAMthI daSTi uThAvavI. pAMcamA pada upara rahelA sAdhu mahArAja tarapha daSTi sthApIne namo loe savvasAhUNaM' e pada bolavuM. ane lokamAM rahelA "sarva sAdhuone namaskAra karuM chuM' A artha dhAravo. sAthe kALA varNavALI te sAdhunI mUrti dekhavI. athavA "namo loe e maMtranA kALA akSaro jovA. te dekhAyA pachI tyAMthI daSTi khaseDavI nahI. dekhAya tyAM sudhI ekI najare eka bhAvanAe ja mana tyAM sthira ja karI devuM. pachI siddha bhagavAnne AcArya mahArAjanA vacalA bhAga taraphanA khUNAmAM daSTi ApI tyAM "namo daMsaNassa' e pada bolavuM. ane samyagdarzanane namaskAra karuM chuM. e artha upara dhyAna ApavuM. sAthe te padanA badhA akSaro ghaNA ja zveta (dhoLA) che te dekhAyA pachI tyAMthI daSTi khaseDavI. tenA nIcalA bhAganA khUNAmAM AvelA jJAnapada upara daSTi sthApavI ane "namo nANassa" e bolavA; pachI jJAnane namaskAra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _gRhastha dharma [ 12 ] thAo ema artha ciMtavavo ane te zveta akSaro tarapha daSTi ApI te akSarono AbhAsa jhAMkho paDe tyAM sudhI tyAM sthiratA karavI tyAra pachI tyAMthI daSTi upADavI. upAdhyAyajI ane sAdhunA vacamAM khUNA tarapha rahelA cAritrapada upara daSTi rAkhI "namo cArittasa" e pada bolavuM ane "cAritrane namaskAra thAo." e artha ciMtavavo. sAthe te padanA zveta akSaro kalpI tene jovAno prayatna karavo. chevaTe te akSaro dekhAyA pachI thoDA jhAMkhA paDatA tyAMthI daSTi upADavI. sAdhu ane siddhapadanA vacamAM AvelA tapapada upara daSTi sthApavI. "namo tavassa" e pada bolavuM ane tapane namaskAra karuM chuM. e dhyAna rAkhavA sAthe tapapadanA zveta akSaro jovA mATe prayatna karavo. te dekhAya eTale tyAMthI daSTi uThAvI te ja anukrame pAcho pharIne namaskAra maMtrano jApa karavo. A pramANe jyAM sudhI sthiratA hoya tyAM sudhI jApa karavo. ochAmAM ocho be ghaDI sudhI jApa karavo joIe. te kamaLamAM rahela mUrti ke pada sAmI daSTi, teno jApa, teno artha, ane teno varNa (akSaro ke mUrtino raMga) te upara daSTi rAkhavAnuM navIna abhyAsIne zarUAtamAM kaThaNa paDe to pachI jema sagavaDa paDe tema karavuM paNa jApa ane aMtaramAM te pado upara daSTi sthApavI. ATalAthI to zarUAta karavI ja joIe A uttama prakArano pahelo jApa samApta thayo. ( madhyama prakArano jApa navakAravALI (mALA) hAthamAM laIne jApa karavo. te madhyama prakArano jApa che. kAraNa ke AmAM manane roke tevA AlaMbano ochAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA prakArano jApa . _[ 17 ] che. tathA je pada mukhe bolAya tenA artha upara sAthe ja dhyAna ApavAthI AmAM paNa mana sthira thAya che. eTale jApa sivAya bIje bhaTakatuM mana aTake che ane tethI jApanuM uttama phaLa maLe che. A jApa karavAno hetu lakSamAM evo rAkhavo joIe ke A jApathI mArAM mAlana kamano nAza thAya che. mAruM mana zuddha thatuM jAya che. malina vAsanAo nAza pAmatI jAya che. sArA viyArobhA vadhAro thato kAya ane mAtbhAnu svaipa pragaTa thatuM cAle che. A bhAvanA zarUAtamAM ja daDha karI pachI sapa za3 Tharavo. lAvanAnA aNanA prabhAzamAM tevo 1 navIna IrahAra tabhArA manamAM thatAM tame anulavazo. manamAM cokkasa nirNaya karo ke huM je vakhate jeTalI vAra paramAtmAnuM smaraNa karuM chuM, te vakhate teTalI vAra malina vicAro, vAsanAo ke karmo upara hathoDAnA ghAnI mAphaka ghA paDe che, ane te karmone nabaLAM karI vikherI nAMkhe che, jApanuM baLa jeTaluM vadhaze teTaluM ja baLa malina karmonuM ochuM thaze. trIjA prakArano jApa koI paNa prakAre manane rokayA vinA jApa karyA karavo te jaghanya jApa che. jApa karato jAya ane vacamAM vAto paNa karato jAya. huM zuM boluM chuM tenuM paNa bhAna na hoya. artha upara lakSa paNa hoya nahIM. ane nAnA chokarAo jema mopATha laI jAya che tema navakAra maMtrano pATha gaye ja jAya lAMbA vakhatanA abhyAsane laI te bhUlI na jAya paNa citta bIje pharatuM hoya, vicAro thatA jAya ane mALAnA maNakA paNa pheravyA javAya. vaLI keTalo jApa thayo tenI saMkhyAnuM paNa bhAna na hoya. (zarUAtamAM jApanI saMkhyA rAkhavAnI paNa jarUriyAta che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gRhastha dharma [ 14 ]]. kAraNa ke amuka saMkhyA jeTalo ke amuka vakhata sudhI jApa karavAno niyama karavAthI teTalA vakhata mATenI zarUAtathI ja lAgaNI baMdhAya che. ane teTalo pUro karavAno utsAha banyo rahe che) A sarva jApa jaghanya che. tenuM phaLa ghaNuM thoDuM maLe che. raste cAlatAM manamAM jApa karavo, saMkhyAno niyama temAM na rAkhavo, AjubAju jovAnuM paNa dhyAna ApavuM, bolavAnI paNa jarUriyAta paDe. chatAM jo mana bIjA vicAro karI, ars avaLe raste doravAI, karmabaMdha thAya tevI pravRtti karatuM hoya to te aTaDAvavA bhATe dhanya praDArano kApa thAya topA harata nathI. kAraNa ke nukasAnane badale AmAM thoDo paNa lAbha che. jyAre uttama prakArano jApa karavAno prasaMga Ave tyAre to teja karavo ane tenA abhAvamAM A paNa jApa karavAno bhUlavuM nahi. A pramANe traNe prakAramAMthI koI paNa prakArano jApa prasaMge cAlu rAkhavo. A uttama tApamAM batAvelA navapadomAM arihaMta ane siddha be deva che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNa guru che ane darzana, jJAna, cAritra, tape e cAre dharma che. ema A jApamAM deva, guru ane dharmane namaskAra karavAmAM Ave che, eTale je sthitinI prApti karavAnI che, tenA nAmano ja jApa karavAnuM temAM Ave che. A navapadajIne badale navakAra maMtrano jApa karo topaNa harakata nathI. vebha pa ratI vajate vikSepa mocho sane sAgatA vadhAre tema karmamaLa thI jhaDapathI ocho thavA mAMDe che ane jene duniyAnA sukhanI icchA hoya tene te paNa prApta thAya che. jevA uddezathI-hetuthI jApa karavAmAM Ave che, sthiratA meLavAya che tevo uddeza ke hetu tenAthI pAra paDe che. chatAM ahIM sUcanA ravAnI se cheTuniyAnA prasaMgo mI prayatnathI pAyA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA prakArano jApa * maLI zake che ane te kSaNika che. pariNAme duHkharUpa che; araya nAza pAmanArA che. ane tenuM pariNAma pti karanAruM AvatuM ja nathI to tene mATe ArAsukha meLavavAnuM cUkI daI, pariNAme kukasAna karanArI IcchAone poSaNa ApavA mATe A jApa na thAya to vadhAre sAruM che. koI paNa jAtanA phaLanI IcchA rAkhyA sivAya jApa karavAthI karmamaLa ghaTe che; ane icchA pUrNa karavA mATe jApa karavAthI paNa navIna zubha baMdha to thAya che ja. jApa karI rahyA pachI vicAra karavo ke huM koNa chuM? mAruM kartavya zuM che? mAro dharma zuM che? mAruM kartavya meM keTaluM banAvyuM che? mArA pUrvajo koNa hatA? temaNe agatyanAM kartavyo zuM zuM karyA che? zuM mArI nirbaLatA che? mAro pramAda che? athavA koI bIjI harakato che? te dUra thaI zake tema che? che to kyA upAyathI? te upAyo kAme lagADayA che? have upAyo kAme lagADI zakAya tema che? temAM anyanI madadanI jarUra che? te maLI zake tema jaNAya che? anyane madada karI che? tAre hAthe koI paropakArI kAryo thayAM che? thayA hoya to tenI anumodanA kara, na thayAM hoya to te karavA mATe sAvadhAna thA. gayA vakhatano pazcAtApa karI bhaviSya mATeno nizcaya kara. potAnA koI uttama kArya karanAra pUrvajanI sAthe potAnI sthitino kartavyano mukAbalosarakhAmaNI kara. tenA jIvana sAthe tAruM jIvana sarakhAva. pUrvajanA uttama jIvano e eka Ariso che temAM tAruM mukha jo ane je nyUnatA jaNAya te pUrNa karavA ane banI zake to tethI paNa AgaLa vadhavA nirNaya kara. uttama jIvanavALA potAnA pUrvajo sAthe potAnI sarakhAmaNI karatA potAnI nyUnatA samajAya che. te sAthe temaNe niyamita karelA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] gRhastha dharma rastA upara cAlavAnI potAnI zakti, yogyatA ke ayogyatAnI khabara paDe che. teja raste cAlavuM ke pheraphAra karI anya rasto levo te samajAya che temane paDelI aDacaNothI sAvaceta rahevAnI cetavaNI maLe che. TUMkamAM kahIe to temanA jIvanamAMthI eTalA badhA anubhavo ane preraNA maLe che ke potAno mArga ghaNI sahelAIthI sugama karavAnI kuMcIo prApta thAya che. ghaNA vakhatanA abhyAsathI potAnuM jIvana sAruM banAvavAmAM Ave che. aDacaNarUpa jaNAtA koi moTA durguNo tyAgI na zakAtA hoya tema potAne jaNAya to eka pachI eka anukrame dhIme dhIme tyAga karatAM rahevuM, prathama kAyamano tyAga banI zake nahi to ekAda mAsano ke ekAda divasa jeTalI TUMkI mudatathI teno tyAga karavAnI Teva pADavI. athavA tethI paNa ochI ekAda pahora ke kalAkathI zarUAta karavI. ane temAM dRDhatApUrvaka niyamita vadhAro karatAM rahevuM. jema durguNo mATe A krama niyamita rIte cAlu rAkhavo, tema ekAda ke tethI vadhAre sadguNomAM vadhAro karavA mATe paNa tevA ja kramathI vadhavAnI Teva pADavI. dhImo paNa kAyamano vadhAro thatAM sadguNamaya jIvana thaze. ane durguNo sadAne mATe cAlyA jaze. durguNono tyAga na karI zakAya topaNa sadguNono vadhAro karatA rahevuM. ekaMdara pariNAma e Avaze ke sadguNanA dhakkAthI durguNone pAchA haThavuM paDaze. ane tenI jagyAe sadguNa goThavAi jaze. A sarva sthitimAM sudhAro thavAnuM mULa kAraNa vicAra zakti che. vicAra zaktinI madada vinA ogha saMjJAe gADariyA pravAha mAphaka cAlatAM AgaLa vadhI zakAtuM nathI. durguNo ghaTatA nathI ne sadguNo vadhatA nathI. AgaLa vadhavAnA vicAra vinA bIjuM eke kAraNa yogyatA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA prakArano jApa [ 17 ] dharAvatuM nathI. kartavya ke akartavya tenuM bhAna vicArathI thAya che; ane Aja sudhI zuM phAyado ke geraphAyado thayo te paNa vicArathI ja jANI zakAya che. koi paNa kAma karatAM A kAma zA mATe karavuM joie ? ane ATalA divasa prayatna karyo tenuM pariNAma zuM AvyuM ? teno vicAra avazya karavo ja joie. prayatna karyA chatAM kAMi phAyado na jaNAya to samajavuM joie ke ApaNo prayatna yogya dizAmAM thato nathI. athavA jene mATe prayatna karIe chIe tenuM kAraNa koi bIjI jAtano prayatna hovo joie. bIja vAvIe ane amuka mudata sudhI aMkuro paNa na phuTe (phaLanI vAta dUra rahI) to samajavuM joie ke kAM to jamIna khArI hovI joie ane kAM to bIja baLI gayeluM hovuM joie nahitara yogya prayatna chatAM pariNAma kema na Ave ? prayatna karavA yogya che ke nahi teno vicAra barobara karavo joie. keTalIka vakhata bIja vAvIne tarata ja phaLanI AzA rAkhanArA nirAza thAya che tema na ja thavuM joie. amuka mudatanI hada to joie ja. tyAra pachI ja phaLa na Ave topaNa aMkuro to phUTavo joie. nAnA choDavAnuM rUpa bIje levuM ja joie. topaNa tenAthI amuka kALe phaLa Avaze tema dhAraNA bAMdhI dhIraja dhArI zakAya che. AvI ja rIte je kartavya karo tenA UMcA guNo tatkALa na prApta thAya topaNa hRdayamAM zAMti, vikSepa ochA, AzA tRSNAmAM sudhAro kaSAyanI maMda pariNati, ityAdi aMkurAo to dekhAvA ja joie. A pramANe uttama vicAromAM keTaloka vakhata pasAra karavo ane temAM potAnuM jIvana tapAsI jai durguNone haThAvavA ane sadguNone vadhAravA mATe cokkasa nirNaya karavo ane Akho divasa te pramANe vartana karavuM, sAMje pAchI potAnI pravRtti ane pragati tapAsI javI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ]. gRhastha dharma tyAvazyaka tyAra pachI Avazyaka karavuM, avazya karavA yogya karmane Avazyaka kahe che. cAlu rUDhimAM loko pratikramaNa kahe che. paNa kharI rIte to pratikramaNa e cotho Avazyaka che. AvazyakanA cha bhAga che te mAMhIlA cothA bhAgane pratikramaNa kahe che. pratikramaNa eTale pAchuM haThavuM, konAthI pAchuM haThavuM? lIdhela vrato ane gRhasthane lAyaka pALavA yogya niyamo pramANa vartana na thayuM hoya, lIdhela vrato ke niyamonI hada oLaMgI AgaLa nIkaLI gayo hoya teNe te bhUlone sudhArI pAchuM niyamita maryAdAmAM AvavuM. lAgelA aticAro ke doSa tenI tapAsa karI tenAthI pAchA haThavuM tene pratikramaNa kahe che. pratikramaNa karavAnI jarUriyAta paNa eTalA mATe ja che. dariyAmAM cAlu vahANane chidra paDyuM hoya tene jo tarata ja sudhAravAmAM na Ave, te chidra tapAsa karIne pUrI devAmAM na Ave to te vahANamAM pANI bharAI jaI DUbI javAno saMbhava rahe che. A ja pramANe vrata-niyamorUpI vahANamAM koI paNa jagyAe doSo lAgavA rUpa chidra paDayuM che ke nahi tenI savAra sAMja be vakhata tapAsa karavI ane lAgelA doSarUpa chidrane pharI na karavA rUpa ke prAyazcitta levA rUpa kriyAo dvArA tene tatkALa pUrI devuM. baMdha karI devuM. jethI vratarUpa vahANa kAyama TakI rahe che nahitara saMsAra samudramAM AzravarUpa pANI bharAIne dareka rIte DubI javAnuM. arthAt vratano nAza thavAno saMbhava rahe che. divasamAM be vakhata A pratikramaNa karavAno hetu e che ke, ghaNuM nAnuM paDeluM chidra tatkALa khabara paDavAthI te sahelAIthI pUrI zakAya che. paNa jyAre chidra ghaNuM moTuM ane lAMbA vakhatanuM paheluM hoya che tyAre tarata ja baMdha karI devuM muzkelIvALuM thaI paDe che, tema eka Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka [ 19 ] bhUla je niraMtara thayA kare che, tenI khabara levAmAM AvatI nathI, paNa te niraMtaranI eka TevarUpa thaI jAya che tyAre UMDI jaDa ghAlIne paDelAM mULane dUra karavuM jeTaluM muzkela thAya che teTalI ja muzkelI lAMbA vakhatanA doSane dUra karavA mATe thAya che, mATe koI paNa doSa lAMbA vakhate TevarUpa thaI na jAya te pahelAM teno pratikAra karavo, ke je sahelAIthI asarakAraka thaI nAbUda thaI jAya. AvazyakanA cha bhAgamAM prathama sAmayika Ave che eTale be ghaDI sudhI samabhAvamAM rahevA mATe pratijJA karavAmAM Ave che. athavA te Avazyaka kriyA jeTalA vakhatamAM thaI rahe teTalA vakhata mATe rAgadveSa vinAnI samabhAvavALI sthitimAM rahevAnI pratijJA karAya che. mochAmA ocho me ghaDI peTalo vajata dharmadhyAnamA rovo mA hetuthI ghaDI mevo sAmAnya niyama che. chatAM tethI vadhAre pAza vajata roThavAbhAM a'yAza nathI, mane prasaMge tethI mocho vajata roDI pAza zAya che. chatAM niyamita rivAja be ghaDIno che. A sAmAyikamAM pApavALA vyApArano tyAga karavAmAM Ave che. manathI, vacanathI ane zarIrathI eno uddeza barobara sacavAya che ke kema? te bAbatanuM barobara dhyAna te vakhatamAM rAkhavuM joie. jyAre pApanA vyApArano tyAga thAya che tyAre mana zAMta thAya che. hRdayamAM zAMtinI urmio uThe che. vividha vicArajALanA bojAthI mana halakuM thAya che. jo ema na thatuM hoya ane rAgadveSanAM mojAMo uchaLatAM hoya to samabhAvanI pratijJAno lopa thAya che ema dhArI vizeSa sAvacetI rAkhavI, athavA zarUAtamAM be ghaDIthI paNa ochA vakhatano niyama laI tevA abhyAsa mATe prayatna cAlu rAkhavo ane manane nirdoSa vicAromAM joDI devuM ke jethI rAgadveSanI viSamatA utpanna thavAno Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharma _ _ _ _ ___ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ " 9 [ 20 ] saMbhava raheze nahi. A riyA vakhate je zabdonuM uccAraNA karavA te zabdonA arthamAM barobara lakSa ApavAthI halakA vicArone ApavAno avakAza ghaNo ocho rahe che. samabhAvanI pratijJAno pahelo Avazyaka AvyA pachI, bIjo Avazyaka covIza tIrthakaronI stuti karavAno Ave che. AmAM covIze tIrthakarone yAda karavA sAthe temane namaskAra karavAnuM ane temanI stuti karavAnuM Ave che. zarUAtamAM samabhAvanI pratijJA karI che tethI bhana pavitra thAya che tathA yovIza tIrthaMDara deva ke potAnA Icche che temanI stuti-maskAra karavAthI, hadaya pahelAMthI vadhAre pavitra bane che. mananI sthiratA ghaNI sArI thAya che. tyAra pachInA trIjA AvazyakamAM guru vargane namaskAra karavAmAM vaMdana karavAmAM Ave che. guruo atyAranA cAlu paNa vadhAre upakArI che. temane sukhazAMti pUMchavA sAthe namaskAra karI potAthI koI paNa rIte ajANatAM paNa kAMi AzAtanA-aparAdha thayo hoya tenI kSamA yAcavI, potAnA hRdayathI pazcAttApa karavo ane temanA guNonI anumodanA karavI, A guruvaMdana che. guNAnurAgathI, garu uparanA premathI hadaya vadhAre pavitra bane che. tyAra pachI cothA AvazyakamAM pratikramaNa Ave che. gRhasthadharmane lAyaka vrata, niyamo je je lIdhelAM hoya temAM kayAM kayAM doSa lAgyo che teMdoSo sAMjanA vakhate pratikramaNa karAtuM hoya to divasanA bhAgamAM lAgela doSo yAda karavA ane prabhAte pratikramaNa karAtuM hoya to rAtrinA bhAgamAM lAgelA doSono vicAra karI javo. jo doSa lAgyo hoya to tenI mAphI mAMgavI, pazcAttApa karavo, pharI doSa na lAge te mATe nizcaya karavo, jemaNe gRhastha dharmane lAyaka bAra vratAdi lIdhela Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --------- **J Avazyaka - -- - - - - - - - -- - - - ---- na hoya temaNe paNa abhakSAdi bhakSaNa karyuM hoya, vitarAga devanI sAmAnya AjJA pramANe zraddhAna na karyuM hoya, aDhAra pApasthAnakAdi karyA hoya tene yAda karI tenI mAphI mAgavI. pazcAttApa karavo. pharI na karavAno nizcaya karavo. AnuM nAma pratimA che. pAMcamA AvazyakamAM kAussagga (kAyotsarga) Ave che, eTale cothA pratikramaNa AvazyakamAM, je je aparAdho yAda karyA, mAphI mAgI chatAM te doSanA nivAraNa karavAne mATe mAphI paNa pUratI na thatI hoya arthAtu mAphI mAgyAthI nivAraNa thaI zake tethI vadhAre doSa lAgyo hoya to tenA nivAraNa nimitte prAyazcita nimitte kAussagna karavAmAM Ave che. jemAM darzana, jJAna ane cAritra saMbaMdhI aticAronuM, doSonuM nivAraNa karavAnuM sAmarthya che evA ekAgra dhyAna ke stuti karavArUpa kAussagna karavA te pAMcamuM Avazyaka che. chaThThA AvazyakamAM paccakhANa karavAmAM Ave che. prAyazcita adhika lAgyuM hoya ke je kAryotsargathI paNa nivAraNa na thaI zake tevuM hoya, tene mATe prAyazcita nimitta upavAsAdikanuM paccakhANa karavuM. athavA teTaluM prAyazcita nathI lAgyuM temaNe AgaLa vadhavA mATe adhika yogya niyamo grahaNa karavA. zubha kAryamAM vadhAre pravRtti karavA mATe amuka jAtanuM paccakhkhANa-abhigraha karavo. athavA amuka doSo dUra karavAnI pratijJA karavI. amuka icchAo haThAvavA mATe tenI maryAdA karavI. game tevI rIte paNa tyAM yogya upayogI niyama karavo te chaThTho Avazyaka che. A cha Avazyakone pratikramaNa kahevAmAM Ave che te eka rIte yogya che kAraNa ke temAM mukhyatA pratikramaNanI che. chatAM kharuM nAma Avazyaka te vadhAre yogya che. A pratikramaNa jema divasamAM savAra-sAMja be vakhate karavAmAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] gRhastha dharma Ave che tema paMdara divase, cAra mAse ane bAra mAse ema eka eka vAra karavAmAM Ave che te vizeSa vizuddhi mATe che. jema ghara divasamAM be vAra saMjavArI kADhI sAphasUpha karavAmAM Ave che. chatAM vAra-tahevAra divALI upara ke bIjA prasaMge vizeSa sAphasUpha sAthe sudhAro karavAmAM Ave che tema bIjA pratikramaNo mATe samajavuM, athavA jeo niraMtara be vakhata pratikramaNa na karI zakatA hoya teo paMdara divase, cAra mAse ane bAra mAse kare topaNa kAMIka phAyado thAya che. ane jeo niraMtara be vakhata pratikramaNa kare che teone to paMdara divase cAra mAse ane bAra mAse pratikramaNa karavAthI ghaNo phAyado thAya che. kAraNa ke je nitya gharane sAphasUpha rAkhato nathI ane koI vakhata vAra-tahevAre sudhAre che tenA karatAM nitya sAphasUpha karanArane thoDI ja mahenata paDe che ane parva divase thoDI mahenatamAM te ghara sArI zobhA Ape che. tyAre koIka divasa sApha karanArane vadhAre mahenata paDe che; ane parvanA divase te mahetana karato nathI to ghara zuddha thatuM nathI. mATe nitya sApha karanAranuM ghara zuddha rahevA sAthe majabUta rahe che jyAre bIjAne azuddha rahevA sAthe paDI javAno paNa bhaya rahe che ane paDayA pachI mahenata vadhAre karavI paDe che tyAre pUrvanI sthitimAM Ave che. pratikramaNamAM je bIjA bIjA pATho Ave che; te A vAtane madadakAraka che. ahIM to phakta pratikramaNamAM zuM Ave che ane pratikramaNa zA mATe che teno bhAvArtha dekhADavAmAM Avyo che. (pratikramaNanI umedavArI) jene pratikramaNa na AvaDatuM hoya ane atyAre navIna zIkhI zakavAnI anukULatA paNa na hoya athavA zIkhavA jeTalI buddhi na hoya tathA bIjuM koI sAdhana pratikramaNa karavA mATe na hoya teNe A Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNanI umedavArI ---- [ 23] nIce batAvelA bhAvArtha pramANe karavAnuM cAlu rAkhavAthI paNa ghaNo phAyado thavA saMbhave che te bhAvArtha A pramANe che. jeo vidhipUrvaka pratibhAza hare che tebhalo mA DiyAne pratibhAza ithe na mAnavI paNa jeo koI rIte cAlu pratikramaNa kacA, vajatanA alAve he anuNatAnA alAve nathI harI zatA temAlo to pratibhAzanA bheTavAra tarI mA prabhArI DiyA karavI te vizeSa lAbhadAyaka che. (1) jeTalA vakhatanI potAne sthiratA hoya teTalA vakhata mATe samabhAve rahevAnI mAnasika pratijJA karavI. (2) pachI covIsa tIrthakara devanI stuti karavI. (3) potAnA gurune namaskAra karavo. (4) aDhAra pApa sthAnaka yAda karI te mAMhIlA doSo AkhA divasamAM ke rAtrImAM koI paNa doSo potAne lAgyA hoya to tenI mAphI mAgavI. (5) tenA prAyazcita nimitte ISTa devanuM smaraNa karavArUpa amuka vakhata kAussagga dhyAnamAM besavuM. navakAra maMtrano ke pAMca daza ke vIsa logassano kAusagga karavo ke jApa karavo. (6) ane pachI tevA doSa na lAge te mATe daDha niyama levA athavA paramArthanA, paropakAranAM ke sadvartananA koi paNa niyama pramANe vartavA pote nizcaya karavArUpa paccazmANa levuM. A cha bAbatone karavArUpa pratikramaNanI umedavArI karatA rahevuM, jethI te kriyAnA pramANamAM aMtaHkaraNa zuddha thatuM raheze. ATalI paNa kriyAruci jAgRta raheze to AgaLa para temAM vadhAro thaI raheze. bhATe chana urato hoya tebhATo mATalI DiyA sAMpa savAra be vakhata avazaya karavI. matalaba ke be vakhata avazya A kriyA karavI ja joIe. tethI karmanI nirjarA thAca che. jIva zuddha thAya che. janma maraNa ochAM thAya che sArI gati maLe che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] gRhastha dharma bane tyAM sudhI A pratikramaNa, dharma karavAnA sthAnarUpa upAzraya pauSadhazALA ke tevAM ja nivRttivALAM athavA zuddha pavitra vAtAvaraNavALAM dharmasthAnamAM jaIne ja karavI yogya che. tevI sagavaDatAnA abhAve potAnA gharanA bhAgamAM je pavitra bhAga hoya te sthaLe besI karavuM. pratikramaNa karyA pachI pavitra puruSone saMbhAravA. guNavAnuM mahApuruSonAM jIvana caritro temanI uttamottama jIvanacaryA, temanA alaukika AtmaguNo, temanAM mahAnuM pavitra brahmacaryAdi vrato, ghora tapazcaryA, bhISma dhyAna sthiti, mahAnuM paropakArI kAryo, jIvanA ArisArUpa, hitopadeza vagere UMcAmAM UMcI koTInA je je saguNo hoya tenuM smaraNa karavuM, yAda karavAM, anumodana karavAM, ane zakti anusAra anukaraNa karavA mATe prayatna karavo. jeTalA tame UMcA guyone thATa irazo teTalA 1 tame GfyA Avazo. ne AlaMbana lezo tevA ja tame thazo. tatkALa tevA thaI nahi zako, topaNa manobhAvanA thoDA vakhata mATe paNa tatkALa to unnata thaze ja. ane teTalA ja tame pavitra banazo nirmaLa thazo. (devadarzana vidhi) tyAra pachI derAsara javuM. tyAM jatAM rastAmAM sArA vicAro ke paramAtmAnuM smaraNa karatA javuM. eka vAra maMdira javAno nizcaya karyo ke rastAmAM banatAM sudhI vyAvahArika prasaMge rokAvuM nahi, kema ke tethI A darzananA kAmane te kAmathI halakuM agara thoDuM upayogI gaNavAmAM AvyuM hoya tevuM rUpaka apAya che, derAsaranAM mukhya daravAjAmAM AvatAM ja saheja UbhA rahI, traNa vAra nizlihi zabda kahevo ane tenA arthano amala tatkALa karavo. benisihi' no artha e thAya che ke huM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadarzana vidhi rAva ------------- 25J mana, vacana ane zarIrathI pratijJA karuM chuM ke, vyavahAranAM kAMI paNa kArya ke je rAgadveSathI bharapura che tene jyAM sudhI huM A maMdiramAM rokAIza tyAM sudhI manamAM bilakula yAda nahi karuM te saMbaMdhI bolIza paNa nahi ane zarIra dvArA paNa temAM koI rIte bhAga nahi lauM. A pramANe mukhya daravAjA AgaLa ja pratijJA karI pachI AgaLa vadhavuM. AvA dhArmika sthAno pavitra zA mATe gaNAya che? ane tene pavitra koNa banAve che? teno vicAra karanArane avazya samajAze ke, AvA pavitra vicArothI ja tenuM vAtAvaraNa baMdhAyeluM hoya che. tethI ja te pavitra che. ane tene pavitra banAvanAra paNa tame ja cho. malina vicAra tyAM bilakula thato na ja hoya ane jeTalA manuSyo tyAM Ave teTalAo pavitramAM pavitra vicAro ja tyAM besI kare, stuti paNa pavitra ja tyAM thAya; ane te sarvenI tyAMnA vAtAvaraNa upara thayelI asara tyAMnI tyAMja rahe. malina vicArothI bagaDavA na pAme, to te sthaLa pavitra bane che ane tene banAvanAra paNa manuSyo ja che. tIrtho pavitra manAya che, tenuM kAraNa paNa tyAM rahenAra ane thayelA mahApuruSonA pavitra vicAro ja che. A pramANe koI paNa pApano vyApAra na karavA rUpa pratijJA daravAjA upara karyA pachI ja AgaLa praveza karavo. dUrathI bhagavAnanI mUrtine jotAM ja sAkSAt prabhunuM smaraNa karI, mastaka namAvI namaskAra karavo. pachI derAsara pharatI traNa pradakSiNAo pharavI. bahu dUra nahi tema bahu najIka nahIM tevI rIte bhagavAnanI pratimAjInI jamaNI bAju tarapha puruSoe UbhA rahI. strIoe DAbI bAju UbhA rahI, stuti karavI, ghaNuM ja vizALa derAsara hoya to pratimAjIthI sATha hAtha dUra UbhA rahI stuti karavI ane jaghanyathI nava hAtha dUra UbhA rahevuM paNa nAnuM derAsara hoya to ochAmAM ochuM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] doDha hAtha dUra UbhA rahevuM tethI najIka javuM nahIM. stuti saMskRtamAM hoya ke cAlu dezabhASAnI kavitAmAM hoya athavA sAdI saraLa bhASAmAM hoya teno kAMi bAdha ke niyama nathI paNa pote zuM bole che tenuM potAne bhAna hovuM ja joIe, nahitara tenuM pariNAma zUnya jevuM samajavuM. kAraNa ke pote je bole che teno bhAvArtha potAne samajAyA vinA AnaMda Avato nathI. stuti ahIM je karavAnI che te potAnA mATe ja karavAnI che. tamArI stuti kai bhASAmAM che tenI te ThekANe kiMmata karAvavAnI nathI. kema ke jenI tame stuti karo cho te to sarva bhASAnA jANanAra che. te ThekANe to tamArI lAgaNInI jarUra che. tamArA hRdayanI UMDI urmionI jarUra che ane tabhArI stutinI jarI asara tame tamArA potAnA udhara karavAnI che. stuti karatAM romAMca ullasI Ave, harSanA AMsu nIkaLI Ave, dehanuM bhAna bhUlAI jAya ane te prabhunI sAthe ekarasa thaI jAo. tyAre te tamArI stuti mahAprabhunA TrAre noMdhAi cUkI che ema jarUra samajajo. prabhune ThagavA mATe stuti karazo nahi, te kayAM tamArA upara pharaja nAMkhe che. stutimAM bolo cho ke, "prabhu ! huM pApI chuM. mahA pApI chuM. ghora pApI chuM. mAro uddhAra kara vigere." prabhu AgaLa AvI stuti karo cho, ane bahAra nIkaLyA bAda koi prasaMgamAM tamane koie pApI kahyo hoya to tenI sAthe laDavA-kajIyo karavA beso cho. Ano artha zuM ? derAsarajImAM prabhune ThagatA ja hatA ne ? tame A vakhate dhAro cho ke huM pApI nathI. sAmAne tenI khAtarI karI ApavA mATe laDo cho ke huM pApI nathI. tyAre prabhu AgaLa zuM bolatA haMtA ? tene ThagavA mATe ja bolatA hatA ne ? tamArA bolavAthI te prabhu ThagAvAno nathI paNa tame ja ThagAo cho. jevuM bolo tevuM vartana rAkho. gRhastha dharma Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthIo ane aMtaranI lAgaNI [ 27 ] UbhA UbhA stuti karo. A stuti ochAmAM ochA eka kAvyathI te ekaso ATha kAvya sudhI vadhAremAM vadhAre karo. tyAra pachI bhagavAnanI sanmukha cokhAno sAthIo pramukha karo. kAMI paNa prabhunI sanmukha mUkIne pachI ja vistArathI stuti karavI. A kAMI paNa mUkavAnuM kAraNa e che ke deva, guru, rAjA ane nimittio AgaLa khAlI hAthe javuM na joIe. phaLathI phaLonI prApti thAya che. A phalono kAMI prabhune upabhoga karavAno nathI paNa te dvArA potAnI lAgaNIo tamAre pragaTa karavAnI che ane te A pramANe che. [ sAthIo ane aMtaranI lAgaNI zuddha-svaccha cokhAthI sAthIo eka pATalA upara Alekhavo. A vakhate manamAM evI lAgaNI utpanna karavI ke he prabhu ! A sAthIo ke jenI cAre pAMkhaDIo ghaNI ja vAMkI che tenI mAphaka A saMsAranI cAre gatio ghaNI ja viSama che, kAraNa ke tenI aMdara vividha prakAranI AdhivyAdhi ane upAdhio rahelI che. janma, maraNa dareka gatimAM anivArya che. vividha tApanI asahya vedanAno anubhava karavo paDe che te A cAra gatirUpa cAra pAMkhaDIone tuM chedI nAkha. A vicAranI lAgaNI darzAvyA bAda te sAthIo upara traNa cokhAnI DhagalI karavI. te karatI vakhate evI vicAraNA karavI ke, he prabhu! A traNa DhagalI karavArUpa kriyAthI huM Apane ema sUcavuM chuM ke mane jJAna, darzana ane cAritrarUpa amUlya traNa ratna Apa. tyAra pachI siddhazIlA ke aSTamInA caMdra jevo AkAra cokhAno banAvI tenA upara phaLa mUkavuM ane te mUkatI vakhate manamAM evI lAgaNI utpana karavI athavA A kriyAthI potAnA hRdayano bhAva evo pragaTa karavo ke, "he paramadayALuM ! jJAnAdi traNa ratna ApyA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- [ 28 ] gRhastha dharma -- pachI tenA baLathI sarva karmano nAza thatAM A siddhi sthAnamAM amAro nivAsa thAya e phaLanI huM aMtima-chevaTanI yAcanA karuM chuM, matalaba ke huM je je kriyAo karuM chuM tenA pariNAma tarIke cAra gati dUra karI jJAna, darzana, cAritranI prApti karAvI siddha svarUpamAM nivAsa thavA rUpa phaLanI prApti sivAya bIjI mArI kAMi paNa icchA nathI. AvA vicArapUrvaka sAthIo karI, phaLa mUkI, traNa khamAsaNa ApI pachI caityavaMdana Adi vistArathI prabhunI stuti karavI. caityavaMdana karatI vakhate yogamudrA karavI. yogamudrA A pramANe che peTa upara banne hAthanI koNIo rAkhI. banne hAthane ekaThA karI kozane AkAre rAkhavA. bane hAthanAM AgaLAM anyoanya meLavIne rAkhavAM ane caityavaMdana karavAnA AkAre besavuM eTale DAbo DhIcaNa Ubho rAkhavo jamaNo DhIMcaNa DhALelo rAkhavo A yogamudrA che. ghaNA ja madhura svare caityavaMdana, namutthaNe kahI pachI stavana bolavuM. A stavanomAM prabhunI stuti thatI hoya evo bhAvArtha Avavo joIe. ghaNA upadeza tarIke vapana hovuM na joIe. tevAM stavano pratikramaNa vakhate bolavAmAM ma'yArA nathI mahIM to prabhunA sambhuSaNeThA chIme ane te ghATA tenI stuti ravA bhATe 1 atyAre mApATho chochane kAMi upadeza devA bejha nathI. e khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. te stutimAM potAnA avaguNa dekhADavA. tethI mukta thavA prabhunI dayA cAhavI ane madada mAMgavI. athavA te mahA prabhunA jJAnAdi guNanI stuti gAvI, nahIM ke tenI AMgI vagerenuM varNanA gavuM. kAraNa ke ALI AvI gaI che ne tevI thaI che te kAMi prabhunI guSyo nathI ane ApATo to pralunA gurA gAdhane mAtbhAne ujjavaLa karavo che. tenA guNone yAda karI tevA thavA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthIo ane aMtaranI lAgaNI [ 29 ] prayatna karavAno che. jema jema te mahAprabhunA apUrva guNo yAda Ave tema tema ApaNAmAM apUrva AnaMda ke utsAha vRddhi pAme che. vaLI temAM pratimAjInI paNa stuti AvavI na joIe. kAraNa ke ApaNane pratimAjInI stuti karatA nathI. paNa pratibhA dArA te pratibhA mahApralunI che tenA guSyo ApaNo gAvAnA che ane ApaNane pratimAjI jevA thavAnuM nathI paNa te mahAprabhunA jevA thavAnuM ke ApaNe te mahAprabhune daSTithI pratyakSa joI zakatA nathI eTale A AlaMbana dvArA te mahAprabhune jovAnA che e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhI te mahAprabhunA ja guNa gAvA joie, ane tethI ja ApaNe AtmAne nirmaLa karI zakIe chIe. jevuM sAmuM AlaMbana tevA ja ApaNe thaIe chIe eTale sAmuM AlaMbana te paramAtmAnuM hovAthI ApaNAmAM tevAM ja guNo khIlI nIkaLe che. vaLI prabhunI stuti karatI veLAe ghaNI ja dhImAsathI mIThA-madhura zabda bolavuM joIe. ghaNA utAvaLe ke tANIne bolIne bIjAonI stutimAM aMtarAya ke guMcavADo Ubho na karavo joIe. bIjAonI stavano bhAvArtha urama hoya ghaNA jamIna madhura zabda te bolatA hoya to aA eka dayAna rAkhI sAMbhaLavuM. ghaNuM bolavA karatAM hRdayamAM vadhAre ullAsa kema pragaTa thAya te tarapha vadhAre dayAna ApavuM. ApaNI stuti madhura ane uttama na hoya to bIjA je uttama stuti bolatA hoya temAM dhyAna rAkhI prabhu tarapha AMtara lAgaNI joDavAthI vizeSa lAbha thAya che. paNa te vakhate ghaNA ghAMTA pADI bIjAnuM mana soLI nAkhavuM na joIe. tamArA lAMbA rAgaDAothI prabhu khuzI thavAnA nathI ke teo kAMI thoDuM sAMbhaLatA nathI tabhe bhanabhAM jolo topA teso to sAlaNe che. bhatalAma Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] gRhastha dharma ke tamArI lAgaNInI ja tyAM asara thAya che. lAgaNI vinAnA zabdonI tyAM kimata ja nathI. A vidhi pramANe bhagavAnanI stuti karavI. karyA bAda 'Avasahi' kahIne bahAra nIkaLavuM. teno artha e thAya che ke avazyanA kArya prasaMge mAre bahAra javuM paDe che. eTale pahelA dvAra AgaLa je pratijJA karI hatI tenI have pUrNatA thAya che. pachI ghera AvI avazya karavA lAyaka gRhasaMbaMdhI kArya kare. bhojanAdinI ciMtA tathA gRhavyavahAranI vicAraNA kare. potAne karavA lAyaka kArya pote kare. potAnA baMdhuone, putrAdikane, nokara cAkarAdi sarvane je kAma batAvavA yogya hoya te yathAyogya batAvIne te kAmamAM temane joDI daI pachI vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe gurunI pAse upAzrayamAM javuM. guru hoya to vyAkhyAna zravaNa kare. nahitara yathAyogya kArya kare. upAzraya-vyAkhyAna zravaNa vidhi upAzrayano artha e thAya che ke, jyAM javAthI AtmAnI najIkamAM javArUpa Azraya maLe, te uttama nimittathI AtmAnI najIkanI bhUmimAM pahoMcI zakAya tevI potAnI sthiti thaI Ave te upAzraya che kAraNa ke te dharmanuM ja sthaLa che. tyAM jeTalAo Ave te dharma arthe ja Ave che. tyAM rahevAvALA gurvAdikanA uttama vicAro, tyAM thatI dhArmika carcA, dharma kathA, dharmanA vyAkhyAno ane tevI ja bIjI aneka uttama vicAraNAo, bolAvapaNuM ane dhArmika kriyAo vagere tyAM thatI hovAthI tyAMnuM vAtAvaraNa ghaNuM ja zuddha-pavitra thayeluM hoya che. tethI tyAM janAra manuSyanA vicAromAM ekaddama sudhAro thAya che. vyavahAranI lAgaNIo palaTAI jaI AtmAnI ucca bhAvanAo jAgRta thAya che mATe ja tenuM upAzraya nAma yathAyogya che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzraya-vyAkhyAna zravaNa vidhi 31 ] upAzrayanA dvAra AgaLa pahoMcatAM ja tyAM paNa derAsarajInI mAphaka "nisTrihi' traNavAra kahevI eTale huM jyAM sudhI upAzrayamAM chuM tyAM sudhI mana, vacana, zarIra dvArA saMsAra vyavahAranA prapaMcavALuM koI paNa kArya ciMtavIza nahi. tevI vAto karIza nahi ane tevuM vartana paNa karIza nahi; A pramANe pratijJA karyA pachI ja upAzrayanA dvAramAM praveza karavo, ane te pratijJA barobara paLAya che ke nahi te mATe cokkasa dhyAna ApavuM. aphasosa che ke keTalIka vAra AvAM pavitra zAMtinAM sthAnarUpa derAsara ane upAzrayo kaleza, kajIyA ane azAMtinAM sthAno thaI paDe che. tenuM mukhya kAraNa e che ke jJAnI puruSoe karelI AjJAnuM ullaMghana karavAmAM Ave che. nispirinI pratijJA pALavAmAM nathI AvatI. ane je kAryo AtmasvarUpa prApti ne kAMI paNa levA devA nathI tevA kAryonA jhaghaDAo-paMcAto-derAsara ke upAzrayamAM karavAmAM AvatAM, vItarAgI mahApuruSonI AjJA upara paga devAmAM Ave che te sivAya bIjuM kAMI kAraNa hotuM nathI. jJAnI puruSo pokArIne kahe che ke tame je uddezathI je kArya karavA mATe A pavitra sthAnamAM AvyA cho athavA A pavitra sthAnamAM je kArya karavAnI AjJAo karavAmAM AvI che te sivAyanuM kAMI paNa kArya AvAM pavitra sthAnomAM na karo. tene mATe koI alAIduM mukAma hoya tyAM padhAre. nahitara pariNAme tamane ja hAni thavAnI che. jyAM besIne tame tamArI Atma unnatinI AzAo rAkho cho. paramazAMti meLavavA icchAo rAkho cho. te tamArI AzA ane icchAo nirarthaka jaze. tame pote azAMti pAmazo, ane bIjAne pamADazo mATe tamArA leNAdeNAMnI bhAMjaphoDIne, khAvA-pIvAnI, paMcAtone A dharmasthAnomAMthI dezavaTo Apo. to ja te dharmanAM sthAno banyAM raheze Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] gRhastha dharma -- ------9 nahitara karma baMdhanAM sthAno gaNAze. upAzrayamAM praveza karyA bAda gurumahArAjane dUrathI jotAM be hAtha joDI mastaka namAvI "maFeNavaMdAmi' bolavuM, tyAra pachI guruthI sADA traNa hAtha ochAmAM ochA dUra UbhA rahI paMcAga praNAme karI vaMdana karavuM. be hAtha, be paga ane mastaka A pAMca jamIna upara ekIsAthe namAvavAM te paMcAga praNAma kahevAya che. prathama mukhya (moTA) sAdhu-gurune namaskAra karyA bAda bIjA sAdhuone namaskAra karIne tyAM tamArA pahelAM koI zrAvako AvyA hoya to tene hAtha joDI namaskAra karI, pachI yogya sthAna ke vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe guru sanmukha besavuM. tamArA pahelAM dharmasthAnamAM dharmakriyA mATe je puruSa AvyA hoya te AjanA divasa mATe tamArAthI moTA che; kema ke dharma kriyAmAM vyavahArathI phAragata thaI teNe Aje vahelo praveza karelo che, mATe tene "sarva zrAvaka vaMdu A pramANe kahI temanA tarapha hAtha joDI mastaka namAvI pachI dhArmika kAryamAM pravRtti karavI. A sAdhArmika vinaya kahevAya che. gurunI koI paNa prakAre AzAtanA, avinaya na thAya tevI rIte besavuM joie. be paga, lugaDAM ke hAthathI bAMdhIne besavuM. paga lAMbA karavA, paga upara paga caDAvavA, pAchaLa besavuM, moDhA AgaLa besavuM, paDakhe besavuM. athavA te prasaMge koI mANasa Avyo hoya to tene dhArmika jarUriyAta vinA bolAvavo e vagere gurunI avajJA ke azAtanA gaNAya che. mATe te AzAtanAno tyAga karavo. gurunA sanmukha besI, gurunA mukha upara daSTi rAkhI, ekAgra cittathI dharmanuM vyAkhyAna zravaNa karavuM. sAMbhaLavA thakI dharma samajAya che. sAMbhaLavAthI ja durmatino tyAga karAya che. jJAnanI prApti ane vairAgyanI sthiti, A sarva Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzraya-vyAkhyAna zravaNa vidhi ( [ 73 ] sAMbhaLavAthI ja prApta thAya che. dharma sAMbhaLavAnI utkaMThA-lAgaNI ghaNI ja tIvra hoya to jJAna jaladI pariName che. kahe che, "eka to jAtano brAhmaNa hoya ane utarIne lAMbI musApharI karIne Avyo hoya, vaLI te atyaMta bhUkhyo hoya tevA brAhmaNane jo ghebara pIrasavAmAM AvyAM hoya to tenI icchA mATe pUchavuM ja zuM? AnA karatAM paNa dharma zravaNa mATe adhika icchA rAkhavI. athavA yuvAna puruSa hoya, dhanAdikathI sukhI hoya, nirogI zarIra hoya mahAna vicakSaNa hoya, strInA parivAre paravaryo hoya ane tenI AgaLa devatAI gIta ane nRtya thaI rahyuM hoya, A jovA ke sAMbhaLavAmAM tenI jevI prIti hoya, tenA karatAM paNa adhika prIti dharma sAMbhaLavAmAM hoya to te dharmazravaNanI prIti gaNAya che te ja dharma zravaNanI IcchA kahevAya che. dharma sAMbhaLavAnI IcchA karavI 1. dharma zravaNa karavo. 2. te dharma grahaNa karavo. 3. tene dhArI rAkhavo, TakAvI rAjavo. 