________________
૧૩૦
ધન્ય ધરાઃ
સમગ્ર જૈનોને સામાન્ય અને સાધ્વાચાર માટે આદર્શરૂપ તે સાધકે મહાપ્રાણ ધ્યાન સાધવા પુરુષાર્થ કરેલ છતાંય સંઘના એવા “દશ વૈકાલિક સત્રના રચયિતા. વૈદિક દર્શનના અતિઆગ્રહથી દરરોજની ૭-૭ વાચનાઓ પાંચ-પાંચસો ધુરંધર, હસ્તરેખાના પ્રખર જાણકાર ચૌદ પૂર્વના
સાધુઓને આપી સ્યુલિભદ્ર જેવા ધારણાકુશળને પણ શ્રુતધર
બનાવી દીધેલ હતા. કહેવાય છે કે તેઓશ્રીના સમયકાળમાં બાર પારગામી આચાર્યપ્રવરશ્રી શય્યભવસૂરિજી મહારાજા
વર્ષીય દુષ્કાળ થવા છતાંય પાટલીપુત્રમાં પ્રથમ આગમવાચના (૩) આચાર્ય શય્યભવસૂરિજી
થયેલ, જેથી શ્રુતની પરંપરા આજ સુધી અખંડ ચાલી છે. | યજ્ઞસ્તંભની નીચેથી નીકળેલ શાંતિનાથ પ્રભુની સૌમ્ય ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય જેવા સમ્રાટે પણ આ. ભદ્રબાહુ સ્વામીની નિશ્રા પ્રતિમાજીના દર્શન માત્રથી બ્રાહ્મણ મટી જૈન શ્રમણ બની જનાર લઈ ધર્મબોધ પ્રાપ્ત કર્યો હતો તેવા જૈન જ્યોતિર્ધર ૬૨ વરસની ક્રિયાચુસ્ત શય્યભવ શ્રુતકેવળી બની ગયા. આચાર્ય પદની પ્રાપ્તિ ઉઍ યુગપ્રધાન પદ પામી ૭૬ વરસની ઉમે ઉજ્જૈનની નિટના પણ તેમની શ્રુતસાધનામાં અંતરાયભૂત ન બની શકી. પોતાની પ્રદેશમાં અનશન કરી દેવલોકે સંચર્યા છે. દીક્ષા પછી પોતાના જ જે બાળક મનકનો જન્મ થયો હતો તેવા ચરમ ચતુર્દશ પૂર્વધર, કોશપ્રતિબોધક કામવિજેતા નિર્દોષ બાળને સ્વયંની પિતા તરીકેની સાચી ઓળખ પણ આપ્યા વગર મોહદશાથી પર બનાવવા અભ્યાસ ચાલુ કરાવી દીધો.
(૫) આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ શ્રુતજ્ઞાનબળે બાળમુનિ મનકનું આયુષ્ય ફક્ત છ માસનું જાણી
યૂલિભદ્રસૂરિજી મહારાજા તેના આત્મહિતાર્થે શ્રીદશવૈકાલિક સૂત્રની રચના કરી આપી. કોશા વેશ્યાના મોહપાશથી છૂટ્યા પછી બ્રહ્મચર્યવ્રતની વિકાળવેળામાં પણ જેનો અભ્યાસ કરી શકાય છે, તથા જેની સાધનાના બળે ચોરાશી ચોવીશી સુધી અમરનામના પામી સાથે બે ચૂલિકાઓ વિહરમાન સીમંધરસ્વામીજીએ આપેલી
જનાર, આ. ભદ્રબાહુસ્વામી પાસેથી દસ પૂર્વનું અધ્યયન અર્થ જોડાયેલી છે તથા જે આગમ દશવૈકાલિક પાચમા આરાના અંત
સાથે અને બાકીના ચાર પૂર્વનું અધ્યયન ફક્ત સૂત્ર સાથે પ્રાપ્ત સુધી એકધારૂં નૂતન દીક્ષિતોથી લઈ સંવેગી સૌનું હિત કરવાનું
કરનાર બન્યા. શ્રતધર સાથે તેઓશ્રી વૈક્રિયલબ્ધિ ધારક પણ છે તથા જેના ઉપર ભદ્રબાહુ સ્વામિ, હરિભદ્રસૂરિજી જેવા
બન્યા હતા. વીર સં. ૧૬૦ની આસપાસ પાટલીપુત્રમાં પ્રથમ દિગ્ગજોએ નિર્યુક્તિ, ટીકાઓ વગેરે રચ્યાં છે, તેવું આ શ્રુત ચારે
આગમવાચના પણ તેમણે જ કરાવેલ. અગીયાર અંગોને સુરક્ષિત ફીરકાઓને પણ એક સરખું માન્ય બનેલ છે. તે દશવૈકાલિકના
કરાવ્યા હતા. પોતાની સાત બહેનો યક્ષા, લક્ષદિના વગેરે પણ શ્રુતાધાર આ. શäભવસૂરિજી ૨૩ વરસ યુગપ્રધાન રહી ૬૨માં
સ્મરણશક્તિમાં સરસ્વતીની કૃપાપાત્ર તથા વિદુષી હતી. પોતાના વરસે દેવલોક પામી ગયા.
