Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 17 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०८
भगवतीस्त्रे अक्रियावादिनोऽज्ञानिकवादिनश्च अप्कायिकवनस्पतिकायिका द्विमकारकमेव भायुष्कं वध्नन्तीति भावः । 'तेउकाइया वाउकाइया सव्वट्ठाणेसु मज्झिमेसु दोमु सनोसरणेसु नो नेरहयाउयं पकरेंति' तेजस्कायिका वायुकायिकाच सर्वस्थानेषु सर्वेष्वेव लेश्यादिद्वारेषु मध्यमयो यो समवसरणयोः अक्रियावाद्यज्ञानिकवादि. रूपयोः नो नारकभवसम्बन्धि आयुष्कं प्रकुर्वन्ति । किन्तु 'तिरिक्खजोणियाउयं पकरेंति' तिर्यग्योनिकायुष्कं प्रकुर्वन्ति, 'णो मणुस्साउयं०' नो मनुष्य सम्बन्धि आयुष्क प्रकुर्वन्ति 'नो देवाउयं पकरेंति' नो देवायुष्कं प्रकुर्वन्ति तेजस्कायिक के जैसे देवों की उत्पत्ति हो सकते से अपर्याप्तावस्था में ही तेजो. लेश्या का सद्भाव रहता है। तेजोलेश्या, के सदभाव में आयुका बंध नहीं होता है इत्यादि सव कथन पृथिवीकायिक के जैसे पहां समझना चाहिये । अक्रियावादी और अज्ञानिकवादी अप्कायिक एवं वनस्पतिकायिक जीव दो प्रकारकी ही आयुका बंध करते हैं यही कहने का तात्पर्य है, 'तेउकाइया वाउकाइया सव्वट्ठाणेसु मज्झिमेसु दो सु समोसरणेसु नो नेरइयाउयं पकरेंति' तेजस्कायिक और वायुकायिक जीव लेश्यावादिक सर्व स्थानों में अक्रियावादी रूप और अज्ञानिकचादी रूप समवसरणवाले होते हुए नारक भव सम्बन्धि आयु कर्म का बंध नहीं करते हैं किन्तु वे 'तिरिक्खजोणियाउय पकरेंति' तिर्यगाय का ही बंध करते हैं। 'णो मणुस्साउयं नो देवाउयं पकरेंति' मनुष्यायु का बंध नहीं करते हैं और न देवायु का बंध करते हैं। ઉત્પત્તી હોવાથી અપર્યાપ્ત અવસ્થામાં તેજલેશ્યાને રસદૂભાવ હોય છે. તેજલેશ્યાના સદૂભાવમાં આયુને બંધ હેત નથી. વિગેરે તમામ કથન પૃથ્વીકાયિકના કથન પ્રમાણે અહિયાં સમજવું અક્રિયાવાદી અને અજ્ઞાનવાદી અપ્રકાયિક અને વનસ્પતિકાયિક જીવ બે પ્રકારનાં આયુષ્યને જ બંધ કરે છે. એજ આ કથનનું તાત્પર્ય કહ્યું છે. ___'वेउकाइया वाउकाइया सव्वट्ठाणेसु मज्झमेसु दोसु समोसरणेसु नो नेरइयाउयं पकरें ति' ते४२४ायि भने वायुयि बेश्या विगेरे सघणा स्थानमा અક્રિયાવાદીપણા અને અજ્ઞાનવાદીપણાના સમવસરણવાળા થઈને નારક ભવ સંબંધી આયુકમને બંધ કરતા નથી. તથા દેવ આયુને પણ બંધ १२। नथी. परंतु 'तिरिक्खजोणियाउय पकरें'ति' तिय य आयुन। ०४ मध हरे छे. 'णो मणुस्साउन नो देवाउयं पकरेंति' मनुष्य मायुना स रता નથી. તથા દેવ આયુને પણ બંધ કરતા નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૭