4. tebhAM vividha prahAranA toM ravA. 5. vadhAre nirNaya bhATe viparita to DarI kovA. 6. tenuM samAdhAna haravU. ane 7. chevaTe tebhAMthI tattvano nizyaya rI te prakAre vartana ravAno niyi rakho. te prabhArI vartana ra. 8. A muddhinA ATha lakSazo che. A ATha guzavANA manuSyo ja dharma zravaNa karavAnA adhikArI che ane teo ja dharma zravaNano phAyado meLavI zake che. vyAkhyAna pUrNa thayA pachI je kAMI saMdeha thayo hoya te gurune pUchIne khulAso karavo. cAlu vyAkhyAna DoLAI jAya che ke saMbaMdha tUTI jAya tema hoya to vyAkhyAna pUruM thayA pachI zaMkA samAdhAna karI levAM. ane tarata ja khulAso thAya tema hoya to tyAM ja pUchI levuM. vyAkhyAna thayA pachI koI arihaMta, guru ke dharmanA guNo bolavAvALA yAcaka, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34 ] _gRhastha dharma bhojakAdi AvyA hoya to zraddhALuM gRhasthoe yathAzakti yathAyogya dAna ApavuM, dharmano mahimA vadhAranAra yAcakone dAna ApavuM te gRhasthonI pharaja che. vyAkhyAna pUrNa thayA bAda, dharmazravaNanuM phaLa virati che. tyAga che. IcchAone kAbUmAM levI te che, ema dhArI yathAzakti vratapaccazmANa-niyamo karavA. koI paNa durguNano sadAne mATe tyAga banI na zake to, amuka mudata mATe paNa tyAga karavo, athavA amuka sadguNa khIlavavA mATeno prayatna atyArathI ja cAlu karavAno niyama levo, paNa vyAkhyAna zravaNa karyA bAda niyama lIdhA sivAya rahevuM nahi. kayo niyama levo teno kAMI niyama nathI paNa potAne phAyado karanAra, AvatAM karmane rokanAra ke sadgaNamAM vadhAro karanAra koI paNa niyama levo. lokamAM kahevata che ke TIpe TIpe sarovara bharAya ane kAMkare kAMkare pALa baMdhAya. eTale niraMtara thoDA thoDA saguNo vadhAratA rahIe, topaNa kALAMtare ApaNe durguNa vinAnA ane sadguNothI bharapura jIvanavALA thaI zakIe. vaLI dharma sAMbhaLavAno hetu paNa eja che ke durguNI maTI sadguNI thavuM. duHkhI maTI sukhI thavuM. ALasu maTI uttama udyamI thavuM. svArthI maTI paramArthI thavuM. dehAdinI Azakti mUkI AtmAmAM prema rAkhavA zIkhavuM. satkAryo karI janmamaraNanA pherAthI chUTA thavuM. halakI, zudra, svArthI icchAone rokavI ane mana tathA indriyo upara kAbU rAkhavo. tapa paNa AnuM ja nAma che. Avo tapa niraMtara karavAno abhigraha levo e AgaLa vadhavAnI nizAnI che. dharma zravaNanA phaLarUpavirati karavAnuM je kahevAmAM AvyuM che, te pramANe gRhasthoe gRhastha dharmanA bhUSaNarUpa ane sthUlathI paNa karma rokavAnAM kAraNabhUta potAnI zakti anusAre bAra vrato grahaNa karavAM joIe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------------ gRhastha dharma bhArata rAgadveSanI pariNati ghaNI ja maMda thavAthI, upazama thavAthI ke kSayopazama thavAthI jaDa caitanyanA vivekarUpa samyapha Atma zraddhAna prApta thayA pachI, vividha prakAranI IcchAono sarvathA nirodha karavAnuM na banI zake temaNe niyamita rIte karma baMdhanA kAraNarUpa IcchAone maryAdAmAM mUkavA mATe dezathI amuka aMze icchAnA nirodharUpa virati aMgikAra karavA mATe bAravrato grahaNa karavAM. A bAravrato gRhastha dharmanA alaMkArarUpe che. sadgatinA kAraNarUpa che ane AvatAM navIna karmane dezathI thoDe bhAge paNa rokI zake che. (bAravratanA nAmo) (1) sthUla prANAtipAta viramaNa vrata (2) sthUla mRSAvAda viramaNa vrata (3) sthUla adattAdAna viramaNa vrata (4) sthUla maithuna viramaNa vrata (5) sthUla parigraha viramaNa vrata (6) dizA parimANa vrata (7) bhogapabhoga niyama vrata (8) anartha daMDa viramaNa vrata (9) sAmAyika karaNa vrata (10) dezAvakAzika vrata (11) pauSadhadrata (12) atithi saMvibhAga vrata A bAravrato che. pahelAM pAMcane aNuvato kahe che. pachInAM traNa guNa vato che ane chellAM cAra zikSAvatA che. aNu eTale nAnAM vrato. tyAga mArganAM mahAvrato karatAM A vrato nAnAM hovAthI tene aNuvrato kahe che. pAMca aNuvratone poSaNa ApavA rUpaguNa karanAra traNa vato hovAthI tene guNavrato kahe che, chellAM cAra vAraMvAra AdaravA mATe zikSArUpa hovAthI zikSAvrato Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 2 - gRhastha dharma [ 36 ] kahevAya che. mana, vacana, zarIrane niyamamAM rAkhavAnI zikSArUpa te vato che tathA dravyono sanmArga vyaya karavArUpa paNa chelluM vrata che. mana, vacana, zarIra ane dhana A cArane kAbUmAM rAkhavAM, niyamamAM rAkhavAM, sArA kAmamAM vAparavAM, azubha kAmamAMthI pAchAM haThAvavAM, IcchAone rokavI, niyamamAM mUkavI, sArI icchAo vadhArAvI, bUrI IcchAo na karavI, karmanI nirjarA karavI, navAM karma na bAMdhavA, baMdhAya to zubha bAMdhavA ItyAdi kAraNo A vrato levAnAM che. (prathama sthUla ahiMsA vratanI jarUriyAta ) bhagavAna mahAvIradevanI AzA che ke nAstivAnnara koI paNa jIvane mArazo nahi. zA mATe jIvone na mAravA? uttara e che ke jevuM tamAruM jIvitavya tamane vahAluM che tevuM ja sarvanuM jIvana sarvane vahAluM che. tamane duHkha vahAluM che? uttaramAM, nahi ja to bIjAne te kema vahAluM lAgatuM haze ? zarIranA koI paNa bhAgamAM tamane nAno sarakho ghA lAgavAthI ke eka mAtra kAMTo ja lAgavAthI paNa tamane duHkha thAya che to tamArA jevuM ja jIvana dharAvanAra anya jIvone kema duHkha nahi thatuM hoya? tamAro jIva bacAvavAne tame iccho to bIjAnA jIvanano nAza karavAno tamane adhikAra zo che? yAda rAkhajo ke, jyAM sudhI tame anya jIvone mArazo, tyAM sudhI tamane maravuM ja paDaze. duHkha Apazo to duHkhI thavuM paDaze. jevuM dAna tevuM phaLa, jIvone nirbhayatA Apo, tamane paNa nirbhayatA ja maLaze. je jIvonuM rakSaNa kare che, teo paramArthathI potAnuM ja rakSaNa kare che. je anyane mAre che te kharI rIte pote ja kare che. kAraNa ke bacAvanI lAgaNIvALA bIjamAMthI bacAvanAM ja phaLo maLe che, mAravAnI lAgaNIvALA kaDavA bIjamAMthI mAranArA ja phaLo pedA thAya che. ghAta-pratyAghAtanA niyama Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama sthUla ahiMsA vratanI jarUriyAta [ 37 ] pramANe jeTalA jorathI tame daDo pachADazo teTalA ja jorathI pachaDAIne te pAcho uchaLaze. tema je jAtanA jeTalA jorathI tamAruM bhaluM ke buruM vartana anya tarapha thayuM haze, lAgaNIo uchALI haze teTalA ja jorathI uchaLIne pAchI pharIne tamane lAbha ke hAnI karaze. manuSyoe hAtha, paga vinAnA thavuM, pAMgaLA thavuM ke zarIra vinAnA thavuM te paNa eka rIte sAruM che. paNa pUrNa zarIravALA thaIne jIvonI hiMsA karavI te yogya nathI. hiMsAno tyAga karyA sivAyanI IdriyanuM damana, deva-gurunI sevA, dAna, adhyayana ane tapazcaryAdi sarva kriyAo niSphaLa che. arthAt sukhadAyI thatI nathI. mananI zAMti mATe hiMsA karavAnI jarUra nathI. jIvonI hiMsA karavAthI vidananI zAMti thatI nathI paNa UlaTI vidananI vRddhi thAya che. kulAcAranI buddhithI karAtI hiMsA kuLanA nAzane mATe arthAt adhaHpatana mATe che. sukha, saubhAgya, baLapUrNa AyuSya, dhIratA, nirogI zarIra, apratihata AjJA, uttama rUpa, ujajavaLa kIrti, dhana, avacanatA, uttama parivAra, suMdara kAMti ane carAcara jagatamAM vijaya A sarva jIvonuM rakSaNa karavA rUpa ahiMsA vratanAM phaLo che. pAMgaLApaNuM, koDhIyApaNuM, ThuMThApaNuM, roga, zoka, viyoga, niSphaLatA, alpa AyuSya, durbhAgyatA, apayaza ane bIkaNapaNuMbhayaprApti ityAdi aniSTa phaLanI prApti jIvonI hiMsAthI thAya che. manuSyo jIvitavyanA bacAva mATe rAjyano paNa tyAga kare che, to te jIvanA vadhathI utpanna thatuM pApa AkhI pRthvInuM paNa dAna dIdhAthI kema zAMta thAya? arthAtu na ja thAya, ahiMsA mAtAnI mAphaka sarva sthaLe jIvonuM rakSaNa kare che. saMsArarUpa marudharanI bhUmimAM amRtanI nahera samAna ahiMsA che. duHkharUpa dAvAnaLane bujhAvavAno Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] gRhastha dharma varSARtunA meghanI dhArA samAna ahiMsA che bhavabhramaNarUpa roganI zAMti mATe ahiMsA parama auSadhI tulya che. subhuma, brahmadatta, parazurAma, zreNika, koNika ane kAlaurikAdi aneka jIvo A hiMsAnA AzrayathI asahya yAtanA ane narakani yAtanA Adi duHkha pAmyA che. tyAre sulasa, dAmanaka, harIbala, yazodharAdi aneka jIvo ahiMsAnA AzrayathI sadgati pAmyA che. tIrthaMkaroe ahiMsArUpa eka ja vrata batAvyuM che. A vratanA rakSaNane mATe ja vADarUpe bIjAM vrato batAvyAM che. arthAt bIjAM vrato ahiMsAnA poSaNarUpa che. mATe dareka jIvoe potAnI zakti pramANe jIvonA rakSaNane mATe prayatna karavo joIe. sarva jIvono bacAva to tyAga mArga dhAraNa karanAra munio karI zake che. gRhastho gRhasthAzramamAM rahIne keTale darajje jIvono bacAva karI zake tyAM sudhI yogya gaNAya ? tenI samaja A pramANe che. sarva jAtanA jIvonI hiMsA na karavI te vIzavasA (vIzabhAga) ahiMsA-dayA gaNAya che. temAMthI gRhasthAzramamAM rahenAra manuSya savA bhAganI ahiMsA pALavI joie. trasa ane sthAvara A be vibhAgamAM sarva jIvo bacAvavA lAyaka che teno samAveza thAya che. sarva jIvono bacAva karAya tyAre vIzavasA-pUrNa ahiMsA bane che. 20) trasa ane sthAvara A bemAM sarva jIvono samAveza thAya che tenI ahiMsA te vIzavasA ahiMsA kahevAya che. 10) gRhastho sthAvara jIvono bacAva karI na zake. 5) gRhastho aparAdhI trasa jIvono bacAva na karI zake. 2) gRhastho vyavahAra upayogI AraMbhanA kAryamAM trasajIvone bacAvI na zake. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama sthUla ahiMsA vratanI jarUriyAta [ 39 ] 1) gRhastho sApekSapaNe-sazaMkapaNe trasajIvono bacAva na karI zake. 10) gRhastho trasa jIvono bacAva karI zake che. 5) gRhastho niraparAdhI trasajIvono bacAva karI zake. rA) gRhastho anAraMbhapaNAmAM trasajIvono bacAva karI zake. 1) gRhastho nirapekSapaNe trasajIvono bacAva karI zake. A ahiMsAno bhAvArtha A pramANe che. (ahIM batAvelA jIvo saMbaMdhI khulAso navatattva saMbaMdhI pahelAM jIvatattvamAMthI jANavo.) sthAvara jIvono bacAva gRhastho na karI zake, kAraNa ke pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati A pAMca sthAvara che te sivAya khAvApIvAdinAM sAdhano meLavI zakAtAM nathI. tema khAdhApIdhA sivAya cAle paNa nahi. eTale trasa ane sthAvara banneno bacAva karavo te viza bhAganI ahiMsA che, temAMthI A daza bhAga gayA. kAraNa ke jIvonA be vibhAgamAMthI ekano bacAva manuSyo na karI zake. vyasano bacAva kare. trasa eTale hAla-cAle tevA jIvo. tethI daza bhAga bacAva karavAnuM rahyuM che. 10. A trasa jIvomAMthI aparAdhIno bacAva gRhasthothI thaI na zake, jo tema kare to vyavahAranI hayAtI ja na rahe. gRhasthAzrama ja nAza pAme. aparAdhIne badalo na Ape to, rAjA hoya to rAjAnuM rAjya cAlyuM jAya, gRhastha-sAmAnya manuSya hoya to koI ghara lUMTI jAya, strI laI jAya, kAraNa ke te aparAdhIne badalo Apato nathI. tethI je baLiyo thaIne Ave che tenuM lUMTI jAya. Ama thAya to gRhasthadharmano ja nAza thAya. A mATe eTalo bacAva karavo ke niraparAdhI jIvone na mAravA, aparAdhI hoya to tene zikSA karavAnI chUTa che. A zikSA aparAdhanA pramANamAM dehAMta sudhI thAya tyAM sudhI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] gRhastha dharma tenA gRhasthadharmano nAza thato nathI. eTale daza bhAgamAMthI pAMca bhAgano bacAva tenAthI thaI zake te. . niraparAdhI jIvono bacAva karI zake temAM paNa je khetara kheDavAM, ghara banAvavAM, killA pramukha baMdhAvavA, kUvA khodavA, khANo khodAvavI ItyAdi aneka AraMbhanA kAmamAM koI niraparAdhI trasa jIvo marI jAya to teno bacAva gRhasthathI thaI na zake kema ke te AraMbhanA kArya na kare to teno vyavahAra aTakI paDe. mATe AraMbhamAM jIvo marI jAya tenI A vratamAM chuTI rahe che. eTale pAMca bhAganI ahiMsAmAMthI tenAthI aDhI bhAganI ahiMsA paLI zake che. rA. AraMbha sivAyanA jIvono bacAva gRhastha karI zake temAM paNa koInA upara cora, jAra ke verI-zatru vagerenI zaMkAthI te jIva tevo nahi chatAM tevA kAma teNe koI vakhata karyA hoya tevA kAraNathI tenA upara zaMkA thAya ke A kAma teNe karyuM haze ane te kAraNathI tene zikSA karavI paDe athavA baLada, ghoDA ke pADA pramukhane gADe ke rathe joDavAmAM Ave ke bhaNavA pramukhamAM pramAda karanAra putrAdikane niraparAdhI chatAM sApekSapaNe (apekSAe) mAraphADa ke baMdhanAdi karavA paDe to tenA gRhastha dharmanA vratamAM bAdha Avato nathI. A kAraNe aDhI bhAgamAMthI paNa sApekSapaNe zikSA karavAnuM khulluM rahevAthI savA bhAganI ahiMsA gRhasthathI banI zake. eTale niraparAdhI, AraMbha vinA, sajIvone nirapekSapaNI saMkalpane (AravAnI buddhithI) mAravA nahi. "mAravAnI buddhithI" e kahevAno hetu e che ke raste cAlatAM zarIranI asthiratAne laI tapAsIne cAlavA chatAM paNa koI jIva marI jAya to tethI vrata khaMDita thatuM nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharmanuM paheluM vrata gRhastha dharmanuM paheluM vrata-sthUla prANAtipAta viramaNa vrata 1 [ 41 ] niraparAdhI, trasajIvone AraMbhanA kArya sivAya nirapekSapaNe saMkalpIne mAravA nahIM. ane bIjA jIvo tarapha nirdhvasa parikSAma na rAjatAM jane tyAM sudhI tebhano pA yathAzakti bacAva karavo. 1. A pahelA vratamAM pAMca aticAra-dUSaNa lAgavA saMbhava che. te na lAge te mATe sAvacetI rAkhavI. aticAra eTale lIdhela niyama pramANe vratanuM khaMDana thayuM na hoya topaNa vratane malina ka2e tevA pariNAma thaI AvavA te. AvA pariNAmathI pAchuM haThavAmAM na Ave ane niraMtara te malinatAmAM vadhAro thato rahe to lIdheluM vrata bhAMgavA sudhImAM chevaTanuM pariNAma Ave che. mATe sAMja savAra be vakhata potAnuM jIvana-kartavya tapAsI javuM ke temAM A doSo bhUlamAM ke utAvaLamAM lAgyA na hoya. aticAra lAgyA hoya to tarata ja mAphI mAgI, prAyazcita karI. pharI tema na thAya te mATe sAvacetI rAkhavI. A mATe ja be vakhata pratikramaNa karavAnuM jaNAvavAmAM Ave che. pahelA vratanA pAMca aticAra (1) tivra kopathI, marI jaze tenI paNa darakAra karyA sivAya manuSya tathA janAvarane bAMdhavA te. (2) vinA prayojane krodhanA AvezathI cAmaDI chedavI. (rogane kAraNe tenA bhalAne mATe tema karavuM paDe temAM harakata nathI.) (3) janAvaro ke manuSyo upara temanI zakti karatAM vadhAre bhAra bharavo ke upADAvavo. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] gRhastha dharma (4) marma sthAnamAM prahAra karavo (marI jaze tenI darakAra rAkhyA vinA.) (5) potAnI nizrAmAM rahelAM manuSyone tathA jAnavarone bhUkhyAM rAkhavAM. potAnI nizrAmAM rahelAM ema kahevAthI potAnI pharaja barobara bajAvavI e sUcanA karI che. A pAMca aticAra na lAge te mATe sAvacetI rAkhavI. (bIjuM satyavata - mRSAvAda viramaNa vrata 2. dareka manuSyoe priya, pathya, satya ane anyane upakAra thAya tevAM vacano bolavA joIe. jo tema na banI zake to bolyA sivAya mauna rahevuM te kalyANakArI che. kupathya khAvAthI jema roganI vRddhi thAya che tema asatya vacanathI vera, virodha, apratiSThA, avizvAsa ane vacanIyatAdi doSo pragaTa thAya che kaThora, marmabhedaka ane kuvAkyo jIvana paryata manuSyone sAlyA kare che. dAvAnaLamAM dagdha thayelAM vano paNa pAchA varSARtumAM navapallavita thAya che. paNa A jIhA analathI baLelAM manuSyo pAchA pUrvanI sthitimAM AvI zakatAM nathI. sarva lokone priya thAya tevA sAcA, prasannatA utpanna karanArA, mIThAzathI bharelAM, lAlityatAvALA madhura zabdonI A duniyAmAM kyAM khoTa che? ke tevuM bolavAmAM kyAM mahenata paDe che ke paisA kharcavA paDe che? to pachI zA mATe tevA marmabhedaka, salya utpana kare tevAM, asthiratA pedA karanArA, virodhathI bharapura, nirdayatA sUcavanArA vacano bolI zastra vinA jIvono vadha karavA jevI pravRtti karavI paDe? pUrNa sAdhya siddha karI zakAya tevA manuSyajanmamAM paNa je narAdhamo satya pratijJAthI bhraSTa thAya che, teo pAchaLathI kayA janmamAM kevA karmo karI AtmAno nisAra karI zakaze? asatyatA bharelA ke Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM satyavrata mRSAvAda vismaraNa vrata - [ 43 ] jIvono saMhAra thAya tevA vacano bolavA tenAM karatAM mUMgA jIvo vadhAre sArA che ke jeo anya jIvone nukasAna to karatA nathI. jenA mukhamAMthI asatya bhASaNarUpa durgaMdhita pravAha vahana thayA kare che, tevA manuSyone zarIra zuddhine arthe snAna karatA dekhIne vidvAna puruSo teonI hAMsI kare che dhanya che te manuSyone ! ke jemanA karuNArasathI bharapura hRdayane sparzIne nIkaLatA vacana killolathI prANIone paramazAMti maLe che. caMdra, caMdana, maNI ane mAlatIno samudAya tevI zAMti nathI Apato ke jevI kAnane priya, madhuravANI zAMti Ape che. satya bolanArA manuSyo caMdranI mAphaka jagatamAM AnaMdanI vRddhi kare che. devo temanI kIrtinuM yazogAna kare che. tattvajJAnI, satyanI sImAnuM avalaMbana karanAra satpuruSonA caraNa sparza mAtrathI paNa pRthvItaLa pavitra bane che. vrata, zruta, vidyA, vinaya, cAritra ane jJAnAdi uttama guNonuM bIja satya vrata che. satya pratijJAvALA ane pavitra mArganuM avalaMbana karanArA jIvone daitya, rAkSasa, bhUta, preta, sarpa, siMha ityAdi duSTa jIvo vighna karavA ke duHkha devAne samartha thatA nathI. mUMgA thavuM, buddhinI vikaLatA, mUrkhatA, baherApaNuM, jIbha tathA moDhAnA roga ityAdi asatya vacana bolavAnAM phaLo che, ema jANIne asatya bolavAno kaThora bolavAno nirdayatAvALAM vacano bolavAno ke parane koi paNa rIte AghAta thAya ke nukasAna thAya tevuM bolavAno avazya tyAga karavo joie. thoDuM paNa asatya na bolavuM chatAM jeo tema na karI zake temaNe pAMca moTA asatyano to avazya tyAga karavo ja joie. - (1) kanyA saMbaMdhI (2) gAya saMbaMdhI (3) jamIna saMbaMdhI (4) thApaNa oLavavI (5) jUThI sAkSI bharavI. A pAMca moTA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] jUThAM kahevAya che. lokamAM te vadhAre niMdanIka gaNAya che. (1) kanyA saMbaMdhI asatya : dveSAdika kAraNathI viSakanyA na hoya ne viSakanyA kahevI. viSakanyA hoya ne aviSakanyA kahevI. suzIlA hoya chatAM duzIlA kahevI. duzIlA hoya chatAM suzIlA kahevI. moTI hoya ne nAnI kahevI. nAnI hoya ne moTI kahevI. sArA kuLanI hoya chatAM halakA kuLanI kahevI halakA kuLanI hoya ne sArA kuLanI kahevI jema kanyAnA saMbaMdhamAM tema varanA saMbaMdhamAM paNa khoTAne sAro ane sArAne khoTo kahevo. ityAdi asatya bolIne sAmA manuSyone nukasAnamAM utAravA te kanyA saMbaMdhI asatya kahevAya che, kanyAnI ahIM mukhyatA che paNa jeTalA be pagavALAM manuSyo che te tamAmanA saMbaMdhamAM asatya na bolavuM te A uparathI samajI levuM joIe. asatya bolIne temano vivAha joDI ApavAthI jiMdagI paryaMtanuM te kajoDuM duHkhI nIvaDe che. ApasamAM aNabanAva, kaleza ane kusaMpamAM duHkhamaya jiMdagI gujAre che. aNasamajamAM, parapasparanI icchA viruddha, prakRti viruddha, asatya prapaMcathI lAkaDe mAkaDuM vaLagADAyelA aneka kajoDAMo kaluzIta jiMdagI gujAratAM najare paDe che. teo UMDA niHzAsA pUrvaka potAnI A kajoDAthI duHkhAyelI kArI lAgaNIne pragaTa karatAM temano meLApa karAvI ApanArAone kaLakaLatA zrApa Ape che, gAya ane dikarI jyAM dore tyAM jAya. A hiMdunI kahevata pramANe nirdoSa bALakIone UMDA khADAmAM utAranArAo moTuM pApa bAMdhe che. duHkhI kajoDAonA jiMdagI paryaMtanA UnA AMsuo ane garama nisAsAothI temanA vAlIonuM kadIpaNa bhaluM thatuM nathI. gRhastha dharma (2) gAya saMbaMdhI asatya : jema kanyAnA saMbaMdhamAM te ja pramANe gAyanA saMbaMdhamAM, uMmara, guNa, doSa, dUdha vageremAM asatya na bolavuM, gAya garIba prANI ane upayogI jAnavara hovAthI tenI ahIM mukhyatA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM satyavrata - mRSAvAda vismaraNa vrata [ 45 ] batAvI che paNa tethI sarvajAtanA jAnavaronA saMbaMdhamAM asatya na bolavuM te ahIM paNa samajI levuM. viruddha guNadoSa batAvI jAnavaro vecavAthI ApasamAM kaleza thavAno. vera virodha vadhavAno ane jyAre ApanArane te pahoMcI na zake tyAre jAnavarane duHkhI karavAno, ema aneka doSo utpanna thavAno saMbhava che. (3) jamInanA saMbaMdhamAM asatya : koInI jamIna dabAvI devI pArakI hoya ne potAnI kahevI. vecavAnA prasaMge khAravALI jamInane sArI-bAra vinAnI kahevI. jamIna e zabdathI hATa-ghara-khetara, gAmazahera-deza ityAdi samajI levA. te sarva anyanAM hoya ne potAnA kahI pacAvI pADavAM, A asatyano tyAga karavAthI aneka jAtanA vera, virodha, laDAI, bakheDA vagere thatAM aTake che. zAMti jaLavAI rahe che. dharma dhyAnAdi zAMtimAM jIvana pasAra karI zakAya che. . (4) jUThI sAkSI saMbaMdhI asatya svArthane khAtara, dAkSiNatAne lIdhe, lAMca ruzvatAdi lobhathI, jIvitavya ke dravyAdi nAzanA bhayathI. koInA AgrahathI ke prArthanAthI jUThI sAkSI na bharavI. korTamAM jaIne sAkSI bharavI tenuM nAma sAkSI che. eTaluM ja nahi paNa harakoI sthaLe ane koI paNa mANase tamane pUchyuM ke A mANase A pramANe karyuM che. temAM tame zuM jANo cho? te vakhate je jANatA ho teja kaho temAM harakata nathI. paNa jUThI sAkSI na bharavI. tamAre te saMbaMdhamAM bolavAnI marajI na hoya to javAba na Apo. mauna raho. paNa jUThI sAkSI to na ja bharo. (5) thApaNa oLavavA saMbaMdhI asatya bharosAdAra ke yogya lAyaka mANasa jANI tamArI pAse koI paNa mANasa koinI sAkSI rAkhyA sivAya ke dastAveja karAvyA sivAyaM thApaNa mUkI gayo hoya, te jyAre pAchI levA Ave tyAre tene kahevuM ke tuM kayAM mAre tyAM mUkI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8Sjya 1 _._________ [ 46 ] gayo che? sAkSI koNa che? lekhita kyAM che? vigere javAbo ApI thApaNa pAchI na ApavI te thApaNa oLavI kahevAya che. thApaNa mUkanAra marI gayo hoya ane tenA vArasadAro levA Ave ane pAchI na ApavI te paNa thApaNa oLavI kahevAya che. vArasadAra na hoya to paMcanI sAkSIe sAre mArge kharcI devI paNa te thApaNa harAmanuM dravya gharamAM na ja rAkhavuM ane vArasadAra hoya to tene soMpavuM. A pAMca moTAM asatyano tyAga karavo ane bIjAM paNa nAnAM nAnAM asatyano yathAzakti tyAga karavo. A gRhasthonuM bIjuM vrata che. je bolavAthI anyane kaleza thAya ke anyano ghAta thAya teno tyAga karavo te A vrata levAno hetu che. A vratathI lokono vizvAsa, yazanI prApti, sarva arthanI siddhi, lokapriyatA, grAhya vacana ane amogha vacana-vacana siddhi vigerethI A lokamAM phAyadAo thAya che. dharmanI prApti thavA sAthe AgAmI janma sukharUpa thAya che. pApano nAza, AvatA karmano nirodha, puNyanI vRddhi ane karmanirjarA ItyAdi aneka phaLa A vratanAM che. ( bIjuM vrata 2.) kanyA saMbaMdhI, gAya saMbaMdhI, jamIna saMbaMdhI, jUThuM na bolavuM. jUThI sAkSI na bharavI, thApaNa oLavavI nahi, A gRhastha dharmanuM bIjuM vrata che. 2. A pAMca aticAra lAgavA saMbhava che te mATe sAvacetI rAkhI na lAgavA devA. vizeSa hakIkata pahelAM vratanA aticAra sAthe kahevAmAM AvI che. tyAMthI sarva vrata mATe jANI levI. pAMca aticAra 1. sahasAtkAre. vagara vicAryuM koIne ALa ApavuM kema ke Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - -- vaca aticAra [ 47 ) - koI mANaso ekAMtamAM vAtacitta karatA hoya te dekhI ema kahevuM ke A rAjaviruddha ke amuka viruddha vicAra kare che. teo potAnA saMbaMdhamAM kAM vicAra na karatA hoya? nizcaya karyA vinA akasmAta bolI nAkhavAthI, potAnA ane anyanA saMbaMdhamAM moTuM nukasAna thavAno saMbhava che mATe vicArIne bolavuM. 2. vizvAsu jANI koIe gupta vAta kahI hoya, te khullI karavI, A aticAra che tema karavAthI sAmA mANasane jokhamamAM utaravuM paDe che. te sAthe virodha thavA paNa saMbhava che. 3. potAnI strInA saMbaMdhanI gupta vAto koI mitrAdi AgaLa kahevI, te aticAra che tema chatAM strIne zaramAvA jevuM thAya che. avizvAsa vadhe che. ane te gupta rahasyamitrAdinA jANavAmAM AvyAthI ApaNI gerahAjarImAM te mitrAdi taraphathI teno dUraupayoga thavAno paNa saMbhava che ane kaleza utpanna thavAno paNa saMbhava rahe che. 4. koIne duHkhamAM pADavA khoTI salAha ApavI athavA pApano upadeza Apavo. 5. jUThA dastAveja ke khata vigere karavA. manamAM ema dhArIne jUThuM khata vagere kare ke ApaNe te jUThuM bolavAno niyama che paNa lakhavAno kayAM che? paNa A gunDo ochI buddhivALAe gerasamajathI karyo hoya to to calAvI levAya, paNa buddhimAna thaI ApaNA asatyano bheda che ema samajatAM chatAM karanArane to vratanA bhaMgano daMDa maLe che. A pAMca aticAra na lAge tevI rIte barobara kALajIpUrvaka bIjuM vrata pALavuM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] gRhastha dharma trIjuM vrata adattAdAnaviramaNa 3.) nirdhanatA, kAmadhaMdhAno abhAva, AvakathI kharca vadhAre tevAne corI karanArAonI sobata-ityAdi kAraNe A corI karavAnI Teva paDe che. nAnA prakAranA hunnara, udyoga, nokarI, khetI ke vepArAdi kAryamAM joDAI javAthI, kharcathI paNa Avaka vadhAre thavAthI ane sArI sobatamAM rahevAthI durguNa dUra karI zakAya che. tALuM toDavuM, khAtara pADavuM, gAMTha kApavI, vATa lUMTavI, lUMTa calAvavI, nabaLAone mArIne mAla paDAvI levo ityAdi corI gaNAya che. tema ja koInuM paDI gayeluM, mUkeluM, gharamAM raheluM ane dATeluM ItyAdi vastuo levI te paNa corI gaNAya che. TUMkamAM kahIe to vastunA mAlike rAjIkhuzIthI ApyA sivAya kAMI paNa levuM te corI kahevAya che. Atmahita icchanArA jIvoe corIno tyAga karavo joie, corI karanAranuM kadI paNa sAruM thatuM nathI. dhana manuSyonAM bAhya prANa che, te laI levAthI tenA aMtara prANano paNa nAza thavAno saMbhava che. koI manuSyane mAravAmAM Ave che to te maranArane kSaNavAra duHkha thAya che paNa dhanAdi haraNa karavAthI to tenA AkhA kuTuMbane jiMdagIparyaMta duHkha thAya che. paranuM dhana coranAra manuSyane tenuM dhana lUMTe che ema nathI paNa dhananI sAthe tenA Abhava ane parabhava baneno nAza kare che, bagADe che. dhana javAthI dharma, vairya, dhRti, buddhi vagereno nAza thAya che. dhana ke jenA upara tenA sarva kuTuMbano AdhAra hato te javAthI tenI gamagInImAM keTalAka manuSyo gAMDA thaI jAya che, keTalAka maraNa pAme che, buddhibhramita thAya che, dhIraja rahetI nathI, zAMtimAM bhaMga thAya che ane nizcitatAne abhAve dharma kAryamAM pravRtti karI zakatA nathI. corI pavitra kuLane kalaMkita kare che. mahAna apayaza phelAve Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 49 ] - - - - - - - - trIjuM vrata adattAdAna vismaraNa - - - - - - - - - - che. sagAM saMbaMdhIjano paNa corI karanArano vizvAsa karatA nathI. corI karanAra pote te dhanano upayoga kare ke na kare paNa duHkhamAM sapaDAvAno tene cokkasa saMbhava rahe che. vaira virodha vadhAre thAya che ane dehAMta sudhInI paNa zikSA A bhavamAM koI koI anubhave che. corI karanAranA guNa gauNatAne pAme che. vidyA, viDaMbanA pamADanArI thAya che. apakIrti tenA mAthA para paga daIne UbhI rahe che. zikArInA hAthamAM sapaDAvavAnI zaMkAvALA mRganI mAphaka coranuM mana janasamUhamAM ke jaMgalamAM zAMta ke svastha hotuM nathI. AtmarakSA, dAkSiNyatA, paropakAra, dharmanuM ke uttama zikSaNanuM grahaNa karavApaNuM cora vagere svapnamAM paNa jANI ke karI zakato nathI. corIrUpa pApavRkSanAM phaLa A bhavamAM vadha, baMdhana, kArAgRha nivAsa, AbarUno nAza, avizvAsa, lokaniMdA vagere ahIM ja pratyakSa dekhAya che. anya janmamAM narakAdikanI asahya vedanA bhogavavI paDe che. tathA dhanakSaya, durbhAgya, dAsatva, aMgaccheda, dAridra, niMdA, dhikkAra ane vAraMvAra mRtyu ItyAdi anya janmamAM paNa duHkhono anubhava karavo paDe che kAraNa ke anyane raDAvyAM che, duHkhI karyA che. nirAza karyA che. bhIkha maMgAvI che to tene paNa A vAvelA pApa vRkSanAM phaLa tarIke raDavAnuM, duHkhI thavAnuM, nirAza thavAnuM ane bhikSA mAMgavAnuM prApta thavuM ja joIe. A trIjA vratanuM phaLa sarvano vizvAsa, sAdhuvAda (zAbAsI agara prasaMzA) samRddhinI vRddhi, sthiratA, aizvarya ane svargAdinI prApti. ityAdi prApta thAya che. triIjuM vrata) gRhasthoe trIjA vratamAM sajIva nirjIva. nAnI moTI corIno tyAga karavo, jaMgalanuM mAlikI vinAnuM ghAsa, kUvA, taLAva, nadI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __gRhastha dharma [ 50 ]. vagerenuM pANI ityAdi sAmAnya vastuo ke jenA upara koInI mAlikI nathI. mAlikI hoya tathApi te levAnI koIne manA nathI. jene levAthI corI gaNavAmAM AvatI nathI. te sivAyanI koInI koI paNa vastu mAlikanI rajA sivAya na levI. jenA upara mamatAbhAva manuSyone ke jIvone hoya che te vastu rAjIkhuzIthI ApyA sivAya na levI. eTale tALuM toDavuM nahi. khAtara pADavuM nahi. vATa lUMTavI nahi. gAMTha kApavI nahi. dhADa pADavI nahi. dANacorI karavI nahi. khIsuM kApavuM nahi. paDelI cIja levI nahi. baLAtkAre jorajulamathI levuM nahi. dhaNInI gerahAjarImAM vastu levI nahi. hAjarImAM icchA viruddha levI nahi. A gRhasthonuM trIjuM vrata che. trIjA vratamAM lAgatA aticAro (1) corane corI karavA preraNA karavI. khAvA-pIvAnI madada ApavI. A sAkSAta corI nathI paNa pariNAma to corInA jevuM ja Ave che. lIdhela vratane malina karanAra che. (2) corIno mAla vecAto rAkhavo. AnA pariNAme rAjadaMDAdi bhogavavAM paDe che. (3) rAjya viruddha kAma karavuM, manA karelA zatru AdinA dezamAM vepAradi nimitte javuM ityAdi. Ama karavAthI dhanAdikano nAza ane rAjAnI AjJA viruddha vartana karavAthI dehAMta daMDa paNa thavA saMbhava che. (4) mAlamAM bheLa saMbheLa karavo. sArA mAlamAM nabaLo mAla bheLavI vecavo, khoTI vastune kharInA jevI banAvI, kharI kahIne vecavI. ItyAdi AthI potAnI zAha AbarU javA sAthe avizvAsa vadhe che; kaleza thavAno paNa saMbhava che. | (5) khoTA tolamApa rAkhavAM. levAmAM vadhAre devAnAM ochAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIyalavrata-svadAsa saMtoSa - cothuM vrata [ pa ] rAkhavAM. AthI paNa lokono avizvAsa vadhavA sAthe rAja daMDAdi gunho bane che. A pAMca aticAra na lAge tenI sAvacetI rAkhI trIjuM vrata barAbara pALavuM. dareka adhikArIoe potAnA adhikAranA pramANamAM A aticAro samajI levA joIe. (zIyalavata-svadArA saMtoSa-cothuM vrata 4). sarvathA maithuna karmano tyAga karavo te brahmacarya kahevAya che. ane parastrIno tyAga karI potAnI pariNita strImAM ja saMtoSa mAnavo te puruSonuM zIyalavrata che. A ja rIte strIoe potAnA vivAhita patimAM ja saMtoSa rAkhI anya puruSo tarapha manathI paNa abhilASA na karavI te strIonuM zIyalavrata che. - brahmacaryanuM avalaMbana karIne yogIo AtmasvarUpane jANI zake che. A brahmacaryanuM avalaMbana vIra puruSo ja karI zake che. brahmacarya traNa jagatamAM prazaMsanIya ane pUjanIya gaNAya che. tenAthI vizuddhi pAmelA AtmAo, devone paNa pUjanIya thAya che. uttama cAritranuM jIvana brahmacarya che. te na hoya to bIjA guNo vidyamAna hoya topaNa nahi sarakhA thAya che. alpa satvavALA, niHzIla IdriyothI parAjIta manuSyo A zIyala pALI zake te vAta svapnamAM paNa mAnavA yogya nathI. saMkalpa ane saMsargathI viSaya-vAsanAnI utpatti thAya che, brahmacarya daDha pALavAnI icchAvALA manuSyoe viSaya saMbaMdhI jarA paNa saMkalpa manamAM uThavA devo na joIe. manamAMthI saMkalpane kADhI nAkhatAM game tevA viSama prasaMgamAM paNa kAmanI utpatti thavAno saMbhava nathI. A saMkalponI utpatti pUrve dekhela, sAMbhaLela, anubhavela Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 52 ] gRhastha dharma viSayonI smRti karavAthI thAya che, tema ja vartamAnakALamAM tevA strIpuruSonA saMsargathI-sahavAsathI paNa thAya che. brahmacArI strIoe puruSonA saMsargamAM ane puruSoe strIonA saMsargamAM na AvavuM ane vizeSa prakAre ekAMta sahavAsamAM to na ja AvavuM. AthI tevA nimittanA abhAve saMkalponI utpatti thatI aTake che. ane brahmacarya barobara TakAvI rakhAya che. jeo brahmacaryamAM zreSTha che teo meru parvatathI paNa mahAna guru che, moTA che brahmacaryamAM skhalanA pAmelA mahAna puruSo paNa bujhAI gayelA agninI mAphaka tatkALa apamAna pAme che. agnithI badhA dUra rahe che, paNa te bujhAI javA pachI to tenI rAkha upara manuSyo paga daIne cAle che tema brahmacarya vinAno tyAgI ke zIyala vinAno gRhastha pagale pagale apamAna pAme che. ja maithunakIDA kIMpAkanA phaLanI mAphaka thoDA vakhata mATe ja ramaNika jaNAya che tathApi tenuM pariNAma bhayaMkara Ave che. viSayamAM vizeSa Asakta manuSyo kaMpa, sveda, parizrama, mUrchA, bhrAmI (cakarI AvavI) glanAtA, nirbaLatA, garamI, kSaya ane bhagaMdarAdi mahAna rogonA bhoga thaI paDe che. yonIyaMtramAM aneka sUkSma jIvo utpanna thAya che teo alpa zaktivALA hovAthI maithuna kriyAmAM tatkALa nAza pAme che. viSaya sevana karIne je manuSyo kAmajvaranI zAMti icche che te baLatA agnimAM ghI homI, agnine zAMta karavAnI icchA karavA barAbara kare che. arthAt agni jema ghI homavAthI zAMta thato nathI tema maithunathI kAmanI zAMti thatI nathI. ghI na nAMkhavAthI ja agni zAMta paDe che. tema saMkalpa mUkI devAthI ja kAmanI zAMti thAya che. potAnA priya patino tyAga karIne, nirlaja thaI je strI anya puruSamAM Asakta thAya che tevA kSaNika Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizyAgamanano tyAga [ 53 ] ---------- snehavALI anya strIno vizvAsa kayo DAhyo manuSya karaze? prANano saMdeha, veranuM parama kAraNa bane loka viruddha, sarvasva apaharaNa, baMdhananI prApti, ziraccheda, ItyAdi duHkha parastrI gamanathI prApta thavA saMbhava che. ane maraNa pAmyA pachI narakAdi duHkho bhogavavAM paDavAnAM. A sarva parastrI gamananAM phaLo che. anya puruSothI potAnI strInuM rakSaNa karanAra ane potAnI strInA kharAba AcaraNathI duHkhI thanAra manuSyo ! tame parastrImAM Asakti zA mATe rAkho cho? jevuM tamane duHkha thAya che tevuM te strInA patine ke tenA vAlIone duHkha kema nahi lAgatuM hoya? teno vicAra tame jAte ja karIne parastrI gamanano tyAga karo. (vezyAgamanano tyAga) gRhasthAzramIoe ane vizeSa prakAre dharmanA mArgamAM cAlanAra bhagavAnanA bhaktoe potAnI strI paNa AsakitapUrvaka sevavI na joIe to sarva durguNonA kAraNarUpa vezyA ane parastrIno to avazya tyAga karavo ja joIe. nadInA pANInI mAphaka sarva sAdhAraNa rIte upayogamAM laI zakAya tevI vezyA strIonAM gamanamAM zuM doSa haze? A zaMkA karanArAoe yAda rAkhavuM joIe ke parastrIgamananA jIvanA jokhama jevA doSo AmAM nathI jaNAtA, topaNa eka rIte tenAthI paNa adhika bIjA durguNo pragaTa thavAno moTo saMbhava che. vezyA sahavAsathI ghaNA kharA durguNomAM vadhAro thAya che. juThuM bolavuM, jugAra ramavo, corI karavI, abhakSa khAvuM, pIvuM, vizvAsaghAta karavo, nirdayatA vAparavI, chaLa prapaMca karavA, parastrIgamana karavuM, potAnI strImAM sneha rahita thavuM, ItyAdi aneka durguNo svAbhAvika TevarUpa thaI javAno saMbhava che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 54 ] gRhastha dharma mIThA madhura vacano bolavAvALI ane caMdra samAna saumyamukhavALI hoya chatAM sneha vinAnI vezyAno vizvAsa karavA yogya nathI. manamAM juduM, vacanamAM juduM ane zarIramAM tenAthI paNa juduM, A pramANe AcaraNa karanAra vezyA kema sukharUpa thaI zake ? corI, jugAra, dArU, mAMsAdi aneka durguNo A nimittathI pragaTa thAya che tame vezyAne lAkho dravya ApyuM hovA chatAM jyAre kAmI puruSa dravya rahita nirdhana thAya che tyAre game tevA tenA viSama vakhatamAM paNa dhakko mArI tene tyajI de che. kADhI mUke che. vezyAnI sobatamAM vaselo manuSya mAtA, pitA, patnI mitra ke baMdhu vagerethI niHsnehI bane che. deva, guru, dharma dayA dAnAdine tilAMjalI Ape che. mahAna sauMdaryatAthI khIlI rahelAM AvaLanA puSponI mAphaka vezyAno dekhAva ghaNo ja suMdara hoya che paNa temAM aMtaraMga sneharUpa sugaMdha jarApaNa hotI nathI prasaMge ja teno nirNaya thAya che. manmana madhuratA bharelA ullApovALuM vezyAnuM hRdaya tamane komaLa lAgatuM haze paraMtu te hRdaya sevALathI vIMTAyelA paththaranI mAphaka aMdarathI atyaMta kaThINa che teno kharo anubhava te sevALavALA paththara upara paga devA pachI pachADI khAtAM ja jamIna para nIcA paTakAtAM ja jaNAya che, tema vezyAnA hRdayanI komaLatA tenI sAthe prasaMga paDayA pachIthI ja samajAya che. kharuM kaho to strIpaNuM ke puruSapaNuM niMdA ke prazaMsAnuM kAraNa nathI paNa temanAmAM raheluM suzIlapaNuM ke duHzIlapaNuM teja prazaMsA ke niMdAnuM kAraNa che zIyaLa guNavALA puruSo hoya ke strIo hoya temane guNAnurAgathI namaskAra karo ane guNathI bhraSTa hoya to tenA saMsargano avazya tyAga karo. anya strI ke puruSomAM Azakta puruSo ke strIo aneka bhavomAM napuMsakapaNuM, janAvarapaNuM ane durbhAgyapaNuM prApta kare Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothuM zIthala vrata [ pa pa ] che tyAre brahmacarya ke zIyala pALanAra puruSa tathA strIo lAMbu AyuSya, manuSya ke devapaNuM, majabuta zarIra, akhaMDa saubhAgyapaNuM, mahAna baLa, tejasvI zarIra ane mahAna vIryavAna samartha pratApI thAya che. (cothuM zIyala vrata 4. ) puruSo ane strIoe deva saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane tiryaMca (janAvara) saMbaMdhI strI ke puruSano tyAga karavo joIe. ane potAnI strI ke patimAM ja saMtoSa mAnavo. AthI e phalItArtha thayo ke parastrI tarIke vidhavA, vezyA, kumArI ane anya paraNelI ItyAdi sarvano tyAga karavo ane strIoe paNa teja pramANe niyama pALavo. bane tyAM sudhI Asakti ochI karavI ane tithi ke parvanA divasoe brahmacarya pALavuM A gRhasthonuM zIyalavata che. (zIyalavatamAM pAMca aticAra na lagADavA.) 1. koI paNa strIne thoDA vakhata mATe paisA ApI potAnI strI tarIke rAkhI tenI sAthe saMsAra vyavahAra rAkhavo. A kAryamAM tenA pariNAma evA hoya che ke "paisA ApIne rAkhela hovAthI te potAnI ja strI che mATe te sAthe vyavahAra rAkhavAmAM vrata khaMDita thatuM nathI." Atma kalyANanA icchuka manuSyo AvI bArIo kadI zodhatA nathI chatAM tenA mananA pariNAmanA pramANamAM vrata khaMDita thatuM nathI paNa aticAra lAgavA rUpa vrata malina to thAya che. A aticArathI bacavuM joIe. 2. vezyA, vidhavA, anAtha, kumArI ityAdi sAthe vyavahAra calAvavo. A strIo sAthe gamana karavA mATe vrata lenArano evo Azaya hoya che ke ApaNe to parastrIno tyAga karyo che ane A to Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * _._._._._._.__ [ pa ] koInI strI nathI. pati vinAnI che. mATe temAM vratane bAdha nahi Ave. parastrI tyAga karanArano AvI rIte bacAva thavA saMbhava che, paNa te ajANapaNAmAM ja athavA AvI chUTa vrata letI vakhate rAkhanArane ja. tathApi te tyAga karavA yogya che. A pravRttithI aticAra lAge che. vrata malina thAya che. 3. potAnA putra putrI ane potAnI nizrAmAM rahela kuTuMbI, dAsa, dAsI vargavi vagere te sivAya anyanA vivAha joDI ApavA, lagna karAvI devAM te vratamAM aticAra che. aticAra lAgavAnuM kAraNa e che ke tethI viSayanA poSaNane anumodana ApavAnuM bane che. gharanA mANasonA vivAhAdi karyA sivAya to cAle ja nahi tema na kare to khoTe raste cAlI parivAra adharmanuM AcaraNa kare tenI javAbadArI gharanA mAlika upara che eTale potAnI nizrAmAM rahelAnAM vivAha karI ApavAmAM harakata nathI. 