જીવનમાં શ્રુતસાધના જ્યારે પૂર્ણ ખીલી હતી ત્યારે ચોમેર જેમની પાસે પૂર્વશ્રુત જ્ઞાનનો અગાધ ભંડાર હતો તે જ્ઞાનપ્રકાશ પાથરી ૯૯ વરસનું આયુ ભોગવી વૈભારગિરિ આગમ રચનાકાર, નિર્યુક્તિ નિર્માતા, નૈમિત્તિક
પર્વતથી પંદર દિવસના ઉપવાસ કરી જ્યારે સ્વર્ગવાસ પામ્યા,
તેમની પાછળ ચાર પૂર્વોનું જ્ઞાન, મહાપ્રાણ ધ્યાન, પ્રભાવક પુરુષ
સમચતુરટ્યસંસ્થાન અને વજ8ષભ નારાચસંઘયણનો વિચ્છેદ (૪) આચાર્યદેવ શ્રીમદ્
થયો છે.
' ભદ્રબાહુસ્વામીજી મહારાજા
૧૦૮ વર્ષના વયોવૃદ્ધ, જ્ઞાનવૃદ્ધ - ચૌદપૂર્વોનો અભ્યાસ કરી જનાર, બ્રાહ્મણ છતાંય () શ્રી શાંડિલાચાર્ય (સ્કંદિલસૂરિ), શ્રમણશ્રેષ્ઠ ધીર, ગંભીર, દઢનિશ્ચયી તથા જૈનશાસનને કલ્પસૂત્ર, વિસ્સગ્ગહરં સ્તોત્ર, આવશ્યક નિર્યુક્તિ જેવી અનેક નિર્યુક્તિઓ
'મહારાજ, રચી જ્ઞાનખજાનો ભેટ ધરનારા તથા પ્રાકૃત ભાષામાં ભદ્રબાહુ આ વી. સં. ૮૨૦ની આસપાસમાં સૌરાષ્ટ્ર અને નિકટના સંહિતા નામનો જ્યોતિષગ્રંથ રચનારા, નિમિત્ત શાસ્ત્રના જ્ઞાતા ક્ષેત્રોમાં જૈનોની સામે બૌદ્ધોએ સંઘર્ષ કરેલ. બીજી તરફ બાર પણ હતા. પિંડનિર્યુકિત, ઓઘનિર્યુક્તિ વગેરે ગ્રંથો પણ વરસનો ભીષણ દુકાળ ઘેરી વળ્યો. ત્રીજી તરફ ભારતમાં ગુપ્તો તેઓશ્રીની મહારચના છે. નેપાળ જેવા પ્રદેશમાં જઈ અંતર્મુખી અને હૂણો વચ્ચે ભયાનક યુદ્ધ ખેલાણું આવી વિકટ પરિસ્થિતિમાં
પાવ૮ વાગ્યા
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