4. koI strI pramukhanI hAMsI, mazkarI karavI, kAmane uttejana maLe tevA cALAceSTA karavA, viSayanI tIvra abhilASA rAkhavI, kAmane vizeSa uttejana ApavA nimitte mojazokhane mATe vAjIkaraNa sthaMbhanAdi prayogo karavA. ItyAdi aticAra che. dharmArthI manuSyoe AvI pravRtti karavI na joIe. sAmAnya prakAre IcchAne Adhina thavuM paDe te vAtane mUkIne viSayane vizeSa uttejana ApavAnI dharmArthI manuSyane jarApaNa jarUra nathI. (pAMcamuM parigraha viramaNavrata. 5.) gehI gehi maNataM parihariya pariggahe navavihami / paMcamavaye pamANaM karijjajhchANumANeNaM // 1 // gRhasthoe anaMta vastuo saMbaMdhI Azaktino tyAga karIne, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamuM parigraha vismaNa vrata 5 " | ______ _ pAMcamA vratamAM nava prakAranA parigrahanA saMbaMdhamAM IcchAnusAra niyama karavo dhana dhAnyAdi saMpatti upara gRhastha dharmano AdhAra rahelo che. eka sAmAnya najIvI bAbatamAM paNa gRhasthane paisAnI jarUra paDe che. tenAthI koI prakAre bhikSA mAMgI peTa bharAtuM nathI tema chatI zaktie koInA upara AdhAra rAkhI besI rahevAnuM nathI. paNa puruSArtha (prayatno karIne potAnuM tathA potAnA AzritonuM bharaNapoSaNa karavAnuM hoya che, vaLI tyAga mArgano AdhAra paNa A gRhasthAzrama upara ja rahelo che eTale vadhArAmAM sAdhu-saMtonuM paNa bharaNapoSaNa temane ja zire raheluM che. vaLI koI garIba, anAtha, rogI, vRddha, glAna, nirAdhAra ityAdine paNa Azraya Apavo paDe che. te sivAya prasaMge dharma ane vyavahAranA aneka prasaMgomAM paNa dhanano vyaya karavo paDe che. A uparathI ema samajAya che ke dhananI gRhasthane Dagale ne pagale jarUra paDe che. jenI AgaLa dhana nathI te mANasa gRhasthAvasthAmAM ghaNI ja halakI pAyarI bhogave che ane "vasu vinAnA nara pazu A kahevata tene lAgu paDe che. dhanathI tIrthasthAnono uddhAra, rakSaNa, svadharmI baMdhuono Adara ane temanuM vAtsalya, devAdinuM pUjana, gurvAdino satkAra, nirAdhArono uddhAra, dezanI sevA ane tevAM bIjAM aneka satkAryo thaI zake che. dhananI be prakAranI gati che. upara batAvela te dhananI ujaLI bAjuM che, paNa bIjI rIte vicAra karIe to jeTalA dhanamAM guNa rahelA che teTalA ja balka prasaMge tethI paNa adhika doSo paNa rahelA che. arthAt tenI kALI bAju paNa che ane vicAravAnoe tenI banne bAju tapAsI tenAthI utpanna thatAM guNadoSano vicAra karI dhanane keTale Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharma [58] daraje uccasthAna ApavA yogya che. tenA nizcaya upara pachI AvavuM. (dhananI kALI bAju) dhanathI kAmAdi anukULatA thAya che. kAmAdithI krodhAdinI utpatti che. anukULatAthI abhimAna, lobhAdi vadhe che pratikULatAthI krodhAdimAM vadhAro thAya che. krodhAdimAMthI hiMsAnA pariNAmo thAya che. azubha pariNAmonuM poSaNa vRddhi pAme che. tethI malina vAsanAmAM vadhAro thAya che. tenA daDha saMskArothI Teva paDe che ane te Teva kALAMtare svabhAvanuM rUpa dhAraNa kare che. A svabhAva jevA thayelA saMskAro malinatAne kADhavA mATe ghaNo prayAsa karavo paDe che. saghaLA anarthonuM mULa A dhanano parigraha (Azakti) che. tenAthI rAgadveSAdi zatruo pragaTa thAya che. sagAbhAIo paisA mATe ApasamAM laDe che. zatruonI mAphaka paisA mATe ekabIjAno prANa levA paNa tatpara thAya che. dhanavAnane putra, svajana, baMdhu, rAjA, cora, mitra ane strI AdithI paNa niraMtara sazaka (zaMkA sahita) rahevuM paDe che. dhananA rakSaNanI ciMtAmAM dhanavAnane rAtrie zAMtithI nidrAdevI paNa pAse AvI rahetI nathI. tenA upArjana karavAmAM, rakSaNa karavAmAM, ane teno nAza thatAM ja sarvatra duHkhano ja anubhava karavo paDe che. bhAranA bojAthI vahANa jema samudramAM DUbe che tema parigraha uparanA mamatvane laI A jIva saMsAranA viSayomAM DUbe che. viSayanA kiccaDamAM kheMcI jAya che. thoDA vakhatanA ezaArAma sivAya vizeSa guNa temAM dekhAto nathI. pariNAme to teno ahIM ja IcchAthI, ke anicchAthI paNa tyAga karIne chevaTe khAlI hAthe Avyo tema khAlI hAthe javAnuM che. A duniyA upara aneka rAjA, mahArAjAo, dhanADhyo thaI gayA che. pRthvInA aneka mAliko thayA che, paNa thaIne te to Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhananI kALI bAju _[ 59 ] gayA ja ane pRthvI tathA dhana to ahIM kAyamanuM kAyama ja raheluM che. sonAnI DuMgarIo banAvanAra naMdarAjA cAlyo gayo. hajAro manuSyonA mastakathI ane lohIthI potAnI talavArono tRpta karanArA rAjAo smazAnabhUmimAM bhasmIbhUta thayA che ane mATI sAthe mATImAM ekarUpa thaI gayA che. lAkaDAothI agni kadI tRpta thato nathI tema A rAjya vaibhava dhanAdithI A jIvanI tRSNA kadI zAMta thatI nathI. - ItyAdi parigrahanA guNadoSa uparathI samajAze ke guNa karatAM doSa vadhAre che chatAM vyavahAranuM eka sAdhana hoI dhanAdi upayogI che - vizeSa e che ke je hathiyAra potAno bacAva karanAra che te ja hathiyAra, sAvacetIthI upayogapUrvaka vAparavAmAM na Ave to nAza paNa karanAra te ja che. mATe vivekI manuSyoe A parigrahAdino ghaNI ja sAvacetI yAne vivekavALI jAgRtithI saMcaya ane vyaya karavo ane vadhAre lAMbI IcchAone kAbumAM laI potAnI jarUrIyAtonA pramANamAM potAnI IcchAnusAra tenuM pramANa karavuM arthAt parigrahane niyamamAM niyaMtrita (joDI) rAkhavo. hIrA, mANeka, motI, lIlama, pravAla, Adi sarva prakAranuM dhana tathA rokaDa sikkA rUpAnA ke sonAnA. 1. sarva jAtanA dhAnyAdi. 2. alaMkAra ane te sivAyanuM vagara ghATanuM sonuM. 3. alaMkAra ane vagara ghATanuM rUpuM. 4. jamIna, gAma, zahera, deza, TApu, khADI-dariyo ane khetara Adi. 5. mahela, havelI, ghara, hATa, vakhAra Adi imArato. 6. nokara, cAkara, dAsa, dAsI, lazkara Adi 7. gAya, bheMsa, hAthI, ghoDA, UMTa, khaccara Adi tamAma pazu varga. 8. ghara vyavahAra AdimAM upayogI tamAma vastuo gharanI gharavakharI. 9. A nava prakArano parigraha kahevAmAM Ave che. jyAM sudhI zuddha AtmAne A jIva oLakhAto nathI, ane tenA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ] gRhastha dharma anubhavanA AnaMdano svAda jyAM sudhI teNe cAkhyo nathI tyAM sudhI tene A dhanAdi nava prakAranA parigrahamAM Azakti rahe che, paNa jyAre tene satya samajAya che. padArthonI anityatA anubhavAya che. tenA guNadoSono viveka hRdayamAM pragaTa thAya che, tyAre A duniyAnA padArthomAMthI tenI Azakti ochI thAya che, te satya tarapha dorAya che, satyane meLavavAno prayatna kare A prasaMge te parigrahanI maryAdA upara kAbU meLavavAne lAyaka bane che. potAnI jarUrIyAtothI adhika vastu meLavavA te prayatna karato nathI kAraNa ke tenA prAptavyanuM lakSa bindu, A vyavahAranA viSayo maTIne satya AtmA ja thayela che. eTale tene madadagAra upayogI vastu tarapha ja tenuM dhyAna kheMcAyeluM rahe che. tevA prasaMge te vinA jarUrIyAtavALAM ane avazya tyAga karavA yogya viyogazIla vastuno saMcaya karatAM aTakaze eTaluM ja nahi paNa te uparathI Azakti-lAgaNIno paNa tyAga karaze. AvI sthitimAM A manuSyo A vrata levA ke pALavA mATe ghaNA ja yogya hoya che. teo A nava prakAranA parigrahane vizeSa prakAre niyamamAM lAve che athavA sAmAnya rIte potAne upayogI vastunA saMgrahanI maryAdA karI le che, ane potAnuM mana vyavahAra kALe vyavahAra upayogI rAkhI bAkInA prasaMge satya-nizcaya tarapha dorave che. (nava prakAranA parigrahano niyama ) 1) sarva jAtanA rokaDA, dravyanI saMkhyA kAyama mATe tathA sarva dhAtuo. , , . 2) dhAnya, anAja AdinA maNAdinI saMkhyA. (varSAdi mATe.) 3) sonAnA maNAdinI saMkhyA. 4) rUpAnA maNAdi tolanI saMkhyA. ' Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA vratanA pAMca aticAra [ 61 ] 5) zahera, rAma, killA, deza, TApu, baMdarAdinI tathA chuTaka jamIna AdinI saMkhyA. 6) mahela, havelI, ghara, dukAna, vakhAro, bAMdhakAmavALI ImAratonI gaNatarI tathA mApavALI saMkhyA. 7) dAsa, nokara, lazkara, dAsI pramukhanI kAyama mATenI saMkhyA. 8) hAthI, ghoDA, UMTa, khaccara, gAya, bheMsa, baLada, bakarAM, gheTAM, pramukha jAnavaronI kAyamanI saMkhyA. 9) ghara upayogI tamAma jAtanA sarasAmAna, dhAtu, upa-dhAtu, vAsaNakusaNa AdinI kiMmatavALI saMkhyA. athavA sarvanI kiMmata ucaka gaNI tenuM mApa-niyama rAkhavo. A gRhasthanuM pAMcamuM vrata che. (pAMcamA vratanA pAMca aticAra) (1) dhana, dhAnya saMbaMdhI je pramANa rAkheluM che tethI kALAMtare adhika thatAM te dravyano sanmArge vyaya karavo joIe. te na karatAM lobhanA vazathI, jenI AgaLa leNuM hoya tene kahe ke hamaNAM tAre tyAM rAkhI mUkaje, khapa haze tyAre mAMgIza athavA potA thakI te dravyane anyane ghera jamA karAvI rAkhe, ane koI kharcanA prasaMge ke khoTanA prasaMge laIne potAnA kAmamAM vApare e pahelo aticAra che. dharmArthI jIvoe tema karavuM na joIe. pramANathI adhika thatAM tarata ja sAre mArge te kharcI nAMkhavuM. (2) kSetra vAstu pramANa aticAra. kUvAnA pANIthI ke AkAzanA-varasAdanA pANIthI pAkatA dhAnyAdivALI jamIna, tathA zahera, gAma, ghara pramukhavALI jamIna tenuM je mApa pramANa tathA gaNatarI dvArA rAkhyuM hoya to tethI adhika vastu gAma ke jamIna Adi prApta Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 1_ gRhastha dharma thatAM nAnAM mAmo ekaThA karI moTuM eka banAvavuM. nAnA dezane moTo banAvavo, nAnA khetarane vADAdi kADhI nAMkhI moTAM moTAM banAvavAM, nAnA gharo sAthe bIjAM bheLavI moTAM gharo banAvavAM e aticAra eTale vratamAM dUSaNa che. (3) rUpA tathA sonAnuM je pramANa rAkhyuM hoya tenAthI adhika vadhAro thAya tyAre lobhane vaza thaI te dravya strI, putrAdikane Ape, te trIjo rUpya suvarNa atikramaNarUpa aticAra che. - (4) kuSya te sonA tathA rUpA vinA bAkInI zeSa tAMbA pittaLa Adi dhAtu, tenA vAsaNo, kASThanAM haLa, gADAM, vahANAdi, palaMga, kabATAdi aneka prakAranAM ghara vakharInAM upakaraNo tenI je saMkhyA pahelAM rAkhI hoya te saMkhyA kAyama rAkhavA mATe nAnAmAMthI moTAM banAve, pAtaLAmAMthI jADA banAve te kukhya parimANa atikramaNa aticAra che. | (5) catuSpada pramANAtikramaNa aticAra strI, dAsa, dAsI, nokara, pramukha, manuSyo, pakSIo ane hAthI, ghoDA, gAya, bheMsa, ItyAdi pazuonuM je pramANa kareluM hoya temAM nAnAM vAcharaDAM, baccAM, bALakAdi gaNatarImAM na gaNe ane saMkhyAnuM atikramaNa kare te pAMcamo aticAra che. A aticArothI vratane malIna na thavA devA mATe divasamAM savAre tathA sAMje be vakhata vratone tapAsI javAM ane thayelI bhUlone sudhAravA mATe sAvacetI rAkhavI. (dizA parimANa chaThTha vrata) bhuvaNa kyAgaNa samaththe lobha samudde visappa mANAMsi / kuNai disA parimANaM susAvao seubaMdhava / / 1 / / . Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dizA parimANa chaThuM vrata [ 63 ] - traNa bhuvanane AkramaNa karavAne (dabAvavAne-palALavAne ke DubADavAne) samartha lobha samudra duniyA upara prasarI rahyo che tenAthI bacavA mATe setubaMdha (pALa ke pulanI mAphaka uttama zrAvakoe dizAnuM parimANa (niyamana) karavuM joIe. upara jaNAvelA pAMca mULa vato che ane have traNa guNavrato kahe che. pahelAnA ahiMsAdi mULa vratane guNa karanAra-poSaNa ApanAra hovAthI A vratone guNavrato kahe che. A vrata ahiMsA ane parigraha pramANa vratane vizeSa prakAre poSaNa Ape che. manuSyonA lobhano pAra nathI. lobha samudra eTalo badho gaMbhIra yAne UMDo ane pahoLAIvALo che ke jenI aMdara A traNa jagata sahaja vAramAM garakAva-geba thaI jAya che, DUbI jAya che. arthAt A traNa jagatamAM rahelA suMdara padArthonI A jIvane prApti thAya topaNa teno agAdha lobha samudra tRpta thato nathI. ' asaMtoSI manuSyo aneka dizAomAM dravya saMcaya karavA nimitte aniyamita rIte paribhramaNa kare che. anukULa deza ane uttama dharmiSTa manuSyonA sahavAsa sivAya dharmanuM pAlana thaI zakatuM nathI. videzamAM jyAM dharmanuM nAma nizAna hotuM nathI, jyAMnA AhAra vihArAdi dhArmika vRttione pratikULa hoya che, jyAM svadharmIono sahavAsa nathI evA dezomAM potAnI dharmazraddhA keTaleka darajja zIthIla thavAno saMbhava rahe che keTalAka prasaMgomAM dharmathI bhraSTa thavAnAM paNa kAraNo upasthita thAya che keTalAka dezo evA hoya che ke manuSyone anicchAe paNa dehanA nirvAha arthe jemAM vizeSa jIvonI hiMsA thAya che tevA khAna, pAna levAnI jarUra ke pharaja paDe che. Ama vakhata jatAM te khAna, pAnAdithI evA TevAI javAnA dAkhalAo hAla najare dekhAya paNa che. A dezamAM AvyA pachI paNa te khAnapAna temanAthI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 64 ] gRhastha dharma chUTI zakatA nathI. dhana kamAvA nimitte paradeza javAmAM dharma taraphanI agavaDa na naDatI hoya, potAno dharma sArI rIte sacavAto hoya, potAnA sahavAsIo jAgRtI ApanAra hoya athavA pote dRDha zraddhALu hoya to videzamAM javAnI harakata nathI. potAnA dezamAM dhana kamAvAnAM sAdhano ochAM hoya to paradezathI paNa vyApArAdi dvArA dhana potAnA dezamAM kheMcI lAvavuM temAM jarApaNa harakata jevuM nathI. jeonI dRSTi satya AtmA tarapha vaLelI che. deha nirvAhanA sAdhano A dezamAM jarUriyAta jeTalAM jene maLI rahe che. kuTuMbAdino nirvAha ghaNI sahelAIthI thaI zake che tevA dharmAtmA jIvoe to lobhane kAbumAM lAvavA nimitte tathA lAMbA pravAsa ke hiMsAvALA vyApArathI thatI hiMsA aTakAvavA nimitte A vratanuM parimANa karavAnI khAsa jarUra che. jema viMchI ke sarpAdikanuM jhera maMtrAdinA baLe, AkhA zarIramAM phelAyeluM hoya tyAMthI DaMkhavALI maryAdAmAM (sthAne) lAvI mUkAya che tema vividha prakAranI icchAo je A duniyAnAM sarva sAdhano meLavI levA mATe mana mAraphate A duniyAmAM phelAyelI che. tene A vrata dvArA niyamita pramANamAM lAvI mUkavAmAM Ave che tenuM nAma dizAvrata che. bAhya dizAnA niyama sAthe mana paNa teTalI ja maryAdAmAM rahIne vicAro kare che. matalaba ke manane amuka pramANavALI maryAdAmAMthI ja potAne joitI jarUrIyAto pUrI pADavAnI Teva pADavAmAM Ave che. A bAhya dizA pramANanA rUpakathI manane AkhI duniyAnA viSayomAM pharatuM aTakAvI chevaTe potAnA svarUpamAM lAvI mUkavAnI AMtara sUcanA karavAmAM AvI che e A vratanuM gupta rahasya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA vratanA pAMca aticAra [ 65 ] pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, UMce ane nIce ema che dizAomAM javA AvavAno amuka gAmanI maryAdAthI niyama rAkhavo. jema ke A zahera ke gAmathI vyApArAdinA prasaMge A dizAmAM ATalA yojana, mAIla ke gAu jaIza. tethI AgaLa nahIM jAuM. Ama chae dizAmAM javAno niyama icchAnusAra rAkhavo. A niyamathI zarIra te dizA tarapha jatuM aTake che. manane paNa te dizAthI AgaLanI hadamAMthI vastu meLavavAnA vicAro karatA aTakAvavuM joIe. temAM dharma prApti Adi Atma kalyANano mArga te niyamita dizAnI bahArathI prApta thato hoya to tene mATe chUTa rAkhavI kAraNa ke ApaNuM lakSa bindu amuka dizAmAM javuM ke na javuM te nathI paNa te dizAo taraphathI thatA potAthI karAtA nukasAnathI aTakavuM te che. te sAthe ema paNa yAdamAM rAkhavAnuM che ke te niyama Atma kalyANamAM madadagAra thAya te mATe lIdhela che paNa UlaTo niyama AtmakalyANamAM vidanabhUta thAya te mATe lIdhela nathI te vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI. (chaThThA vratanA pAMca aticAro 1-2-3-4 chaTTA vratanA pAMca aticAro A pramANe che. Urdhva dizAmAM, adho dizAmAM ane ticchi (UMcI, nIcI ane sapATa) dizAmAM javAno je niyama lIdhela che, parimANa karela che. tenuM anuupayoge (jAgRti vinA) atikramaNa (gamana) kareluM hoya te pramANAtikramaNa aticAra che. 4. kSetravRddhi sarva dizAomAM mAno ke so yojana javAnuM pramANa karyuM che, tethI adhika. amuka dizAmAM javAnI jarUra paDe tyAre bIjI dizAnA keTalAeka yojana pramANamAM ochAza karIne, iSTa dizAmAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ ___ _ _ _ _ _ _ ___ _ _ - - [ 66 ] ___gRhastha dharma (potAne jarUrIyAtavALI dizAmAM teno vadhAro karI te tarapha) javuM te dizA vRddhi aticAra che. aticAra eTalA mATe ke yojanAnuM mApa sarakhuM rAkhyuM e bAhya daSTie aticAra che, niyamita dizAmAM pramANathI adhika gamana karatAM vratano bhaMga thAya che, chatAM uparanI apekSA dhyAnamAM letAM te aticArarUpa gaNela che. pa. smRtino nAza javAnI utAvaLane lIdhe, pramAdathI athavA matinA vidhyamathI smaraNamAM rahe nahi ke meM so ke pacAsa yojanAno niyama rAkhela che. athavA AgaLa jatA saMdeha paDe ane pacAsa yojana smRtimAM hoya tethI adhika gamana karatAM aticAra lAge ane anizcita so yojana je manamAM-smRtimAM hatA tethI adhika gamana karatAM vrata bhaMga thAya. * aticAra sarva vratone viSe sAdhAraNa che, chatAM paNa ahIM pAMcanI saMkhyAnI pUrti arthe lakhela che. lIdhela vratomAM bhUla na thAya mATe vAraMvAra tenuM smaraNa karavuM yAda rAkhavAM) smRtinA nAzathI vratano nAza thavAno prasaMga Ave che. (sAtamuM bhogIpabhoga vrata ) uvabhogo vigaio taMbolAhAra puSka phalamAI / paribhoga vaththusuvanna mAjhyaM iththigehAI // 1 // - eka vastu ekavAra bhogavAya-upayogamAM levAya te vikRti Adi (ghI, dUdha, dahIM, tela, goLa ane pakAvela taLela vastu) tathA taMbola, AhAra, (bhojana pANI) puSpa phaLAdi te bhoga vastu kahevAya che ane ekanI eka vastu tenI vastu vAraMvAra bhogavAya te upabhoga kahevAya che, vastra, sonuM, strI ghara ItyAdi. 1. A vratanA be bheda che : eka bhoga ane bIjo karma. temAM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM bhogopabhoga vrata [ 67 ] bhoganA be bheda che. eka bhoga tathA bIjo upabhoga. eka ja vAra bhogavavAmAM Ave te bhoga ane je vastu vAraMvAra bhogavavAmAM Ave che te upabhoga kahevAya che. vrata dhAraNa karanAra gRhasthoe sAvadha-sapApa yAne sajIva AhAra bhojanano tyAga karavo joIe ane vizeSa prakAre mAdaka khorAkane varlDavo joie. dArU, mAMsa, madha, mAkhaNa, kaMda ityAdi abhakSa vastu che teno tyAga karI sAttvika bhojanathI dehano nirvAha karavo. magha, mAMsAdi tAmasika AhAra che tenuM bhojana karavAthI mAnasika vikAra ane krUratAmAM vadhAro thAya che. 2. AvA pariNAmavALAM manuSyo dhArmika kriyAne lAyaka thatA nathI. A vrata levAno hetu mAnasika ane zArIrika prakRtine sudhAravAno che. khorAkamAM upayoga tarIke levAtA keTalAka padArtho mAnasika vRttiomAM vikAra utpanna karanAra che. keTalAka eka zArIrika roga utpanna karanArA, jaTharAgni maMda karanArA ane vikAra utpanna karanArA che. keTalAka padArtho jIvonI hiMsAvALA che. A vrata ahiMsAvratane vadhAre madada karanAra che te sAthe asatya, corI, maithuna e durguNothI bacAvanAra paNa che. madirA dArUthI manovRtti mati maMda thAya che. buddhi vikaLa thAya che. smRti naSTa thAya che, vivekadaSTi cAlI jAya che, lajjA nAza pAme che. gamyAgamyano viveka raheto nathI. gupta vAto madirAnA ghenamAM pragaTa karI de che, madirAthI kIrti kAMti, buddhi ane lakSmI nAza pAme che. te manuSya madirAnA ghenamAM nAce che, raDe che, jamIna para ALoTe che. tenuM zarIra zIthIla thAya che. iMdriyo nirbaLa thAya che, dayA, kSamA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ]. _gRhastha dharma jJAna, viveka sarvano nAza thAya che, devabhUmi jevI suMdara dvArikA nagarIno nAza thayo ane karoDonI saMkhyAvALA traNa khaMDanA adhipati yAdavonA vaMzano saMhAra thayo tenuM mULa kAraNa madirAnuM durvyasana ja che. Atmahita ciMtakoe madirAno tyAga karavo. , (mAMsa prANIono nAza karyA sivAya mAMsa utpanna thatuM nathI. A mAMsa durgadhita azucithI bharapura ane bIbhatsa che. jaTharAgnine maMda karanAra che. ajIrNane vadhAranAra che. krUratA pragaTa karAvanAra che. dayA ane komaLatAno nAza karanAra che. rogonuM ghara che. sAtvika vRttino nAza karanAra che. tAmasIvRttinuM poSaka che. jaDatA vadhAranAra che. A mAMsa bhakSaNa karanArAo jaTharAgninI maMdatAthI rogono bhoga thaI aneka jIvo maraNane zaraNa thayA che. vaLI te sivAya cAlI zake evo khorAka A duniyA upara kAMI thoDo nathI, ke bIjA jIvone mArIne pote sukhI thavuM? to pachI zA mATe bIjA jIvonA prANano nAza karIne potAnA prANanuM poSaNa karavuM? (mAkhaNa tathA madha) * chAzamAMthI bahAra kADhayA bAda aMtara muhUrtamAM (be ghaDInI aMdaranA vakhatamAM) mAkhaNanI aMdara ghaNA sUkSma jaMtuo pedA thAya che, mATe vivekI manuSyoe mAkhaNa chAzanI bahAra rAkhavuM nahi. tema ja khAvuM paNa nahi. aneka puSpamAMthI rasa pIIne mAkhIyo bIje ThekANe te rasane vame che tethI pedA thayelo mIThAzavALo rasa te madha kahevAya che. A mAkhIonuM ucchiSTa-eThuM-zuMka te madhane buddhimAna mANaso khAtA nathI. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtakAyAdi - rAtri bhojana [ 69 ] kharekhara A madha te mAkhIoe UlaTI karelI tenI lALa hovAthI mahAna jugupsA utpana thAya tevuM ja che. (anaMtAyAdi kRmionA samUhathI bharapura uMbarAnA vaDanA, pIMparanA, kAluMbara ane pIpaLAnA TeTAo khAvA yogya nathI. tathA lIlA kaMda, ugatAM kupaLIyAM, ajANyAM phaLa, kAcA, garama nahi karelA, chAza sAthe dvidaLa-kaThoLa, jenI be phADo sarakhI thAya che te tela vinAnA padArtho) jeno rasa tathA gaMdha badalAI gayo hoya te calItarasavALA phaLo, kohAI gayeluM vAsI anAja, be divasa uparAMtanuM dahIM, ane rAtri bhojana ityAdino tyAga karavo. (rAtrI bhojana ) rAtre aMdhakArathI netranI prakAza zakti ruMdhAI jAya che. divAno prakAza hovA chatAM paNa jhINA jaMtuo joI zakAtA nathI ane te bhojanamAM paDavAthI te jaMtuono nAza thAya che sAthe tevA jaMtuo peTamAM javAthI aneka rogo utpanna thAya che. dAkhalA tarIke ghI pramukhamAM caDI gayela kaDI khAvAmAM AvatAM buddhino nAza thAya che. mAkhI vamana karAve che. karoLiyAnI lALathI koDha thAya che. vALathI svarano bhaMga thAya che. divasano moTo bhAga ApaNe svAdhina hovAthI rAtre bhojana karavuM manuSyone ucita nathI divase bhojana karavAthI jaMtuonA bacAva sAthe potAnA zarIranuM rakSaNa thAya che. A pramANe bhoga ekavAra upayogamAM AvatA zarIranA poSaka padArthono vivekapUrvaka upayoga karavo e buddhimAnone hitakArI che. - Aje rAtri bhojana eTaluM sAmAnya (Common) banI gayuM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] gRhastha dharma che. lagabhaga ghare ghare ghUsI gayuM che ke saunA dilamAM kadAca prazna uThaze ke zuM rAtribhojana e pApa che ? hA, rAtribhojana e pApa nahi paNa mahApApa che. narakano hAIve che. narakanuM prathama dvAra che. eTaluM ja nahi ArogyanI draSTie aneka roganuM mULa paNa che. asaMkhya-anaMta jIvonI virAdhanAthI khadabadatuM rAtribhojana e Aje Thera Thera, ghara gharanuM komana pApa banI gayuM che. evuM koThe paDI gayuM che ke ApaNane enI sUga ke arorATI cAlI gaI che. enI bhayaMkaratAne ApaNe visarI gayA chIe. enI pArAvAra nukazAnI tathA narakamAM paDelA paramAdhAmIonA jabarajasta mAra paNa ApaNane bhUlAI gayA che. jaina-jainetara darzana ane vijJAnanA saMzodhanathI paNa rAtribhojanamAM jIvahiMsA ane Arogyane hAnI pUravAra thaI cUkI che. paraMtu jaina Agame batAvelA rAtribhojanathI thatAM nukazAno vAMcazo to coMkI uThazo. zuM eka rAtribhojanamAM ATaluM badhuM pApa che ! adha...dha...dha... thaI jaze. rAtribhojanamAM mAmUlI jIvahiMsA nahi paraMtu aneka (anaMta) jIvanI hiMsA che. are ! tyAM sudhI kahyuM che ke koI kevalajJAnI paNa rAtribhojananA (anaMta) doSone saMpUrNa rIte kahI zake tema nathI. saMkhyAtavarSanuM AyuSya che ane doSo che anaMtA ! rAtribhojananA tyAgamAM aneka mahAna lAbho rahelA che. rAtribhojananA niSedha pAchaLa jema AtmAnI surakSA che, tema zarIranI paNa surakSA che. teno tyAga zarIrane rogo bacAvI nirogI rAkhavAmAM moTo phALo Ape che. manane svastha rAkhe che. uttama pazu paMkhI paNa rAte, TALe bhojana TANe, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtri bhojana [ 71 ] tame to mAnavI nAma dharAvo, kema saMtoSa na ANo re. kabUtara, cakalA, kAgaDA, popaTa vagere pakSIo-prANIo paNa rAtre khAtAM nathI to pachI samajudharmI manuSya mATe to pUchavuM ja zuM ? ApaNA vaDavAonA samayamAM, thoDA varSo pahelAM, kaMdamULabaTATA vagere bajAramAM bIjAnI sAme kharIdatAM ane gharamAM, tene vAparatAM sAmAjIka zarama saMkoca raheto. ghare lAvavA hoya to saMtADIne lAvatA. paraMtu Aje to pazcimanI nakala karavAmAM ApaNI jAtane. Adhunika-phoravarDa banAvavAmAM, ApaNe amUlya saMskRti ane saMskArane bhUMsI rahyA chIe. kaMdamULa-abhakSya khAnapAna to rAtribhojananI jema ghara gharanI sAmAnya kahAnI banI gaI che, paraMtu have AgaLa vadhIne iMDA (), nazIlA kephI dravyono upayoga paNa ghaNAM ja jhaDapathI gharomAM pravezI rahyo che, eTaluM ja nahi te AdhunikatAnA lakSaNo tarIke manAvavA mAMDayo che. garbhapAta (paMcandriya jIvanI krUra hatyA) paNa pazcimanA jherI pavanamAM sAmAnya banavA mAMDI che. lagnamAM phaTAkaDA phoDavAthI anaMta jIvonI hiMsA e Adhunika phezana banavA mAMDI che. manuSya bhAna bhUlyo che ane A pAponA kAtila pariNAmo bhAvimAM naraka-nigodanA bhavomAM kevA kaDavAM anubhavavAM paDaze e sAva bhUlI gayo che. mahAmUlA deva durlabha manuSya bhavamAM rAtribhojanAdi abhakSya khAna-pAnathI baco. AjanA A paMcama ArAmAM manuSyabhavanuM vadhumAM vadhu AyuSya 130 varSanuM che. Aje moTe bhAge 70/80 varSe pahoMcatAto jIva DhaLI paDe che. bIjA bhavonI, sAgaropamanI = asaMkhyAtA varSonI AyuSyanI sarakhAmaNImAM taddana mAmUlI gaNAya. mahAmUlo manuSyabhava ghaNI ghaNI rakhaDapaTTI ane ghaNA ghaNA karmanA mAra khAdhA pachI vizeSa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 72 ] puNyathA prApta thayA che. A manuSyabhavamAM samajaNa jJAnazAkta maLala che, jyAre bIjA aneka bhavomAM jIva tenAthI vaMcita hato. A manuSyabhava ghaNAM ja alpa samayano che. gRhastha dharma ------ AvA amUlya jIvanamAM pharIthI rAtribhojana - anaMtakAyakaMdamULanA bhakSaNa iMDA-mAMsa-madirA Adi abhakSya khAna-pAna vageremAM lalacAyA ane mahApApomAM joDAyA to karelI kSaNanI svAdanI majAnA daMDamAM maNa ane TananI sajA ghaNAM ghaNAM kALa sudhI bhogavavAnI banI jaze. sadgurunA bodhathI sAvadhAna banI, paramAtmAnI AjJA pramANenuM suMdara jIvana jIvI zAzvata sukhanA svAmI bano. rAtri lobhana prema harzanamA AdhAre rAtrinA samaye nirakuzapaNe pharatA preta pizAcAdi annane eThuM kare che, mATe sUryAsta thayA pachI bhojana na karavuM... yogazAstra 3/48. ghIra aMdhakArathI rUMdhAyelI zaktivALA netrothI bhojanamAM paDatA jIvone ApaNe joI zakatA nathI... evA rAtrinA samaye koNa bhojana kare ?... yogazAstra 3/49. rAtrinA samaye sUkSmajaMtuo joI zakAtA nathI mATe game tevA jIvarahita padArtho paNa rAtre na khAvA ! (kAraNa rAtrisamaye pharatA jIvo khorAkamAM paDatA hovAthI khavAI jAya che.) yogazAstra 3/53. jaina dharmanA jANakAroe divasaasta thayA pachI kayAreya bhojana na karavuM. kAraNa Itara darzanakAro paNa rAtribhojanane abhojana gaNe che. yogazAstra 3/54. ApaNA zarIramAM rahelA hRdayakamaLa (nIcA mukhavALuM) ane nAbhikamaLa (uMcA mukhavALuM) e baMne kamaLa sUryanA AthamI javAthI saMkocAI jAya che. tethI tathA rAtre khAvAmAM sUkSmajIvonI hiMsA thaI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] rAtri bhojana jatI hovAthI rAtribhojana na karavuM. yoga 3/60. je bhojanamAM jIvono moTo saMhAra che tevuM rAtribhojana karanAra mUDha jIvone rAkSasothI judA kaI rIte pADI zakAya ? (arthAt rAtribhojana e rAkSasonuM bhojana che. je mANasa rAtribhojana kare che tene nararAkSasa kahevo rahyo !) yogazAstra 3/61. divasa vidhamAna hovA chatAM jeo kalyANanI icchAthI rAtre bhojana kare che. teo pANInA taLAva (rasALa bhUmi) ne choDI ukhara bhUmimAM DAMgara vAvavA jevuM (arthAt mUrkhAI bharyuM kAma) kare che. - yogazAstra 3/66. je bhavyAtmA haMmeza mATe rAtribhojanano tyAga kare che te kharekhara dhanya che. rAtribhojananA tyAgIne aDadhI jiMdagInA upavAsanuM phaLa maLe che. yoga 3/69. rAtribhojana... jainetara graMthonA AdhAre..... rAtribhojana eTale narakano nezanala hAIve naM. 1 - padmapurANa--prabhAsakhaMDa. sUrya AthamI gayA pachI pANI pIvuM e lohI pIvA barAbara ane bhojana karavuM e mAMsa khAvA barAbara che ema mArkaMDeyaRSi jaNAve che. he yudhiSThara ! khAsa karIne tapasvIoe tathA vivekI gRhasthoe rAtre pANI paNa na pIvuM joIe. (jo pANIno niSedha hoya to bhojanano niSedha to vizeSa hoya ja !) he sUrya ! tArAthI A saghaLuM jagata vyApta che, ane traNe jagatane tuM dhyAna karavA yogya che. mATe he deva ! tArA asta thayA pachI lohI barAbara gaNAya che ! (arthAt rAtre pANI paNa vAparavuM nahi evuM spaSTa thaI jAya che.) yogavAziSTha pUrvArgha zlo. 108. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ], LYLL_____________ gRhastha dharma _ je AtmA rAtribhojana karato nathI ane comAsAmAM khAsa rAtribhojanano tyAga kare te A bhava ane parabhavamAM sarva manorathone pAme che. -skandapurANa-skaMdha -7 a. 11 zlo. ra35. je mAnava haMmezA roja ekavAra bhojana kare che te agnihotranA phaLane pAme che. ane je mAnava haMmezA sUryAsta pUrve ja. bhojana kare tene tIrthayAtrAnuM phaLa ghare beThA paNa thAya che. - RSIzvarabhArata-vaidikadarzana. cAturmAsamAM paNa je rAtribhojana kare che tenA pApanI zuddhi soMkaDo cAndrAyaNatapathI paNa thatI nathI!- mahAbhArata. | he yudhiSThira ! eka mANasa sonAnA meru parvatanuM ke AkhI pRthvInuM dAna kare ane bIjo mANasa eka prANIne jIvana (abhayadAna) Ape e baMnenI kadI sarakhAmaNI karI zakAtI nathI. balka abhayadAna vadhI jAya che. rAtribhojaka - ArogyanI draSTie - (rAtribhojana - aneka roganuM mULa) zarIra svAthyanI draSTie paNa sUryAsta pachI bhojanano tyAga karavo jarUrI che. eka mejUra paNa Akho divasa majUrI karI rAtre ArAma kare che. tevI rIte divasamAM be vAra, traNa vAra ke cAra vAra bhojana karyA pachI peTane ArAma Apavo jarUrI che. rAtre bhojana karanArA aneka rogano bhoga bane che. rAtre pAcanataMtra maMda paDI jAya che, tethI peTa bagaDe ane peTanA bagaDavAthI AMkha, kAna, nAka, magaja, dAMta, ajIrNa, zarIranuM tUTavuM, kharAba oDakAra, jhADA, arUci vagere aneka pIDAo ubhI thAya che. rAtribhojana bimArInuM udgamasthAna che. DokaTara-vaidyonuM spaSTa pharamAna che ke rAtre sUtAM pahelAM 3-4 kalAka pUrve ja khorAka khAI levo joIe. jethI e khorAkanuM sAcI rIte Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabhoga [ 75 ] pAcana thAya ! bhojana pacAvavA mATe jarUrI okisajananuM pramANa : sUryanI hAjarImAM maLe che. rAtre hojarInuM kamaLa bIDAI jAya che. je sUryodaya thayA bAda khIle che. ArogyanI draSTie paNa rAtribhojana kupathya ja che! . * "hIlIMga bAya voTara" pustakanA lekhaka TI. hArTalI henesIe sUryAsta pahelAM bhojana karI levAnI draDha himAyata karI che. 0 pro. elabarTa je. eloja, ema.DI. jaNAve che ke zrama karavAvALI vyaktine sAruM ane poSaka bhojana divasamAM traNavAra te paNa sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelA levuM sAruM che. ( upabhoga gharanI AjubAjunA bhAgo tathA AgaLa pAchaLanA bhAgone svaccha rAkhavA. gharanI aMdara sughaDatAthI sAphasUpha rAkhavuM. melAM ane gaMdA pANI ke kacaro ghara AgaLa ekaTho thavA na devo kAraNa ke tethI te sthAnanI havA bagaDI jAya che ane roganI utpatti thAya che. bahAranI mAphaka gharanI aMdara paNa besatAM uThatAM mana AlhAda pAme tevI svacchatA rAkhavI. vastro ghaNAM sAdA paNa svaccha, ujjavaLa rAkhavA. gaMdA vastro ane zarIra uparanA melathI zarIramAM roga utpanna thAya che. atizaya ubhaTa vastrAlaMkAra na paherarvA, tema potAnI saMpattithI halakI jAtanAM phATela tUTela vastrAdi paNa na paheravAM. paheravA oDhavAnAM vastro, tathA suvA pAtharavAnA upakaraNo sAphasupha rAkhavAM. temAM jIvajaMtuo bharAI rahI ekaThA na thAya te mATe divasamAM ekAda be vAra tapAsI javAM. AgaLathI te vastrAdinI saMbhALa rAkhavAmAM nathI AvatI to temAM jU, mAMkaDa vagere jaMtuo Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----____ gRhastha dharma [ 76 ] ghara karI rahe che pachI tene kADhavAmAM musIbato veThavI paDe che mATe pahelethI ja sAvacetI rAkhavI. gRhasthoe potAnA mana para kAbu rAkhI viSayanA saMbaMdhamAM bahuja niyamita rahevuM, jethI zarIra majabUta rahI lAMbo vakhata TakI rahe ane kSayAdi rogo utpana na thAya. vaLI tIrthasthAna, parva, kalyANika ane mahAna occhavAdi prasaMge to majabUta rIte brahmacarya pALavuM. A pramANe bhoga-upabhogano vivekapUrvaka anubhava karavo. hare karma AzrIne A vAta kahe che. paMdara prakAranA karmAdAna (karmane AvavAnA ke levAnA mAga) tene vrata dhAraNa karavA icchanAra gRhastha tyAga karavo. paMdara karmadAna te bhogapabhoga nathI paNa te udyoga dvArA utpana karAtuM dhana, te bhogopabhoganuM kAraNa che. kAraNamAM kAryano upacAra karIne karmadAnane bhogapabhoga mAnavAmAM Avela che. sukhe nirvAha thaI zakato hoya to gRhasthoe AraMbha ke jemAM jIvono upaghAta vizeSa thAya che te vinAnA vyApArothI potAnuM jIvana gujAravuM joIe tema na banI zake tema hoya to thoDA AraMbhavALA vyApArothI nirvAha calAvavo, tema chatAM karmAdAna je AgaLa batAvavAmAM Ave che te sivAya nirvAha na thaI zake tema hoya to yathAzakti IcchAnusAra thoDA ghaNAM karmAdAna tyAga karavA mATe to bhUlavuM nahi. matalaba ke utsarga mArgathI kArya siddha na thAya to anicchAe apavAdarUpa mArgano vivekapUrvaka Azraya karavo. (paMdara kamadAna) 1. gAlakarma-cUno, ITa, naLiyAM, kolasA, loDhA vagerenI bhaThThIo karI-pakAvI teno vyApAra karavo te. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - paMdara karmAdAna ------------- 2. vanakarma-vana kapAvI, lAkaDAno vyApAra karavo te. . 3. sADI karma-gADAM, haLa, hathiyAra, yaMtro, topo, baMdUko, goLA vagere taiyAra karAvI teno vyApAra karavo te. 4. bhADAkarma-gADI, ghoDA, pADA, baLada vagere bhADe ApavAno dhaMdho karavo te. 5. phoDIkarma-jamIna phoDavAno, khANo khodavAno, anAja tathA kaThoLa vagere daLAvavA bharaDAvavAno, haLa kheDavAno pASANa phoDavA vagereno vyApAra karavo te. 6. dAMtano vyApAra-hAthIdAMtano, nakhano, kezano, cAmaDAno tathA hADakAno vyApAra karavo te. A vyApArano evI rIte athavA evA kAraNathI niSedha karela che ke je sthaLe hAthIone dAMta mATe mAravAmAM Ave che te tathA jAnavarone mArIne nakha kADhavAmAM Ave che te. jIvatAM prANIone mArIne cAmaDA levAmAM Ave che te. tathA jAnavarone ke jIvone mArIne tenA hADakAM, chIpo, zIMgaDAM ane kasturI vagere levAmAM Ave che te apekSAe, arthAt AvI paddhatithI teno vyApAra na karavo paNa svAbhAvika maraNa pAmelA jIvonA aMgomAMthI maLatA padArthono niSedha nathI. - 7. lAkhano vepAra-lAkha, dhAvaDI, gaLI, maNasIla haDatAla khAra, sAbu ityAdinA vepAramAM sarva jIvahiMsA rahelI che. 8. rasano vepAra-madirA, madha, mAMsa, mAkhaNa A sarva raso vyApAra jIva hiMsAthI bharapura che. * 9. kezano vepAra-pUMchaDAo kApIne vALa ke pIchAM levAmAM Ave che te. 10. viSano vyApAra aphINa, vachanAga, somala, zastra, loDhAnA yaMtrAdika hathiyAro A vyApAra aneka jIvonA ghAtano hetu che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - [ 74 ] gRhastha dharma -- 11. yaMtrapalaNa karma tala, aLazI, eraMDA, kapAsa vagere pIlavAnA maMtrothI te vastu pIlavAno vyApAra karavo te. 12. niichana karma baLada, ghoDA, pADAne khAlI karavA, nAka vidhavA, kAna kaMbala, zIMgaDAM pUchaDAM chedavA, AMkavA UMTanI pITha gALavI, ityAdino vyApAra karavo te. 13. davakarma vanamAM, jaMgalamAM, khetaramAM, dava lagADavA te divakarma. 14. zoSaNakarma kUvA, taLAva, sarovara, nadI ityAdi sukAvI nAkhavAM te. 15. asatipoSaNakarma dhana kamAvA nimitte durAcArI dAsI, strIo vagerenuM poSaNa karI te saMbaMdhI vyabhicAranuM bhADuM levuM, tathA popaTa, menA, mayura, bIlADAM, kukaDAM, zvAna, bhUMDa, ItyAdinuM poSaNa karavuM. potAnA khAsa vyApAra ke kamAvA nimitte poSaNa karavuM te asatipoSaNa kahevAya che. - A paMdara vizeSakarma AgamananA mArgono banatA prayatna zakti anusAra dezakALa tapAsIne tyAga karavo. dhArmika jIvana gALanArA uttama zrAvakoe A upara batAvyA pramANe karmAdAnanA vyApArano tyAga karavAno che. A sthaLe eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM ke je dezamAM vyApAranI harIphAIne laIne bIjA vyApAronA abhAva jevuM hoya, AjIvikAnI muzkelI paDatI hoya te sthaLe zrAvakoe uparanA vyApArothI paNa AjIvikA calAvIne cAlu jamAnAnA lokonI sAthe jIvatA rahevuM ane AgaLa vadhavuM. je koma cAlu jamAnAnA vyApAra udyogamAM pAchaLa paDI nidhana thaI jAya che te komano dhIme dhIme nAza thAya che ane teno dharma paNa temanI komanI sAthe ja maraNa pAme che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamA vratanA aticAro [ 79 ] jyAM vividha prakAranA chaLa prapaMca jUThathI paNa dekhItA nirdoSa vyApAra dvArA AjIvikA calAvavAmAM Ave che tyAM upara jaNAvela karmAdAnanA paNa nItipUrvaka, pramANikatAthI vivekapUrvaka vyApAro karavAmAM ochuM pApa raheluM che te buddhimAnoe pote ja vicArI levA jevuM che. (sAtamA vratanA aticAro 1. sacitta AhAra. 2. citta (sajIva) sAthe joDAyelA acitta AhAra. 3. sacitaacita mizrita AhAra. 4.aneka dravya saMyogathI banelA surA, sauvIrAdi pAna. 5. sejasAja pAkelA AhAra. sacita vastunA tyAga karanAra gRhasthane ajANapaNAmAM anupayoge khAvAthI aticAra lAge che. jANIne khAvAthI vrata bhaMga thAya che. A bhojana AzrayIne pAMca aticAra lAge che. karma AzrayIne paMdara aticAra lAge che. je pUrve batAvelA che. ahIM e zaMkA thavAno prasaMga che ke karmAdAna pote ja pAparUpa che. arthAt pApanuM nimitta che to tene aticArarUpe zA mATe gaNavA? - uttara e che ke pote je artha daMDamAM. arthAtuM, potAnA nirvAhAdi prayojana arthe je niyama niyamita karela che, te sivAyanA vyApAro kadAca vismRtie-anupayoga thaI jAya to te aticAra che paNa jANIne tema kare to vrata bhaMga thAya che. paMdara aticAra A pramANe che. (1) aMgArAno vepAra (2) vana kApavAno (3) yaMtro-vAhano banAvavAno (4) bhADA karavAno (5) jamIna phoDavAno (6) dAMtano (7) lAkhano (8) rasano (9) kezano (10) viSano (11) yaMtrothI vastu pIlavAno (12) baLada ghoDA pramukhane napuMsaka banAvavA (13) taLAvAdI sukAvavAno (14) Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] gRhastha dharma dAva-agni mUkavAno (15) asatipoSaNano (16) A paMdara vyApAro sAtamA vratamAM aticAra rUpe che. AThamuM anartha daMDa viramaNa vrata. avajhjhANa pAvauvaesa, hiMsadANappamAya cariehiM / jaM cauhAso muccaI, guNavvayaM taM bhave taiaM // 1 // kharAba-ArTaraudra dhyAna 1. pApano upadeza 2. hiMsAnuM dAna 3. ane pramAdavALuM AcaraNa 4. A cAra prakAranA tyAga karavA rUpa trIjuM guNavrata thAya che. 1 zarIra, kuTuMbAdi arthe je pharaja bajAvavA mATe je kAryo karavAmAM Ave te arthadaMDa-prayojanavALI pravRtti kahevAya che te sivAya daMDAya-karma baMdhita thavAya tevI pravRtti karavI te anartha daMDa kahevAya che, e anartha daMDano tyAga karavA yogya anartha daMDanA cAra prakAra che. durdhyAna 1. saMsArI jIvone ane temAM prAye dharmiSTha manuSyone paNa AMtare AMtare Artta, raudra apadhyAna thaI Ave che paNa saMyamI, unmArge jatA manane jJAnabaLathI pAchuM dharma dhyAnAdimAM joDI de che jeo niraMtara Arnaraudra dhyAnamAM pravRtti karyA kare che. vicAro kare che teone apadhyAna - durdhyAna anarthadaMDa duHkharUpa thAya che. jemAM potAno svArtha siddha thavAno ke lAbha thavAno koI paNa rIte saMbhava nathI tevA paNa vicAro A mAnava mana karyA paNa kare che. jema ke amukano nAza karuM; AkhA dezanuM rAjya mane maLI Ave, amuka sthaLe agni saLagAvuM. amuka zahera ke mAla baLe to jovAnI majA Ave. amuka rAjAno nAza thAya to ThIka, mAro bhAMgIdAra maraNa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamuM anartha daMDa viramaNa vrata [ 81 ] pAme to badhI milakata mAre hAtha Ave, A strI sArI nathI. te maraNa pAme to bIjI sArI strI maLe. ItyAdi vicAro Arta-raudra dudhyAnavALA kahevAya che. dharmArthi jIvoe AvA vicAro ke kartavyothI alaga rahevuM joIe. 1 pApopadeza. 2. dAkSINatA athavA jyAM potAnI pharaja na hoya tevA sthaLe pApano upadeza Apavo te pApa upadeza ArtadhyAna che. jyAM potAnI AgevAnI hoya tevA kuTuMba, gAma, zahera ke dezanA rakSaNa ke poSaNanA kArya sivAya, athavA jyAM upadeza ke salAha ApyA vinA cAle tema na hoya tevA sthaLo sivAya vinA prayojane buddhinuM DahApaNa vAparavA mATe vratadhArI gRhasthoe (jemAM pApa thatuM hoya tevo) upadeza na Apavo jema ke, baLadone damana karo, kSetrone kheDo, ghoDAone napuMsakakhAsI karo, jaMgalamAM ke khetaramAM Aga mUko, zatrune mAro, yaMtro pheravo, zastro sajja karo khANo khodo, A ane tevA bIjA sarva pApopadezano tyAga karavo. potAnA ke potAnA AzritonA bacAva ke rakSaNa arthe tevo upadeza karatAM tenA vratane doSa Avato nathI. hiMsApradAna 3. pUrvanI mAphaka potAnA AzritonI ane prasaMge eka bIjAone madada karatA ke levaDa-devaDa karatA hoya tevAonI dakSINatA jyAM pahoMcatI hoya teo sivAya jenAthI hiMsA thAya jIvono saMhAra thAya tevAM zastro, haLa, agni, hathiyAra vagere mAgyAM na ApavAM. jherI auSadho, viSa, nAgadamananI Adi buTIo, garbhapAta karanArI vanaspatio ane uccATana, mohana, bhanAdi karanAra maMtro ItyAdi Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] gRhastha dharma ApavAM nahi. dayALu dharmAtmA jIvoe koI paNa jIvone potAthI upadrava ke duHkha na thAya tevuM yogya jIvana gujAravuM joIe. pramAda AcaraNa 4. mada, viSaya, kaSAya, niMdA ane vikathAdi pramAdathI jIvonI hiMsA thAya tema vartana karavuM te pramAdAcaraNa kahevAya che, kukaDA, zvAna, pADA, hAthI, gheTAM AdinA yuddha karAvavA, te jovA javuM. kAmazAstramAM Azakti rAkhavI. madirAnuM pAna karavuM, jugAra ramavo, ghaNI nidrA karavI. strInI, dezanI, rAjanI, bhojananI sArI ke naThArI kathAo, vAto karavI. ghI, goLa, tela, Adi rasanAM bhojananA pAtro rAtre ke divase ughADA mUkavAM. gIta, nRtya, nATakAdi jovAM ityAdi pramAda AcaraNa kahevAya che. AmAM jIvanI hiMsA asatyanuM poSaNa, viSayane uttejana, pramAda-ALasane puSTi ane vakhatano durupayoga ityAdi aneka dUSaNo rahelAM che. vivekI manuSyoe yathAzakti A anarthadaMDano tyAga karavA prayatna karavo. * AThamA vratanA pAMca aticAra 1. kaMdarpa-kAma vikAra utpanna thAya, rAgAdine poSaNa maLe evAM ` hAsyAdivALAM vacano bolavAM te A vratano aticAra (dUSaNa) che. 2. kaukucya-sva-parano moha utpanna thAya tevI bhrakuTI, netra, oSTa, nAsikA, hAtha, paga, mukhanI ceSTAo karavI te aticAra che. 3. maukharya-vAcALapaNuM, saMbaMdha vinAnuM yadghAtaddA bolavuM ekabIjAnI vAto ekabIjA AgaLa karI vinA prayojane ekabIjAne laDAvI mAravI te aticAra che. dharmArthi manuSyoe bahu vicAra karI jarUra jeTalA ja zabdo bolavA. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA vratanA pAMca aticAra [ 83 ] 4. adhikaraNa-jIvonI hiMsA jenAthI thaI zake tevAM adhikaraNo. upakaraNo ekabIjA sAthe saMyojI-joDIne taiyAra rAkhavAM. jema ke dhanuSya sAthe bANa, urakhala sAthe musala, kuhADA sAthe hAtho, ityAdi potAne jarUriyAta na hoya tevA prasaMge taiyAra rAkhavA potAnA rakSaNa arthe taiyAra hoya temAM harakata nathI. 5. upabhogAtirikta-vastuo jyAre joie tyAre maLI rahe tema che chatA potAnA upabhogathI adhika vastuono saMgraha karI rAkhavo te bIjAone te vastunA upabhogano aMtarAya karavA barobara che. arthAt te vastunA upabhogathI bIjAo benasIba (vaMcita) rahe che, vaLI tevAM phUla, phaLa, zAka patrAdimAM kuMthuA Adi jIvo utpanna thAya che. anAja Adi saDI jAya che. ghI, telAdi khorAM thaI jAya che. vastrAdi saDI jAya che. potAnA vaibhavanA pramANamAM kharca rAkhavAmAM harakata nathI. athavA AgAmI kALanA bhaya, saMkaTa ke duSkALAdithI bacavA saMgraha karavAmAM harakata nathI. A pramANe AThamA vratanA pAMca aticAro (dUSaNo) pramAda smRti bhraMzathI lAge che tene jAgRtipUrvaka aTakAvavA. navamuM sAmAyika vrata sAmAjhyamiha paDhamaM, sAvajje jaththa vajjiya joge. samaNANaM hoi samo, deseNa desa viraopi. // 1 // jemAM sAvadha-pApavALA vyApArano tyAga karAya che te sAmAyika nAmanuM prathama zikSAvrata che. A sAmAyikamAM rahelo gRhastha paNa amuka bhAge sAdhu sarakho gaNAya che. 1. pUrve traNa guNavrata kahevAyA have cAra zikSAvrato kahe che. batAvela mUlavratone vadhAre poSaNa maLe te mATe Atma jAgRti sAthe Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84J___---- gRhastha dharma Atma sthiratAnuM zikSaNa vAraMvAra jemAM athavA jenAthI maLe che te zikSAvrata kahevAya che. sAmAyikano vakhata ochAmAM ocho be ghaDI-aDatAlIza miniTa sudhIno che teTalA vakhatamAM manathI vacanathI ane zarIrathI pApavALuM sadoSa AcaraNa, vacana ane vicAra te karavA, karAvavA ane karanArane saMmati ApavAnuM baMdha karavAmAM Ave che. sama-Aya-ka-samapariNAme rAgadveSanI gauNatAvALI sthitimAM rahIne jJAnAdikano lAbha thAya athavA karmanuM nirjaraNa thAya te sAmAyika artha che. koI paNa prakAranI gaDabaDa ke dhAMdhala vinAnA nirAkULa; zAMta ane svaccha sthaLe sAmAyika karavA besavuM. ghaNe bhAge gurunI samIpe, nivRttivALA upAzrayamAM ke DAMsa macchara vinAnA, havA ane ajavALA tathA ekAMtavALA potAnA gharanA eka bhAgamAM athavA jyAM vizeSa zAMti maLe tevA sthaLe sAmAyika karavI. sAmAyikamAM ghaNe bhAge bolavAnuM baMdha karavuM. be ghaDI jeTalA TUMka vakhatamAM to dharma dhyAnamAM ja magna rahevuM pariNAmanI vizuddhi ane upayoganI jAgRti bahu ja rAkhavI. gRha saMbaMdhI ke vyavahAra saMbaMdhI koI paNa vicAro manamAM lAvavA nahi. kevaLa dharma dhyAnamAM svAdhyAyamAM ke dharmazravaNamAM teTalo kALa vyatita karavo jo ekAgratA sAthe niraMjana paramAtmAnuM dhyAna karavAmAM Ave. manane te svarUpamAM lIna karI devAmAM Ave to te uttamottama sAmAyika che, AvI sthiti mATe prayatna karavo. mananI caMcaLatAthI temAM sthiratA na thAya. vikSepa Ave, to pachI ekAgracitte jApaparameSThi maMtranuM smaraNa karavuM. athavA gurvAdi samIpe karma baMdhanathI chUTavAnA upAyo saMbaMdhI dharma kathA sAMbhaLavI, athavA mahAna puruSonAM jIvana caritro saMbhAravA ke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanA pAMca aticAra [ 85 ] AtmasvarUpanI jAgRti Ape tevAM dhArmika pustako vAMcavA ke tevAM bIjAM dharma saMbaMdhI uttama padonuM ciMtana karavuM game tevI rIte paNa teTalA vakhatamAM sarva jIvo upara samabhAva rahe, saMyama mArgamAM bhAvanI vRddhi thAya, AtmasvarUpanuM bhAna thAya ke smaraNa banyuM rahe AraudradhyAnano tyAga thAya ane dharmadhyAna ke zukladhyAnane poSaNa maLe tevI rIte sAmAyikano vakhata pUro karavo. | divasamAM eka ke tethI vadhAre vakhata sAmAyika karavAthI Atma jAgRtimAM ghaNo sAro vadhAro thAya che. gRhasthone svarUpa sthiratA mATe A kartavya ghaNuM ja upayogI ane jarUra karavAnuM che. sAmAyinA pAMca aticAra 1. manadupraNidhAna-mananI ekAgratA je prakAranI joie tenA karatAM viparita ekAgratA jema ke sAmAyika karIne vyavahAra-gRhAdisaMbaMdhI ciMtana kare. koI paNa sAvadha vyApAramAM manane ekAgra karI de. A pramANe ajANatA anicchAe tema thaI jatuM hovAthI aticAra kahevAya che. jANIne tema thAya to vrata bhaMga thAya che. 2. vacana dupraNidhAna-anAupayoge akasmAtu koIne sAmAyikamAM pApavALA, kaThina karkaza vacana kahevA te sAmAyikamAM dUSaNa che. 3. kAyadupraNidhAna-kAyAnI sthiratAno bhaMga karI hAtha, paga halAve, lAMbA pahoLA kare ane tema karatAM daSTithI joyA sivAya koI jaMtuno upaghAta thavAno paNa prasaMga Ave te aticAra che. 4. anavasthA-sAmAyikanuM pramANa vakhatanuM mAna na rAkhe, ochA vakhatamAM sAmAyika pALe, anAdarapaNe sAmAyika kare. avasare sAmAyika na kare, badhA kAmathI paravAre navaro hoya tyAre sAmAyika Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____hasya dhama [ 86 ]. kare. matalaba ke sAmAyika karatAM tene vadhu agatyatA ApI prathama vyavahAranuM kAma kare ane nakAmo hoya te veLA navarAnI nizAnI tarIke sAmAyika kare te aticAra che. 5. smRti rahita-sAmAyika laIne nidrAmAM paDe, vyavahAranI vyagratAmAM sAmAyika karavuM bhUlI jAya, zUnya ane sAmAyika kare. sAmAyika karyuM ke nathI karyuM? sAmAyikano vakhata pUro thayo ke nahi? ityAdi sAMbhare nahi te pAMcamo aticAra che. pramAdanI adhikatAthI upayoganI zUnyatAe A aticAro lAge che. tema karavAnI tenI lAgaNIo na hovAthI vratano bhaMga thato nathI. dazamuM dezAvakAzika vrata pRthvI gahiyassa disA, vayassa savvavayANa vANudiNaM jaM saMkhevo desA, vagAsi taM vayaM vijhyaM // 1 // pUrve chaThThA vratamAM grahaNa karela dizAvatano, athavA sarva vratono niraMtara je saMkSepa karavo te bIjuM dezAvakAzika zikSAvrata kahevAya che. - chaThThA vratamAM amuka gAma ke zaherathI sarva dizAmAM javA AvavA mATe kAyamanuM je pramANa icchAnusAra rAkhavAmAM Avela che, teTaluM javAno kAMI niraMtara prasaMga paDato nathI, ane tethI keTalIka AraMbhanI pravRtti khullI rahelI che te pravRttino A vratamAM saMkSepa karavAmAM Ave che. eTale so, pAMcaso yojanamAMthI, gAu, becAra gAu ke tethI paNa ochuM, amuka maryAdita sthaLa ke dharmasthAnathI bahAra na jatAM te sthaLamAM rahI dharmadhyAna karavuM. ItyAdi niyamo A vratamAM karAya che. athavA bIjAM sarva vratono A vratamAM saMkSepa karavAmAM Ave che. dAkhalA tarIke je savAso ahiMsA pALavAnuM pahelA vratamAM khulluM rAkhela che temAMthI amuka pramANamAM pRthvI, pANI, vanaspati ItyAdino Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamA vratanA aticAro [ 87 ] upayoga karavo. sarvathA brahmacarya pALavuM, satya bolavuM vagerenI amuka ghaDI, pahora, divasa ke pakhavADiyA sudhI niyama karavo tene paNa dezAvakAzika vrata kahe che. A vratanuM ochAmAM ochuM pramANa be ghaDInuM che, madhyama pramANa bAra kalAkanuM che ane utkRSTa pramANa icchAnusAra pakhavADiyA sudhI paNa che. A vratamAM cauda niyamo dhAravAmAM Ave che ane tenI aMdara ekaMdara bIjAM vratono TUMkAmAM samAveza karavAmAM Ave che. dazamA vratanA aticAro 1. potAnA gharamAM athavA amuka maryAdAvALA sthaLamAM dezAvakAzika vrata kareluM hoya, te niyamita jagyAnI bahAra koI upayogI vastu hoya tenI jarUriyAta jaNAtAM cAkara pramukhane mokalIne te vastu maMgAvavI. te ANavaNa prayoga nAmano pahelo aticAra che. pote gayo nathI e apekSAe vrata bhaMga karyuM nathI paNa anyane te niyamita maryAdAnI bahAra mokalyo te apekSAe dUSaNa lAgyuM tethI aticAra ema sarvatra samajI levuM. 2. potAnI pAsenI vastu koI (cAkarAdinI) mAraphate niyamita jagyAthI bahAra mokalavI te pesavaNa prayoga nAmano bIjo aticAra che. 3. potAnI niyamita maryAdAthI bahAra koI mANasa rahelo che tenI jarUriyAta jaNAtA vratabhaMganA bhayathI tene teDavA to jato nathI paNa chIMka, bagAsuM, udharasa, khoMkhAro ke zabdo karI bolAvavo-sAmAne cetAvavo. te zabdAnupAti aticAra che. 4. jALI, gokha ke agAzImAM UbhA rahI jarUranA prasaMge Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] gRhastha dharma niyamita jagyAnI bahAra manuSyanI dRSTie paDI te potAnI pAse Ave tema icchavuM te rUpAnupAti aticAra che. 5. koIne maLavAnI jarUriyAta hoya te potAnI pAse najIka thaIne jato hoya chatAM te jagyA niyamita sthaLanI bahAranI hoya te prasaMge potApaNuM (pote A sthaLe rahela che te) jaNAvavA arthe kAMkaro ke lAkaDAdino kaTako pheMkI sAmAnuM dhyAna potA tarapha kheMcavuM te pudgalaprakSepa aticAra che. dharmadhyAnamAM sthira rahI caMcaLa manovRttione kAbUmAM rAkhavI e A vratanuM rahasya che. agiyAramuM pauSadha vrata AhAra dehasakkAra, gehabAvAra viraiba bhehiM. patiLAnu TALa, taphTa posahavayaMcahA. || 9 || AhAra, zarIrasatkAra, gRhavyApAra ane abrahmacarya e cArathI viramavA-pAchA haThavA rUpa parvane divase karavA yogya anuSThAnakriyA-te trIjuM guNavrata-pauSadha-cAra prakAre che. AtmaguNane poSaNa Ape te kriyAne pauSadha kahe che. athavA AtmaguNanuM rakSaNa karanAra auSadha te pauSadha che. bhojana, zarIranI suzruSA, gRhAdinA vyApAra ane abrahmacarya AcAra mArge vyaya thatA potAnA mana, vacana, zarIranA sAmarthyane rokIne te zaktino tathA vakhatano sadupayoga AtmapoSaNamAM karavo te pauSadhano mukhya hetu che. gRhastho kAMI niraMtara AvI rIte potAnA mana, vacana zarIrabaLano kAyama mATe sadupayoga karI zakatA nathI, eTale tenA mATe A kriyAo ghaNe bhAge tithine divase karavAmAM Ave che. niraMtara Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAramuM pauSadha vrata [ 89 ] ke game te divase A kriyA karavAthI geraphAyado to nathI ja chatAM niraMtara A kriyAomAM rahetAM gRhasthAzrama calAvavAmAM harakata paDe che. niraMtara AtmabhAvamAM rahevAnuM kAma to tyAgamArgamAM rahelA mahAtmAonuM che, chatAM koI saMpUrNa sagavaDatAnI sAmagrIvALo tathA vyavahAra mArgathI . phAragata thayelo mANasa ghaNA lAMbA vakhata sudhI A kriyAmAM rahe to te banavA yogya che. A vrata dezathI ane sarvethI ema be prakAre thAya che. cAre prakAranA AhArapANIno te divasa mATe tyAga karavo te AhAra tyAga sarvathI vrata che paNa tevI zakti jenAmAM na hoya temaNe eka vakhata khAIne eTale AyaMbila, nivI, ekAsaNuM karIne paNa pauSadhadrata karavuM. AvI ja rIte zarIra suzruSA gRhavyApAra ane abrahmacaryano divasanA amuka bhAgamAM tyAga ane sarvathA tyAga ema banI zake che. ahIM eTaluM khAsa dhyAna rAkhavA jevuM che ke AhArano, vyApArano ke zarIra suzruSAno tyAga karavo eTalAthI ja saMpUrNa kArya thayuM ema mAnI levA jevuM nathI athavA eja kartavya che ethI saMtoSa pakaDavAno nathI paNa A sarva bhojanAdi kriyA AmAMthI bacelA vakhatano upayoga AtmAne poSaNa maLe tevA mArge pravRtti karavAmAM rokavAno che. manano dharma ja evo che ke tene kAMI kAma joIe ja. navaruM beThuM nakhoda vALe. A nyAye vyavahAranA ane zarIranA kArya mAtrathI pAchA haThAvelA manane paNa koI sArA mArgamAM vALavuM joIe jo tema karavAmAM nahi Ave to kharAba vicAra karI UlaTA tamane karmabaMdhathI baMdhita karaze A mATe te divasa paramAtmAnA smaraNamAM, AtmaguNanA mananamAM ke Atma svarUpamAM lIna thavAmAM arthAt jJAna dhyAnamAM pasAra karavo joie ane te sAthe vicAra ke sarakhAmaNI karavI ke AjanI mArI A kriyAthI mArA vartana upara ke mana upara kevI asara thaI che? paSadhanuM phaLa AtmaguNane poSaNa maLavuM joIe Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] 2 __._.___ * * ._._.__._. te maLyuM che ke nahi? ane jo tevI asara kAMI na thaI hoya to tenuM kAraNa zodhI kADhavuM. dareka kriyA phaLavALI che jamInamAM bIja vAvyuM hoya to teno paNa aMkuro pAMca sAta divase bahAra AvyA sivAya raheto nathI ane jo te bahAra na Ave to mAnavuM ke kAM to jamIna khArI che ane kAM to bIja baLI gayeluM che tema kAM to potAnI hRdaya bhUmi lAyaka nathI ke kAM to te karmamAM zakti nathI. Ama vicAra karI bhUlo zodhI kADhI pAchI jAgRtipUrvaka Atma poSaNamAM pravRtti karavI. banatAM sudhI divase mauna rahevuM. pramAda na karavo. vividha prakAranAM AlaMbano laI dhyAnamAM ja te divasa pasAra karavo. te sivAya AtmAne poSaNa maLI zakavAnuM kAma muzkela che. A cAre prakAranA pauSadha sAthe sAmAyika ucaravAthI pauSadha vrata kahevAya che. cAra pahora ke ATha pahoranI sAmAyika sAthe ucaravAmAM Ave che. jene dhyAnAdi karavAnI zakti na hoya temaNe pavitra maMtrano jApa karavo. navIna jJAna bhaNavuM. gurnAdi pAse siddhAMta sAMbhaLavA, Atma sthiratAnI prAptinAM rahasyo pUchavAM, mahAna puruSonAM anukaraNIya pavitra caritro vAMcavAM manana karavAM ane temanA uttama guNonuM smaraNa ke anukaraNa karavAmAM te divasa pUro karavo. pauSadha mukhyatAe guru pAse karavo. tenA abhAve pauSadhazALAmAM athavA jyAM Atma zAMti maLe tevA zAMta pavitra sthaLamAM pauSadha karavo. poSadha vratanA pAMca aticAra 1. jIvajaMtu ke pANI vanaspati Adi vinAnI bhUmi daSTithI tapAsyA vinA maLa, mUtra, zleSma, kaphAdino tyAga karavo te pauSadhamAM aticAra-dUSaNa che. teno tyAga karavo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAramuM atithisaMvibhAga vrata [ 91 ] 2. jarUrIyAtanI vastu joyA ke pramArjana karyA vinA vAparavI ke levI te aticAra che. 3. joyA ke pramArjayA vinA saMthAro karavo te aticAra che. 4. pauSadhamAM anAdara hRdayanA prema ke lAgaNI vinA te kriyA karavI te aticAra che. 5. pauSadha karyo ke nahi tenI vismRti thavI te aticAra che. dareka aticAra na lagADavA mATe koI jIvane duHkha na thAya, tenI lAgaNI na duHkhAya tenI sAvacetI rAkhelI che. pAchalA be aticArothI bacavAmAM potAnA lakSa bindurUpa kartavyamAM prema, utsAha, parama Adara ane upayoganI tIvra lAgaNI sUcavI che. bAramuM atithisaMvibhAga vrata , jaMcagihI suvisuddha muNiNo asaNAi deipAraNae. parama viNaNa eyaM, turiya matihisaMvibhAgavayaM // 1 // gRhasthIo parama vinayapUrvaka pauSadhane pAraNe munione je atyaMta vizuddha AhArAdi Ape che tene atithi saMvibhAga nAmanuM cothuM zikSAvrata kahe che. tithi parvAdi loka vyavahArathI jeo alaga thayelA che. arthAt AtmasvarUpa prApti e jeonuM lakSabindu hovAthI vyavahAra mArganI pAra je paramArtha nizcaya AtmamArga che temAM jeo ahoniza pravRtti karI rahela che te atithi, zramaNa, tyAgI, muni, sAdhu, bhikSu ityAdi nAmothI vyavahArAya che. bolAvAya che tevA atithione nirdoSa AhAra, pANI Adi ApavAM te atithisaMvibhAgavrata kahevAya che. tithiparvotsavAH sarve tyaktAyena mahAtmanA, , atithitaM vijAnIyA ccheSamabhyAgataMvidaH // 1 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _gRhastha dharma [ 92 ] Aje tithi che mATe amuka khAvuM, amuka na khAvuM. upavAsa, vrata karavAM tathA Aje A parva che, utsavanA divaso che mATe sAruM khAvuM sArA vastro paheravA. ityAdi sarve loka vyavahAra je mahAtmAe tyAga karelA che. arthAt AtmasvarUpamAM ramaNatA hovAthI sarva vastu jene mana bAhya ane tyAga karavA yogya che. evA mahAtmAone tithi paryAdinA kartavyano kAMI niyama nathI. tevI sthitivALAne tame atithi jANo. te sivAyanAne abhyAgata kahe che. / 1 / tevA atithione nirdoSa ane nyAyathI upArjana karela dravyathI banAvelA zraddhA ane bahumAnapUrvaka AhAra pANI Adi ApavA, te AhAra pANI Adi laIne teo jJAna dhyAnamAM pravRtti kare che. anya janone teo dharmopadeza dvArA uddhAra kare che. AhArAdinI sahAya ApanArane temAMthI amuka hisso maLe che. te mahAtmAone AhArAdi dehanA AdhAra bhUta sAdhano sivAya bIjI jarUriyAta na hovAthI niHspRha rahe che ane te nispRhatAnA guNathI khullA hRdaye niDarapaNe satya vastuno bodha ApI zake che. A atithisaMvibhAga vrata prAye pauSadhane pAraNe karavAmAM Ave che. pAraNe temane ApyA-vahorAvyA pachI pAraNuM karavuM ema rivAja che. keTalAka to je vastu ApI hoya vahorAvI hoya te ja te divase jame che. A vyavahAro ThIka che. chatAM sAmAnya rIte gRhasthoe AvA mahAtmAone dAna ApavuM te paNa atithisaMvibhAgavrata che kema ke tevA uttamaiM puruSono samAgama niratarane mATe maLavo durlabha che. pauSadhane pAraNe A vrata karanArane gurnAdino yoga na maLe to temaNe eka bAravrata dhAraNa karanAra uttama zrAvakane jamADavo. athavA jamavAno vakhata pUrNa thayA sudhI tevA zramaNa-muninA AvavAnI rAha joIne pachI te saMbaMdhI uttamapAtra dAna karavAnI prabaLa bhAvanA sAthe jamI levuM A pramANe paNa A vratano nirvAha karavAmAM Ave che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atithi saMvibhAga vratamAM lAgatA pAMca aticAra [ 93 ] - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (atithi saMvibhAga vratamAM lAgatA pAMca aticAra) 1. munione ApavA lAyaka padArtho anupayoga sahasatkAre sacitta mATI, pANI, anAja ke tevI vastu upara mUkI de. A kAraNathI muni tenuM dAna laI zakatA nathI ane pote ApI zakato nathI AthI bannene anukrame ekane lAbhano ane bIjAne dAnano aMtarAya thAya che ane temAM upayoganI ajAgRti-zUnyatA e mukhya kAraNa che. te sacitta nikSepana aticAra che. 2. munine ApavA lAyaka prAsuka-nirdoSa annane anupayoge ke sahasA sacitta vastu vaDe DhAMke te sacitta vidhAna nAmano bIjo aticAra che. 3. pArakI vastune potAnI karIne Ape. AmAM sAdhunI jarUrIyAta pUrI pADavA mATe devAnI buddhinI mukhyatA che. eTale pAchaLathI bane ghaNI ApasamAM adalAbadalo karI samajI le. sAdhune mATe A eka niyama che ke jenI vastu hoya tenA mAlikanI IcchA vinA bIjo koI mANasa te vastu Ape chatAM paNa te le nahi. kema ke tethI ApasamAM kaleza ane sAmAne aprIti thavAno saMbhava che. 4. irSA karIne dAna Ape. amuka mANasa garIba chatAM Ape che to huM kayAM nabaLo ke tethI ocho chuM? AmAM supAtra buddhi, pUrNazraddhA, hRdayaprema e sarvanI khAmI che. tethI denAra tenA kharA phaLathI benasIba rahe che. 5. bhikSA-gocarIno vakhata vItI javA pachI bhojana taiyAra kare. AmAM kAMIka pramAda, kAMIka kRpaNatA, kAMIka ochI lAgaNI ane bahumAna ke premanI sAdhu pratye maMdatA sUcana thAya che. A pAMca aticAro tyAga karavA yogya che. A pramANe bAravrato gRhasthane pALavA lAyaka niyamo samApta thayA. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] gRhastha dharma 3||gRhasthanA cauda niyama sacitta davvavigaI, vANaha taMbolavaththa kusumesu. vAhaNa sayaNa vilevaNa, baMbha disi nhANabhattesu // 1 // (1) sajIva (2) dravya (3) vigaya (4) upAnaha (pa) taMbola (6) vastra (7) kusuma (8) vAhana (9) zayana (10). vilepana (11) bahmacarya (12) dizi (13) snAna (14) bhojana A cauda niyamo che. (1) sajIva : pRthvI-mATI, mIThuM vagere amuka pramANa jeTalI khape teno niyama rAkhavo. sacittapANI-pIvA tathA snAna karavAmAM Ave tenuM pramANa. sacitta agni-culA, sagaDI vagereno niyama. sacittavAyu-paMkhAdino niyama. sacitta vanaspati-amuka ane tolamAM ATalI khAvI teno niyama. (2) dravya : khAvApIvAnA padArtho-daza, vIza ke icchAnusAra tenI gaNatarI rAkhavI. (3) vigaya : ghI, tela, dudha, dahIM, goLa ane kaDAvigaya (taLela padArtha) e cha vigaya kahevAya che temAMthI eka, be ke cArano icchAnusAra tyAga karavo. khAvAmAM na levI teno niyama rAkhavo. (4) upAnaha :pagarakhAM, mojAM vagere pagamAM paheravAnI joDano niyama rAkhavo. te uparAMta te divase paherAya nahi koInA pagarakhAmAM paga nAkhe ke pahere to te paNa gaNatarImAM gaNAya. (5) taMbola : pAna, sopArI, elAyacI ityAdi mukhavAsanuM tolathI mApa rAkhavuM. (6) vastra : divasamAM paheravAmAM keTalA vastro upayogamAM levA tenI amuka saMkhyA-gaNatarI rAkhavI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthanA cauda niyama [ 95 ] (7) kusuma: AmAM suMghavAnI tamAma vastunA mApanuM pramANa rAkhavuM (8) vAhana gADI, ghoDA baLadagADI-moTara, vahANa sTImara ityAdinI musApharI vakhate nityane mATe gaNatarI rAkhavI. - 9) zayana zayyA, palaMga, khATa, khATalA, pathArI, gAdalA godaDAMdi suvAnA sAdhano tenI AgaLathI gaNatarI rAkhavI ane teTalAM vAparavAM. (10) vilepana : caMdana, telAdi zarIre atyaMgana karavAnI coLavAnI vastunuM te divasane mATe mApa rAkhavuM (11) brahmacarya : potAnI strImAM saMtoSa rAkhavo temAM paNa te divase brahmacarya pALavuM ke te divase na pALavuM teno niyama savAramAMthI dhArI rAkhavo. (12) dizi teja divasa mATe sarva dizA tarapha javA mATe amuka gAunuM pramANa rAkhavuM. (13) nAna:divasamAM snAna keTalI vakhata karavuM tenI maryAdA niyama rAkhavo. (14) bhojana : khAvAno khorAka keTalA pramANamAM levo tenuM mApa tolathI rAkhavuM. A pramANe savAre tathA sAMje divasamAM be vakhata niyama dhAravA ane bIjIvAra dhAratI vakhate prathamanA niyamo tarapha dRSTi pheravI javI te barAbara pALyA che ke kema? tenI tapAsa karI levI. jethI vismRtithI bhUla thavA na pAme ane bhUla thaI hoya to temAM sudhAro karI zakAya. eka divasa amuka sthaLe besI daza sAmAyika karavAM tene hAla rUDhimAM dazAvakAzika kahe che. apekSAe te paNa ThIka che. chatAM kAyama mATe cauda niyamo dhAravA te vadhAre uttama che kema ke temAM upayoganI jAgRti vizeSa rAkhavI paDe che ane tethI Azravano nirodha paNa thAya che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] -------------gRhastha dharma (4) devapUjana karavAnI vidhi ane teno Azraya & TyA. snAna karyA sivAya devapUjana karAtuM nathI. je jagyAe kIDI pramukhanAM daro na hoya, tevI jaMtu vinAnI jagyAe snAna karavuM joIe. ekane eka sthaLe snAna karavAthI te jagyAe kIcaDa thavA sAthe lIla phUla vagere thavAno saMbhava rahe che. vadhAre gaMdakI thavAthI bIjA paNa jhINA jherI jaMtuo, cAMcaDa vagere thavAthI zarIranI sukhAkArIne, ArogyatAne bAdha pahoMcADe che, mATe chuTI chUTI jagyAe snAna karavuM joIe athavA snAna karavA mATe pravALavALo bAjoTha ke cokaDI hovI joIe ke je pranALa dvArA snAna karAyeluM pANI bIjA vAsaNamAM jhIlI laIne pachI khullI jagyAmAM chuTuM chuTuM pheMkI devAya. Ama pANI sukAI javAthI ArogyatA sAcavavA sAthe jaMtuonI utpatti thavAno saMbhava raheto nathI. pUrvadizA sanmukha mukha rAkhI snAna karavuM te vadhAre yogya che. rajasvalAno sparza, sUtaka ke koI mRtakane aDAyuM hoya to saMpUrNa snAna pUjana vakhate karavuM, nahitara mastakano bhAga na palALAya topaNa harakata jevuM nathI. snAna mATe sahaja unuM pANI levuM ane te paNa jarUrIyAtathI vadhAre, vinA prayojane DhoLAvuM na joIe. snAna karatI vakhate bane tyAM sudhI manamAM paramAtmAnA nAmano jApa zarU rAkhavo joIe. paNa vAtonA taDAkAmAM potAnA manane malIna karI potAnuM lakSa bhUlavuM na joie. A bAhyasnAna vakhate aMtara snAna tarIke uttama vicAro athavA paramAtmAnA nAmano jApa ane potAnuM lakSa e vadhAre jAgRta rAkhavuM joie. bAhya snAnathI zarIra zuddha thAya che paNa AtmAne zuddha karavA mATe to sarva malina icchAono tyAga karavo ane paramAtmAnuM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapUjana karavAnI vidhi ane teno Azraya [ 97 ] smaraNa karavAnI te vakhate khAsa jarUra che. mananI pavitratA vinA pUjAno lAbha maLI zakato nathI mATe snAna karatI vakhate AvI rIte manane paNa snAna karAvI zuddha karavAnuM bhUlavuM nahi. snAna karyA pachI jyAM sudhI paga lIlA hoya tyAM sudhI tyAM UbhA rahevuM, nahitara page dhuLa ke azuci coMTavAno saMbhava che. athavA lIlA paga sAthe kIDA pramukha jaMtu coMTI javAthI tenuM maraNa thavAno saMbhava che. je mANasa ghera snAna karI Avela hoya teNe maMdira AgaLa AvyA pachI pagane zuddha karavA joIe. vastra pavitra paheravAM 1. maMdiranI aMdaranI zuddhi karavI, potAne hAthe bhUminuM samArjana (sAphasUpha) karavuM. 2. snAna karavA vaDe zarIra zuddha karavuM. 3. paramAtmAnA jApathI vacana ane manane zuddha karavAM. 4-5. pUjAnA upakaraNo zuddha ane svaccha rAkhavA. 6. jIvajaMtu vinAnI jamIna joine UbhA rahevuM ke zuddha Asana para besavuM. 7. A sAta zuddhi pUjA vakhate rAkhavI joie. strIoe puruSonA vastro pUjAmAM paheravA na joIe. tema ja puruSoe strInA vastro pUjAnA kAmamAM levA na joIe, kema ke kAma-rAgane vRddhi karanAra nimitta che. anyonya strI puruSonAM paherelAM vastromAM viruddha AkarSaNavALA paramANuo hovAthI te vakhate viparita bhAvanA thavAno saMbhava jANI, te upayogamAM na levAM e vadhAre hitakArI che. uttarAsaNa khabhe nAkhI, moDhe mukhakosa pUjA vakhate bAMdhavo joIe ane pachI zAMtithI aSTaprakArI pUjA karavI. (aSTaprakArI pUjA-ane tenuM rahasya ) (jaLapUjA - 1) sanmukha vItarAga devanI pratimAjI che chatAM te dvArA sAkSAt Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] gRhastha dharma prabhujIne smaraNamAM lAvI, potAnA aMtaHkaraNane vizuddha karavA nimitte temanuM pUjana karatAM zarUAtamAM nirmaLa pANIthI temane abhiSeka karavo. cAlu zabdomAM kahIe to snAna karAvavuM. A sthaLe eTaluM dhyAna rAkhavuM joie ke je prabhune uddezIne snAna karAvAya che te to sadAya pavitra che. Atma svarUpathI agAdha nirmaLatAmAM jhIlI rahyA che. tene ApaNe pANIthI snAna karavAnI jarApaNa apekSA nathI eTale ApaNe prabhune snAna karAvIe teno hetu prabhune rAjI karavAno hoya ema dhAravAnuM nathI, paNa ApaNane potAne zuddha ane pavitra thavuM che te uddeza dhyAnamAM rAkhI A nimitta dvArA te kArya siddha karavAnuM che e AzayathI A snAna karavAnuM zarU karavuM. snAna karavAmAM uttama tIrthanA pANI, kUvA, vAva, sarovara ke nadI yA samudranA pANIno upayoga karavo. ApaNI bhAvanAnI vizuddhimAM vadhAro karavA nimitte uttama, pavitra, nirmaLa pANIno upayoga karavo. . A snAna karAvatI vakhate ApaNA hRdayanI bhAvanAo cAlu rAkhavI joie. eTale snAna karAvatI vakhate manamAM evo vicAra karavo ke, he prabhu ! tame pote to svabhAvathI vizuddha ja cho tamane mArA taraphathI karAtA snAnanI kAMi paNa apekSA nathI paNa snAna karavAmAM mAro potAno ja svArtha che, ane te svArtha A nirmaLa pANI dvArA huM pragaTa karuM chuM ke he nAtha ! A pANI pavitra hoI maLane dUra karanAra che. tene pIvAthI tRSA dUra thAya che. snAna karavAthI garamIno tApa zAMta thAya che. A pANI jagatanuM jIvana che. anaMta jIvono AdhAra A pANI upara che, ane pANIne laIne ja A duniyAnA jIvonI haiyAti TakI rahe che. pANIno ApanA zarIra upara abhiSeka karatAM huM mArI aMtaHkaraNanI bhAvanA ne pragaTa karuM chuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaprakArI pUjA ane tenuM rahasya . [ 99 ] A pANI jema jagatanuM jIvana che tema AtmAnuM zuddha svarUpa eja amAruM jIvana che. amAruM zuddha svarUpa te amArI haiyAti che. e zuddha svarUpa te amAro AdhAra che. AtmAnuM zuddha svarUpa te ja amArI tRSNAne zAMta karanAra che. AtmAnuM zuddha svarUpa te ja manane pavitra karanAra che. ane te zuddha svarUpa ja amArA janma-maraNanA tApane zAMta karI pUrNa zAMti ApanAra che. tenA vinA A duniyA trividha tApathI eTale Adhi, vyAdhi ane upAdhithI ane vividha prakAranI yAtanAo-pIDAo sahana karI che ane hajI sahana karIe chIe. mATe he kRpALu ! amArA upara kRpA karI amAruM aMtaHkaraNa jema nirmaLa thAya tema lAgaNIo amArAmAM utpanna karo, athavA A ApanA abhiSekarUpe karAtI kriyAthI amAruM aMtaHkaraNa nirmaLaniSpApa thAo. AvI utkRSTa lAgaNI utpanna karI; zAMta mane te jaLano abhiSeka te paramAtmAnI punya mUrti upara karavo. abhiSeka karyA pachI uttama dhoLA vastra vaDe paramAtmAnI mUrti upara pANInI bhInAza rahelI hoya te lUsI nAMkhI zarIra taddana koruM karavuM. A aMga luNAM karatI vakhate paNa potAnI uttama bhAvanA cAlu rAkhavI. jema ke A pANIno lepa vastra vaDe dUra karI zakAya che tema uttama vicAra vaDe karma lepa dUra karI zakAya che, athavA rAgadveSa vinA kAryamAM pravRtti karavAthI karma lepa lAgato nathI, ItyAdi vicAro karavA pUrvaka jala pUjA pUrNa karavI.1 bIjI caMdana pUm - 2) sugaMdhIdAra uttama caMdana ghasI paramAtmAnI pratimAnA nava aMge tilaka karavAM, tathA zarIranA bIjA bhAgo upara paNa te caMdanathI vilepana karavuM. A caMdanathI vilepana karatAM te paramAtmA pratye Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ 2 * _ __ ______ [ 100 ] potAnI AMtara bhAvanA pragaTa karavI ke he prabhu! A caMdana ke jene loko bALe che; kApe che, ghase che, chatAM paNa te potAno sugaMdhIvALo svabhAva AvA vipattinA prasaMgamAM paNa mUkatuM nathI. dareka sukhaduHkhanA ke zAMti azAMtinA prasaMgamAM potAno mULa svabhAva te jALavI rAkhe che. he nAtha ! AvI ja rIte A duniyAmAM rahetAM mAre mAthe AvI paDatI vividha prakAranI Adhi, vyAdhi, upAdhi ke harSa, zoka, sukha, duHkha, AnaMda ItyAdi prasaMgomAM paNa mArI eka sthiti banI rahe. AtmAno AnaMda banyo rahe, Atma jAgRti kAyama TakI rahe, rAgadveSa ke harSa zoka na thatAM te sarva samabhAve sahana karavAnuM baLa Ave tevI Apa kRpA karo, tevI amane zakti Apo. athavA A ApanI pUjAthI amArAmAM tevuM daDha baLa ke zakti pragaTa thAya evI amArI prArthanA che. A caMdana! AvI mahAna sahanazaktithI sukhaduHkhamAM eka rasa eka sthitimAM sthita thavAnA kAraNathI paramAtmAnA zarIra upara ArUDha thavAne-caDavAne-samartha thayuM che. tenA A uttama zItaLa-sama pariNAmavALA guNathI manuSyo paNa potAnA kapALa upara tenuM tilaka kare che. zobhA ane zAMti mATe kapALa upara ADa karavArUpe potAnA mastaka para caDAve che to he prabhu! manuSyo vicAra pragaTa karavAnI ke yogya pravRtti, nivRtti karavAnI zakti dharAvanArAo A caMdana pramANe samabhAvanI zAMtivALI zItaLavRtti dhAraNa karavAthI A duniyAnA lokone mAnanIya, pUjanIya, anukaraNIya thaIe temAM Azcarya zuM? he kRpALu ! amArI A ja prArthanA che ke amArAmAM caMdananA jevI sahanazIlatA, zAMti, zItaLatA ane sadgaNanI sugaMdhatA pragaTa thAya. 2. tyAra pachI trIjI puSpa pUjA karavI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpa pUjA [ 101 ] - puiSya pUja - 3.) jAI, juI, caMpaka, gulAba, mogaro, ketakI, pArijAta ane vividha prakAranAM kamaLo, ityAdinA puSpo laI te prabhujInA zarIra upara-pratimAjI upara caDAvavA. teno hAra karI gaLAmAM paherAvavo. ityAdi vidhie puSpa pUjA karavI. A puSpo kIDAe khAdhelAM na hoya, jamIna upara paDelA nA hoya, malina vastramAM lAvelA na hoya, kAcI kaLIo na hoya. rajasvalA ke malina manuSyone aDakAyelAM na hoya, tevA puSpo prabhune caDAvavA puSpanA kakaDAo na karavA. tema tene vidhavA paNa nahi. hAra karavA mATe dorAothI gUMthIne hAra karavoityAdi vivekapUrvaka puSpo caDAvavA. A puSpo caDAvatI vakhate manamAM uttama bhAvanA cAlu rAkhavI. prabhu upAsanAthI vizuddha thayelA hRdayamAMthI nIkaLatI pavitra rasathI bhIMjAyelI AMtarabhAvanA te mahAprabhu AgaLa pragaTa karavI. prabhu! A puSpamAM jema sugaMdha che, tema amArA dehamAM AtmA rahelo che. puSpo potAmAM rahelI uttama suvAsa-sugaMdha duniyAmAM phelAve che tema ame amArA uttama vartanathI AtmAnA uttama guNonI kIrti duniyAmAM phelAvI zakIe tevuM amane baLa Apo. he nAtha ! A kamaLo jema kAdavamAM uge che, pANIthI vRddhi pAme che ane kAdava tathA pANIthI nirlepa rahI pANInI upara AvI potAnuM sAcuM sauMdarya prakAzita kare che he dayALu! evI rIte amAruM zarIra A karma kAdavathI utpanna thayuM che. vividha prakAranA viSaya pANIthI poSaNa pAmyuM che. A karma ane viSayathI nirlepa rahI ame amAruM sAcuM sauMdarya-kharuM Atma svarUpe pragaTa karI zakIe tevuM AtmabaLa Apo. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] gRhastha dharma puSpoe potAnI suMdaratA ane sugaMdhatAne laI devone paNa mastake caDavAnI zakti prApta karI che tema ame amArA satyasvarUpanI suMdaratA ane uttama vartananI sugaMdhatAne laI A lokanA agrabhAga upara siddha jIvonI samIpamAM nivAsa karI zake tevI amArAmAM Atmazakti pragaTa thAya tevI vizuddhi Apo. A pramANe puSpa pUjA thayA pachI dhUpa pUjA karavI. dvipa pUjA - 4) potAnA duSkRtyano nAza karavA nimitte dazAMga dhUpa te prabhunI AgaLa Dakhevavo-saLagAvavo te rUpa dhUpa pUjA karavI. A dhUpanI pUjA karatI vakhate potAnI uttama hRdayagata bhAvanA te mahAprabhunI AgaLa pragaTa karavI. hRdayanA UMDA vizuddha bhAgamAMthI nIkaLelI bhAvanA manane vizuddha banAve che, karmano kSaya karAve che. prabhuA dhUpa pote baLe che chatAM vAtAvaraNane sudhAre che, manane zAMti, AphlAda utpana kare che ane dhUmADo UMco jAya che. loko te suvAsavALA dhumADAne prabhunI najIka haDasele che. A dhUmADo paNa potAnI sugaMdha sAthe te prabhunA najIkamAM jaIne virAma pAme che. A dhUpane ApanI pAse ukhevIne he kRpALudeva! ame ema kahevAne icchIe chIe ke, A dhUpa pote baLavA chatAM vAtAvaraNane sudhAravAne samartha thAya che tema ame pUrva karmasaMyoge vividha tApathI baLavA chatAM AtmajAgRtithI AjubAjunA lokonuM ane amAruM potAnuM mana rUpa vAtAvaraNa tene zuddha karI zakIe tevuM AtmabaLa Apo. matalaba ke A dhUpanI mAphaka ame je je sthaLe besIe, vasIe, rahIe tyAM tyAM uttamottama vicAronuM vAtAvaraNa phelAvI zakIe. ame pote sudharIe ane amArI sobatamAM AvanArane paNa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUpa pUjA - dIpaka pUjA [ 103 ] sArA vicAro ApI tenA kharAba vicAro dUra karAvI zakIe evI vizuddhi prApta thAo. dhUpa manane zAMti ane AlAda utpana karAve che. tema che prabhu! amAruM vartana evuM zuddha thavuM joie ke amane potAne tathA amArA Azrito agara samAgamamAM AvanArAone zAMti ane AlAda utpana thavo joIe. he dayALu! tArI A pUjAthI amArAmAM evI vizuddhi utpana thAo ke jethI sarvane ame zAMti tathA AphlAda utpanna karAvI zakIe ane ame paNa te bhogavI zakIe. dhUpano dhUmADo jema UMco jAya che tema trividha tApathI baLavA chatAM amArI IcchA ke bhAvanAo uccagAmI ja thAo. amArA hRdayamAM bhAvanAo ja prerAo tene laI amAruM jIvana ucca bano, ane amArI gati paNa ucca ja prApta thAo. loko jema sugaMdhI dhUpanA dhUmADAne prabhunI tarapha prere che, tema amAruM sugaMdhI jIvana-sadgaNI jIvana prabhunA mArga tarapha ja prerAo. dhUpanA dhUmranI mAphaka ame pote amArA Atmika jIvanathI zuddha svarUpa AtmAne ja prApta thaIe. potAnAM ja zuddha svarUparUpa paramAtmAne pAmIne te svarUpamAM ja dhUpanI mAphaka virAma pAmIe. he nAtha ! AvuM uttama baLa Apa. AvI nirdoSa vizuddhi Apa. evI agAdha zakti amArAmAM pragaTa thAya e ja amArI hRdayanI lAgaNI che. A pramANe yathAyogya vicAra karavA pUrvaka dhUpa pUjA samApta karI dIpapUjA karavI. (dIpaka pUja - pa.) ghIno dIvo prabhunI pAse karavo. pAMca dIvAnI AratI karavI, eka dIvAvALo maMgaLadIvo pragaTAvavo, A sarva dIpakapUjA che. A Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] ' gRhastha dharma dIpakapUjA karatI vakhate mAnasika lAgaNIo te paramAtmA pAse jAhera karavI. hRdayano kharo Aveza A dIpakanA bahAnA nIce vyakta karavo. he devAdhideva ! A dIpaka prakAzarUpa che. aMdhakArano nAza karanAra che. vAtAvaraNa zuddha karanAra che. aneka dIvAone pragaTAvanAra che. A dIpaka ApanI pAse vyakta karavAno mAro Azaya evo che ke he prabhu ! jema A dIpaka prakAzaka che tema tame jJAna vaDe lokAlokanA prakAzaka cho. dIpaka aMdhakAra nAzaka che. Apa ajJAna aMdhakArano nAza karanArA cho. dIpaka vAtAvaraNa zuddha karanAra che. Apa malina vAsanAne sudhAranAra cho. A dIvAthI aneka dIvA pragaTAvAya che. tema ApanA kevaLajJAnarUpa nahi bujhAya tevA dIpakathI aneka yogya jIvonA AtmadIpaka pragaTAvAyA che. sadAne mATe prakAzatA thAya che te zaraNAgata vatsala ! mArAmAM AvI jJAnadIpaka prakAzita thAo. ajJAna aMdhakAra dUra thAo. malina vAsanAo nAza pAmo. sadAne mATe mAro AtmadIpaka prakAzita raho. evI mArI aMtaHkaraNanI icchA che. - A AratImAM pAMca dIvA che. cAra nIcA che ane eka sarvathI upara che tema A pAMca dIpaka te pAMca jJAna che. cAra jJAna kSayopazamajanya che. A sarvathI UMcuM te kevaLajJAna che je AtmAnA svabhAvabhUta che. tema maMgaladIpakamAM A eka ja moTo dIpaka prakAzita thaI rahyo che. te ema sUcave che ke A sarvathI moTuM kevalajJAna te eka ja che. sarvano prakAza che ane te zuddha AtmA ja che. he dInAnAtha ! A zuddha svapara prakAzaka eka kevalajJAna ke je mAruM AtmasvarUpa che tenI ja mane prApti thAo. A eka dIpakathI huM sUcavuM chuM ke A eka AtmasvarUpanI ja mane jarUriyAta che. bIjA kazAnI mane jarUra nathI. he nAtha ! evI unnata lAgaNI mArAmAM utpanna karo ke te Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSatapUjA [ 105 ] mAruM svarUpa mane pragaTa thAya. A pramANe dIpaka pUjA karI chaThThI akSata pUjA karavI. akSatapUjA - 6. ujjavaLa, akhaMDa, photarAM vinAnA uttama cokhAno sAthIo karavA rUpa te mahAprabhunI akSatapUjA karavI. A pUjA karatI vakhate potAnI mAnasika lAgaNIo, te dayALu prabhu pAse pragaTa karavI. potAnI lAgaNIo jema jema vyakta thAya che tema tema bhAvavRddhi sAthe tanmaya-ekAkAravRtti pUjAmAM banI rahe che. mATe jema bane tema lAgaNIo pragaTa karavA prayatna karavo. he Atmadeva! A akSata eTale (cokhAno) sAthIo ApanI pAse karavArUpa nimittathI mArI AMtara lAgaNIo huM ApanI pAse evI rIte vyakta karuM chuM ke A cokhA ujjavaLa che tema tamAruM AtmasvarUpa ujjavaLa che. cokhA akhaMDa (AkhA) che. tema tamAruM svarUpa akhaMDa che. A akSatamAMthI aMkuro uge tevI zakti nAza pAmelI che. tema ApanA svarUpamAMthI karmaaMkurAo utpanna thAya tevI zakti nAbUda thaI che. arthAt tame karmabIjathI rahita thayA cho. A cokhA photarAM vinAnA che. tema tame karmarUpa ke deharUpa photarAM rahita kevaLa zuddha svarUpa thayelA cho. he kRpAnidhi ! ApanI sevAthI mAruM ujjavaLa, akhaMDa AtmasvarUpa pragaTa thAo. karmazakti nAza pAmo ane deharUpa parALaphotarAM vinAnI zuddha sthiti prApta thAo. AthI vadhAre mane kAMI jarUra nathI mAruM svarUpa mane samajAya te sivAya huM kAMI icchA karato nathI. sAthIo karatI vakhate e manoratho karavA ke he dayALu prabhu! A cAra pAMkhaDI samAna cAra gati ghaNI vAMkI che temAM vAraMvAra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] gRhastha dharma janmamaraNa karavA paDe che tene tuM chedI nAkha athavA tene ame chedI zakIe tevI vizuddhi Apa agara yogya mArga batAva. tyAra pachI sAthIA upara traNa DhagalI karatAM evI lAgaNI pradarzita karavI ke A jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnanI prApti amane thAo. eTale AtmAnuM samyajJAna samyakdarzana ane te zuddha svarUpamAM sthiratArUpa cAritra amane prApta thAo. chevaTe te traNa DhagalInA uparanA bhAgamAM aSTamInA caMdra sarakhI siddha zIlA karI tenA upara phaLa mUkatI vakhate e lAgaNI pragaTa karavI ke A lokanA agrabhAga upara rahela siddha paramAtmAo che te sthaLe amAro nivAsa thavA rUpa phaLa amane prApta thAo. matalaba ke A prabhurUpa zuddha AtmA tenI sevAnuM chevaTanuM phaLa janmamaraNa vinAnI Atmasthiti che te prApta thAo. A pramANe potAnI lAgaNIone A prabhunI pUjA dvArA uttejIta karI, smaraNa karI te meLavavA utsAhita thavuM ema chaThThI pUjA thaI. akSata pUjA karyA bAda sAtamI naivedyapUjA karavI. naivedhapUjA - 7. lADu, baraphI, ghebara, khAjAM, bhAta, dALa Adi uttama prakAranA vividha jAtinA naivedya lAvI prabhunA najIkanA bhAgamAM suMdara 2kebI ke thALamAM dharAvavAM A prakAranAM naivedya prabhu AgaLa dharI potAnI bhakti pradarzita karavI. A naivedya dharAvatI vakhate potAnI aMtaraMga lAgaNIo potAnA mana dvArA te mahAprabhu AgaLa nivedita karavI. hRdayanA UMDANamAMthI nIkaLatI potAnI Urmio sarala AzayathI jaNAvavI prabhu ! Apa to kSudhA, tRSA AdithI rahita cho. A vastuo kAMI Apane khavarAvavAne mATe Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naivedhapUjA [ 107 ] meM ApanI AgaLa nathI dharI. tema A vastuo Apane dekhADavAnA AzayathI meM ApanI AgaLa dharI nathI. nAtha ! Apa to sarvajJa cho. sarvabhAvane, vastunA guNadoSane ke svabhAvane jANanAra cho. A naivedya dharAvavAnA bahAnA nIce kevaLa huM mArI lAgaNI ApanI AgaLa nivedita karuM chuM. dayALu prabhu! A je vastuo meM ApanI samakSa dharI che te ane tevI bIjI aneka vastuo meM anekavAra khAdhI che. A zarIra ane bIjA aneka bhavamAM dhAraNa karelA aneka zarIro dvArA anekavAra aneka vastuono upabhoga thayo che, karyo che paNa tethI A mananI tRpti koI divasa thaI nathI. mATe have to kRpA karo. amane sambuddhi Apo. yogya mArga batAvo ane amAruM nirAhArI pada-aNahArIpaNuM zarIra vinAnI sthiti prApta karAvo. A AhAra zarIranuM poSaNa karanAra che, te sivAya zarIra TakI zakatuM nathI amane je sadAnuM priya che te ame ApanI sevAmAM hAjara karIe chIe. te Apa grahaNa karo. kahevAno Azaya evo che ke, zarIranuM poSaNa to prArabdha dvArA amane maLI rahe che te mATe amArI icchA ke mAgaNI nathI, paNa amane svarUpanI prApti thaI Ave ane chevaTe amAruM je nirAhArI pada zuddha AtmasvarUpa temAM ame lIna thaIe tevuM baLa Apo. he nAtha ! A bhojana to zarIranuM poSaNa karanAra che. ame kAMI zarIra nathI. ame je svarUpe chIe te svarUpe sthira thaIe temAM vikSepa na Ave, te svarUpe kAyama banyAM rahIe, amAruM te bhAna koI divasa na bhUlAya, tevI sthitine mATe je je sadvicAronuM, vizuddha bhAvanAnuM ane uttama jJAnanuM poSaNa joie, te te poSaNa amane maLe, tevI sthitine mATe ame lAyaka thaIe tevuM alaukika baLa amArAmAM pragaTa thAo. e ja amArI ApanI pAse namra prArthanA che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ __ _ _ _ _ _ * * _ _ _ __ [ 108 ] gRhastha dharma A bhAvanApUrvaka sAtamI naivedyapUjA pUrNa karI AThamI phaLapUjA karavI. (phaLapUja 8. ). phaLapUjA karatI vakhate nALiyera, panasa, AmaLAM, bIjorAM, bIra, nAraMgI, lIMbu, sopArI, AmraphaLa ityAdi uttama phaLo prabhunI pAse mUkI potAnI aMtaragata bhAvanA pragaTa karavI. phaLa che. phaLa mUkI phaLanI IcchA karuM chuM eTale A duniyAmAM paribhramaNa ane prayatno karatAM Aja sudhImAM mane karelA kArya ke prayatnane cheDe je phaLo maLyA che te badhAM nIrasa che. viyogazIla che. saMtApa karanAra che. azAMti utpanna karanArA che. asaMtoSavALA che. nirAzA utpanna karanArA che. ekAMtika ke AtyaMtika sukha temAMthI koI vakhata maLyuM nathI ane maLavAnI AzA paNa nathI. A kAraNathI te laukika phaLane sUcavanAra A phaLa ApanI AgaLa dharAvyuM che, meM mUkayuM che. te mUkIne huM Apane ema sUcavuM chuM ke AvA alaukika phaLa mArA mana, vacana, zarIranA zubhAzubha prayatnathI mane anekavAra maLyA che. tenI mane icchA nathI tethI to UlaTo huM herAna thayo chuM, mArA svarUpanuM bhAna bhUlI gayo chuM. A phaLothI to UlaTuM AvaraNa ghATuM majabUta thayuM che. huM te phaLono tyAga karuM chuM, ane ApanI pAse e yAcanA karuM chuM ke mane evuM te phaLa Apo agara tevo mArga batAvo athavA mArA hRdayamAM evI vizuddhi utpana karo ke janma, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi vinAnI zuddha AtmasvarUpanI prAptirUpa phaLanI prApti thAya. je phaLa maLyA pachI bIjA phaLanI pharI koI paNa divasa IcchA utpanna na thAya. je phaLano AnaMda akhaMDitapaNe rahyA kare. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ __ _ _ _ __ _ _ phaLapUjA [ 109 ] A pramANe aSTaprakArI pUjA, dravya tathA bhAvapUrvaka karavI. dravyapUjA A zarIra dvArA snAna, caMdana, puSpa, dhUpa, dIpaka, akSata, naivedya ane phaLa mUkavA pramukhathI karavI. bhAvapUjA, A upara batAvyA pramANe potAnA mananI vizuddhi vicAravAnI bhAvanA-lAgaNI ane jAgRtipUrvaka karavI. jema potAno bhAva ullAsa pAme, potAnuM sAdhya lakSamAM rahe, potAnuM lakSa na bhUlAya ane potAnA lakSarUpa sAdhyane ja poSaNa maLe tema akhaMDa upayoganI jAgRtipUrvaka A aSTakArI pUjA karavI. pUjA pUrNa thayA bAda pUrve kahI AvyA chIe te vidhie caityavaMdana prabhu guNanI stuti karavI. derAsarajImAMthI nIkaLI ghara tarapha javAnA prasaMge derAsajInA mULa pravezadvAra pAse AvI traNa vAra Avassahi kahevI eTale pahelAM derAsarajImAM praveza karavAnA vakhate je gRhavyApArAdino niSedha karavA, te saMbaMdhamAM kAMI paNa na bolavA karavA ke vicAra na karavArUpa pratijJA karI hatI tenI have samApti karavI ane avazyanA vyavahArika kArya prasaMge have te pratijJAmAMthI mukta thAuM chuM, tema manathI yAda karI pachI derAsarajImAMthI bahAra nIkaLavuM. bhAvapUjA saMbaMdhe zrImAna yazovijayajI upAdhyAyajInA vicAro pUjA vidhimAMhI bhAvIIjI aMtaraMga jeha bhAva; te savI tuja AgaLa kahuMjI, sAheba saraLa svabhAva suhaMkara avadhAro prabhu pAsa. su. 1. dAtaNa karatAM bhAvIijI, prabhu guNajaLa mukha zuddhi, ula utArI pramattatAjI, ho muja nirmala buddhi. suhaMkara avadhAro prabhu pAsa. su. 2. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] gRhastha dharma yatanAI snAna karIjI, kADho mayala mithyAta. aMguche aMga zoSavIjI, jANuM chuvo avadata. su. a. 3. kSIrodakanAM dhotIyAMjI, ciMtavuM citta saMtoSa; aSTa karama saMvara bhalojI, AThapaDo mukhakoza. su. 4. orasIo ekAgratAjI, kesara bhagati kallola; zraddhAcaMdana ciMtavyuMjI, dhyAna ghola raMgarola. su. 5. bhAviho ANA bhalojI, tilakataNo teha bhAva, je niramAlI utArIijI, te utAryA vibhAva - su. 6. je AbharaNa utArIijI, te to citta upAdhi. pakhAla karatAM ciMtavejI, niramala citta samAdhi su. 7. aMgaluNAM be dharmanAMjI, Atma svabhAva te aMga; je AbharaNa paherAvIijI, te svabhAva nijacaMga su. je navavADI vizuddhatAjI, te pUjana nava aMga, paMcAcAra vizuddhatAjI, teha phUla paMca raMga. su. 9. dIvo karatAM ciMtavojI, jJAna dIpaka sukha khAsa. naya ciMtA dhRtapurIIjI, tattva pAtra suvilAsa, su. 10. dhUpa rUpa itikAryatAjI, kRSNA guru tenu yoga. zuddha vAsanA mahamahejI, te to anubhava yoga. su. 11. mada thAnaka aDa chAMDavAjI, teha aSTa maMgalika, je naivedya nivedaIjI, te mana nizcala Teka su. 12. lavaNa utArI bhAviIjI, kRtrima dharmano tyAga. maMgala dIvo atI bhalojI, zuddha dharama parabhAga. su. 13. gIta nRtya vAjiMtranojI, nAda anAhata sAra. samaratI ramaNI je kare che, te sAco thelthakAra su. 14. bhAvapUjA ema sAcavIjI, satya vajAvo re ghaMTa. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvapUjA saMbaMdhe zrI yazovijayajI ma.sA.nA vicAro [ 111 ]. tribhuvana mAMhI te vistarejI, TALI karamano phaMda su. 15. INipare bhAvanA bhAvatAMjI, sAhiba sujasa prasana. janama saphaLa jaga tehanojI, tehapuruSa dhana dhana. su. 16. parama puruSa prabhu zAmaLAjI, mAno e muja seva. dUra karo bhava AmaLAjI, vAcaka jaza kahe deva. suhaMkara-avadhAro-prabhupAsa su. 17. (zrImAna yazovijayajInA karelA stavanano TUMkamAM) akSarArtha jeTalo bhAvArtha A pramANe che : pUjAnI vidhinI aMdara je aMtaraMga bhAva che tenI bhAvanA karavI te sarva he prabhu! sukhakArI ! sAheba! sarala svabhAve tArI AgaLa kahuM chuM. he prabhu pArzva ! te Apa avadhAro, sAMbhaLo, tenA tarapha Apa dhyAna Apo. matalaba ke mAruM kahevuM barobara che ke kema? te Apa avadhAro 1. gRhasthoe dAtaNa karatAM ema bhAvanA karavAnI che ke prabhunA guNarUpa jaLavaDe mukha zuddhi karavI ane pramAda dazA rUpa ulajIbhano mela-utArI nAkhavo ane tema karI prabhu AgaLa e prArthanA karavAnI che ke prabhu! tethI mArI buddhi nirmaLa thAo. 2. koI jIvajaMtune nukasAna na thAya te rUpa yatanA, e tanAvaDe snAna karIne mithyAtvarUpa melane kADhI nAMkho. ane pachI aMga luNuM je TuvAla ke rUmAla laI je zarIra snAna karavAthI bhInuM thayeluM che tene lUchI nAkhavuM ane tema karatAM ema mAnavuM ke huM kRtArtha thayo chuM. 3. snAna karyA pachI kSIra tathA pANInA jevAM ujjavaLa dhotiyAM athavA kSIrodaka jAtinA uttama-svaccha-nirmaLa dhotiyAM paheravAM. A Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __gRhastha dharma [ 112 ] dhotiyAM te manamAM saMtoSa sakhavA rUpa samajavA-paheravA. ane pachI mukhakoza, je moDhA upara nAsIkAthI moDhA paryata suMdara vastra bAMdhavAmAM Ave che te prabhu pUjA vakhate potAnI nAsIkA ke mukhano zvAsa azuddha zvAsozvAsa prabhu upara prabhu tarapha na jAya te mATe aThapaDo ATha paDavALo mukhakoza bAMdhavAmAM Ave che tene sthAne Ai kamane saMvaravA. saMvaravA eTale potAmAM ATha karma na Ave tevo uttama Atmaupayoga jAgRta karavo. te rUpa AThapaDo mukhakoza bAMdhavo. dhAraNa karavo. 4. - ekAgratA rU5 orasIyA upara bhaktinA kallola vAraMvAra phuraNAonA taraMgo ucca bhAvanAnAM AMdolano te rUpa kesara kADhIne te orasIyA upara mUkIne AtmazraddhA yA prabhu upara zraddhA, te zraddhArUpa caMdanathI kesara orasIyA upara ghasavuM. pachI dhyAnarUpa vividha raMgavALuM ghoLa-kesara caMdana mizrita drava, pravAhi ghaTa padArtha taiyAra karavo. 5. te kesara caMdana mizrita ghoLavaDe potAnA kapALa upara prabhunI AjJA mArA mastaka upara dhAraNa karuM chuM A bhAvanApUrvaka tilaka karavuM. pachI prabhunI mUrti AgaLa jaI AgalA divasanuM je puSpAdi caDeluM hoya tene nirmAlya kahe che te vibhAva AtmasvabhAvathI para hovAthI vibhAvarUpa nirmAlya utArI nAkhavA. potAmAM vibhAva dazAmAM AnaMda mAnavArUpa je nirmAlya rahela hoya te kADhI nAkhavAM. 6. tyAra pachI prabhunI pratimAjI upara je AbharaNo rahelAM che te AbharaNone ThekANe cittamAM rahelI upAdhi vividha prakAranA vikSepa pamADI herAna karanAra lAgaNIo ne utArI nAkhavI ane pachI prabhunA zarIra upara prakSAla karavo, pANIthI snAna karAvavuM, A snAna karAvatA ema vicAra karavo ke mArA manane huM nirmaLa-samAdhivALuM banAvuM chuM, Adhi, vyAdhi, upAdhithI mukta-rahita-karuM chuM. 7. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAna yazovijayajInA racelA stavanano bhAvArtha [ 113 ] pachI bhagavAnanA aMga upara be aMgANAM karI AbharaNa paherAvavA, A aMgaluNAM te be prakArano dharma che. gRhastha dharma tathA tyAgadharma. paheluM maMgaluNuM gRhastha dharma dvAdazatratarUpa, ane bIjuM aMgaluNuM te pAMca mahAvratarUpa tyAgadharma grahaNa karavArUpa che. A be aMgaluNAM aMga upara zarIra upara karavAM. AtmAno zuddha svabhAva te ja aMga che ane tenA upara be dharmarUpa aMgaluNAM pheravavA tathA potAno pavitra svabhAva-jJAna AnaMdarUpa AtmasvabhAva te rUpa AbharaNa e zuddhAtmArUpa aMga upara paherAvavAM. 8. pachI nava aMge pUjana karavuM ane paMcaraMgI puSpo caDAvavA. A nava aMge pUjana te vizuddha navavADo pALavI. navavADapUrvaka pavitra brahmacarya pALavuM te che, ane pAMca raMganA puSpo te jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra tapAcAra ane varyAcAra. A pAMca prakAranA AcAramAM potAnI zakti phoravavI. vizuddha pAMca AcAra pALavA te pAMca prakAranA puSpo prabhune caDAvavA barobara che. 9. pachI prabhunI AgaLa dIpaka karavo, A dIpaka karatAM ema vicAra karavo ke, tattvarUpa pAtranI aMdara vividha prakAranA nayanaapekSAnA ciMtana karavA rUpa ghI purIne, jJAnarUpa dIpaka pragaTa karavo. matalaba ke AtmA e ja tattvarUpa che. tene vividha prakAranA nayoe ciMtavavo. sAte naye AtmAnuM svarUpa judI judI rIte cAvI, evaMbhUtanayamAM sthiratA karavI ane A tattvarUpa pAtramAM nayanI vicAraNA karavA vaDe AtmajJAnarUpa dIpaka pragaTa karavo. 10. pachI kRSNAgaru nAmano maghamaghATa karato sugaMdhI dhUpa karavo. A kRSNAgaru te zarIra yoga. temAM zuddha vAsanA-lAgaNI ke bhAvanA te rUpa maghamaghATa karato sugaMdhavALo anubhava yogarUpa dhUpa karavo. 11. pachI aSTamaMgaLa AlekhIne prabhu AgaLa naivedya dharavuM. A Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] gRhastha dharma aSTamaMgaLa te madanA ATha sthAna-ATha prakArano mada-ahaMkAra je utpanna thAya che teno tyAga karavo. te aSTamaMgaLa samajavAM. ane mananI je nizcala Teka. mananA cokkasa vicAre uttama kAryamAM pravRtti karavA deDha karelA vicAro te rUpa naivedya prabhunI AgaLa dharavuM. 12. pachI lavaNa utArI maMgala dIvo karavo-utAravo. A lavaNa utAravuM eTale kRtrima-banAvaTI-mananI kalpanAthI upajAvI kADhelA dharmano tyAga karavo te che. ane mahAna uttama zuddhadharma te rUpa maMgala dIvo ghaNo sAro pragaTa karavo. 13. pachI gIta, nRtya ane vAjiMtra vagADavAM. A gIta ane vAjiMtra te vividha prakAranA anAhata nAda je mastakamAM thAya te samajavA sthira Asane besI sAMbhavImudrApUrvaka jamaNA kAnanI aMdara lakSa rAkhatAM je zabda saMbhaLAya che tene anAhata nAda kahe che, kAraNa ke anAhata eTale koInA vagADayA sivAya vAganAra nAda. te anAhata rIte vAge che, ane zamati samabhAvamAM prItirUpa strI, je nAce che, zamabhAvamAM je AnaMda thAya che te rUpanAda te sAco thairthaMkAra nAca che. 14. A pramANe bhAvapUjAne sAcavIne satyano ghaMTa vagADo he prabhu ! tuMja jagatamAM eka satya che. athavA pavitra AtmA-zuddhasvarUpaeja satya che. e satyane sUcavanAra ghaMTa vagADavo. ane te eTalA jorathI vagADavo ke teno nAda-zabda-pratidhvanI traNa bhuvanamAM vistAra pAme. athavA karmanA phaMda-karmanuM dhAMdhala TALIne athavA TALavArUpa satyano ghaMTa vagADavo ke jenA guNonI traNa bhuvananA lokone khabara paDe ke satya to duniyAmAM A ja che ke karmano nAza karavo ane AtmasvarUpa prApta karavuM. 15. A pramANe bhAvanA bhAvatAM uttama yazavAna sAhiba prabhu prasanna thAya. A pramANe pUjA karanAra manuSyano duniyAmAM janma thAya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasika pUjana [ 115 ] te paNa saphaLa che. ane te puruSane dhanya che ! dhanya che ! 16. he parama puruSa prabhu ! zAmaLA prArzvanAtha ! A mArI sevA mAnya karo. huM AvI rIte bhAvathI Atma prabhunI ApanI sevA karuM chuM. mAro bhavano AmaLo-vaLa-viSamatA dUra karo. he deva ! vAcakaupAdhyAya yazovijayajI A pramANe ApanI sevA kare che. vinaMtI kare che. sukhakara pArzvaprabhu ! mArI sevA avadhAro. itizrI bhAvapUjA viSaye zrImad upAdhyAya yazovijayajI kRta stavanaM samApta. mAnasika pUjana dareka manuSyoe niraMtara paramAtmAnuM pUjana karavuM joie. devapUjana karyA sivAya bhojana nahi karavuM. pUrve kahI AvyA tevI pUjA karavAnI sAmagrI na hoya temaNe mAnasika pUjA karavI. eTale koI jarUrI prasaMgane laI vakhata na hoya, athavA devamaMdiranI jogavAI na hoya. athavA devapUjananI sAmagrI na hoya, zarIra azakta hoya, athavA janma, maraNanuM sUtaka hoya, athavA zarIra zuddhi na hoya. ityAdi harakoI kAraNe pUrve kahelI devapUjA banI zake tema na hoya teoe A AgaLa batAvavAmAM Ave che tevI rIte mAnasika pUjA to avazya karavI. kema ke pUjana karyAthI samyaktva nirmala thAya che. mana vizuddhatAne pAme che. punyabaLa vadhe che. cittanI ekAgratA thAya che. ane jIvo dhyAna karavA lAyakanI yogyatA prApta karI zake che. vaLI A pUjana karavuM te ghaNuM ja saheluM che. A bALa, yuvAna, strI, vRddha, sadhavA ke vidhavA strI ityAdi sarva koIthI paNa banI zake tema che. chevaTanI sthitimAM AvelA rogIoazakto sUtAM sUtAM paNa ghaNI sahelAIthI A mAnasika pUjA karI zake che. tenI vidhi A pramANe che : Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharma - ~ ~ - 9 [116 ]. jyAre anukULatA hoya tyAre pAchalI rAtrIe ke prabhAte koI eka sthaLe zAMtapaNe pUrva ke uttaranA sanmukha padmAsana karIne athavA palAMThI vALIne besavuM. rogIe sUtAM sUtAM paNa A pUjA karavI. manamAMthI badhA halakA vicArone kADhI nAkhI. be cAra miniTa sudhI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM tyAra pachI jevI rIte niraMtara snAna karI zuddha thAo cho tema manathI snAna karI zuddha thavuM, tyAra pachI eka derAsaranI kalpanA karavI. temAM tame UbhA cho. sanmukha eka suMdara prabhunI mUrti rahelI che te tamArA manathI tame juo. je mUrti ke derAsara tamane vadhAre paricita haze te tamArA manamAM vaheluM dekhAva Apaze te prabhunI pratimAjI tame AMkho baMdha karI dhArI dhArIne dekho. teno bhAsa tamArA manamAM paDe tyAra pachI te pratimAjIne dUdhanuM havaNa karI, nirmaLa pANIthI snAna karAvo. pachI aMgaluNAthI aMga lUchI nAkhI, mAnasika kalpanAthI caMdana Adi sAmagrIthI nava aMge tilaka karo, zarIre caMdanano lepa karo, dhUpa ukhevo, dIpaka karo, puSpa caDAvo, sAthIo karo, naivedya dharAvo, phaLa mUko. A pramANe pUrve kahI AvyA chIe tevI uttama bhAvanA sAthe, utsAhita mAnasika lAgaNIopUrvaka aSTaprakArI pUjA karo. tyArabAda traNa khamAsamaNAM ApI, jo vaDatuM hoya to caityavaMdana, stavana vagere manathI bolo kaho. jevI rIte dravyapUjA karo cho tevI rIte manathI te paramAtmAnI pUjA karavI, tyArabAda jeTalI tamane sthiratA hoya te pramANe manathI, AMtaradRSTithI tamArA sanmukha manamAM dekhAtI te mahAprabhunI zAMta mUrti sanmukha eka daSTithI joyA karo. temAM eTalA badhA sthira thaI jAo ke tamArA deha zuddhAnuM bhAna teTalA vakhata mATe bhUlAI jAya, sAmenI mUrti paNa tamArA manamAMthI adRzya thaI jAya, te prabhunA zuddha svarUpa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasika pUjana [ 117 ] sAthe ekarasa thaI jAo, dhAtA, dhyAna ane dhyeya e traNano vilaya thaI eka dhyeyarUpa thaI rahevAya. AtmAmAM mana gaLI jaI tadAkAra thaI rahe. AvI rIte jo A mAnasika pUjA banI zake to bahAranI dravyapUjA karatAM paNa vizeSa lAbha meLavI zako. ' zarUAta niraMtara dhImAzathI thAya che, ekAda ke vadhAre divasa sudhI kadAca A pratimAjI manamAM sthira nahi thAya, paNa niraMtaranA abhyAsathI tema banI zakaze. ane AlaMbana dvArA mananI malinatAno nAza karI, citta ekAgra karI zakazo. mahAna AnaMda meLavI zakazo. paramAtmAnuM uttama dhyAna karavAnI yogyatA prApta thaze. dhIme dhIme karmano kSaya thatAM potAnA zuddha svarUpanuM bhAna AlaMbana dvArA thaze. A mAnasika pUjAmAM manane eka pachI eka ema aneka kArya karavAnA hovAthI mananI AkRtio vAraMvAra judA judA kAryomAM judI judI rIte badalAvavAnI hovAthI, caMcaLa manavALAonuM mana paNa bIjI caMcaLatA mUkI daIne rAjIkhuzIthI A navIna dekhAvo ke vicAromAM joDAze. eTale ekaMdara mananI caMcaLavatAvALAne paNa A mAnasika pUjA vizeSa upayogI thaI paDaze. ' ekAda AlaMbanamAM manane sthira thavAnI Teva paDyA pachI kadAca te AlaMbanamAM rasa na paDe to temaNe navIna tIrthasthaLo ke pahADo, vano ke je pote anubhavelAM joyelAM hoya tevo ekAda dekhAva potAnA manathI kalpIne manamAM khaDo karavo ane te sthaLe prabhunI pratimAjIne kalpIne tyAM beThA beThA pUjAdi karavAnuM cAlu rAkhavuM. zatruMjaya, giranAra, Abu, tAraMgA, sametazikharAdi tIrtha sthaLonA jemaNe darzana karyA hoya temaNe te sthaLonuM smaraNa karI, jANe te ja pahADa uparanA maMdiramAM prabhunI AgaLa pote Ubho che, ane prabhunI sevA-pUjA kare che. tevI mAnasika kalpanA karI tyAM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [ 118 ] gRhastha dharma paNa A pramANe dhyAnapUjana karavuM. sAkSAt prabhunI-jIvanamUrti - prabhunA svarUpanI kalpanA jo manathI thaI zake to tema karI temane vaMdana, namana, pUjana karavuM. athavA jemane potAnA guru upara vizeSa lAgaNI hoya temaNe te gurunI manathI kalpanA karI tenuM svarUpa manamAM khaDuM karavuM ane temane vaMdana, namana karavuM. game te prakAre paNa A pUjanano uddeza mananI ekAgratA, vizuddhi, vicAramaMtarano abhAva, uttama AlaMbanamAM manano laya ane vakhatano sadupayoga vagere karI saphaLa karavo. - A sarva potAnA bhalA mATe karavAnuM che. Ama ja karavuM, ane Ama na ja thAya, AvA baMdhanamAM tame baMdhAyA nathI, ane koI bAMdhI paNa zake nahi, je pUjanamAM tamAro utsAha vRddhi pAme ane mananirmaLa thAya te kAma karI AtmasvarUpa prApti mATe AgaLa vadhavuM e ja potAno uttama udeza rAkhavo ane te pAra pADavA prabaLa prayatna karavo. bhojana karavAnA prasaMge ghera AvI potAnA kuTuMbIjanonI sAthe besI zAMtithI bhojana karavuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojana-bhakSyA-bhakSyano viveka [ 119 ] 5 bhojana-bhakSyA-bhakSyano viveka bhojana traNa prakAranuM che : (1) rAkSasI (2) mAnuSI bhojana (3) deva bhojana peTa bharavuM, bhUkha bhAMgavI e to sarva jIvane sAdhAraNa vAta che chatAM bhojanamAM AvA vibhAgo pADavAmAM Ave che te potAnI sAttvika, rAjasIka ane tAmasika prakRtine laIne ja che. vastu ekanI eka hoya che topaNa potAnI prakRti ane pravRttinA pramANamAM tenA phaLano bheda paDe che. bhojanamAM paNa tema ja che. - ja rAkSasI bhojana hAtha, paga dhoyA vinA, krodhathI aMdha banI durvacana bolatAM dakSiNa dizAnA sanmukha besI bhojana karavuM te rAkSasI bhojana che. malina, gaMdhAtA, azucIvALA pradezomAM jo ughADe page pharavAmAM AvyuM hoya athavA hAthathI tevI kAMI levaDadevaDa ke le mUka karavAmAM AvI hoya to te halakA rajakaNo hAthe tathA page coMTavAno saMbhava rahe che. A halakA rajakaNo peTamAM javAthI tenI kharAba asara zarIra ane mana upara thAya che. athavA koI cepI rogAdikanA kSudra jaMtuo hAthe page lAgelA hoya ane tene dhoIne ke snAna karIne dUra karyA sivAya bhojana karavAmAM Ave ane kadAca te jherI ke cepI jaMtuonI asara zarIra upara thAya to tethI te te jAtanA roganA bhoga thaI paDavAno saMbhava moTe bhAge rahe che. A hetuthI tevA halakAM kharAba rajakaNonI ke cepI roga ke jaMtuonI asara potA upara na thAya tethI bacavA mATe snAna karavAnI ke hAtha paga dhovAnI bhojana karatI vakhate agatyatA jaNAvavAmAM AvI che. A siAya AmAM bIjo koI hetu jANavAmAM Avato nathI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] gRhastha dharma je vakhate potAne krodha utpanna thayo hoya, krodhathI hRdaya dhamadhama thatuM hoya, lohI tapI gayuM hoya ke pUrajozamAM uchaLatuM hoya te vakhate bhojana karavAthI lohI tathA snAyunI gati avyavasthita hovAthI zarIramAM eka prakAranuM viSama jhera utpanna thAya che. tethI khAdhelo khorAka viSarUpe pariName che. lohInI gati svAbhAvika thayAM sivAya khorAka pAcana thato nathI. AvA vakhate bhojana karavAthI vividha prakAranA rogo thavAno cokkasa saMbhava che. A uparathI ema samajavAnuM ke jyAre potAno krodha zAMta thaI jAya, lohI svAbhAvika gatimAM cAlatuM hoya, mana praphullita hoya tyAre ja bhojana karavA besavuM. temaja bhojana karatAM karatAM paNa koI jAtanAM koIne durvacano kahevA nahi. ekabIjAnA manane kheda ke kaleza thAya, krodha thaI Ave, lohI tapI Ave, tevAM vacano ke tevI vAto bhojana karatI vakhate bilakula kADhavI nahi, paNa AnaMdanI vAto karavI. ghaNI vakhate keTalIka ajJAna bAio ke keTalAka ajJAna bhAio jamatI vakhate aneka prakAranA vyavahAranA kaleza kaMkAsa ke kuthalInI vAto karI zAMta prakRtivALAnA manane paNa uzkerI mUke che. Ama karavAthI temanI taMdurastI upara ghaNI mAThI asara thAya che. gupta rIte tenA bhojanamAM ja viSa reDAya che. pAcanazakti maMda thAya che. zarIra avyavasthita thAya che, A prayoga vadhAre divasa cAlu rahe che to chevaTe te manuSya rogano bhoga thaI paDe che. ja ghaNA moTA lokomAM AvA bhojananA prasaMge AnaMdanI ke hasAhasavALI ramUjI vAto karavAmAM Ave che. ekabIjAnA mano praphullita rahe tevo prasaMga jANIjoIne lAvavAmAM Ave che. matalaba ke bhojana karatI vakhate kheda ke kaleza thAya tevA koI paNa prasaMgo jANIjoine lAvavA devAmAM AvatA nathI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava bhojana [ 121 ] bhojana karatI vakhate dakSiNa ke pazcima dizA tarapha mukha karI besavuM nahi paNa uttara ke pUrva sanmukha mukha rAkhI bhojana karavuM. A upara batAvyAthI viparIta rIte eTale hAtha paga dhoyA vinA, krodhathI dhamadhamatAM ane durvAkya bolatAM dakSiNa dizAmAM besI bhojana karavAmAM Ave to tene rAkSasI bhojana kahevAmAM Ave che. AvI rIte bhojana karavAmAM potAnA mana tathA zarIrane ja nukasAna thAya che. ane tema nahi karIne potAno ja bacAva karavAno che. mAnava bhojana zarIrane pavitra karI, sArA sthAne besI, nizcala Asane besI devagurunuM smaraNa karI pachI bhojana karavuM te mAnava bhojana kahevAya che. kharAba havAvALA sthAnomAM pote na gayela hoya tathA apavitra ke azuci padArthono sparza potAnA zarIrane na thayo hoya to hAtha paga dhoI pavitra thavuM, nahitara snAna karI zuddha thavuM, tyAra pachI bhojana karavuM. bhojana karavA mATe sArA ThekANe besavuM. azuci viSTAdi paDyAM hoya, jyAM loko pezAbAdi karatA hoya, mAkhI Adi jaMtuo jyAM baNabaNATa karI rahyAM hoya, jyAM aMdhAruM hoya, matalaba ke manane uga utpanna thAya tevAM sthAnoe jamavA na besavuM. paNa svaccha sthaLa hoya. prakAza hoya, khullI havA hoya ane manane ullAsa thAya tema hoya tevA sthAne bhojana karavA besavuM. nizcaLa besavuM, matalaba ke hAlatAM cAlatAM UbhA ke ubhaDaka page besI jamavuM nahi, paNa nizcaLa Asane zAMtapaNe besIne bhojana karavuM. koI viSama ke vipattinA prasaMganI vAta judI che paNa zAMtinA vakhatamAM to AvI rIte besIne bhojana karavuM. bhojana karavA besatA pahelAM ke besatI vakhate devagurunuM smaraNa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ]. gRhastha dharma karavuM. temanuM pavitra nAma levuM tyAra pachI jamavuM, devagurunuM nAma pavitra che. manane AnaMda ApanAra che. maMgalamaya che. zuddha mane smaraNa karI dareka kAryamAM teno kArya karavAthI vipattio dUra thAya che ane dareka pramANika kAryamAM teno vijaya thAya che. A pramANe pavitra zarIra karI ke hAtha paga dhoIne sArA sthaLe besI nizcaLa Asana rAkhI, devagurunuM smaraNa karI pachI bhojana karavuM. A manuSyapaNAne lAyaka hovAthI manuSya bhojana kahevAya che. uttama daivI bhojana - snAna karI, devanuM pUjana karI, potAnA pUjya guru, mAtA pitAdine namana karI, supAtramAM dAna ApI pachI bhojana karavuM te uttama bhojana kahevAya che. A daivI prakRtivALAnuM bhojana hovAthI tene daivI bhojana paNa kahe che. zarIra uparano mela Adi azuci dUra karavA mATe snAna karavuM, snAna karyAthI azuci dUra thAya che. mana prasanna rahe che. vaLI azucivALA dehathI deva pUjana thatuM nathI, eTale A snAna karavAnI sAthe tarata ja devanuM pUjana karavuM pUjanathI potAnI sAttvika vRttimAM vadhAro thAya che. punya prakRti vadhe che. mana zarIra Adi paNa ullAsamAM Ave che. azubha prakRti haThI jAya che. devapUjana pachI potAno pUjya varga ke jemaNe dehano janma ApI, vividha prakAre pAlana karI, yogya zikSaNa ApI vyavahAranA dareka kAryamAM sugamatA karI ApanAra parama upakArI mAtA pitAne namaskAra karavo. temanI AjJA mAnavI, potAthI bane teTalI yogya sugamatA ke sagavaDatA temanA kAryamAM ke jarUriyAtamAM karI ApavI. ityAdi prakAre temane namana karavuM. namanano artha page lAgavuM ane temanuM koI paNa kArya na karavuM, ke temanI AjJA na mAnavI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama daivI bhojana . [ 123 ] evo artha na karavo. paNa temanI dareka prakAre sevA bajAvavI. tyArabAda potAnA banne lokanA parama upakArI satya mArga batAvanAra jJAnanetra dAtA gurune namaskAra karavo. namaskAra karyA bAda koI paNa satpAtra, mahAtmA, tyAgI gurune yogya dAna ApavuM. gRhasthoe bane tyAM sudhI satpAtrane dAna ApyA pachI jamavuM. ahIM sapAtra kahevAthI anukaMpA buddhithI garIba, anAtha, nirAdhArane dAna ApavAnuM to dareka prasaMge cAlu hoya che je tethI bhojana karyA pahelAM supAtrane paNa dAna ApavuM ema jaNAvyuM che. tyAga Azrama gRhasthAzramane AdhAre rahelo che. tethI gRhasthoe tenuM sArI rIte poSaNa karavuM, tema karavAthI uttama guruo potAnuM jJAna dhyAna nirvidanapaNe AgaLa vadhArI zake che. ane teo taraphathI gRhasthone uttama prakArano bodha sahelAIthI maLI zake che. tyAra pachI bhojana karavuM. - A kahevAthI ema kahevAyuM ke, gRhasthoe snAna karI devapUjana karavuM. mAtA-pitA, guru Adine vaMdana karavuM, ane supAtramAM dAna karavuM. tyAra pachI uttama sthAne ane sthira Asane besI, zAMtapaNe AnaMdapUrvaka bhojana karavuM. A uttama bhojana che. AthI puNya prakRti vadhe che. pApa prakRti haThe che. zarIra nirogI rahe che. mana AnaMdita rahe che. AvI ja rIte koI paNa vyavahArika kAryamAM pravRtti karavAnI hoya te prasaMge AtmajAgRti banI rahe ane mananI vizuddhi thAya tevI pravRtti rAkhatA javuM. (bhojana jamatI vakhate pALavA yogya sUcanA) bhojana karatI vakhate ghaNI bolavAnI Teva na rAkhavI. bhojanamAM kAMI pheraphAra thayo hoya ke potAnI rucithI viruddha AsvAdavALuM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124 ] gRhastha dharma bhojana banyuM hoya te te vakhate zAMtapaNe bhojana karavuM. tyArabAda dhImAzathI mIThA zabda rAMdhanArane ke bhojana lAvanArane yogya sUcanA ApavI, ane pharI tevI bhUla na thAya te mATe sAvacetI rAkhavA sUcavavuM, paNa jamatI vakhate na kahevuM tema karavAthI krodha, kaSAya, kaleza vagere kadAca utpanna thAya to jameluM bhojana viSamaya thAya che. vaLI mIThA zabdothI je kArya ghaNI vakhata sahelAIthI siddha thAya che tevuM tapI javAthI ke kaleza karavAthI thatuM nathI. saMdhyA veLAe, grahaNa vakhate ane sagAMsaMbaMdhIonuM mRta kalevara jyAM sudhI gharamAM paDeluM hoya tyAM sudhI bhojana na karavuM. matalaba ke te vakhata vItyA pachI ane mRtaka bahAra laI gayA bAda bhojana karavuM. potAnA gharamAM dhana saMpatti sArI hoya to khAvAmAM kRpaNatA na karavI. matalaba ke anAja, ghI, phaLAdi halakAM saDI gayelAM, gaMdhAI ke bagaDI gayelAM hoya te khAvAnA upayogamAM na levAM. tema ja potAnA dhananI AvakanA pramANamAM bhojana kharca rAkhavuM. uttama khorAkathI zarIra baLavRddhi pAme che. zarIranI kAMti dedIpyamAna thAya che. dUdha viryane vRddhi pamADanAra che. ghIthI zarIra majabUta thavA sAthe kAMti vadhe che. mIThAzathI lohI vadhe che. anAjathI zarIra baLavAna thAya che. ajANye bhojana ke ajANyAM phaLo khAvAM nahi. dharmathI bhraSTa thayelA, bALa, strI, pazu, AdinI ghAta karanArA ane uttama AcArane lopanArAone ghera ke sAthe besI bhojana na karavuM. tema karavAthI lokamAM niMdA pAtra thavAya che ane tenA malina vicAra ke aNuonI asarathI niSpharatA ke nirdayatA potAmAM AvavAno saMbhava rahe che. madirA, mAMsa, AdinuM bhojana ke pAna kadI paNa na karavuM. te tAmasI khorAka che tethI manuSyamAM bhayaMkara krUratAno vadhAro thAya che. tema ja vadhAre vakhata chAza bahAra raheluM mAkhaNa tathA mahuDAM, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojana jamatI vakhate pALavA yogya sUcanA [ 125 ] madha, taddana kuNA phaLa ke pAMdaDAM, saDI gayela pAMdaDAM ke phaLa, kuthita anna vAsI rAdheluM anAja, kAcA dahIM, dUdha ke chAza sAthe kaThoLa, be divasa pachInuM dahIM, jIvonI utpattivALuM boLa athANuM. bhUmi kaMda vagere. tathA ghaNA tIkhA tamatamatA svAdo vagereno bane tyAM sudhI khAvAmAM upayoga na karavo. A rAjasika khorAka che tema ja aneka jaMtuothI mizrita che. tethI zarIramAM vividha prakAranA vikAro ke rogo - thavAno saMbhava che. ghauM, cokhA, ghI, sAkara, dUdha vagere sAttvika khorAka che. te lohIne niyamita gatimAM rAkhe che. malina vikArone haThAvanAra che. sAttvika vRttine uttejIta karanAra che. bhojananI zarUAta karatI vakhate prathama pANI na pIvuM tema ja jamyA pachI vadhAre pANI na pIvuM, bhojananI vacamAM pANI madhyamasara pIvuM. bhojananI zarUAtamAM pANI viSa samAna gaNAya che. aMtamAM paththara samAna gaNAya che. ane vacamAM pIdheluM pANI amRta samAna lekhAya che. rogI zarIravALAe A vAta para vizeSa dhyAna ApavuM. ajIrNa thatAM bhojanano ekAda vakhata ke divasa mATe tyAga karI devo, tethI ajIrNa maTI jAya che paNa pANI pUratI jarUriyAtanA pramANamAM pIvuM, tethI vadhArAnuM bhojana pAcana thaI jAya che. tema ja'prakRtine anukULa bhojana banatAM sudhI nityanA vakhatasara jamI levuM. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _gRhastha dharma gRhastha dhana kamAvavAno prayatna karavo gRhasthoe dhana upArjana karavA mATe prayatna karavo, paNa devanA upara AdhAra rAkhIne besI na rahevuM. kema ke prayatna karyA sivAya bhAgya paNa koI divasa phaLatuM nathI. bhAgyano nizcaya paNa prayatna dvArA ja thaI zake che. dhana upArjana karavAno vyavahAra nyAyapUrvaka thavo joIe. kRSikarma-khetIvADImAM jIvahiMsA thavAno prasaMga che tathApi je dezano moTo AdhAra khetIvADI upara hoya che te dezamAM te karma niMdanIya gaNAtuM nathI. thoDI buddhivALo paNa mahenatu varga A kRSi karmathI sukhe nirvAha calAvI zake che. khetIvADImAM pApa mAnI jo badhAe teno tyAga kare to kAM to maravAno prasaMga Ave ane kAM to tethI vadhAre pApavALI mAMsAhArAdi kAryamAM pravRtti karavI paDe. vyavahAramAM vividha prakAranA chaLa, prapaMco, ochuM devuM vadhAre levuM, vastuonAM bheLaseLa, jUThuM bolavuM, anya batAvI anya ApavuM, khoTA lekha, kuDA tola mApa vagere prapaMco vyApAramAM karavAM paDe tenAM karatAM to, aMgata jAta mahetanathI kharA parasevAvALI mahenatathI karAtI khetIvADI hajAra darajja sArI che. vaLI vividha prakAranA yaMtro, milo, pIlavAnA ke loDhavAnA saMcAo vageremAM je pApa karma thAya che tenA karatAM khetIvADImAM vadhAre pApa hovAno saMbhava nathI. jema khetIvADI AraMbha che tema seMkaDo paMkhI Adi, nAnAM prANIo, garIba, vAcako ItyAdine madada paNa khetImAMthI AvatA anAja Adi dvArA maLe che. matalaba ke je dezano AdhAra seMkaDe nevuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dhana kamAvavAno prayatna karavo [ 127 ] TakA jeTalo khetIvADInA upara che te dezamAM tIkSNa buddhivALA sudharela ane dayAnI lAgaNIvALA manuSyo khetInA dhaMdhAmAM joDAya to thoDI mahenate paNa sUkSma buddhi vaDe teo ghaNI sArI pedAza karI zake, te sAthe saMtoSavRttithI jIvana gujAratA dharma kAryo paNa nivRttinA vakhatamAM sArI rIte karI zake. vyApAra prasaMgamAM beThela mUlyathI vadhAre lAbha malyo hoya to saMtoSavRtti rAkhI te mAla vecI nAMkhavo. paNa adhika adhika lAbhanI IcchA rAkhI, na vecatAM koI prasaMge mULa dhanano paNa nAza thavA saMbhava che. lAbha vadhAre maLato hoya topaNa ciMtA ane upAdhI vinAnuM zAMtivALuM jIvana IcchanAra manuSyoe udhAre mAla na Apavo. tema ja ghareNAM ke jamIna pramukha rAkhyA sivAya vyAje paisA paNa na ApavA. tema karavAthI UlaTI hAthe karI upAdhi vahorI levA jevuM thAya che. kAkA TaLI bhatrIjA thavA jevuM thAya che ane ciMtA tathA ArtadhyAnane AmaMtraNa karavA jevuM bane che. buddhimAna manuSyoe rAjya vahIvaTa Adi kAryamAM paNa banatA prayatna bhAga levA cUkavuM nahi. rAjya sevAnI ane temAM paNa UMcA prakAranA hodA bhogavavA ke meLavavA prayatna karavAnI jarUra che. kAraNa ke tethI aneka manuSyone upakAra karI zakavA sAthe AjIvikA meLavAvI ApavAmAM madadagAra thavAya che. moTI vipattio rAjyanI madada vinA bhAMgI zakAtI nathI paropakArI kAryo hakumata vinA joie tevAM cokkasa thaI zakatAM nathI. dharmano uddhAra paNa rAjya dharma vinA thaI zakato nathI. rAjyanI madada vinA ekalA upadezathI lokone sanmArge caDAvI zakAtA nathI. lokonI daridratAno aMta rAjyanI madada vinA thaI zakato nathI. ajJAnatAno nAza karavAmAM rAjyanI hakumata ghaNI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha dharma [ 128 ] upayogI thaI paDe che. aneka prakAranA sudhArA karavA te hakumatanA aMge karavA sahelA thaI paDe che. bhAMgI paDelA hunara udyogo navI navI zodhakhoLo, ane dezanI AbAdI e sarva rAjyanA aMge ja dRDha thaI zake che. potAnI buddhinA pramANamAM yogyatAnusAra rAja prakaraNIya kAmamAM bhAga levA cUkavuM nahi, tenA kharA phAyadAo to tevA aNInA prasaMge ja upayogI thaI paDe che, athavA jaNAya che. paisApAtra, buddhimAna, hiMmatavAna ane sAhasika manuSyoe dezanA moTA moTA gaNAtA vyApAramAM joDAvuM joIe. buddhi, paiso. ane sAhasa e lakSmIne AvavAnAM dvAra che. je manuSyamAM je jAtanI zaktio khIlelI hoya che te manuSyane te te jAtanA vyApAra, hunara, udyoga, nokarI vagere karavAnI icchA thAya che ane tenI icchAne vizeSa poSaNa maLe tevI madada ApI te te kAmamAM te mANasane yojavAmAM Ave to avazya te manuSya te te kAmamAM vijaya meLavyA sivAya rahe ja nahi, te sivAya icchA viruddha koI kAmamAM tene yojavAmAM Ave to jarUra temAM te nirAza thavAno ja. thoDI milakata dharAvanAra paNa aneka manuSyo sAthe joDAIne kaMpanI bhAgIdAra tarIke teo potAnA bhAgyanI ajamAyaza kare to teo moTA moTA sAhasa karavAne paNa samartha thaI zake. paisAdAronI harIphAImAM paNa utarI zake ane potAnA dezano bhAMgI gayela vyApAra paNa khIlavI dezano udaya karavA sAthe potAno tathA potAnA Azritono uddhAra karI zake. : : Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdhyA vakhatanI gRhasthanI kriyA ---- -- (9)saMdhyA vakhatanI gRhasthanI kriyA divasano AThamo bhAga bAkI rahe te vakhate gRhasthoe bhojana karI levuM, rAtrie buddhimAnoe bhojana na karavuM rAtre bhojana karatAM comAsAnA vakhatamAM ghaNAM evA jhINAM jaMtuo thAya che te uDI uDIne bhANAmAM paDe che. te jIvono nAza to thAya che, sAthe temAM koI jherI jaMtu bhojanamAM AvI jAya to zarIrane paNa moTuM nukasAna thAya che. kIDI bhojanamAM AvI jAya to buddhino nAza thAya che. jUthI jaLodara thAya che. karoLiyAnI lALathI koDha thAya che. khaDamAkaDI jevuM prANI zarIra para mUtarI jatAM dAjhayAnI mAphaka phollA utpanna karI manuSyone trAsa pokArAve che to pachI bhojanamAM rAtre te uDatAM prANInA mUtrano bhAga AvI jAya to bhayaMkara dAha ke peTamAM roga thAya temAM Azcarya zuM che? A bannethI bacavA mATe rAtrie na jamavuM paNa divase jamavuM te vadhAre DahApaNa bhareluM che. vaLI vaheluM bhojana karyuM hoya to rAtrIe prabhunI prArthanA ke dharmadhyAnAdimAM besatA vadhAre ALasa ke pramAda thato nathI. UMgha ochI Ave che. kAraNa ke khAdhelo khorAka be, traNa kalAka javA pachI pAcana thaI jAya che. sAMje jamavAnI jarUra paDe to ghaNo sAdo jaladI pAcana thAya tevo ane thoDo AhAra jamavo te vadhAre yogya che. ghaNo AhAra jamavAthI nidrA tathA ALasa vadhe che. ajIryAdi thatAM rogonI vRddhi thAya che. thoDA pANIthI hAtha paga ane moDhuM dhoIne sAMje dhUpa ane dIpavaDe vitarAga devanI pUjA gRhasthoe karavI ane te pUjA vakhate pUrve kahI AvyA tevI bhAvanA prabaLa lAgaNI sAthe bhAvavI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] gRhastha dharma tyAra pachI pratikramaNa karavuM. kema ke kriyA sahita jJAna mokSanuM sAdhaka che. ekaluM jJAna ke ekalI kriyA phaLa ApatI nathI paNa bannenI sAthe jarUra che. jJAnathI pote je jANyuM che kriyA dvArA te pramANe vartana karavAnuM che. te vartanamAM jyAM jyAM bhUlo thaI hoya, vismaraNa thayuM hoya athavA tevA viSama prasaMgo AvI paDatA dhIraja na rahI hoya, tene laI lIdhela niyamamAM, karela pratijJAmAM jyAM jyAM dUSaNa lAgyuM hoya te te yAda karI, tene mATe pazcAtApa karI, mAphI mAMgI, prAyazcita laI karelI bhUlane sudhArI levI, chidra paDyuM hoya tyAM thIMgaDuM-DagaLI, ApI chidra baMdha karI vratane majabUta banAvavAM, karelI pratijJAne dRDha karavI ane uttama vartana pAchuM cAlu rAkhavuM. A hetu pratikramaNano che ane te pUrve batAvI AvyA chIe te pramANe pratikramaNa karavuM. dharmathI ja sarva kAryo siddha thAya che. ema jANI niraMtara dharmane ja hRdayamAM rAkhanAra manuSyoe vyAvahArika prapaMcomAM gUMthAIne dharmanI veLAnuM ullaMghana na karavuM. arthAt je kriyA je je kALe karavAnI kahI che te te kALe te te kriyA AdarapUrvaka karavI. vyAvahAranA prapaMcamAM, ALasa ane vAtonA taDAkAmAM cAlu kriyAno vakhata oLaMgI javo te, te kriyA pratye anAdara sUcave che ane vyAvahAranA prasaMgo karatAM tenI kiMmata ghaNI halakI-ochI TAMkavAmAM Ave che, ema sUcanA karAya che. chatAM viSama prasaMgo mATe apavAda hoya che paNa te apavAdano upayoga potAnI ALasa ane bedarakArI mATe karavAno nathI. paNa koI tenAthI vadhAre agatyanA ke agavaDatAvALAM kAraNe te apavAda mukhya karI vartavAmAM Ave to harakata nathI. pratikramaNa karyA bAda guru, plAna, tapasvI AdinI bhakti karIne vakhata hoya to (maMdira baMdha na thayela hoya athavA mahotsavadino prasaMga hoya to) paramAtmAnAM darzana karI pachI ghera javuM. na Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - saMdhyA vakhatanI gRhasthanI kriyA [ 131 ) vyAvahArika prasaMgonI tathA jarUriyAtanA kAryonI tapAsa karI, nokara cAkaranI hAjarI laI, hisAba vagere tapAsI, karavA yogya kAryonI Azritone bhalAmaNa karI, pachI rAtrIe potAnA kuTuMbavargane bolAvI dharma tathA vyavahAranA kArya saMbaMdhI tapAsa karavI. Aje koNe potAne soMpelA kAryamAM pramAda karyo che? gharamAM koI kaleza thayo che? koInAM mana ekabIjA para nArAja thayAM che? thayAM che to zA kAraNathI? ItyAdi tapAsa karI teno pakSapAtapaNe tarata nikAla karI nAkhavo, nahitara kalezanA taNakhAkho kALAMtare bhayaMkara AganuM svarUpa pakaDe che. jenA pariNAme muMbano prema, ekabIjAnI vAtsalyatA; ekabIjAne madada karavAnI rUDhI, ekabIjAnI maryAdA sAcavavAnI rIta ityAdi sarva nAza pAme che, badhAM judAM thaI chinnabhinna thaI jAya che. Abarune dhakko lAge che ane nirbaLa tathA madada vinAnA nirmAlya lAcAra, thayelAno sarva koI parAbhava kare che. A viSama vipattimAMthI bacavA mATe gharanA AgevAne bahu kALajI rAkhavI. vaLI adharmane raste cAlanAra tathA dharma tarapha pravRti nahi karanArane paNa satya samajAvI, bhAvI duHkhamaya pariNAma anyanA daSTAMtothI batAvI, dharma tarapha pravRtti karAvavI. kuTuMbonuM poSaNa, rakSaNa ane sanmArga gamana, ityAdi mATe gharanA AgevAnone mAthe moTI javAbadArI rahelI che. tenuM smaraNa rAkhI kuTuMbane sanmArge calAvavAmAM jarApaNa bedarakArI na rAkhavI. ekAda vakhata kharAba raste gamana karanAra mANasane pharIthI ThekANe lAvatA ghaNI mahenata paDe che. mATe zarUAtathI ja kALajI rAkhI kuTuMbane sArA dharmiSTha (dharmaghelAM nahi) mANasonA sahavAsamAM rAkhavAM, kharAba sobatathI aTakAvavA, dharma zravaNa karavA mokalavA ane pote dhArmika pustako vAMcI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] saMbhaLAvavAM dhArmika kathAo kahI batAvI ane anubhavanI vAta karI zikhAmaNo ApI, teo sarva pavitra jiMdagI gujAre tevo prayatna karavo. gRhastha dharma 1 rAtrie sUtAM pahelAM hAtha paga dhoi paMca parameSThi maMtranuM smaraNa karavuM. arihaMtanuM, siddhaparamAtmAnuM, pavitra sAdhuonuM ane dharmanuM zaraNa aMgIkAra karavuM te te zaraNa karatI vakhate te te mahAna vyakita ane zaktino uccatama Adarza potAnAM AMtaracakSu sAme khaDo karI, temanA zaraNe, teonI pavitra chAyA nIce potAnA jIvanane mUkavuM. eo mArA hRdayamAM pavitratAne prero, durguNone bahAra kADho, satya samajAvo, satyanA mArgamAM calAvo ane viSama prasaMge mAro sarva vAte bacAva karo, A uddeza te mahAna pavitrAtmAonuM zaraNa grahaNa karavAnuM che. tyAra pachI gRhasthAzramamAM paNa pavitra zIyaLa pALanAra sudarzana Adi pavitra jIvAtmAonI anumodanA karavI, zrImAna sphulibhadrAdi mahAtmAo jeo pavitra jIvana gujAranArA che, viSama prasaMgamAM paNa deDha brahmacarya pALanArA che, temanA jIvananA nirmaLa Adarzo potAnA netra AgaLa khaDA karI, apUrva lAgaNI sAthe namana karavuM ane potAmAM tevI dRDhatA kema Ave teno vicAra karavo. brahmacarya pALavAnI potAnI adRDhatAne joI potAthI adhika dRDhatAvALAnI anumodanA karavI. kharekhara potAnuM satya svarUpa pragaTa karavAmAM vighnarUpa viSayonI vAsanA ja che, te jo zAMta thAya to mokSa jarApaNa dUra nathI. A pramANe vicAro karI nidrAvaza thavuM. dharmanA parva divasomAM koI paNa vakhata maithuna sevavuM nahi tathA bane teTalo viSayavAsanA upara manano kAbU rAkhavo. ghaNA vakhata sadhI UMghavuM nahi vadhAremAM vadhAre cha kalA nidrA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdhyA vakhatanI gRhasthanI kriyA [ 133 ] manuSyo mATe pUratI che. vadhAre nidrA dharma, artha ane sukhano nAza kare che. jene alpa AhAra, alpa nidrA, alpa AraMbha, alpa parigraha ane alpa kaSAya hoya to tenAe hakApavAna alpa bhavabhramaNa karanAra jANavo. * * - niMdrA, AhAra, bhaya, sneha, kAma, kaleza, krodha e jeTalA vadhArIe teTalA vadhe che ane ghaTADIe teTalA ghaTe che. sUtI vakhate bALa brahmacArI nemanAtha prabhunuM smaraNa karanAra kharAba svapnothI parAbhava-pIDA-pAmato nathI. pArzvanAtha prabhunuM smaraNa karI niMdrA karanArane kharAba svapna AvatuM nathI ane zrImAna caMdraprabhunuM smaraNa karI niMdrA karanArane sukhe nidrA Ave che. zAMti karanAra zrImAna zAMtinAtha prabhunuM smaraNa karanArane corAdithI bhaya lAgato nathI. A pramANe zrAvakadharmamAM gRhasthonuM divasanuM kartavya kahevAyuM. have gRhasthAzramamAM kAyama mATe upayogI keTalIka bAbatonI sUcanAo karavAmAM Ave che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] ------------- * putrAhikane zikhAmaNa bhojana karyA bAda be ghaDI lagabhaga zAMti levI A zAMtino vakhata potAnA putrAdi kuTuMba vargane sArI zikhAmaNo ApI saguNI banAvavAnA prayatnamAM vyatita karavo. ghara ke kuTuMbamAM AgevAna gaNAtA puruSo ke strIonI pharaja che ke pote saguNI-sadAcArI thavuM ane tenI chApa kuTuMbanA mANaso upara pADavI. jo gharano AgevAna mANasa sadgaNI nathI hoto to te viruddha mArge vartana karanAra kuTuMbane sudhArI zakato nathI. eTaluM ja nahi paNa tenA AcaraNo joine gharanA mANaso tenuM anukaraNa kare che ane tema thatAM pote tathA potAnA AzrayataLe vasanAra kuTuMbanA te durgatinA mArgamAM haDasele che. mATe ghara ke kuTuMbanA AgevAna mANasoe pote sadAcArI thavuM ane kuTuMbanA mANasone tevA banAvavA mATe prayatna karavo. bhAIo! dhanavAna thavuM te daiva(pUrvakama)ne Adhina che. prayatnanI pUrNa jarUra che chatAM jyAre badhA prayatno niSphaLa nIvaDe che, athavA viparita thAya che, vastu maLavA chatAM rUpAMtare nAza pAme che ane ema sarva rIte niSphaLa nIvaDe che. tyAre samajAya che ke dhanAdi saMpattinI prAptimAM pUrva karmano hAtha che. AvA prasaMge paNa saguNa meLavavAsaguNI thavuM te to potAne Adhina che. e vAta cokkasa dhyAnamAM rAkhavI. jema jema satya tattva samajavAmAM prayatna karAya che. tema tema sadguNo AtmA tarapha AkarSAya che. saguNa meLavavA mATe pUrNa prayatnanI jarUra che ane A prayatnamAM prayatnanA pramANamAM manuSyo vijayI nivaDe che. kAraNa AtmA svabhAvathI ja pUrNa che satya e ja Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrAdikane zikhAmaNa [ 135 ] tenuM svarUpa che. trAMbAnA vAsaNa para caDhelA kATane jo prayatnathI dUra karI tenuM kharuM svarUpa pragaTa karI zakAya che to pachI AtmA para caDhelA upAdhirUpa maLane kema prayatnathI dUra karI na zakAya? guNothI ja manuSyo uttamatAne pAme che, zAstramAM ane pratyakSa evA aneka dAkhalAo che ke nIca kuLa ke vaMzamAM utpatti thayela manuSyane potAnA guNo vaDe uttamatAne athavA jagatamAM pUjyatAne prApta thayelA che. kamaLa kAdavavALA pANImAMthI utpanna thAya che chatAM temAM suMdaratA ane sugaMdhatA athavA komaLatA hovAthI devonA paNa mastaka para te caDhe che, tyAre teja kamaLane utpanna karanAra kAdava pagathI kacarAya che. loko paNa mahAvIra, rAma, kRSNa AdinA prAtaHkALamAM nAmonuM smaraNa kare che, paNa siddhArtha, dazaratha ke vAsudeva ItyAdine koI saMbhAratuM nathI, AnuM kAraNa duniyAmAM sadgaNIonI ja kiMmata che. AvA uttama puruSone utpanna thavAnI koI khANa nathI athavA evuM koI kuLa nathI ke temAM ja sarva uttama puruSo pAke che ke utpanna thAya che. paNa svAbhAvika rIte potAnA saguNo vaDe manuSyo jagatane namana karavA ke mAnya karavA yogya thAya che. mahAtmA harikezI nAmanA eka pavitra sAdhu puruSa pahelAM thaI gayA hatA. A mahAtmA caMDALanA kuLamAM utpanna thayelA hatA. teo potAnI bAlyAvasthAmAM ghaNA ja tophAnI hatA. eka divasa caMDALonI ujANI hatI, temAM vizeSa tophAna karanAra harikezIne te samudAyamAMthI bAtala karavAmAM Avyo e prasaMge eka sarpa tyAMthI nIkaLyo, A jherI jAnavara bIjAnA prANa lenAra che ema kahI caMDALoe te sApane mArI nAMkhyo. thoDIvAra pachI eka moTuM aLasIyuM nIkaLyuM tene dekhI te lokoe kahyuM ke A jherI jAnavara nathI, mATe tene javA do, tene jIvatuM mUkI dIdhuM. A bane prasaMgo bhojananA vADAnI bahAra UbhelA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] gRhastha dharma harikezIe dIThA ane sAthe potAnA mitro ujANInuM bhojana AnaMdathI karI rahyA hatA te paNa joyuM. A sarva joI tene vicAra Avyo ke sApa jherI hato, bIjAne nukasAna karanAra hato tethI te potAnA doSathI marAyo. aLasIyuM nirdoSa hatuM te chUTI gayuM, jIvatuM rahyuM. tema huM paNa kaleza karanAra, bIjAne mAranAra, aparAdhI hovAthI ja jJAtinI paMktimAMthI bahAra thayo chuM. mArA mitro guNavAna che, kalezI nathI, . tethI AnaMdamAM prIti bhojana kare che. tyAre zuM duniyAmAM sarvajIvo potAnA ja guNa avaguNathI mAnApamAnane ke-sukhaduHkhane pAme che ? hA ! pratyakSa ema ja jaNAya che e nizcaya tene eTalo badho dRDha thayo ke tarata ja teNe te pramANe vartana karavAnI pratijJA karI, vicAranI vizuddhi ane mananI ekAgratAne lIdhe tene pUrvajanmanuM jJAna smaraNamAM AvyuM, te ja divasathI te eka tyAgI jaina mahAtmA thayA. AgaLa jatAM te potAnA prabaLa prayatne aneka devone paNa pUjanIka thayA. teonI AtmazraddhA, hRdayanI vizuddhi; mananI ekAgratA, upayoganI tIvratA, svarUpa sthiratA ane paropakAra parAyaNatA eTalI badhI uttama hatI ke pote je vanamAM rahI dhyAna karatA hatA te vanano adhiSThAtA yakSa teono pUrNa bhakta thayo. eTaluM ja nahi paNa potAnA mojazokhanA sAdhanone eka bAju rahevA daI niraMtara teonI sevAmAM ja te hAjara raheto hato. teNe vividha rUpe muninA upadezathI aneka jIvone tAravAmAM madada karI muninA guNothI aneka jIvone mAhitagAra karI guNAnurAgatA pragaTa karI, guNanI adhikatAM che jAti ke kuLanI nahi; e vAta te mahAtmAnI sevA karI teNe duniyAmAM prasiddha karI. * AvA aneka dRSTAMtothI A vAta siddha thAya che ke kuLanI ke jAtinI moTAI karatAM guNanI moTAI ja duniyAmAM adhika che. atyAre paNa jAti ke kuLamAM halakA chatAM guNamAM adhika moTA hovAthI aneka 7 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivigha sadguNo [ 137 ] hoddA ane padavIo upara amala calAvatA mANaso najare paDe che. kuTuMbanA AgevAnoe potAnA Azritone adhikatA pragaTa karavA utsAhita karavA. vividha sadguNo gharanA vaDIla puruSe potAnA Azrita manuSyavargane potAnI pAse bolAvI lAgaNIpUrvaka zikhAmaNa ApavI ke bhAIo ! sattvAdi saMpUrNa guNavAn manuSya jema rAjyane yogya thAya che tema vividha prakAranA guNavALA manuSya Atmadharmane lAyaka thAya che. dharma e AtmAno svabhAva che. mananI malinatA e AvaraNa sarakhI che. sUryanI ADethI vAdaLo dUra thatAM sUryano prakAza pRthvItaLa para paDe che tema karma AvaraNo dUra thatAM, athavA mananI malinatA dUra thatAM AtmAno prakAza bahAra Ave che. mananI malinatA dUra karavA kaho ke AtmaprakAza bahAra lAvavA kaho paNa uttama sadguNo khIlavavAnI jarUra che. manane sadguNothI vAsita karatAM malinatA dUra thAya che. zarUAtamAM azubha dUra karavAnI ghaNI jarUra che. zubhamAM-zubha sadguNonI adhikatAmAM evo svabhAva rahelo che ke te azubhane haThAvI de che ane pachI nirmaLa Atma svabhAvanA jJAnanI madadathI te zubha paNa khasI jaI sphaTikanI te mAphaka bAkI zuddha svarUpa prakAzI rahe che. gaMbhIratA chokarAo ! gaMbhIratA eTale mana moTuM rAkhavuM, uchAMchaLI buddhi na rAkhavI. pRthvI vizALa che. anaMtajaMtuothI bharapura che. jIvo karmAdhina che. karmodayane laI jIvo na karavAnA kartavyo anicchAe paNa kare che jIvonI AvI viSama athavA viparIta pravRttine dekhIne Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **, [ 138 ] -- - - - - - - - -- - - - - - -- kAMi paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI. tevI pravRttivALA manuSyane joI potAnI gaMbhIratAno tyAga na karavo. teonI gupta vAto yA AcaraNo ughADA na pADavAM. potAthI banI zake to teone sanmArge doravavA bIjA pAse sudharAvavA prayatna karavo.paNa tucchabuddhi rAkhI potAnI viruddha thatAM tenA khAnagI kartavyo udhADAM na pADavAM. ekanI vAto sAMbhaLI bIjA AgaLa kahevI ane bIjAnI vAto sAMbhaLI pahelA AgaLa kahI ApasamAM bannene laDAI na mAravA. paNa je kAMI ekabIjAnI viruddhanuM sAMbhaLo te sarva gaMbhIratAthI hRdayamAM rAkhI mUko. athavA te upara lakSa na Apo. te vAtothI koIne paNa nukasAna pahoMce tevuM hoya to mauna dhArI raho. - duniyA prapaMcathI bharelI che. vyavahAra ane rAjya khaTapaTo hadapAranA guMcavADAthI bharapUra hoya che. A prapaMca jALamAM eka bIjAo ekabIjAnA chidro zodhatA ja hoya che. tevA prasaMge gaMbhIratA na jALavanAra mANasa moTuM nukasAna karI bese che. tema thatAM gaMbhIratAnA sthaLe gaMbhIratA upayogI che. je kartavyathI hajAro manuSyone nukasAna thatuM hoya ke saMhAra thavAno prasaMga prApta thato hoya tevA prasaMgamAM mauna dhAraNa karavuM ke gaMbhIratA rAkhavI, te mahAna jokhama bhareluM kAma che. mATe lAbhAlAbhano vicAra karI tame badhAo gaMbhIratAno sadguNa vadhArajo. tame gaMbhIratAvALA thajo. (zAMta prakRti) vahAlA svajano ! svabhAvathI ja zAMta prakRtivALo manuSya vizvAsa karavA yogya hoya che. tenI AgaLa game tevI gupta vAta karavAmAM AvI haze to paNa tenI pAsethI te vAta jyAM teno durupayoga thAya tyAM jaze ja nahi kAraNa ke svabhAva zAMtimaya tyAre ja thaI zake Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMta prakRti [ 139 ] che ke jyAre krodhAdi kaSAyonI maMdatA, mananI sthiratA ane AtmAnI ujjavaLatA thayelI hoya che, saMsAranI viSamatAvALI vividhatA anubhavavAmAM AvI hoya che, duniyAmAMthI Azcarya lAgavA jevuM jene kAMI hotuM nathI, jenuM jIvana paropakArI thayeluM hoya che, AvA manuSyonA hRdayamAM ja zAMti hovAthI tenI prabhA bahAra mukha upara AvI rahelI hoya che. je vRkSanA mULamAM agni lAgelo hoya che teno bahArano dekhAva patra puSpa phalAdi vinAnA baLI gayelA ke sukAI gayelA vRkSanA jevo ja hoya che paNa je vRkSanA mULamAM vizeSa khAtara ane pANI hoya che te vRkSa, patra, phaLAdithI navapallavita ane suMdara ghaTAvALuM suzobhita hoya che, tema jenA hRdayamAM zAMti nathI teno uparano zAMtivALo dekhAva nakAmo che. DhoMga che, daMbha bharelo che, paNa jenA aMtaramAM zAMti che te ja kharI zAMti che tenA bAhya aMtara bane dekhAvo, game tevA prasaMge paNa zAMtimaya saumyatAvALA ja hoya che. aneka manuSyo AvA manuSyono Azraya karIne rahe che. teno zAMtimaya dekhAva ja bIjAne potA tarapha AkarSe che tenI pAsethI jJAna, dhyAna, sadupadeza ke uttama zikSaNa game te mANasa ghaNI sahelAIthI laI zake che. tevA manuSyane ghaNe bhAge koI sAthe virodha hoto nathI. ane tenuM jIvana paropakAramaya hoya che. AvA manuSyo ghaNI sahelAIthI dharmanuM ArAdhanA karI zake che. pitta prakRttivALA manuSyanI prakRti kadI zAMta thaI zakatI nathI. saheja nimitta maLatAM tenAmAM krodha ke azAMti pragaTa thaI Ave che. AvI prakRtivALAe pittane uttejana maLe tevo khorAka na khAvo paNa sAtvika khorAka levo ane uttama zAMta svabhAvavALAnA sahavAsamAM rahevuM. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] gRhastha dharma - akrUrata). bhAIo! zUratA eTale kilaSTa pariNAma. matsara AdithI . dUSita pariNAma, A krUratA jemAM na hoya te aphara kahevAya che. sukhI manuSyane jotAM tenA sukhanI IrSyA karavAnA pariNAmo athavA bIjAne duHkhamAM pADavAnA pariNAmo te kilaSTa pariNAma kahevAya che. mAraphoDanA vicAro, anyanA sukhano nAza karavAnA vicAro, koInI caDatI nahi joI zakavAnA vicAro, A sarva kilaSTa pariNAmano agni hRdayamAM baLato hoya tyAM dharma-zuddha svabhAvasamapariNAmanI sthiti kayAMthI hoya? tApa ane TADha, garamI ane zItaLatAne jeTaluM AMtaruM che teTaluM ja AMtaruM kilaSTa pariNAma ane samabhAva rUpa dharma vacce che. A kilaSTa pariNAma hoya tyAM sudhI nirdoSa dharma ArAdhavA ke sAdhavAne manuSya samartha thato nathI, mATe dharma pAmavAne icchatA manuSyoe anyanuM bura karavAnA vicArono tyAga karI potAnA mananA pariNAmone uttama banAvavA. lokapriya thavuM bhAIo! A loka tathA paralokathI viruddha kAma nahi karanAra, tathA A lokamAM uttama kAryo, tathA paramArthanA kAryo, svArtha vinA karanAra mANasa lokapriya thAya che. anyanI niMdA karavI, vizeSa prakAre guNavAnanI niMdA karavI, bhoLAbhAve dharma karanAranI hAMsI karavI, lokamAnya puruSonuM apamAna karavuM, ghaNA manuSyo jenAthI viruddha hoya tevAnI sobata karavI, dezAcAra, kuLAcAra, jAtinA AcAra jeo hitakArI hoya tenuM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokapriya thavuM [ 141 ] ullaMghana karavuM, ulTaTa veza paheravo. hoMzAtoMzathI-dekhAdekhIthIcaDasA-caDazIthI paramArthanI buddhi vinA dAna karavuM, sArA mANasane kaSTa paDatA rAjI thavuM, chatI zaktie uttama uttama mANasane paDatA nivAraNa na karavuM, ityAdi kAryo loka viruddha jANavAM. je kAma karavAmAM vinA prayojane nirdayatA vAparavI paDe, te sarva paraloka viruddha kAryo jANavAM. A loka tathA paraloka ubhaya viruddha kArya sAta vyasano che. (1) jugAra ramavo (2) mAMsa bhakSaNa karavuM (3) dArU, mAdaka padArtho khAvA-mAdaka pINAM pIvAM (4) vezyAgamana karavuM (5) zikAra karI nirdoSa pazu-paMkhIono saMhAra karavo (6) corI karavI (7) parastrIgamana karavuM. A karmo ApaNAM tarapha prIti dharAvanArA lokone ApaNAthI vimukha rAkhanAra che. aprIti utpanna karAvanAra che teno tyAga karanAra manuSya ja dharmano adhikArI thAya che. tema ja dAna devuM, yogya sthaLe sakhAvato karavI, yogya guNavAna manuSyono vinaya-satkAra karavo, sadAcArI thavuM ityAdi sArAM kAmothI lokone priya thavAya che Avo lokapriya mANasa pote dharma mArge cAle che. ane bIjAone paNa dharma aMgIkAra karavAmAM AMtara prIti utpanna kare che. bhIru) chokarAo ! potAnA duSTa karmothI A lokamAM tema ja paralokamAM utpana thatAM duHkhono vicAra karI pApamAM pravRtti nahi karanAra manuSya pApa bhIru kahevAya che. athavA janma, maraNa, roga, zoka, Adhi, vyAdhi, upAdhithI utpanna thatAM bhavanAM-saMsAranAM duHkhono Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] gRhastha dharma vicAra karI, te duHkho utpana na thAya tevI uttama pravRtti karanAra manuSya bhIru kahevAya che. AvA manuSyo ja dharmane yogya gaNAya che. bhIruno artha game te mANasa ke jAnavarathI bhaya pAmI nAzI jAya tevo ahIM nathI. zUrAtananI to dareka prANIomAM jarUriyAta che. zUrAtana vinAno mANasa Dagale ne pagale duniyAmAM parAbhava pAme che. game tevA manuSyo tenA upara dAba calAve che. hukumata calAve che ane paga taLe chuMdI nAkhe che. puruSArtha e paNa zUrAtananI ja jAta che vyavahAra ane paramArtha bannemAM zUrAtana-puruSArthanI jarUriyAta che. nirmAlya, bAyalA jevAo mohano-karmano nAza kema karI zakaze? eTale ja ahIM bhIruno artha potAnA kuLane kalaMka lAge tevA ghora karmamAM pravRtti karavA mATe bhIru, A lokanA kaSTo je koI paNa jAtanA svArtha ke paramArtha mATe vahorI levAthI bhIru potAnA dharmathI bhraSTa thavAno bhIru para lokamAM adhogati prApta thAya te mATe bhIruM. apayazano bhIruM. ityAdi kAryomAM bhIrupaNuM karanAra manuSya dharmane yogya gaNAya che. (azaThatA vhAlAM bALako ! zaTha eTale mAyAvI; kapaTI kahevAya che. tenAthI tamAre viparIta vartana karavuM. arthAt niSkapaTI thavuM A guNathI manuSya anyane vizvAsapAtra thAya che. te koIne Thagato nathI. jevuM cittamAM tevuM ja vANImAM ane tevuM ja kartavyamAM hoya che. mAyAvI mANasa koIne Thagato na hoya tathApi teno koI vizvAsa karatuM nathI. dharmane bahAne kapaTI loko anyane Thage che paNa kharI rIte teja ThagAya che. pavitra dharma ane uttama manuSya-jIvanano te durupayoga kare che. tenA banAvaTI ADaMbarathI loko khuzI thAya che arthAta lokone te rAjI karI zake che paNa te potAnA AtmAne kadI paNa saMtoSa ApI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkSiNyatA prArthanA bhaMga nahi karanAra [ 143 ]. ----- -------- - - - - zakato nathI. tenuM malina hRdaya tene ja DaMkhyA kare che ane karmano ke kudaratano anivArya badalo tene bhogavavo ja paDe che. saraLa svabhAvi manuSyo ja dharmane yogya hoya che. dAyitA prArthanA bhaMga nahi karanAra vhAlA saMbaMdhIo ! tamArI AgaLa koIe AvIne prArthanA ke - mAMgaNI karI ke A kAma tame karI Apo to te avasare tamArAmAM te kArya karavAnI zakti hoya to chatI zaktie tene nirAza na karavo. e dAkSiNyatA guNa kahevAya che. A ja pramANe koI mANasa tamArI pAsenI koI vastunI mAMgaNI kare ane tenAthI sAmAne vizeSa phAyado thato hoya tema jaNAtuM hoya tema ja.te ApavAthI potAne ke potAnA kuTuMbane evuM nukasAnakAraka kAMI paNa na thatuM hoya to te vastu ApIne sAmAne saMtoSa Apavo yA paropakAranA AbhAra taLe lAvIne tene paropakArI thavAno pATha zIkhavavo. chatAM ahIM eka vicAra mukhya karavAno e che ke te dAkSiNyatA dharmano ke potAnA kartavyano nAza karanArI na hoya, unmArge doravanArI na hoya athavA ekanA bhoge anekano saMhAra karanArI na hoya, jema upAdhyAyanI strIe vasu rAjA upara lAgavaga calAvIne nArada saMbaMdhI jUThI sAkSI bharAvI satyano nAza karyo tevI dAkSiNyatA na hoya e khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. dAkSiNyatAvALA mANasa potAnuM kAma adhUruM mUkIne paNa paropakAra kare che. tenA vacana para lokone vizvAsa paDe che ane tenA kahyA mujaba loko vartana kare che. kAraNa ke paropakAra karanAranuM hRdaya pavitra hoya che. ane te pavitratAne lIdhe pote dharma tarapha vaLe che ane bIjAone paNa dharmanA pavitra mArga tarapha te kheMce che. tame paNa dAkSiNyatAvALA thajo. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144] -- --- ---------2 gRhastha dharma lijajAvAnA-akAryano tyAga kranAra) chokarAo ! lajjAvAna mANasa akAryano tyAga kare che. nAnAmAM nAnA kharAba vartana karavAmAM paNa zarama Ave che. - lajjAvAna mANasa aMgIkAra karelI pratijJA-vrata, niyama, Teka vagereno nirvAha kare che. teno pAra pAme che. sneha ke koInA baLAtkArathI paNa potAnI te karelI pratijJAno bhaMga karato nathI. AraMbhelA kAryano tyAga karavo te tene mana maravA jevuM lAge che. chatAM A lajjALuM guNamAM eTalI sAvadhAnatA rAkhavAnI che ke koI khoTI pratijJA, bIjAne nukasAnakAraka pratijJA, ajJAna ke krodhAdi pariNativALI sthitimAM bIjAne nukasAnakAraka karAyelI pratijJAne vaLagI rahevAno kadAgraha A lajjALu guNane aMge na hovo joIe. jyAM lajjAnI jarUriyAta hoya tyAM lajjAvAna thavuM ane jyAM satya kahevAnI jarUriyAta hoya tyAM sAmAne chAtImAM vAge tevuM hoya paNa pariNAme sukhakArI hoya to hiMmatathI te satyano Azraya karI sAcesAcuM jaNAvI devuM. khoTI lajjA svapara banene nukasAnakAraka che. lajjALuM mANasa sadAcArI hoya che. akAryano tyAga karanAra hoya che. sadAcAra mATe jarA paNa tene zarama hotI nathI. ane tethI ja hRdayanI pavitratA vadhatAM nirmaLa dharmano paNa te adhikArI thAya che. mATe tame paNa lajjAvAna thajo. (dayALu) prANIonI anukaMpavALA thavuM vahAlA bALako ! dayA eTale prANIonuM rakSaNa karavuM. duHkhIone madada karavI. tenA duHkho ochAM karavAM. nirAza thayelAone Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyastha [ 145 ] sArI AzA ApavI. duHkhamAM DUbelAone sArI salAha ApavI. saMkaTamAM sapaDAyelAne temAMthI bahAra nIkaLavAno rasto batAvavo. game tevA bhagIratha prayatne paNa dIna, anAtha, nirAdhAra, rogI, vRddha, vipattimAM sapaDAyelAone zakti anusAra tana, mana, dhanAdithI madada karavI. dharmathI vimukha thayelAone temano dharma batAvavo, samajAvo, satyanA mArge caDAvavo A sarva dayA che. A dayA karanAre eTaluM dhyAna rAkhavAnuM che ke dayAno jyAM durupayoga thAya tyAM dayAno jharo vaherAvavo baMdha karavo. dayA karatI vakhate bhAvi pariNAmono paNa vicAra karavo. jemAMthI mahAna anartha thavAno saMbhava hoya tevI dayAne bAda karavI joIe. arthAt dayA karatI vakhate bhAvi pariNAma paNa vicAravAnuM che. dekhItI dayA na thatI hoya topaNa tethI pariNAma uttama jaNAtuM hoya to te paNa dayA ja che. kAraNa pariNAme anyanuM bhaluM karavAnA ja che. dayA dharmanuM mULa che. dayAnuM rakSaNa karavA mATe ja vratAdi che. ahiMsA ja mokSa ApanArI che. jyAM dayA nathI tyAM dAna, tapa, jJAna ke dhyAna paNa nathI. dayALu manuSya ja dharmane lAyaka che. bALako ! tame paNa dayALu thajo. madhyastha vhAlA bALako ! tamAre madhyastha eTale pakSapAta vinAnI dRSTi rAkhavAnI bahu jarUra che. rAgadveSavALI yA pakSapAtavALI dRSTithI jyAM doSa hoya tyAM paNa rAgane lIdhe doSa jaNAtA nathI UlaTA doSane guNarUpe samajavAmAM Ave che. ane dveSane lIdhe jyAM guNa hoya tyAM dveSane lIdhe doSa dekhAya che. A pakSapAtanI lAgaNIthI satyano nizcaya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] gRhastha dharma karI zakAto nathI. bIjAnA satya vicAro sAMbhaLavA jeTalI paNa udAratA ke sabhyatA sAcavI zakAtI nathI. madhyastha-daSTithI zAnI puruSonA samAgamamAM ApaNe AvI zakIe chIe temanA pavitra vacanonuM pAna karI zakIe chIe. ane temanA anugrahane lAyaka thaI zakIe chIe. temanA vacano upara vicAra karavAno prasaMga maLe che. ApaNane madhyastha jANIne teo paNa uttama lAgaNIthI satya samajAve che. kadAgrahIne koI paNa mANasa lAgaNIthI sArI zikhANamAM paNa Apato nathI. vyavahAramAM paNa madhyastha manuSyanuM moTuM mAna hoya che. koI nyAya karAvavAno hoya to paNa teo tene ja madhyastha nImI kAma le che. tenA vacano upara sarvane zraddhA hoya che. ane dharma samajavA ke grahaNa karavAne paNa teja lAyaka thAya che. tame paNa madhyastha thajo. guNAnurAga guNano pakSapAta saguNI bALako ! tamAre guNavAna manuSyonI upara prIti rAkhavI, temanA guNo bolavA, temanA koI achatA avaguNa bolato hoya to tene satya samajAvavuM yA aTakAvavo. jema eka pANInI TAMkImAMthI naLa vaDe pANI bahAra bIjA vAsaNamAM levAmAM Ave che tema guNano pakSapAta karanAra potAnA guNAnurAgI naLa vaDe guNavAna manuSyarUpa TAMkImAMthI guNo potAmAM kheMce che. arthAt guNAnurAgI mANasa pote to guNavAna bane che. khUbI e che ke naLavATe pANI letAM mULa TAMkImAMthI te khAlI yA ochuM thAya che. paNa guNAnurAga karanAra to sAmAmAM guNa bharelA rahevA de che ane pote paNa guNavAna banI jAya che. manuSyane je je jAtanI prIti thAya che. te te vastu tarapha tenAM mana, vacana, zarIrAdi AkarSAya che. ahoniza tenuM ja ciMtana, manana Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha ane zuddhakathA [ 147 ] kare che ane chevaTe te vastu meLave che. tema je je guNa ke doSa tarapha prIti ke aprIti hoya che. te te vastunuM grahaNa ke tyAga te potAnI prabaLa nirbaLa bhAvanA pramANamAM thoDe ke jhAjhe bhAge kare che. guNAnurAgI manuSya guNIjanonuM bahumAna kare che. nirguNInI upekSA kare che. chatAM ke achatA anyanA doSo bolavA ke sAMbhaLavAmAM koI guNa to thato nathI paNa te batAvatAM vairanI vRddhi thAya che ane durbuddhi yA dveSa utpanna thAya che. anAdikALathI jIvo doSothI bharapUra che te doSo jovA temAM kAMI adhikatA nathI paNa guNa pedA karavA ke anyamAMthI guNa jovA teja uttama kartavya che. guNAnurAgI manuSya dharmane lAyaka thAya che. bhAIo! tame paNa guNAnurAgI thajo. zubha ane zuddhakyA) | vinayavAna bALako ! tamAre vyavahAranA prasaMgomAMthI maLelI phurasadano vakhata tattvajJAnano, Atmakartavyano ane prAptavyano vicAra karI saphaLa karavAno che. manuSya janmanI eka kSaNapaNa ghaNI ja kiMmatI che. chellI maraNa pathArIe paDelA manuSyane ja tenI amUlyatAnI kharI khabara paDe che. evuM durlabha ane pavitra jIvana asat kathAo, niMdA ane kuthalIo karI vyatita karavAmAM Ave to tenA jevuM bIjuM zocanIya zuM gaNAya? strInI kathA, dezanI kathA, rAjyanI kathA ane bhojana saMbaMdhI sArA naThArA guNa avaguNavALI kathAne vikathA kahe che, AtmabhAna khoIne, rAgadveSanI ke ajJAnatAnI pariNatimAM pariNamIne je AvI kathAmAM pravRtta thAya che te yukta ayuktano viveka karI zakato nathI. te achatA apavAda bolI vera virodhane vadhAre che. ane pariNAmamAM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] -- gRhastha dharma lAbha kAMI thato nathI. A azubha kathAothI kaluSita (malina) thayelA manavALo manuSya potAnA viveka ratnano nAza kare che. ekAMta vakhata maLatAM zAMta citte besI manuSyoe tIrthakara, gaNadharadeva ane maharSionA jIvanacaritro yAda karavAM. te raste cAlavAno nizcaya karavo. potAnA pUrvajo je uttama raste cAlelA hoya tenuM anukaraNa karavA tatpara rahevuM, athavA tattvajJAnano nizcaya karavo, satya samajavuM, anyane samajAvavuM, paropakArI jIvana gujAravAno nizcaya karavo, anyane sArA rastA para doravavA, A ane tevA ja bIjA uttama raste anukULa vakhatano teno sadupayoga karavo. AvI satkathA, dharmakathA karanAra ane temAM prIti rAkhanAra manuSya satya samaje che ane tene meLavavAne mATe pUrNa lAyaka thAya che. mATe vicAravAnone yogya che ke temaNe niraMtara zubha kathAomAM jIvana vyatIta karavuM. bALako ! tame paNa A raste cAlajo. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama parivAra [ 149 ] ---- uttama parivAra mArA vhAlA kuTuMbIo ! tamAre tamArA kuTuMba, putra, strI, pautra, bhAI pramukha parivArane anukULa ane sadAcArI banAvavA. je gharano mAlika potAnA Azrita parivArane AtmajJAna, uttama vicAra, vyavahArika keLavaNI ane samaya ucita vartana karavAmAM pravINa banAvato nathI tenuM potAnuM jIvana sukharUpa nIvaDatuM nathI ane AzritonuM hita bagaDe che. parivAra anukULa na hoya to te dharma kAryamAM vidanarUpa ADe Ave che. anukULa parivAra dharmAdi kAryamAM utsAha vadhAranAra ane khare prasaMge madadagAra thAya che. dharmazIla parivAra dharma kAryamAM rokAtA potAnA vakhatane anumodana ApanAra thAya che ane te sivAyano parivAra dharmanI niMdA kare che, vidana kare che, utsAha toDI nAkhe che, pote patita thaI bIjAne patita kare che. sadAcaraNavALo parivAra sanmArge cAlI loka viruddha, rAjaya viruddha ItyAdi akAryano tyAga karato hovAthI dharma, vyavahAra lAja, Abaru, ityAdimAM vadhAro kare che. keLavaNI pAmelo parivAra vyavahAra kuzaLa thaI potAnI AjIvikA ane kuTuMbanI AjIvikA calAvavAne samartha thAya che. tethI gharano mAlika nizcita thaI sva-para-upakAra ane AtmasAdhana zAMtithI karI zake che. uttama vicAravAnuM parivAra gharamAM thatAM kajIyA, kaleza, kaMkAsane dUra karI, sahanazIlatA vadhArI kuTuMbanI lAja-AbarUmAM vadhAro karI vaDIlanuM gaurava vadhAre che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 150 ] samaya ucita vartana karanAra parivAra koI paNa prasaMge aNadhArI vipattimAM sapaDAto nathI. ane AvI paDelA viSama prasaMgone sahelAIthI tarI pAra pAme che. ityAdi aneka sadguNo potAnA parivArane uttama banAvavAthI pragaTa thAya che ane dharmanuM ArAdhana paNa te sahelAIthI karI zake che. mATe potAnA parivArane vicArazIla, vyavahAra kuzaLa, samaya ucita vartana karanAra, anukULa dharmazIla ane sadAcArI banAvavA prayatna karajo. gRhastha dharma ------ Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddha puruSonI sevA karavI - - - -- - - - -- - - __151 ] 1vRddha puruSonI sevA karavI) chokarAo ! vRddha paripakva buddhivALA manuSyonI tamAre sevA karavI, temano vinaya karavo, temanA hita bharelA anubhavI vacano sAMbhaLavA. teo tamArA karatAM A duniyAmAM vahelA AvelA hovAthI temaNe aneka anubhavI puruSonI sevA karI kiMmatI anubhavo lIdhelA hovAthI tathA potAnI jAtane vividha prasaMgomAMthI pasAra karelI hovAthI temanI pAse buddhino khajAno ekaTho thayelo hoya che te tamane maLe che. tevA vRddhonI sevA-AjJA mAnya karavAthI vipattinA kharAbe caDeluM ApaNuM jIvana-vahANa mULa sukhanA mArga upara pAchuM sahIsalAmata AvI pahoMce che. eTaluM dhyAna rAkhavuM ke te vRddha puruSa uMmaramAM vRddha dhoLA vALa ane khaDakhaDI gayela zarIravALo ja hoya ema mAnavAnuM nathI. paNa pAkI buddhivALo, suMdara pariNAmavALI mativALo, vivekAdi guNayukta, zruta jJAnano anubhavI, mahAna dhIrajavALo, saMyama-Idriya manAdinA nigrahavALo, vividha prakAranA anubhavonI kasoTImAMthI pAra utarelo tyAga, grahaNanA jJAnamAM paripakva anubhavavALo ityAdi guNavAnuM vRddha kahevAya che. uMmaramAM yuvAna chatAM jenI buddhi prabaLa tikSNa ane vipattino pAra pAme tevI hoya che te vRddha che, paNa uMmaramAM vRddha hovA chatAM buddhimAM maMda hoya to te kharI rIte vRddha nathI. jenI buddhi TharI gaI che sthira thayelI che uchAMchaLApaNuM karatI nathI te vRddha che. AvA vRddha manuSyo pApAcAramAM pravRtti karatA nathI. karanArane bhAvI vipattinuM bhAna karAvI tevA kartavyothI pAchA vALe che. emanI sevAthI manuSya Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- [ 15ra ] gRhastha dharma janma sArthaka thAya che. dharmane mATe adhikArI thavAya che. vyavahAra sukharUpa vipattinA kaMTaka vinAno thAya che. A pramANe gharanI AgevAna gRhastha potAnA mitra, baMdhuvarga ane vAtsalyatAvALA kuTuMba varganI sAthe besI ApasamAM dharmakathA kare, uttama zikhAmaNa ApI parivAranA manuSyone sanmArge caDAve ane pote paNa yogya suMdara AcaraNa rAkhe. A pramANe karavAthI potAno parivAra daivI jIvana gujAranAro thAya che ane tethI paraspara sarvanAM jIvano Atma mArgamAM gagana vihArI thAya che. -- Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAvahArika zikSA (1) vyAvahArika zikSA nitya na banI zake to parvanA ane vizrAMtinA divase putra, putrAdi kuTuMba vargane potAnI pAse besADI vyavahAra saMbaMdhI paNa uttama zikSA kuTuMbanA AgevAne ApavI jema ke : 1. chokarAo ! je manuSyanI sobatathI tamArAmAM pApanI buddhi pragaTa thAya tevAonI sobata tamAre na karavI. 2. 3. 4. 5. 6. [ 153 ] 7. 8. mana, vacana ane kAyA vaDe koI paNa divasa nyAyano mArga mUkI anyAyane mArge cAlavuM nahi. koIno paNa avarNavAda-apavAda-tamAre na bolavo, temAM vizeSa prakAre mAtA, pitA, guru, svAmI ane rAjA pramukhanI to jarA paNa niMdA na karavI. murkha, duSTa, durAcArI, malina, dharmaniMdaka, duHzIla, lobhI ane coranI sobatano avazya tyAga karavo. kIrti meLavavA mATe ajANyA mANasanA sAkSI na thavuM. ajANyA mANasane potAnA gharamAM rahevA sthAna na ApavuM. dayA ke paropakAranI lAgaNIthI sthAna ApavuM hoya to ghara sivAya anya sthaLe Azraya Apavo. ajANyA kuLanI sAthe vivAhano saMbaMdha na karavo. ajANyA mANasane jyAM sudhI tenI khAtarI na thAya tyAM sudhI nokara na rAkhavo. 9. potAthI adhika zaktivALA sAthe kopa na karavo. 10. potAthI mahAna baLavAna zatru sAthe yuddha na karavuM kema ke tethI samULa potAno nAza thAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154 ] gRhastha dharma 11. potAthI adhika guNavAna sAthe garva na karavo. guNa vinAnA garvathI potAnuM ja apamAna thAya che. 12. potAthI adhika zaktivALA arthAt potA upara jeno prabhAva paDe tevA nokarono saMgraha na karavo kema ke te divase gRhano mAlika te ja thaI paDe che. athavA tenA kahyA mujaba-nacAvyA pramANe nAcavuM paDe che. 13. devAmAMthI mukta thavA mATe udhAre lAvavuM nahi kema ke tenuM pariNAma pahelAthI paNa vizeSa viparIta Ave che. 14. nokaronA daMDInA daMDano upabhoga pote na karavo paNa koI sArA prasaMge inAma tarIke tene pAcho Apavo. 15. daridra avasthAmAM pUrve upArjana karelI prasaMzA ke kIrti gAvI, vAraMvAra saMbhAravI, athavA potAnA pUrvajoe AvA mahAna kArya karyA che e saMbhArI besI rahevuM te mUrkhAI bhareluM che. potAno utsAha jAgRta karavAmAM te upayogI che, paNa tethI peTa bharAtuM nathI. ' 16. pote potAnA guNanuM varNana na karavuM, kema ke potAne mATe te hitakArI nathI tenAthI UlaTuM abhimAna vadhe che ane guNathI pAchuM paDAya che. bIjA manuSyo te guNonuM potAne AgaLa vadhavA mATe grahaNa kare to te yogya ja che. 17. devuM karI dhamadAnA mArgamAM paisA kharcavo nahi. tema ja kIrti phelAvavA mATe paNa RNa karavuM nahi, paisAthI ja dharma thAya che tema kAMI nathI, tevI zakti na hoya to zarIra, mana, vacana dvArA paNa aneka dharmAdAnA kAryo karI zakAya che. 18. dharmanA kAryomAM paisA kharcavA mATe pApamAM pravRtti na karavI, matalaba ke pApathI paiso pedA karI dharmanA kAryomAM kharcavAnI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAvahArika zikSA [ 155 ] - - - - -- - -- icchA na karavI. lUgaDuM lohImAM kharaDI dhovA besavuM tenA karatAM lohImAM na bagADavuM te ja uttama che. 19. svajanonI sAthe virodha na karavo. kAraNa ke kharI jarUriyAtanAM prasaMge teo ja madadagAra thAya che ane virodha karavAthI potAnuM baLa tUTI jAya che. tene nirbaLa madada vinAno dhArIne nirbaLa paNa teno parAbhava kare che. 20. sagAM, saMbaMdhIne mUkIne paranI sAthe sneha na karavo. matalaba ke prathama svajana saMbaMdhI ane pachI bIjA, paNa prathama para ane pachI saMbaMdhI ema na karavuM. eka lohIvALAne jeTaluM tenuM dAjhaze teTaluM bIjAne ochuM ja lAgaze. 21. pote bolIne pote hasavuM nahi e mUrkhAImAM gaNAya che ane te bolanAranI kiMmata ochI thAya che. 22. game te khAvuM ke game te bolavuM nahi paNa abhakSyano tyAga karavo ane sabhyatApUrvaka jarUriyAta jeTaluM ja prasaMge bolavuM. 23. A loka tathA paraloka viruddha kArya karavuM nahi. tethI A lokano vyavahAra bagaDe che ane paralokamAM duHkhamaya sthiti prApta thAya che. A sarva hita zikSAothI viruddha vartana karavuM te sarva mUrkha mANasanA lakSaNo che. 24. ghaNo lAbha chatAM paNa corIno mAla grahaNa karavo nahi. kema ke tethI keTalIka vakhata mULa dhanano paNa nAza thAya che. 25. sonuM ane ratnAdikanI parIkSA karyA sivAya levAya nahi kema ke tevA banAvaTI mAlathI ThagAvAno prasaMga prApta thAya che. 26. vyApAra karatAM asatya na bolavuM, pratijJAno bhaMga na karavo. vastu joyA tapAsyA vinA sATuM karavuM nahi. rAjAne parAdhIna na thavAya tema rAjAno Azraya levo. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] gRhastha dharma 27. tapasvI, kavi, vaidya, marmane jANanAra, rasoIyo, maMtravAdI ane potAnA pUjya vargane kadI vidvAnoe kopita karavA nahi. 28. tapasvInuM hRdaya duHkhAvavAthI tenA niHsAsA UMDA zrApa tulya phaLe che. 29. kavinuM mana duHkhAvavAthI te AkhA dezamAM phajeta kare che ane tene laI cAlu vyavahArane moTo dhakko pahoMce che. 30. vaidyane kopa utpanna thAya tevuM tenA tarapha vartana karavAthI kharI vakhate upayogI davA na Ape athavA viparIta davA Ape to tethI maraNa sudhIno bhaya utpanna thAya che. 31. marmane jANanAra mANasa ApaNA para gusse thayela hovAthI ApaNI viruddhatAvALA mANaso AgaLa ApaNA marmachidro gupta rahasyo ane saMketo pragaTa karI Ape to tethI dehAMta daMDa sudhIno bhaya utpanna thAya che athavA AbarUne dhakko pahoMce che. 32. rasoiyAne kopa utpanna thAya tevuM tenA tarapha vartana karavAthI te koI virodhI sAthe maLI jAya, athavA koI virodhI tene uzkere to tenI zikhavaNIthI bhojanamAM jhera Adi Ape, athavA rasoIyAnI viruddhatAno lAbha laI te rasoiyA dvArA bhojanamAM koI paNa jAtanA jherI padArthano bheLa karAvavAno tenA zatruo lAbha le ane tethI maraNAMta kaSTa thavAno saMbhava che. 33. maMtravAdIne paNa kopa utpanna thAya tevI rIte tenA tarapha vartana karavAthI te paNa potAnI zaktino upayoga sAmAnuM buruM karavA mATe kare ane bhAvi pariNAma duHkharUpa Ave. 34. potAnA pUjya varganA eTale mAtA, pitA, guru ane vRddha Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - -- vyAvahArika zikSA [ 157 ] - - - - - - Azraya ApanAra A sarvanA kopane uttejana maLe tevuM temanA tarapha vartana karavAthI pavitra prema, hitakArI zikSA, dhArmika marmatAnuM jJAna ane vividha anubhavothI benasIba rahevAya che. eTaluM ja nahi paNa teonI kakaLatI AMtaraDInI kaduvA niraMtara ApaNane sukhathI vimukha rAkhe che. 35. dhana upArjana karavA nimitte koI sAthe atizaya kaleza karavo nahi, dharmanuM ullaMghana karavuM nahi, nIca mANasanI sevA karavI nahi ane vizvAsaghAta karavo nahi. 36. levaDa devaDa karavAmAM bolelA vacanano lopa na karavo. je mANasa potAnA bolelA vacanamAM sthira nizcaya hoya che tenI pratiSThA lokomAM ghaNI sArI jAme che. 37. saMdhyAkALe bhojana, niMdrA, maithuna ane svAdhyAya A cAra karavAM nahi. bhojana karavAthI vyAdhi thAya che. maithuna sevavAthI garbha duSTa thAya che. niMdrA karavAthI bhUtathI pIDA thavAno saMbhava che ane svAdhyAya (bhaNeluM yAda karavuM te) karavAthI buddhinI hInatAhAni thAya che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] gRhastha dharma - - - - - - - 1) garbhavatI strIoe dayAnamAM rAkhavAnI bAbata garbha rahe tyArathI ja bALakane ucheravAnI pharaja mAtA, pitA upara AvI rahelI che garbha rahyA pachI garbha dhAraNa karanAra strIe viSayavAsanA upara kAbU rAkhavo, kaleza kaMkAza na karavo, ghaNAM ThaMDA, ghaNAM unAM, ghaNAM vAyu karanAra, pitta karanAra, kaphanI vRddhi karanAra padArtho khAvA nahi, dhIme cAlavuM, dhIme bolavuM, maMda hasavuM, doDavuM nahi, UMcA nIcAM thanArAM, khaDakhaDATa karanArAM ane jene laI zarIra hacamacAvI nAkhe tevAM vAhano gADI, ghoDA Adi para te bAie besavuM nahi, pachADI khAvI nahi, kUdavuM ke ThekavuM nahi. upavAsa karavA nahi, ghaNo bhAra upADavo nahi, ghaNA UMce caDavuM nahi, ghaNA nIcANamAM utaravuM nahi, ghaNI ciMtA na karavI ityAdi aneka prakAranI sAvacetI garbhavALI strIoe garbhanA hita mATe rAkhavAnI che. ( garbhavALI strIonuM kartavya) garbhanA mahinAonI aMdara garbhavatIe sArA sArA vicAro karavA, uttama baLa, zaurya himmata Ave tevA pustako vAMcavA, paropakAra, AtmaparAyaNatA, satyano nirNaya ane sAtvika prakRtino vikAsa thAya tevA dhArmika vyAkhyAno sAMbhaLavAM. vividha prakAranA kudaratI dekhAvo nihALavA, jJAtino, dharmano, dezano uddhAra karavA saMbaMdhI vicAro karavA sArA buddhimAna, vivekI, dharmazIla ane AtmaparAyaNa manuSyonA samAgamamAM AvavuM ane temanI kahelI agara ApasamAM thatI vAtacIta upara dhyAna ApavuM. A pramANe vartana Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhavatI strIoe dhyAnamAM rAkhavAnI bAbata [ 159 ] karavAthI te te vicAra, zravaNa sobata ane vAMcana AdithI hRdayamAM utpanna thatAM bhAvonI bhAvI asara te garbhanA jIva upara amuka aMze paNa thayA sivAya raheze nahi. matalaba ke tethI garbhamAM rahelo jIva tevA guNavALo thAya che. ane tevo pratApI garbha-putra utpanna karavAnI mAtAnI icchA hovI ja joIe. jene pratApe 'ratnakukSI' vIrajanetA ! evA vividha suMdara upanAmothI A duniyAmAM amara nAmo lAMbAkALa paryaMta jenA gavAI rahe che te mAtAoe potAmAM parAkramI bALako utpanna karavA mATe garbha avasthAmAM ja AvA uttama vicAranA dRDha saMskAro pADavA prayatna karavo. garbhavALI strI mATe sAvacetInA upAyo patie paNa garbhanAM hita mATe dareka jAtanI sagavaDa potAnI strIne karI ApavI joie. garbha rahyA bAda lagabhaga traNa mahine vividha prakAranI icchAo jene dohalA kahe che te utpanna thAya che. garbha jevI prakRtivALo hoya, jevA zubhAzubha karmavALo hoya, tevA ja dohalA tenI mAtAne utpanna thAya che. A icchAo te strInI jyAM sudhI pUrNa thatI nathI tyAM sudhI tene cena paDatuM nathI ane tethI garbhane zAMti maLatI nathI, mATe buddhimAna patie strInI sarva icchAo jene garbhanA dohalA tarIke gaNavAmAM Ave che te sarva pUrNa karavI joie. janma thayA bAda sUtikAbAinI zarIrasaMpatti lathaDI na jAya te mATe tarata cAMpatA upAyo levA. jo te bAine tarata joitI madada maLatI nathI. to tenuM maraNa thavA sudhInA prasaMgo utpanna thAya che athavA lAMbA vakhata sudhI moTI bimArI bhogavavI paDe che ane suvAroga jevA bhayaMkara rogathI zarIranuM lohI cAlyA javA sAthe jiMdagIbhara mATe nirbaLa zarIra thaI javAno paNa bhaya rahe che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160 ] gRhastha dharma - - - - -- - bALako ucheravAnI kALajI jeTalI kALajI suvAvaDI strI mATe rAkhavAnI che teTalI ja kALajI te bAIe janmelA bALaka mATe rAkhavAnI che. mAtAnI vividha prakAranI yogya ayogya khorAka khAvAnI icchAothI, nAnA bALakone te ja khorAka rUpAMtare mAtAnA dUdha dvArA madada karatA, harakata karatA ane roga utpana karanAra thaI paDe che. keTalIka harSaghelI mAtAo Akho divasa bALakane dhavarAva dhavarAva kare che jene pariNAme dUdha paNa ajIrNanuM rUpa laI bAlyAvasthAmAM ja bALakane prANa choDavAnI pharaja pADe che. ghaNI kharI mAtAo potAnA bALakane ucheravA mATenI ajJAnatAvALI hoya che ane tenA pratApe kumaLI vayanA bALakonuM maraNa pramANa ghaNuM ja bhayaMkara Ave che. keTalIka vakhata mAtA, pitAnA rogo putrAdi saMtatimAM vArasA tarIke utare che, AvA mAtA pitAoe bALakonA hita khAtara, prajAnI majabUtAI khAtara prajA utpatti baMdha karavI e vadhAre yogya che ane potAnI vAsanA kAbUmAM na rahe to rajasvalA thayA pachI soLa divasa pachI garbha raheto nathI te vAta khAsa dhyAnamAM rAkhI vartana karavuM. bAlyAvasthAmAM bALako para nAnA rogonA jIvaleNa humalAo cAlu rahe che te sarva bAbatamAM vRddha anubhavI strIo ane tevA ja bALakanA anubhavI vaidyonI salAha laI tarata ja cAMpatA upAyo yojavA vadhAre hitakArI che. mAtAe paNa bALakane garamI, zaradI ane ThaMDIthI bacAvavA pUratI kALajI rAkhavI tema ja bhInAM-jhADA ane pezAbavALAM-vastramAM ke AsanamAM bALaka vadhAre vakhata paDI rahI tenI taMdurastI na bagaDe te Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALako uche2vAnI kALajI mATe paNa sAvacetI rAkhavI. mAtAnI bIjI pharaja e che ke koI paNa vakhate te bALaka na raDe te mATe paNa pUratI kALajI rAkhavI. bAlyAvasthAmAM ja rotala mAvaDI jevAM bALako AgaLa para bahAdurInAM kAryo kema karI zakaze ? keTalIka vakhata bALaka koI kAraNasara raDe che to ajJAna mAtA tarata ja potAno stana tenA moDhAmAM chAno rAkhavA Ape che, paNa teNIe dhyAna rAkhavuM ke dareka vakhata bALaka kAMi dhAvavA mATe ja raDato hoto nathI. tenI pathArImAM kAMIka khUMcatuM hoya, TADha lAgatI hoya, ke sUI sUIne vAMso baLato hoya to paNa raDe che. Ave prasaMge tene teDI khullI havAmAM ramADavo, hasAvavo ane AnaMdita karavo. keTalIka vakhata rotA bALakane chAno rAkhavA mATe ajJAna mAtAo bAvo Avyo ! o hAu Avyo ! are bAvA Ane pakaDI jA ! ajJAna bALaka chatAM mAtA paranA vizvAsane laI mAtAnA zabdonI jAduI asarathI keTalIka vAra chAno rahI jAya che kharo paNa chatAM mahA khedanI vAta che ke te bhayanA durbaLa vicAro bALakanA magajamAM saMskArUpe paDe che, ane moTo thatAM paNa te bIkaNa ja rahe che. sahejasAjanAM khaDakhaDATathI ke aMdhArAmAM javAnA kAraNathI, yA ekalo gharamAM rahetAM paNa Dare che, AvI rIte mAtAnA malina halakAM bhayanA vicArothI tenuM jIvana nirmAlya bane che. Dagale ne pagale anyathI parAbhava pAme che. vIratA, dhairya ane sAhasanA guNo nAza pAme che. AvI nAlAyaka prajA dezane bojArUpa thAya che. dezano nAza karavAmAM mukhya bhAga bhajave che. mATe mAtAnI uttamamAM uttama pharaja e che ke teNIe bALakomAM hiMmata, bahAdurI ane zUravIratA jema pragaTa thAya tema vartana karavuM joie. mArA beTA ! tuM bahAdura che ! zUravIra che ! tAre aneka mahAna kAryo karavAnA che. jo je ho ! koIthI jarApaNa Darato ! tArAmAM anaMta baLa che, anaMta zakti che. tuM koIthI parAbhava pAme tevo nathI. [ 161 ] Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _gRhastha dharma [ 162 ] ApaNA kuLamAM tArA vaDIloe mahAna bahAdurInA kAryo karyA che, teno putra thaI tuM jarApaNa pAcho haThato nahi. tArA pUrvajoe keTalAM paramArthanA kAryo karyA che ! kevA dezAMtaro kheDyA che ! keTalI aDhaLaka dolata meLavI hatI ! tAre tenAthI paNa AgaLa vadhAre vadhavAnuM che. teo kevA buddhimAna hatA! deza upara AvatAM vipattinA vAdaLo temaNe buddhibaLathI vikherI nAkhyAM hatA. rAjyataMtro temane Adhina hatA. rAjyanA teo vaDIla pradhAna hatA rAjyataMtro teo ja calAvatA ! dezamAM zAMti teoe ja pAtharI hatI ! teo kevA udyogI hatA ! temaNe kevA hunnaro zodhI kADhyA hatA! teo kevA sAhasika hatA! temanA nAmathI deza kaMpato ! mArA vhAlA putra ! tAre paNa teothI adhika thavAnuM che !! ItyAdi je je saguNonI khAmI bALakamAM jaNAtI hoya, athavA je je sadguNa khIlavavAnI jarUriyAta jaNAya te te saMbaMdhI utsAha vadhe, lAgaNI sateja thAya, tenA saMskAro bIjarUpe daDha ropAya, tevA tevA vicArothI bALakanuM hRdaya uzkeravuM ane bALaka tevI ceSTA kare, tevuM bole ke moTo thatAM Avo thaIza ne tevo thaIza Ama karIza ne tema karIza, tyAM sudhI te te vAtanA daDha saMskAro mAtAe tenA magaja para ThasAvavA. joI lo pachI te bALakanI sthiti ane tenA kartavyo. moTo thatAM ja te bALapaNAnA daDha thayelA saMskAro pramANe ja vartana karaze. ane kuTuMba, nAta, dharma tathA dezano uddhAraka te banaze. mAtAe bALakone navarAvI dhovarAvIne sAphasUpha rAkhavAM. bhale bhAre kapaDAM paherAvavA na hoya paNa melAM, gaMdA, tenI taMdurastI bagaDe tevAM kapaDAM to paherAvavA ja nahi, paNa sAdA, dhoyelA ane svaccha kapaDAM paherAvavAM. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALako ucheravAnI kALajI [ 163 ] keTalIka ajJAna mAtAo athavA harSaghelI mAtAo nAnA bALakonA koTamAM ane zarIra upara vividha prakAranA ghareNAMno bojo lAde che, AnuM pariNAma keTalIka vakhate evuM kharAba Ave che ke ghareNAMnI lAlace luccA loko tenuM khUna paNa kare che. AvA ghaNA dAkhalAo banelA che ane atyAre bane che. mATe ajJAna bALako para tenA jIvane jokhamamAM nAkhanAra ghareNA paherAvavA nahi, jarUra jeTalA paherAvavA hoya to cokkasa dekharekha rAkhavI ane ramavA ke ekalo pharavA jAya tyAre to avazya te kADhI levA. ghaNI ochI samajaNavALI strIo nAnA bALakone navarAvatAM jorathI tenuM mAthuM-vALa-masaLe che. bALakanI AMkhamAM sAbu ke khAranuM pANI jAya che, bALaka cIso nAkhe che to paNa tene pakaDIne, be sAthaLa vacce bALakane ghAlIne jANe mahAna paropakAra ke kalyANanuM kArya karatI hoya tema mArI - pITIne paNa navarAve che. A ajJAnatA che. hasamukhA cahere ane bALakanI marajI pramANe dhIme dhIme phosalAvIne navarAvavAnI jarUra che. ziyALAmAM garama ane unALAmAM ThaMDA pANIthI bALaka khuzI thAya tema navarAvavo, mAtA nA pADe topaNa parANe bALaka nAhavAnuM mAMgI le. A eka jAtanI kaLA che ane mAtA thavAne lAyaka strIomAM te avazya jarUranI che. game tevo putra ke putrI hAlo ke hAlI hoya, eka ja hoya topaNa tene bhaNAvavA mATe jarApaNa tenI dayA khAvI nahi. matalaba ke keLavaNInA phAyadAnI tene hAla khabara nathI tethI te bhaNavA javA mATe kadAca hA-nA kare topaNa hasAvIne, ramADIne, phosalAvIne paNa tene bhaNavA to mokalavo ja. ' zarUAtamAM bALakane khAvAnI, ramavAnI ke bIjI tevI lAlaco ApIne tenA sarakhI uMmaravALA sAthe nizALe mokalavA ane vadhA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] gRhastha dharma hoziyAra thAya, AgaLa bhaNe, bhaNavAmAM utsAha vadhe te mATe tene joitI vastuo ApavI, yA inAmanI lAlaco batAvavI ane te pramANe ApavuM paNa kharuM. mAbApe chokarA chokarIone moDhe caDAvavA nahi. temane sAruM khAvAnuM ApavuM paNa koI vAMka gunhAmAM AvyAM hoya to zikhAmaNa ApavA ane zikSA karavAmAM pAchI pAnI na karavI. bAlyAvasthAmAMthI chUTA karI devAmAM, marajI Ave tema bolavA devAmAM ane icchAnusAra vartana karavA devAmAM, bhAvi pariNAma te mAbApone ja prathama zosavAM paDe che. chatAM chokarAo potAne baMdhanarUpa mAnI, potAnI vicArazaktine dAbI paNa na de teTalA mATe amuka darajje chUTa paNa temane maLavI joIe ApavI joie. chokarAMone khullI havAmAM pheravavAM ane kasarata karAvavI. teonA zarIra majabUta banAvavAnI ghaNI jarUra che. kasaratathI majabUta baMdhAyelo bAMdho bhaviSyamAM zarIra saMpattine sArI rIte TakAvI rAkhe che. nirogI zarIravALo bhaNavA AdimAM AgaLa vadhe che ane dareka jAtamahenatavALA kAryamAM pAchaLa paDato nathI. mAbApoe chokarAone bolAvavA mATeno viveka lAgaNI pUrvaka zIkhavADavo joie. TUMkAre huMkAre na bolAve te mATe prasaMge TokatA rahevuM. moTA-nAnAMno viveka zIkhaDAvavo. moTAnA sAmuM na bolavuM temanA zabdo para vicAra karavo, temanI kahelI zikhAmaNo lAgaNIpUrvaka sAMbhaLIne AcaraNamAM mUkavI. A vAtanI sAthe te chokarAMo mAkhaNIyA-hAjIhA karanArA paNa na thAya te mATe kALajI rAkhavI, sAmAmAM bhUla jaNAya to hiMmatathI paNa vivekapUrvaka kahI Ape evI lAgaNIone uttejIta karavI, yA uttejana ApavuM. keTalAka moTI uMmaranA mANasomAM paNa bAlyAvasthAthI bUrI Adata paDI gayelI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALako ucheravAnI kALajI . [ 165 ] hoya che ke potAne je vAta ayogya lAgatI hoya, ayogya hoya, hRdaya jarApaNa te tarapha lAgaNI dharAvatuM na hoya tathApi "sAmAne khoTuM lAgaze" tethI athavA potAnI lAgaNIomAM hiMmata dabAI gayelI hovAthI asatya vAtane paNa Teko Ape che, poSaNa Ape che athavA teno niSedha karI zakatA nathI. bolavAmAM viveka vadhAravA mATe mAbApoe paNa chokarAMone bahu AdarathI bolAvavAM, bahuvacanathI-Avo jAo. kema cho? vagere zabdothI bolAvavA. A TevathI chokarAMo bIjA pratye anukaraNa karatAM zIkhaze. paNa mAbApo ke kuTuMbamAM ja tochaDAIthI bolAvavAnI Teva paDI haze, bIjAno tiraskAra karavAnI ke koInI niMdA, kuthalI karavAnI Teva paDI haze, jUThuM bolavAnI, gALo bhAMDavAnI Teva haze to tenAM chokarAMo temanAthI sudhare e vAta svapna paNa sAcI mAnavA jevI nathI. - keTalAka surata jevA zaheramAM bApa paNa chokarAne ke bhAIbhAIne ApasamAM sAlo kahIne sejasAjanI vAtamAM bhAMDe che. mAtAo chokarIone rAMDa, vAMjhaNI, mUI chokarAone nakhodIyA, vAMjhIyA, sALA ityAdi kharAba ane jenA arthano vicAra karatAM potAnA vhAlA bALaka bALakIonA hakamAM ja nukasAna karatA zabdo vAparatA acakAtA nathI, teo A potAnI naThArI Teva sudhAryA vinA bALakone kema sudhArI zake ? e vAta vicAravA jevI che. mAnI soDamAMthI bahAra nIkaLyA bAda chokarAne sudhAravAne tenA pitAe jeTalI kALajI rAkhavI ghaTe che teTalI kALajI chokarIne sudhAravA mATe mAtAe paNa rAkhavAnI jarUra che. sArI rIte vAMcatAM, lakhatAM, gaNita, hisAba, nAmA, lekhAM, saMskRta, prAkRtAdinuM jJAna chokarAnI mAphaka chokarIone paNa ApavAnuM che. ane tyAra pachI gRhavyavahArane yogya rAMdhavA, daLavA khAMDavA, Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 ] _gRhastha dharma gUMthavA bharavA, ItyAdi strIvargane taratanI jarUriyAtanI tamAma tAlIma mAtA taraphathI chokarIne maLavI joie. chokarAMone mATe vyavahAra kuzaLa karI potAnI meLe jAtamahenatathI kamAI karI zake, potAnA kuTuMbanuM poSaNa ghaNI sahelAIthI karI zake tyAM sudhInI, jamAnAne anusaratI. tenI icchAne lAyakanI ane tenA buddhibaLa tathA zarIrabaLane yogya keLavaNI pitAe ApavA; apAvavA prayatna karavo. A prasaMge potAnA dezAbhimAnanuM, jAtiabhimAnanuM gaurava tenA hRdaya pradezamAM sphare tevA vicArazaktinA taNakhalAo tenI buddhinA pradezamAM pheMkavA. je taNakhalAo AgaLa cAlata zakti khIlatAM svadeza prema, svajAti prema, svadharma prema vagerenI jvAlAonA rUpamAM pragaTI, paropakAra lAyaka mAnavonA hRdayamAM rahelI nirbaLatAnI ThaMDI dUra karI sarvane AzvAsana Ape arthAt zAMti pragaTa karAve. potAnuM kartavya bajAvavA mATe tatpara banAve. ATalI sthitie putrane lAvI mUkatAM mAtA pitAonuM kartavya ghaNe bhAge pUrNa thAya che. tema ja putrIne bhaNAvI, gaNAvI vyavahArakuzaLa, suzIla sadAcArI ane vara lAyaka banAvatAM te taraphanuM kartavya paNa ghaNe bhAge samApta thAya che. keTalIka harSaghelI, mAnaghelI, garvaghelI, ajJAnaghelI, mAtAo potAnA nAnI uMmaranA bALako ke jeo hajI vyavahAra zuM che? duniyA zuM che ? lagna zuM che? kartavya zuM che? ityAdinuM jene bhAna nathI tevA bALaka bALakIone paraNAvavAno lahAvo levA nimitte lAkaDe mAkaDuM vaLagADI ApavAnI mAphaka bAlyAvasthAmAM ane kaho ke kevala nirdoSa ajJAnavasthAmAM putra, putrIone paraNAvI de che ! keTalAkanA to ghoDIyAmAM sUtA hoya tyAM vevizALa ke lagna karavAmAM Ave che! AvA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALako ucheravAnI kALajI [ 167 ] ajJAna bALakone jyAre potAnI pharajanuM bhAna thAya che tyAre kAM to vara mUrkha ke rogI yA to vividha prakAranAM dUSaNovALo hoya che. ane kAM to strI ajJAna, bhAvathI lUkhI, zuSka, prema vinAnI, khoDa khAMpaNavALI, mUrkha ke durguNI hoya che tethI ApasamAM sneha baMdhAto nathI, tema jAta jAtanA baMdhano pramANe eka bIjAone choDIne koI bIjA sAthe lagnanA saMbaMdhathI joDavAtuM nathI. pariNAme jIvana kalezamaya nIvaDe che, anicchAe vyavahAra calAvavo paDe che paNa te uparano ja. vaLI kadAca rogAdi kAraNe patinA dehano viyoga thayo to lagna zuM che te samajavA pahelA vidhavAzrama svIkAravo paDe che. AvA seMkaDo kajoDAMo atyAre A dezamAM vidyamAna che ke jeo potAnA A lagna saMbaMdha joDanAra mAtApitAonA kAmane dhikkAre che, ane kaLakaLatA hRdaye janmaparyata zrApa Ape che, AvA ajJAnatA bharelA vyavahArano jo te mAtApitAo yA jJAti jAtinA AgevAno tyAga nahi kare yA to temAM sudhAro vadhAro nahi kare to thoDA ja varSamAM evo prasaMga anubhavavAnI temane pharaja paDaze ke, mAtApitAoe keLavaNI ApI bALakone taiyAra karavA ane tyAra pachI teonA lagnane mATe temane mAthe ja pharaja rahevA daI pote te kAma uparathI potAnA hAtha uThAvI levA arthAt moTI uMmaranA putra putrIo potAne mATe pati patnIone pasaMda karIne paraNaze ane cAlu lagna karavAno konTrakTa je mAtApitAe mAthe lIdho che temAMthI temaNe potAnuM rAjInAmuM ApavuM paDaze. A sAthe eka karatAM adhika strIo karavAno ane tenA sababe keTalAkane jIvana paryata kuMvArI jiMdagI gALavAnA prasaMgo atyAre aneka jJAtiomAM dekhAya che tene mATe paNa te kuMvArA yuvAniyAo vicAra karyA vinA raheze nahi. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168 ] gRhastha dharma (14o sAsunI vahu pratye pharaja sAsuoe potAnI putravadhUne potAnI putrI samAna samajIne tenI sAthe vartana karavuM. zarUAtamAM navIna gharamAM aNa- mAhitagAra vahue aneka bhUlo karavAno saMbhava che te sarva daragujara karatAM zIkhavuM ane prasaMge mIThA zabdomAM zikhAmaNa ApIne dhIme dhIme tenI bhUlo sudhAravA prayatna karavo. moTA nAnAnI maryAdA rAkhatAM zIkhavavuM. ghera AvelAonI mAvajata karavAnuM samajAvavuM sAdhu saMtonuM sanmAna karavAnuM batAvavuM, suvA besavAnI, nAhAvA dhovAnI, pezAba-pANI, karavAnAM sthAnonI zarUAtamAM goThavaNa karI ApavI yA batAvavA, nahitara zaramamAM rahetAM zarIramAM roga thavAno athavA maryAdA mUkavAno prasaMga Ave che. vastra ghareNAM vagerethI yogya rIte vahuno satkAra karavo. premabharI tathA anukULa lAgaNIo vaDe sAsue vahunuM mana potAne svAdhIna karavuM jethI kuTuMbamAM bheda paDavAno, judA thavAno ke kaleza karavAno prasaMga na Ave. sarva putronI strIo pratye sarakho bhAva rAkhavo ane potAnI putrI karatAM paNa vahune adhika gaNavI. A vartanathI vahu sAsune mAtA samAna lekhe temAM zI navAI ? ane gharamAM saMpa banyo rahe temAM Azcarya zuM ? Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahuono sAsu tathA kuTuMbIo pratye dharma ----- --- ---- [ 169 ] ---- i n : - - :: .! iaa ka : 1. na kha 1 (15)vahuono sAsu tathA kuTuMbIo pratye hama navIna vadhue sAsune potAnI mAtA samAna gaNavI, temanI AjJAmAM rahevuM, temanI rajA sivAya ke pUchayA sivAya koIne ghera javuM nahi gharanAM banatA banAvonI bahAra vAto na karavI. badhA sUtA pachI sUvuM, sarvathI vahelA uThavuM, gharanA kAryo ghaNA umaMgathI karavA, naNaMda, jeThANI Adine premathI cAhavA, temanA avarNavAda na bolavA, sarvane jamADIne jamavuM, athavA sAthe besIne jamavuM, sasarAnA gharanI vAto pIyara jaIne na karavI. nahitara anyonya virodhanAM bIja vavAya che. kaleza na karavo. saMtoSa rAkhavo, vidhavA, duHkhI naNaMda Adi hoya to temane madada karavI. koI jAtanI spardhA ke IrSA na karavI, potAno pati kamAto hoya to paNa garva na karavo, koNa jANe konA punyanuM sarve khAya che? vastra ane ghareNAM mATe kaleza na karavo. judA thavAnI kadIpaNa patine salAha na ApavI, narama, garama thatAM samudAyamAM eka bIjAe madadagAra thAya che. koNa jANe che ke judAM thayA pachI sukhI ja rahezo ke nirogI ja hazo ? diyara, jeTha ke derANI, jeThANI sAthe kadI paNa vAdavivAda ke kaleza na karavo, daragujara karatAM zIkhavuM, sahanazIlatA vadhAravI, paropakAra karIne ke bIjAne madada karIne khuzI thavuM, meNAM, ToNAM mAravAM nahi, najIvI vAtane moTuM rUpa ApI bhAI bhAIonAM dila uzkerI eka bIjAonI prIti toDavAno kadI paNa prayatna na karavo. bhAIoe paNa udAra dIla rAkhI thoDuM kamAvanAranI avagaNanA na karatAM teone paNa AgaLa vadhAravA prayatna karavo. ane khorAka, vastrAdimAM sarva bhAIoe ekasarakhuM ja kharca rAkhavuM. kadAca nAnI uMmaranA baMdhuo ochuM kamAtA ke vadhAre kharca karatA hoya ke vastrAdi kiMmatI paheratA hoya to paNa temAM potAnI ja AbarUmAM vadhAro thAya che ema mAnI udAratA vAparI daragujara karatA rahevuM. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] gRhastha dharma 10 strIono pati pratye dharma strIoe niraMtara pavitra rahevuM, pati sivAya koI tarapha pati taraphanA snehanI dRSTithI jovuM nahi, pavitra prema mATe to A sarva jagatapara bhalamanasAI vAparavAnI chUTa che. patinI sevAmAM hAjara rahevuM. bhojana, pAnAdi sarva sAmagrIo vakhatasara hAjara karavI. nokarI uparathI kAma uparathI, dukAna vyavahAra uparathI ke rAjyataMtranA vyavahArathI pati ghera AvatAM arasaparasanA, sAsuvahunA, naNaMda bhojAInA, derANI jeThANInA ke tevA ja bIjA kaleza ane kaMTALA bharelA vicAro jaNAvI tenA magajane uzkeravuM nahi. ke azAMti utpanna na karavI. vaLI potAne kAMI paNa jarUriyAtanI vAto kahevAnI hoya to te bhojana karyA bAda zAMtithI kahevI, paNa bhojana karatI vakhate kaleza karavo nahi ke tevI vAto kahIne bhojanane viSarUpa banAvavuM nahi. bhojana karatAM jo magaja uzkerAI jAya che to te bhojana viSapaNe pariNamI zarIramAM vividha prakAranA rogo utpanna kare che. patinA jamyA pachI jamavuM ke tenI marajI hoya to sAthe jamavuM. patinuM mana kema AnaMdamAM rahe tema vartana karavuM. tenAthI koI vAta chupAvavI nahi. strIe patinI Avaka upara vicAra karIne ja gharanuM kharca vadhAravuM ke ghaTADavuM. banatA prayatne strIe jAte ja patine snAna karAvavuM, vastro ApavAM, bhojana taiyAra karavuM ane jamADavuM. zayyA pAtharI ApavI, ane sevA karavI. paisApAtrane ghera ke rAjA rajavADAmAM dAsa, dAsIonI kAMI khoTa hotI nathI chatAM paNa strIoe patinI sevA pramukha potAne Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIono pati pratye dharma [ 171 ] karavAnA kAma bIjAne soMpavA nahIM je strI pati sevAnA kAma bIjAne soMpe che te strI potA upara potAnA patino pUrNa prema meLavI zakatI nathI. nokaranuM kAma nokara kare che. bhale teo gharanI mAlika strIthI vadhAre kAma kare paNa prema ane nokarI sarakhI hotI ja nathI. jevI potAnI pati pratyenI lAgaNI hoya che teTalo ja prema te strI potAnA pati taraphathI meLavI zake che. duHkha ke vipattinA prasaMgamAM strIe patino kadI paNa tyAga na karavo. kharI kasoTIno teja vakhata che AvA prasaMge svArthI banI strI potAnA sukha mATe patine mUkI pIyara ke bIje sthaLe judI rahe che. to te strI potAnA patino prema meLavI zakatI ja nathI. roganA prasaMge strIe jAte ja patinI sevA karavI. koi bIjI strIne tenI sevAnA samAgamamAM, rogI patinI mAvajata karavA devAmAM potAnI chatI zaktie dAkhala thavA na devI. nahitara te srInA saubhAgyamAM vibhAga pADyA vinA bhAgye ja rahe che. kharI rIte vipatti ke duHkhanA prasaMge madada karanAra tarapha dIla kheMcAyA sivAya rahetuM nathI, ane kharA aNInA prasaMge madada na karanAra tarapha dIla tUTyA sivAya paNa rahetuM nathI. dilagIrInA vakhatamAM potAnA DahApaNano upayoga karI patine dilAso Apavo. khoTA kharcAmAM patine utAravo nahi, gharanI, nokaracAkaranI, pazuonI, strIe jAte dekharekha ane sAra saMbhALa karavI. patinA sUtA pachI sUvuM ane uThatAM pahelAM uThavuM. patinA mitronI haiyAtImAM sArI sArasaMbhALa karavI, pati bahAra javA pachI tenI sAthe ThaThThA mazkarI kadI paNa na karavAM, tema karatAM tenuM pariNAma potAnA geralAbhamAM zokadAyaka Ave che. vAsanAne kAbUmAM rAkhavI. zarIra sAcavatA zIkhavuM. zarIranI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] gRhastha dharma majabUtAi vadhe te mATe bahu niyamita rahevuM, patinI sAmA kadI paNa na thavuM. potAno pati kadAca akAraNa gusso kare to vakhata joI mauna rahevuM ane te khuzImajAmAM hoya te veLAe kharI hakIkata ke kharo Azaya batAvI tenI bhUla samajAvIne sudharAvavI, paNa te ja vakhate sAmA bolI kaleza na karavo. koInI kahelI vAta para lakSa na ApatA jAte tapAsa karI pachI ja te vize patino khulAso mAMgavo. koI prasaMge izArAthI bhUla batAvavI paNa teno aMta na levo patinA sukhI divasomAM AnaMda karavo. duHkhI divasomAM madadagAra thavuM. Ama jIvana gujAranAra pati patnInA gRhavyavahAra sukhamaya nIvaDe che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patinI patnI pratyenI pharaja [ 173 ] ------------ patinI patnI pratyenI pharaja ghaNI vakhata buddhimAna strIo vyavahAra prasaMgamAM patine mahAna madadagAra thAya che. nyAya mArgane mUkIne anyAyamAM pravRtti karanArane sanmArgamAM joDe che ane dharmathI patita thatA patine premanI anahada lAgaNIthI mayaNAsuMdarInI mAphaka dharmamAM paNa yoje che. paNa A sarva DahApaNa, buddhi, cAturya jo te strIone sArI rIte keLavavAmAM Ave che to ja tenAmAM phurI Ave che. keLavavAno artha evo nathI thato ke moTI moTI parIkSAomAM pAsa karAvavI. bI.e. ane ema.e.nA cAMdo apAvavA. nItimaya jIvana sAthe sAtvika ane rasamaya AdratAvALuM manobaLa keLavavAmAM nathI AvatuM tyAM sudhI upara kahelI sUkI ke lUkhI bAhyADaMbaravALI keLavaNI vikArI, beparavAIvALI ane dhikkAra yogya AcaraNavALI nIvaDe to temAM kAMI Azcarya pAmavA jevuM nathI. patinI kharI pharaja e che ke prathama strIne yogya rIte lakhI, vAMcI jANe tevI keLavaNI apAvavI. nItimaya jIvanane poSaNa maLe mATe tevA uttama sadAcaraNavALI ane prauDha vicAravALI suzIla strIonI sobata meLavI apAvavI, athavA tevI sobatamAM lAMbo vakhata rahI zake tevI sagavaDa karI ApavI. nItinA tathA gRhavyavahArane upayogI pustako vaMcAvavA. prasaMge prasaMge strInA dharmo pote samajAvavA ane tenA upara chApa paDe evA pUjya varga pAse hita zikhAmaNo apAvavI. vyavahAranAM sAdhano badhAM pUrAM pADavA. jarUrI prasaMge ane pote gAma bahAra gayA hoya tevA prasaMge ghera koI mahemAna, paroNAo Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] gRhastha dharma Ave. agara koI atithi, sAdhu-saMta Ave te vakhate temanI sagavaDa karI ApavA khAtara amuka paisA ApI rAkhavA athavA tevI sagavaDatAnuM sAdhana batAvI ApavuM. ghera koI AvyA gayAnI khabara rAkhavAnuM, jamADavAnuM paroNAgata karavAnuM kAma bAIonuM che ane te yogya sAmagrI vinA thaI zakatuM nathI. gharanA mANaso, nokaro cAkara vagerenI jarUriyAtanI sagavaDo paNa teNe ja karavAnI che. gharamAM rahelAM pazuo tenA khorAka, pANI, rahevAnA sthAne tenI Avaka ane teno upayoga e sarva strIone karavAnA che. temAM jarUriyAta pramANe bIjAnI madada levI ke patinI salAha levI te jarUrI che. tathApi tenuM uparIpaNuM to strIonuM ja che. patie niraMtara eka patnIvrata pALavuM. ane potAnI strI sivAya anya strI tarapha jarApaNa vikArI dRSTi na karavI. dezanA rivAja pramANe putrAdi saMtati mATe bIjI strI karavI paDe to pahelI strI nI rajAthI ja karavI. gharamAM kaleza na thAya mATe tenI prathama saMmati meLavavI banatA sudhI te pahelI strIne ja AgevAna karI lagna karavuM, lagna thayA pachI paNa prathamanI strIne ja moTI gaNIne gharanA kAmakAjamAM prathama tene bhAga Apavo, tenI salAha levI, ane AgevAnIpaNAnA sarva hako prathama strIne ja maLavA-ApavA joie. prathama strIe paNa bIjI strIne potAnI bahena tulya gaNavI ane tene madadagAra thavuM. potAnI moTAInA pramANamAM sAruM vastra, ghareNuM ane cIja potAne hAthe ja tene bahu lAgaNIthI ApavI. ane koI paNa divasa kaleza na thAya tema vartana karavuM. patine paNa saMtoSI rAkhavAnI jarUra che ke teNe banatAM sudhI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! _________ ! 'je patinI patnI pratyenI pharaja bIjI strI paraNavAno vicAra na ja karavo paDe. putrAdi saMtati mATe sarvatra bhAgyanI mukhyatA che eTale A bahAne strIne cheha na Apavo; ekalI na rAkhavI, taddana svataMtra na karavI tema baMdhikhAnA jevI sthitimAM paNa na mUkavI tenA upara avizvAsa na karavo tema vizvAsa paNa tenI yogyatA jeTalo rAkhavo. pote kamAvA zIkhe ane potA sivAya bIjAonuM poSaNa karavAnuM baLa Ave tyAra pachI ja puruSe lagna karavuM, te sivAya tenA bApanI kamAI para tAgaDadhinnA karanArA sAthe potAnI bahena ke putrInuM kadI lagna karavuM nahi kAraNa lakSmI to Aja che ne kAle cAlI jaze paNa te potAnI meLe kamANI karI zake tevo buddhimAna puruSa haze to potAne Azraye rahelAno game te prakAre paNa nirvAha karaze. nahitara bhUkhe maravAno prasaMga AvavAno. jema patie potAnI strIne vyavahAra upayogI banAvavAnI tema paramArthamAM upayogI thAya tevI paNa keLavaNI ApavAnI che. dharmanA kAryamAM paNa kalAka be kalAka sagavaDatA ane anukULatAnA pramANamAM tenA vakhatano upayoga thAya to te vadhAre hitakArI che. suzIla, sadAcArI, sAttvika prakRtivALI ane dharmAtmA strI e gharanI eka devI samAna che. te strI potAnA tejasvI prakAzanAM bIjo potAnA parivAramAM nAkhyA sivAya raheze nahi. ane tene laIne vaMza paraMparAno parivAra ghaNo ja sadAcArI thAya che. A koI jevo tevo phAyado nathI. strIoe potAnA bALakone gurunA darzane tathA devanAM darzane jatI vakhate sAthe teDI javA. kAraNa tethI kALAMtare teo dharmane bhUlatA nathI. dharmanA saMskAro kALAMtare tenAmAM pragaTa thAya che. saMtatine sanmArge caDAvavAno mAbApane mATe A ghaNo sahelo mArga che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ 11 ______ [ 176 ] jarUriyAtanAM kAmo mATenI hAjato pUrI pADavAmAM patie patnIne pUratI madada ApavI. lagna pachIthI te maraNa paryata patie patnInI jarUriyAto pUrI pADavA taiyAra rahevuM, TUMkamAM vyavahAra upayogI ane paramArthaparAyaNa karI ApI, zAMtimAM tenuM jIvana vyatIta thAya ane chevaTano premI hRdaye zAMtibharyo AzIrvAda ApI patnI paralokamAM jAya, ATalI pharaja patinI patnI pratyenI che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chokarAMonI mAbApa pratyenI pharaja [ 177 ] (10chokarAMonI mAbApa pratyenI pharaja jemaNe nava mAsa garbhamAM rAkhI, pALI poSI, bhInAmAMthI sUkAmAM suvADI, TADha tApa sahana karI vividha prakAranI keLavaNI ApI, vyAvahArika jIvana sukhamaya karI zakAya te mATe pUratI kALajI rAkhI, sarva vyavahAramAM kuzaLa banAvI lagnanI gAMThathI joDAvI ApI, vadhArAnuM manuSyapaNAne yogya banAvyA taiyAra karyA te mAbAponA upakArano badalo evo koNa kRtaghna niSphara hRdayano che ke bhUlI jAya ! chokarAoe mAbApanA vacananuM kadI ullaMghana na karavuM temanA para sAco prema rAkhavo. teo kema sukhI thAya tene mATe niraMtara kALajI rAkhavI. khAvA, pIvA, paheravA oDhavA, suvA besavA, haravA pharavA ItyAdinI badhI sagavaDo karI ApavI. moTI uMmaranAM mAtApitAone chokarAoe vizrAMti ApavI. temanA hRdayo jarApaNa na duHkhAya te mATe pUratI kALajI rAkhavI. sevAmAM, nokara, cAkaro ApavAM tathA pote jAte temanI sevA cAkarI. strI Adi parivArane temanI sevAmAM rokavA, vRddha, glAna ane azakta mAtApitAnI vAraMvAra saMbhALa rAkhavI. savAramAM UThI temane namaskAra karavo koI kAryano AraMbha karatAM pahelAM temanI salAha levI ane yogya rIte teno svIkAra karavo-amala karavo. tIrthATana karavAnI icchA hoya to tIrthATana karAvavuM mahAna puruSonA samAgamo meLavI ApavA ane chevaTanuM jIvana dharmaparAyaNa karI de tevI anukULatAo karI ApavI. mAtA pitAnI bhakti mATe bhagavAna mahAvIradevano dAkhalo Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ gRhastha dharma [ 178 ] dhyAnamAM rAkhavA jevo che. garbhamAM AvyA pachI "mArA cAlavAthI mAtAne pIDA na thAya to ThIka A AzayathI garbhamAM ja rahyA hatA ane jANyuM ke mArA na cAlavAthI mAtAne aniSTa zaMkA thaI ke tarata ja halana-calana zarU rAkhyuM. kAraNa mAtAne te ISTa hatuM. garbhamAM ja pratijJA karI ke mArA janma thayA pahelAM mAtAno ATalo sneha mArA pare che to jamyA pachI keTalo thaze? vaLI jo temanI haiyAtImAM huM cAritra laIza to temane duHkhano pAra nahi rahe ema dhArI temanI haiyAtImAM dikSA paNa na svIkAravAno niyama lIdho. A keTalI badhI bhakti? bhaktinI avadhi ! ThaNAMgamAM "paNa te prabhue kahyuM che ke mAtA pitAnA upakArano badalo khaMbhe besADI aDasaTha tIrthomAM pheravo to paNa na vaLI zake. niraMtara sAruM bhojana Apo ane jIvana paryata pALo topaNa tenA upakArano badalo na vaLI zake, paNa tene vItarAga prabhunA kathana karela dharmamAM joDI Apo to ja badalo vaLI zake." atyAranA manuSyomAMthI keTalAka mAtApitAnI bhaktithI parAbhukha thayelAo, strI paraNI lAvyA bAda judA thanArAo, parAdhina thayelA mAtApitAnA bhojana mATe bhAIomAM paraspara vArA karI bhojana karAvanArAoe mahAvIra devanA anubhavamAMthI kAMIka anukaraNa karavA dhyAna ApavuM joIe. je strI kone ghera utpanna thayelI, ane jyAM paisA levAya tyAM kaho ke kharIda karIne vecAtI lAvelI strI teonA kalezane laI gharamAM vaibhava mANe ane hAlI janmadAtA mAtAnA vArA ! bhojana karavA mATe vArA! dhikkAra che AvA narapazuone ! hajAra vAra dhikkAra che ! hRdayanI lAgaNIthI ucheranArI, stanapAna karAvanArI jenAM dUdhathI poSaNa pAmelA, are jenA raktabIjamAMthI utpanna thayelAo te mAtA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chokarAMonI mAbApa pratyenI pharaja ( [ 179 ] atyAre vRddha thavAthI, patihIna thavAthI, nirAdhAra thayelI mAtAonuM apamAna! tenA bhojana mATe vArA karanArAo zarama che, tamane zarama che! AvA narapazuone janma na ja Apyo hota to ThIka hatuM. AvI rIte paropakAra karanAra mAtApitA tarapha putra, taraphathI calAvAtI A geravartaNuMkano badalo zuM tenA potAnA chokarAo taraphathI tene nahi maLe? avazya maLaze ja. vahu ane chokarAo Anu anukaraNa karaze ja ane eka vakhata AvA kRtaghnono paNa tevo vakhata Avaze ja. AvA narAdhamo pratye te mAtAnA AzIrvAdane badale kaLakaLatA zrApa ja utaravAnA. uttama puruSo mAtApitAne tIrtharUpa samajI tenI sevA kare che, pazuo stanapAna karavA sudhI maryAdA sAcave che. madhyama puruSo gharanA kAmakAja kare tyAM sudhI mAtApitAnI darakAra kare che ane adhama puruSo " strIno lAbha thatAM ja tenAthI judA paDe che. AvA adhama AcaraNano tyAga karI uttama puruSonuM anukaraNa karavuM. - - - - - Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180]------------_gRhastha dharma upadravyano sadupayoga (sAta kSetra) gRhasthoe potAnI nyAyathI pedA karela milakatamAMthI zakti anusAra sAthe mArge kharca karavo. je vArSika kamANI AvatI hoya temAMthI seMkaDe pAMca ke daza TakA jeTalo bhAga dharmAdA khAte bahAra kADhavo. ane jyAM jeTalI jarUriyAta hoya tyAM teno upayoga karavo. chaLa, prapaMca, vizvAsaghAta ke corI, ThagAI karIne dhana meLavI kharca karavAnI icchA na karavI vividha prakAranA AraMbho karI dharmadhyAnane eka bAju mUkI, lokone raMjADIne, garIbone rIbAvIne, ochuM vadhatuM ApI ke laI paiso pedA karI dharma mArge paiso kharcavo tenA karatAM zakti na hoya to kAMI paNa anyAya na karavo te vadhAre uttama che. anyAya ane AraMbhathI paiso meLavI dharmAdo karavo te to mAthuM phoDI zIro khAvA jevuM athavA lugaDAM kAdavamAM boLI dhovA jevuM che. * sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, derAsara, pratimA ane jJAna A sAta kSetra che; temAM potAnA paisAno upayoga karavo te uttama pAtramAM sArA kSetramAM anAja vAvavAnI mAphaka phaLadAyaka che. (sAdhu-sAdhvIjI) temane bhaNAvavAmAM, temanI zArIrika prakRti anukULa na hoya to auSadha upacAra karAvavAmAM madada karavI, temanA saMyamano nirvAha thAya tevI rIte khape tevI jarUriyAto pUrI pADavAmAM paisAno upayoga karavo. A kSetro parama upakArI che temanA jJAna dhyAnano lAbha teo potAnA Azritone Ape che. eTale temanI caDatImAM tamArI potAnI caDatIno AdhAra rahelo che. kUvAmAM haze to avADAmAM Avaze A Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyano sadupayoga (sAta kSetra) [ 181 ] dekhAte te varga jJAna dhyAnamAM AgaLa caDelo haze to gRhasthone te dharmopadeza dvArA vadhAre AgaLa kheMcI zakaze. samAja ane komamAM sudhAro karaze ane zrAvaka vargamAM navuM jIvana te reDaze. A sthitie teo pahoMce teTale darajja temane keLavavAmAM pahelAM madadagAra thavAnI jarUra che. vRkSa vAvIne sAra saMbhALathI ucheryA pachIthI ja tenA mIThAM phaLa khAvAnI AzA rAkhavI. kadAca tatkALa phaLa te Ape tevA na paNa hoya ane tamane tenAthI phaLa meLavavAno prasaMga na paNa Ave topaNa te sAdhu sAdhvIrUpa vRkSane ghaNI saMbhALapUrvaka upayogI rIte pANI siMcatA ja rahevuM ke jethI kALAMtare tamane nahi to tamArA vArasadArone paNa tenA mIThAM phaLo khAvAno prasaMga maLaze. paNa svArthI thaIne te jhADane pANI pAvuM baMdha karI ukheDI ke sukavI nAMkhazo to tame ane tamAro parivAra kAyamane mATe tenA phaLothI benasIba raheze. jarUriyAtanA pramANamAM A kSetramAM paisA kharcavo. jo A kSetramAM jarUriyAta na jaNAya to te paiso AnA karatAM vadhAre nabaLI sthitimAM AvI paDelAM bIjA kSetromAM kharcavo, paNa evo Agraha na karavo te AmAM ja kharcavo ane bIjAmAM nahi. zrAvaka-zrAvikA) A bane kSetro para dharmano mukhya AdhAra che. kAraNa sAdhusAdhvI paNa A kSetramAMthI utpanna karAya che. pratimAjI, derAsara ane jJAna e paNa A saMghanI haiyAti hoya to ja upayogI che ane te pAMca kSetrone poSaNa ApanAra A baMne kSetro che. A hoya to ja bIjA hoya ane Ano nAza thAya to sarvano nAza ja thAya. A uparathI nizcaya karAya che ke jeTalo A kSetrano vistAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __gRhastha dharma [ 182 ] jeTaluM A kSetra sukhI, jeTaluM A kSetra keLavAyeluM, zrImaMta ane UMcA adhikAravALuM hoya che. tenA pramANamAM ja bIjA kSetronI hayAti. vRddhi ane uccatA hoya che. A kAraNathI A kSetrane moTA vistAramAM keLavavAnI jarUra che, zarIranI taMdurastI, majabUtAI ane mananI vivekavALI kartavya bhAvanAvALI lAgaNIo jema vadhAre uttejIta thAya tema karavAnI jarUra che. sAMkaDA kSullaka vicAro dUra karI vizALa vicArovALA banAvavAnI jarUriyAta che. zarIra vadhAre majabUta thAya tema kasavAnI AvazyakatA che. A sAthe UMcI keLavaNI pAmI rAjya darabAramAM UMcA hoddAo pAme tevI goThavaNa karavAnI jarUra che. kAraNa ke vividha prakAranI vipatti TALavAnuM ane saMpatti meLavavAnuM sAdhana rAjyanI madada vinA bIjuM cokkasa upayogI koI nathI. dharmanI vRddhi paNa AvA rAjyamAM AgevAna kartA hartA vinA thaI zakatI nathI, komanI ke dezanI daridratAno nAza paNa rAjyanI madada vinA thaI zakato nathI. buddhimAno AvA UMcA keLavAyelA hoddA para pahoMcI zake te mATe temane keLavavA prayatna karavo. vyavahAra kuzaLatA meLavavA mATe paNa tevA buddhimAno, vRddha anubhavIo ane nItizAstramAM kuzaLatAvALAonA sahavAsamAM rAkhI nipuNa banAvavA joIe. dezanA vividha vyApAromAM nipuNatA meLavavA mATe je sagavaDanI jarUriyAta hoya te sagavaDatA pUrI pADavI joIe. vividha prakAranI kaLAomAM kuzaLa thavApaNuM ane hunnara, udyogAdinA sAdhano jyAMthI meLavI zakAya tema hoya tyAM temane mokalAvI temAM pravINa banAvavA. dhArmika zikSaNa adhUruM nahi, paNa TUMkAmAM ApavuM chatAM paNa muddAnuM ApavuM joIe. AtmAnI hayAti, purnajanma, punya-pApa, baMdha, mokSa, AdinI TUMkI paNa cokkasa mAhitI ApavI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAjI ane derAsara [ 183 ] zrAvikAo eka paNa keLavAyela vinAnI hovI na joIe. vyavahAranA sarva kAmamAM kuzaLa thAya tevI keLavaNI ApavI, te sAthe jarUriyAtanA prasaMge pote potAnA hAthe hunnara udyogathI potAnI AjIvikA calAvI zake tevA kAmamAM praviNa karavI joIe. saMpIne kuTuMba sAthe rahI zake, ekabIjAone prasaMge madada ApatI rahe, bALakone uttama saMskArI banAvI zake, ane vidhavA ke nirAdhAra sthitimAM bIjA para AdhAra na rAkhatA potAno nirvAha pote ja calAvI zake, AvI rIte svAzrayavALI banAvavI joIe. AtmA, purnajanma, punya pApanAM zubhAzubha phaLa, baMdha mokSanA mArgo ityAdi. Atmadharma saMbaMdhI paNa keLavaNI ApavI. A bane samudAya upayogI rIte uttama koTinuM jIvana pasAra karI zake tevI rIte zrAvaka zrAvikAne keLavaNI ApavAmAM dravyano upayoga karavo te trIjuM ane cothuM kSetra che. (pratimAjI ane derAsara vakhatano sadupayoga karavAmAM, AtmajJAna jAgRta karavAmAM, parama upakArInuM cIrakALa paryata smaraNa rAkhavAmAM, bhakti bhAvanI vRddhi karavAmAM, ane punyano pavitra pravAha vadhAravAmAM paramAtmAnI mUrti upayogI sAdhana che. tathA temane sthApana karavA mATe maMdiraderAsaranI jarUriyAta che. A banne sthaLe paisAno zrAvakoe sadupayoga karavo te be kSetro che. A kSetramAM dravya kharcatAM, arthAt derAsaro navIna banAvatAM ane pratimAjI navA bharAvatAM pahelA A sarvanI kayAM keTalI upayogitA che te upara khAsa lakSa ApavuM. eka gAmamAM vadhAre derAsaro hoya tyAM navA derAsaro baMdhAvavAthI te gAmanA saMghane mAthe Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 ] gRhastha dharma tenA rakSaNa ane pAlana mATe kAyamano bojo AvI paDe che. tyAMnA saMghanI tevI uttama sthiti na hoya to pachI kAyamane mATe muzkelI AvI paDe che. tIrthomAM gokhalA ane jALIo jyAM khAlI jagyA dIThI tyAM pratimAjI padharAvavAnI rIta pasaMda karavA yogya nathI. kAraNa ke, ghaNo vistAra vadhAravAthI keTalAka sthaLoe loko darzana karavAmAM paNa bedarakAra rahe che. pujArIo yogya rIte pUjana karatA nathI, ATalA moTA pramANamAM pratimAjI hoya che tyAM lokono ati viyAvajJA' ati paricayathI avajJA thAya che, A nyAye AdarabhAva ocho thAya che. tema ja nAnA gAmo jemAM vastI ochI hoya tevA sthaLomAM moTA derAsaro karavAmAM paNa vicAra karavo joIe. tevA sthaLomAM ghara derAsaro sAmAnya rIte banAvavAM joie. tema ja jyAM derAsaro jIrNa thayAM hoya tyAM navA baMdhAvavAnI icchA na karatAM, te jIrNano ja uddhAra karavo joIe. thoDAM derAsaro jyAM hoya che tyAM sAcavaNI ane gAmamAM aikyatA banI rahe che. AjakAla kaLIkALano mahimA kaho ke kusaMpanuM jora kaho, je gAmamAM jeTalA derAsara hoya che tenA vahIvaTa ane sAcavaNI mATe te gAmamAM teTalA vibhAgo paDI jAya che. eka derAsarajImAM dhanano vadhAro hoya to TrasTIo bIjA derAsarajInA rakSaNa ke marAmata yA kharca mATe teno upayoga karatAM acakAya che e keTalI badhI zocanIya sthiti gaNAya ? upAzraya mATe paNa AvI ja sthiti che je gAmamAM jeTalA upAzraya teTalA te gAmanA saMghanA kaTakA thayelA jovAmAM Ave che. tenuM rakSaNa ane temAM dharmakriyA karavAnA bahAnA nIce saMghano jaththo teTalA bhAgamAM vaheMcAI jAya che. Upaja ane kharca mATe vAraMvAra kalezo kare che. ane pariNAme AkhA gAmamAM Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna [ 185 ] kusaMpanA bIja ropAya che. A pramANe keTalAka gAmamAM atyAre A pramANa banatuM najare dekhAya che. mATe zrAvakoe khAsa sAvacetI rAkhI jarUriyAtathI adhika derAsarajI ke upAzraya vadhAravA mATe jarApaNa prayatna na karavo, paNa tenA rakSaNa mATe tathA tenI upayogitA upara dhyAna ApI bhakti karavA mATe ja sAvadhAna rahevuM. derAsarajInI Upaja vadhAravA karatAM ane tyAM sudhI sAdhAraNanI Upaja vadhAravA prayatna rAkhavo. kema ke te sAdhAraNamAMthI game te jarUriyAtavALA kSetramAM teno upayoga karI zakAya che. (jJAna jJAna-jJAnI vinA rahetuM nathI. Adheya AdhAra vinA na hoya. jJAna AtmAno guNa che te guNI AtmA vinA rahI na zake. A jJAnanI vRddhi thAya te mATe dareka manuSyoe prayatna karavo te jJAna pragaTa karavAmAM madada tarIke, upayogI sAdhano pUrAM pADavA mATe jJAna dravyano upayoga karavo. pAThazALAo kholavI ane temAM caturvidha saMghane jJAna bhaNAvavAnI sagavaDatA karAvI ApavI, te sAthe jJAna ApanArane upayogI madada ApavI, jJAnanA sAdhana pustakAdi te meLavI ApavA, temAM upayogI mukAma AdinI sagavaDa karAvI ApavI. jinezvara bhagavAnanA jJAnano dezamAM bahoLo phelAvo thAya te mATe tevA upadezako taiyAra karavA, ane temane jamAnAne anusaratI keLavaNI ApavI. temane jaina dharmanA siddhAMtonAM rahasyo samajAvavA ane dezakALa pramANe kevA sthaLe kevI rIte bolavuM te samajAvavuM. tenI parIkSAo levI ane tAtkAlika prabaLa asara sAmA zrotAnA mana para karI zake, temane uttama prakArano badalo ApI upadezaka tarIke nImavA. jo sAdhu-sAdhvI varga A kAmamAM upayogIpaNe jamAnA anusAra vaktA tarIke bahAra AvavA icchA kare to temano utsAha Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] - gRhastha dharma - -- - - -- -- - - - -- vRddhi pAme tevA mAnapAnathI ane padathI satkArita karavA. A sAthe jamAnAne anusaratI jenI vadhAre upayogitA siddha thAya tevA aneka graMtho navIna lakhAvavA. banAvaTI kalpita nahi paNa pUrvanA pustako uparathI vividha bhASAomAM te pragaTa karAvavA navo zaNagAra paherAvI, jamAnAnusAra paNa mULa Azaya badalAI na jAya temAM sudhAro vadhAro pheraphAra karI te pustako chapAvavAM. jemAM koI mata-pakSanI kheMcatANa na hoya paNa potAnA dharmanI khubIvALI gauravatA sAthe, saraLa zabdomAM, yuktipUrvaka, pUrvApara virodha rahita bhAva jemAM AvI zake tevA pustako bahAra pADavA. tathA aneka bhASAomAM chapAvIne teno phelAvo karavo. TUMkamAM kahIe to jinezvara bhagavAnanuM tAttvika jJAna jema bahoLA vistAramAM duniyAmAM phelAvo pAme tevI rIte jJAna dravyano upayoga karavo. te jJAnadravyano sadupayoga che. vaLI pAThazALA tathA kanyAzALAomAM dharmanuM zikSaNa ApavA mATe jemAM TUMkAmAM navatattva, AtmAnI amaratA, punarjanma, karmano baMdha, AvatA karma kema aTakAvavA, pUrvanAM karmo kevI rIte kayA upAye kADhI nAkhavA, punya ane pApanA pariNAmo, divasa ane rAtrinuM kartavya, nItimaya jIvana, vrata ane paccakhANa te zA mATe, ane keTalA pramANamAM tenI jarUra che, te tathA dharmAbhimAna, kuLAbhimAna, jAtiabhimAna, dezAbhimAna te zA mATe ane keTalA pramANamAM khIlavavuM yogya che ityAdi vividha viSayothI bharapura navA jamAnAne upayogI thaI paDe tathA dharma ane vyavahAra banemAM pravINa thaI zakAya tevAM pustako vidvAna varga pAse lakhAvIne dareka pAThazALAomAM te calAvavA. te banAvavAmAM, chapAvavAmAM, tana, mana, dhanano upayoga karavo. A sarva jJAnadravyano upayoga che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhAraNa dravya [ 187 ] -- -- -- -- -- -- -- (2ne sAdhAraNa dravyo A dravya ghaNuM upayogI che. A kSetra ghaNuM vizALa che. uparanA sAta kSetro ane te sivAyanAM bIjAM nAnA moTAM tamAma khAtAmAM A dravyano upayoga karavAmAM harakata nathI. nAnAmAM nAnA jaMtuo, pazu ane pakSIo tathA koI paNa prakAranA nAta, jAta ke dharmanA taphAvata vinA dareka manuSya jAtane A khAtAnA dravyamAMthI madada ApavAmAM harakata nathI. A mATe koI paNa vakhate harSa ke zokanA prasaMge je dravya dharma ke paropakAra mATe kharcavAnuM nakkI karavAmAM Ave te sAthe A dravyano amuka nAno ke moTo hisso bahAra kADhavo. ane jarUriyAtanA pramANamAM game te khAtAne A dravyamAMthI madada ApavI. amuka niyamita maMdira ke tIrtha yA sAta kSetramAM ke pAMjarApoLa yA jIvadayA ItyAdi khAtAnuM nAma pADavA karatAM sAdhAraNa khAte dravya kharcavAnuM nakkI karavAmAM Ave to te khAtAmAMthI je khAtAne cokkasa madada karavAnI jarUriyAta hoya temAM madada karI zakAya, A pramANe jyAM nathI karavAmAM AvatuM tyAM koI eka khAtuM ghaNA paisAvALuM thAya che ke jenI atyAre jarUriyAta ochI hoya che temAM dravya bharapura hoya che, ane kharI jarUriyAtavALAM khAtAMo devAdAra hoya che. AthI je dravyanI madadathI samAja AgaLa vadhavAno hoya che te pAchaLa paDI jAya che ane vagara prayojane bIjA khAtAmAM dravyano upayoga karavAmAM Ave che ke jenI upayogitA atyAre bhAgye ja svIkArI zakAya, A sthiti ghaNI sudhAravAnI jarUriyAta che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] gRhastha dharma svAmIvarachala svadharmI-eka dharma pALanAra-manuSyonuM hita karavuM bhaluM karavuM, te svAmIvacchala che. dhanavAna manuSyoe potAnA kuTuMbamAM, nAtamAM, saMghamAM ane eka dharma pALanAra manuSyonA samudAyamAM, koI paNa manuSya duHkhI na rahe te mATe ghaNI ja sAvacetI rAkhavI, rogIonA rogo maTADavA, davA pramukhanI madada ApavI, nirAdhArone AdhAra Apavo, nirAzritane Azraya Apavo. duHkhIone dilAso Apavo. garIbone madada ApavI, nA himmatane himmata ApavI, mahenatune raste caDAvavA, buddhimAnone vyApArAdi kAryamAM yojavA, ItyAdi aneka prakAre madada ApI svadharmInI bhakti karavArUpa svAmIvacchala karavo. hAla svAmIvacchalano artha amuka gAmanA saMghe ekaThA maLI jamavuM evo sAMkaDo eka pakSavALo je karavAmAM Ave che e kharekhara zocanIya che ! kadAca ekasAthe besI jamavAthI ekabIjAnI prItimAM vadhAro thAya e kAraNa koI eka apekSAe yogya haze. athavA sukhI jamAnAmAM paisA kharcavAno ke sAthe ekaThA maLI jamavAno prasaMga ocho haze te veLAe A jamavAnuM nAma svAmIvacchala ApavA mATe yogya dhAryuM haze. paNa atyAre potAnI komanA svadharma pALanAra manuSyo jyAM anna vinA ke vepAra rojagAra vinA garIbAImAM saDatA hoya, kAle khAvAnuM ThekANuM jyAM na hoya AvI sthitimAM AvI paDyA hoya tyAM paNa tevA vakhatamAM jarA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmIvacchala [ 189 ] paNa jamavuM e ja svAmIvacchala manAya to enA jevuM bIjuM khedakAraka zuM hoI zake? evA paisAthI garIbone dhaMdhe caDAvAya, buddhimAnone vidyA abhyAsa karAvAya, nirAdhArone AdhAra apAya ane bhUkhyAne bhojana karAvAya AnuM nAma A jamAnAmAM svAmIvacchala rAkhavAmAM nahi Ave to koma pAyamAla thaI jaze. komanI AbAda sthiti vakhate jamavA ramavAmAM AnaMda mAno to tamane koI kahenAra paNa kadAca na maLe, paNa vicAravAnuM jamAnAmAM komanI nirdhana sthiti vakhate peTane mATe dharmane vecavAno prasaMga Avato hoya te vakhate tevA jamAnAmAM paNa jamavAmAM AnaMda manAya to pachI e koma buddhimAna che ema koNa kaheze? mATe svadharmanuM hita karavuM e ja svAmIvacchalano kharo artha che e dhyAnamAM rAkhI avasara ucita vartana rAkhavuM. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] gRhastha dharma 20 tIrthayAtrA gRhasthoe varSamAM ekAdavAra tIrthayAtrA karavI; tIrtha eTale jenAthI tarAya te tIrtha. jyAM javAthI mananA pariNAma nirmaLa thAya, viSaya kaSAya ochA thAya, vividha prakAranI paudgalika icchAo nAza pAme, AtmA ujjavaLa thAya, satya prApta thAya te tIrtha kahevAya che. sthAvara ane jaMgama ema be prakAranA tIrtho che. je sthaLe tIrthaMkara devanA janma, dikSA, kevaLa ane nirvANa kalyANako thayAM hoya, jyAM te jIvaMta prabhunuM vicaravuM vizeSa thayuM hoya, jyAM koI mahAtmAone-jJAnIone kevaLajJAna thayela hoya, jyAM te mahAna puruSoe vizeSa sthiratA karI jJAna dhyAna karyAM hoya tevI bhUmikAo te sthAvara tIrtha gaNAya che. te tIrthabhUmine sparzavAthI, tyAM temanI yAdagIrInA cinho, devAlayo, pAdukAo, stUpo vagerenA darzana karavAthI te mULa mahAna puruSonuM smaraNa thAya che, temanA adbhuta-alaukika-kartavyo yAda Ave che, temanA apUrva ane pracaMDa puruSArthanuM smaraNa thAya che, tethI hRdayamAM apUrva AhlAda utpanna thAya che, mana vikAsa pAme che, bhAvanA vRddhi pAme che, AnaMda ullase che, pariNAmonI dhArA vikAsa pAme che, pariNAmanI utkaTatAthI apUrva vIrya-utsAha bahAra Ave che, AvI apUrva jAgRtivALA zubha pariNAme zuddha upayoge mahAna kaliSTa karmano nAza thAya che; apUrva punyAnubaMdhI punya baMdhAya che. guNAnurAga vadhe che, satya samajAya che, kartavya karavA preraNA thAya che. ane thoDA vakhatanI paNa tIvra bhAvanAnA pariNAme apUrva vicAronI zreNI laMbAya che. AvI prabaLa bhAvanAmAM AtmAnI vizuddhi vRddhi pAme che, apUrva Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthayAtrA zAMti pragaTa thAya che, AtmAno divya AnaMda pragaTa thAya che. AtmA nimittavAsI che. jevuM nimitta tevI lAgaNIo hRdayamAM udbhave che. ahIM nimitta uttama hovAthI bhAvanAo uttama thAya che. tenuM phaLa paNa uttama ja che. [ 191 ] gRhanI sarva jaMjALono thoDA divasane mATe tyAga karelo hovAthI yAtrAnA sthaLomAM mana te saMbaMdhI upAdhithI mukta rahe che viSaya vikArono tyAga karAya che. kaSAyone dUra karavAmAM Ave che. vikathAo vegaLe mukAya che. satsaMga, satkathA ane satyanuM ja zodhana e vAtonI mukhyatA ahIM hoya che. ghara mUkI, aneka dravyano kharca karI kuTuMbathI chUTo paDI, vyavahArane aLago karI huM ahIM zA mATe Avyo chuM ? A tIrtha bhUmimAM mAruM kartavya zuM che ? e vAta yAtrA karanAranI lakSa bahAra hotI nathI. A tIrtha bhUmimAM yA tIrtha bhUmie jatAM rastAmAM cha rI" pALavAnI hoya che. ekala AhArI. eka vakhata dehane poSaNa maLe to dharmakAryamAM zarIra zithIla ane nirutsAhI na thAya te mATe eka vakhata sAduM bhojana kare che. sacitaparihArI - khAvA pIvA mojazokha mATe aneka divaso cheM. A tIrtha bhUmimAM to AtmasAdhana karavA mATe Avela chuM, mATe vikAra utpanna kare tevo mAdaka AhAra na letAM, sAdo jaldI pAcana thAya tevo; pramAda na thAya paNa jAgRti banI rahe tevo, acitta nirdoSa AhAra karuM. A bhAvanA hoya che, banI zake to tapazcaryA kare che. pagacArI--tIrtha bhUmi page cAlI sparze che. gADAM ane vividha vAhanono Azraya te leto nathI, cAlavAnI zakti hoya to naravAhana Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192 ] gRhastha dharma DoLIno paNa Azraya na letAM pagathI te bhUmi sparzI vividha bhAvanA uttejIta kare che. gurusAvihArI-tIrtha bhUmimAM gurumahArAjanI sAthe cAle che tethI potAnuM kartavya vizeSa smaraNamAM rahe che. dharma kathA ane satyanI vicAraNAthI potAnuM sAdhya lakSabiMdu vAraMvAra smaraNamAM rahe che ane tethI bIjA koI paNa kAryamAM te pravRtti karato nathI. brahmacArIA tIrtha bhUmimAM gherathI nIkaLyo tyArathI te brahmacaryanuM pAlana kare che, potAnI mana, vacana, zarIranI zaktino vyaya paramArtha sAdhavA mATe karavAno hovAthI tevA koI paNa kAryamAM teno durupayoga te karato nathI. bhoMyasaMthArI-bane tyAM sudhI te jamIna upara ekAda sAmAnya vastra pAtharI sUve che, munionI niraMtara AvI pravRttinI bhAvanA yAda karI, alpanidrA karI, bahu jAgRta rahI jJAna dhyAnamAM rAtrino vizeSa vakhata te gALe che. tIrtha bhUmimAM ekAMta, pavitra bhAvanI vRddhi thAya tevA sthaLe besI mahAna puruSonA guNonuM smaraNa, anumodana karavuM. temanA vartana pramANe anukaraNa thAya teTaluM kAma karavA mATe pravRtti karavI. parameSThi maMtrano jApa karavo dhyAna karavuM. tapa japa dhyAnathI pApa khapAve A mahAvAkya dhyAnamAM rAkhavuM tapa, japa ane dhyAnathI pApa khape che, paNa vAto karavAthI ke AMTA pherA mAravAthI kAMI vaLatuM nathI. e vAta bahuja yAda rAkhI bane teTalo A tIrtha bhUmimAM tapa karavo, jApa karavo, dhyAna karavuM, ane e rIte karma khapAvavA. vaLI ahIM koI uttama jIvana gALanArA sAdhu, mahAtmA puruSo hoya to temanI pAse javuM. kAraNa ke tIrtha bhUmi paNa ApaNI bhAvanA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthayAtrA [ 193 ] lAgaNInA pramANamAM phAyadAjanaka thAya che ane AvI lAgaNIo ke bhAvanAonI vRddhi A mahAtmAonA upadezathI ja thAya che mATe sthAvara tIrtha karatAM A jaMgama tIrtha bhUta samadarzI-AtmajJAnIsAdhuo adhika phAyado karanArA che e vAta dhyAnamAM rAkhI tIrtha bhUmimAM jatAM ja AvA mahAna puruSo koI ahIM che ke nahi, tenI prathama tapAsa karavI, temanI pAse javuM, vaMdana karavuM, bhojana Adi temane ApavAM, temano saMga karavo, satya pUchavuM, satya saMbhaLAvavA vinaMtI karavI, potAnuM kartavya batAvavA kahevuM ane teo ApaNI yogyatAnusAra je kAMI kartavya batAve te pramANe ekAMta sthaLe besI prayatna karavo. ane te pramANe vartana karavuM. jeTalA divaso tIrthabhUmimAM rahevAya teTalA divasa AvA jJAnI puruSonI hitazikSAthI vaMcita na rahevuM, paNa vakhata maLatAM temanI pAse amUlya AtmahitakArI kartavyo sAMbhaLavAM. sAMbhaLIne tarata dUra khasI jaI kartavya parAyaNa thavuM paNa nakAmo temanA amUlya vakhatano bhoga na levo. kAraNa ApaNA karatA temanuM jIvana duniyAne vadhAre upayogI che temAM vidanabhUta na thavuM paNa kartavya pUchavAmAM pAchA na haThavuM. teo mahAna dayALu hoya che tethI vakhatano bhoga ApIne paNa ApaNane raste caDAve che. tIrthabhUmimAM AvIne dAna ApavuM, zIyaLa pALavuM, tapazcaryA karavI ane bhAvanAne sudhAravI tathA vadhAravI, garIba, anAtha, rogI, duHkhI Adino uddhAra thAya temAM dravyano upayoga karavo, yogya madada ApavI. AvI rIte keTalA divasanI anukULatA hoya teTalA divasa dharmadhyAnamAM pasAra karI pAchA potAnA vatana tarapha vaLavuM. tIrthabhUmimAM vizeSa rahevuM nahi kema ke tethI tIrthano Adara ghaTI jAya che. pariNAma nirvasa thAya che. khAvA, pIvA, bolavA, Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194 ] gRhastha dharma niMdA, kuthalI, IrSyA AdimAM svataMtratA thaI Ave che tethI patita thavAya che mATe tIrthabhUmimAM thoDuM rahevuM, paNa ghaNuM kAma siddha karIne pAchA AvavuM. viSaya, kaSAya pAtaLA pADI nAkhavA, guNAnurAga vadhAravo, deha ane dhanAdi uparathI mamatva ocho karavo tIrthamAM ghaNuM rahenArAnA pariNAmo ghaNA ja halakA hoya che, tIrthamuMDiyAmAM tene gaNavAmAM Ave che. garIba, bhoLAMone chetaravAmAM, vizvAsaghAta karavAmAM ke nIca vartana calAvavAmAM temane mana zaMkA rahetI nathI. AvI sthiti thatAM tIrthabhUmi e AnaMda bhUmine badale khedanI bhUmikA thaI paDe che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima kartavya ________ 195 ] - - - - - - aMtima kartavya ( gRhasthoe potAnI maraNa avasthA najIka AvatAM paraloka gamanane mATe AnaMdapUrvaka badhI taiyArIo karI rAkhavI. AtmA amara che, deha badalAya che, jUnuM ghara mUkI navA gharamAM rahevA javuM, jUno Dagalo utArI navo Dagalo paheravo AmAM kheda nahi paNa jema AnaMda mAnIe chIe tema jUnuM jIrNa deha mUkI navA dehamAM javuM te AnaMdadAyaka che. paNa khedarUpa nathI. game te prasaMge dehano avazya tyAga karavo to che ja. | tIrthakara deva, IndrAdi samartha devo, cakravartI jevA rAjAo, mahAna baLavAna yoddhAo e sarvene paNa A mArge prayANa karavuM paDyuM che to pachI bIjAonI tAkAta che ke e niyamano anAdara karI zake? nahi ja. vizeSa e che ke jeNe A jiMdagI sArthaka karela che. vrata, tapa, japa, paropakAra, dayA, dAna, ityAdi satkartavyomAM mana vacana zarIranI zaktino vyaya karela che, jeoe satyane zodhyuM che. satya samajyA che temane dehanuM maraNa te AnaMdano divasa che. te sivAyanAone mATe maraNa te duHkhano divasa che. zokano divasa che. dilagIrIno dahADo che. kAraNa ke teNe AgaLa jaI zAMti levAya te mATenI taiyArI karI nathI, sukha pachI duHkha maLavAnuM che, aneka jIvone trAsa Apyo che, saMtApyA che, aneka kALA, dhoLAM karyA che, viSaya, kaSAya ane ajJAnamAM jIvana gujAreluM che teno tyAM badalo meLavavAno che. badalo bhogavavAno che tethI maraNa duHkharUpa che. paNa jeNe jiMdagIno kharo lAbha lIdho che, aneka vrata, tapa, japa, paropakArAdi niSkAma buddhithI karela che, viSaya kaSAyone pAchA haThAvyA che, Idriyone vaza rAkhI che, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 196 ] gRhastha dharma manane vaza karela che, satya AtmAne samajyA che, satyane pAmyA che, anubhava karela che tene maraNa e AnaMdano divasa che, kAraNa temane mATe saghaLI taiyArIo AgaLathI thaI gaI che. jema koI punyavAna rAjA pAMca, pacAsa gAu dUra javAno hoya tyAM AgaLathI tenA mANasoe jaIne mukAma ane bhojana Adi sAmagrI taiyAra rAkhI hoya to tene koI jAtanI khAvApIvA ke makAnanI ciMtA rahetI nathI. tene to gADImAM besI javAnuM ane taiyAra rasoI para besavAnuM che. tema A bhAgyavAna jIvane mATe paNa AgaLa badhI taiyArIo thayelI hovAthI maraNa AnaMdarUpa che, nirbhAgya-nirdhana mANasane jema pAMca pacAsa gAu javuM hoya ane tyAM jarApaNa sagavaDa nahi tethI je kheda thAya che te Ane hoto nathI. vaLI AtmA amara che. dehamAM ja pheraphAra thAya che. A vAtano cokkasa anubhava thayelo hovAthI tathA A mAyika prapaMca sAthe tene tevI snehavALI lAgaNIo na hovAthI jema naThArA pADozIono sahavAsa mUkI sArA pADozInI pAse rahevA javAmAM kheda nahi paNa AnaMda thAya che, tema A maraNa te jJAnIone mana occhavano divasa che. A maraNa prasaMganA pahelAM jo tyAgamArga grahaNa karAya to uttama vAta che paNa jeo vyAvahArika pratibaMdha ane zArIrika nirbaLatA athavA tevAM ja koI kAraNasara tyAga mArga grahaNa na karI zake tema hoya te gRhasthoe potAnA maraNa pahelA A duniyAnA tamAma saMbaMdhothI manane pAchuM kheMcI levuM, jJAnadRSTi vaDe potAne te saMbaMdhothI alaga karI devo. je milakatano sanmArge vyaya karavo hoya te potAnI hayAtimAM jAgRta avasthAmAM karI levo. ghaNI vakhata mANasonA manoratho manamAM rahI jAya che ane ociMtA dehano tyAga karavo paDe che athavA pAchaLathI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima kartavya [ 17 ] svArthI ke lobhI manuSyo teno sadupayoga karatAM nathI. kare che to yogya jarUriyAtane mArge nathI thato. keTalAka to maravA paDyA pachI ne bebhAna thAya tyAre kahe che ke bApA! hajAra rUpiyA tamane punyanA ApuM chuM. tamArI pAchaLa kharcIza. paNa aphasosa! bebhAna sthitivALo mANasa sAMbhaLe to anumodana kare ne! AvI sthiti na thAya te mATe potAne hAthe jarUriyAtavALA sthaLe teno upayoga karI devo. ane pachI ghara dravyAdi uparathI potAno mamatvabhAva uThAvI levo. potAnuM AyuSya keTaluM che teno nizcaya karavo. A nizcaya daivika prayogathI ke kALajJAnathI karavo. AyuSya keTaluM bAkI che teno nirNaya thatAM jAgRti koI judA ja prakAranI rahe che. kSaNe kSaNe te dehanA maraNanI najIka jato hovAthI upayoganI jAgRti sUkSma yAne tIvra rahe che. kema ke teNe duniyAnI tamAma AzA, icchA ane jAnamAlathI hAtha uThAvI lIdhelA hoya che eTale mananuM kheMcANa kare tevuM koI sthAna raheluM na hovAthI potAnA svarUpa tarapha ja tenI lAgaNIo vaLelI hoya che. A prasaMge koI AtmajJAnI guruno samAgama thAya. AjubAju hoya ane tyAM caDI Ave to to pachI kharekhara teno bhAgyodaya thayo ja samajavo. kAraNa ke te guru paNa AtmabhAnamAM pUrNa jAgRta hovAthI tenA taraphathI maLatI sAvacetI alaukika hoya che, bhUlAyeluM bhAna jAgRta karAve che, ane koI najIkano jJAna ke yogano mArga batAvI tenI manovRttione AtmapravAha vAha-vahana karanArI karI de che. AvA guruno yoga mahAna bhAgyodaya hoya to ja maLI Ave che, tenA abhAve sArA vicAravALA mANasone pAse rAkhavA te paNa sAruM che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198 ] gRhastha dharma jo kALajJAna maraNa najIka AveluM che tenI khAtarI mATe zAstramAM aneka prakAranAM kAraNo batAvela che. A kAraNonI tapAsa rAkhatA rahevAthI maraNanA vakhatano nirNaya potAnA mATe karI zakAya che. rohiNI nakSatra, caMdranuM lAMchana, chAyA puruSa, arUndhatino tAro ane bhrakuTI, AmAMthI koI paNa na dekhAya to eka varSe maraNa thAya. AMkhanI kIkI taddana kALI aMjana sarakhI dekhAya, roga, vinA akasmAt tALu, hoTha sukAya, moDhuM ughADavAthI uparanA ane nIcalA dAMta vaccenA UbhA AMtarAmAM potAnA hAthanI traNa AMgaLI na samAya; kAgaDo, pArevo ane bIjo koI mAMsabhakSI paMkhI mAthA upara bese to cha mahine maraNa thAya. caMdrane ugra, sUryane ThaMDo. jamInamAM ane sUryamaMDaLamAM chidra dekhAya, jIbhane kALI, moMDhAne taddana lAla juve, tALavuM kaMpe, manamAM zoka thAya, zarIranA aneka jAtanA varNo thaI badalAyA kare, nAbhithI akasmAta heDakI upaDe to be mahine maraNa thAya. hai akSara bolatAM jo zvAsa ThaMDo bahAra nIkaLe ane phutkAra karavAthI zvAsa garama bahAra Ave, yAdazakti na rahe, zarIranAM hAtha, paga ane mAthuM e pAMce aMgo ThaMDA thaI jAya to jANavuM ke daza divasathI adhika jIvana have bAkI nathI. zarIra ardhuM ubhuM ane ardhuM ThaMDuM thaI jAya. kAraNa sivAya akasmAt zarIramAM jvALA baLyA kare to sAta divase maraNa thAya. snAna karyA pachI tarata ja jo paga ane hRdaya sukAI jAya, ane bIjA bhAgo na sukAya to chaDhe divase maraNa samajavuM maDadAnI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALajJAna [ 199 ] mAphaka mahAna kharAba durgaMdha zarIramAMthI nIkaLe ane zarIrano varNa badalAya to te trIje divase maraNa pAme. potAnI nAsikA, jIhvA, graho, nirmaLa dizA ane saptaRSinA sAta tArAo te jovAmAM na Ave to be divase maraNa thAya. bhrakuTI na dekhAya to nava divase maraNa thAya, kAnamAM AMgaLIo nAkhI baMdha karavAthI aMdara je zabda thatAM saMbhaLAyA che te na saMbhaLAya to pAMca divase maraNa thAya. nAkanI DAMDIno agra bhAga na dekhAya to sAta divase maraNa thAya. AMkhanI kIkI na dekhAya to traNa divase maraNa thAya ane jIbha na dekhAya to eka divase maraNa thAya. ityAdi jANavA mATe aneka upAyo kALajJAna, riSTa samuccaya, yoga zAstrAdi graMthomAM batAvela che te uparathI maraNano nizcaya karavo. athavA maraNa vaheluM Ave ke moDuM Ave paNa badhI taiyArIo AgaLathI karI rAkhavI. manamAM pazcAtApa na thAya ke amuka uttama kArya karavAnuM huM bhUlI gayo, bAkI rahI gayuM ke karI na zakayo. chellA prasaMge vizeSa prakAre sarva jIvone khamAvavA, koI sAthe vera virodha na rAkhavo, karelA pApano pazcAtApa karavo, vrato pharI grahaNa karavAM, athavA mahAvrata uccarI levAM. dharmanAM kAryo potAnA hAthe thayela hoya tenI anumodanA karavI dehAdi uparathI mamattvano tyAga karavo, aNasaNa karavuM, parameSThi maMtranuM smaraNa rAkhavuM, arihaMta, siddha sAdhu ane dharmanuM zaraNa levuM, aDhAra pApasthAnakono tyAga karavo, ane AtmAnI amaratAmAM manane lIna karI devuM. bhrakuTImAM manane sthApana karI dhIme dhIme zvAsane maMda karI niraMjana, nirAkAra svarUpanI dhAraNA karI manane brahmaraMdhramAM sthira karI dehano tyAga karavo. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20b ] gRhastha dharma kuTuMbInA maraNa pachI raDavA kuTavAnuM baMdha karI AtmAne zAMti maLe mATe paramAtmAnuM smaraNa karavuM. dharmadhyAnamAM ujamALa thavuM. dehanI asAratAne yAda karI moha mamattva ochuM karI dharmaparAyaNa thavuM tathA je dehIno viyoga thayo che tenA uttama guNonuM vAraMvAra smaraNa karIne tevA guNonuM anukaraNa karavA tatpara thavuM. A pramANe A gRhastha dharma ahIM samApta thAya che temAMthI je kAMI grahaNa karI, te pramANe vartana karavAne potAnI zakti hoya te pramANe grahaNa karI AtmAne pavitra karo. iti zrI tapAgacchIya zrImAnamuktivijayajIgaNi ziSya panyAsa kamalavijayajIgaNi stacchiSya-panyAsa - kezaravijayajI gaNi viracita-zrAvakagRhastha - dharma - nAmaka graMthaH vikramIya saMvatsarasya ekonaviMzatizatatryuttara saptati varSe poSa zukla pratipade samAptaH // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RONANONONAQ yoga dIvAkara pa. pU. AcArya zrImad vijayakezarasUrIzvarajI ma.sA. thI racita tattvajJAnathI bharapura pustakonI yAdI zrI dazavaikAlika sUtra (bhASAMtara) Dao ) zrI prabodha ciMtAmaNI pAchaLa zrI mahAbala malayAsuMdarI caritra (bhASAMtara) che. zrI yogazAstra (bhASAMtara) zrI sudarzana caritra yAne samaLIvihAra (bhASAMtara) zrI gRhastha dharma zrI nItimaya jIvana zrI dhyAna dIpikA Shiksom zrI samyagudarzana gi ) zrI nIti vicAra ratnamALA (11) zrI zAMtino mArga vAha tha I (12) zrI AtmajJAna pravezikA nI zrI AtmavizuddhinI DA ) (14) zrI mahAvIra tattva prakAza nArA - zrI AnaMda ane prabhu mahAvIra zrI prabhunA paMthe jJAnano prakAza zrI AtmAno vikAsakramaane mahAmohano parAjaya zrI dharmopadeza tattvajJAna zrI hastasaMjIvanI rekhAdarzana zrI pa.pU. kamalasUrIzvarajI ma.sa.nuM jIvanacaritra. zrI dharmaratna prakaraNa (mUla tathA artha sahita) (22) zrI dharmaratnanA ajavALA (23) zrI adhyAtmakalpadruma(mUla tathA artha sahita) . | (24) zrI muktimArgano sAthI paNa (13) (15) 16) 19) 21) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) zrI tapAgacchAdhirAja ane mArgadarzaka gurUdeva zrI tapAgacchAdhirAja zrI tapAgaccha vaMza vRkSa zrI bRhat yoga vidhi zrI nitya ArAdhanA Knowledge of Soul (31) samAdhinI sAdhanA prata vibhAga (32) mahAbala malayAsuMdarI caritra (bhASAMtara) (33) sudarzanA caritra yAni samaLI vihAra (bhASAMtara) (34) dharmaratna prakaraNa (35) zrI kalpasUtra bhASAMtara (zrI jJAna vimalasUrI racita DhALa ane artha sahita) (36) zrI paMcasUtra (37) zrI bArasAsUtra (hindI bhASAMtara) sacitra (38) zrI kalpasUtra (hindI bhASAMtara) zrI aSTAblikA vyAkhyAna (hindI) (40) zrI aSTAhikA vyAkhyAna (gujarAtI) hindI vibhAga (41) zrI Atma vizuddhi (42) zrI prabhu ke paMtha me jJAna kA prakAza (43) zrI AtmajJAna pravezikA (44) zrI dharmopadeza tattvajJAna (4) zrI nItimaya jIvana jIvI (46) zrI gRhastha dharma (47) zrI zAMti kA mArga (48) zrI patha padarzaka gurudeva Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakho...ane zAMti mATe satata TensanamAM doDatA...kSiNa thayelI mAnasika zakti ane smRti pAchI meLavI... jIvanamAM eka navuM joma ane jAgRti lAvI vAstavika sukha... zAMti... ane samAdhino anubhava karAvI... eka Adarza DAtI...ane gurUtI garaja sAratuM adbhuta pustaka