Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 17 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६४६
भगवतीसूत्रे
स्तथैव चतुर्गतिनारकतिर्यङ्मनुष्य देवेभ्यः कृष्णलेश्य कृतयुग्मकृतयुग्म संज्ञिपश्चे - न्द्रियाणामपि वक्तव्य इति । 'नवरं बंधो वेओ उदयी उदीरणा लेस्सा बन्धग सन्ना कसाय वेदबंधगाय' नवरं - केवलं प्रथमोदेशका पेक्षया इदं वैलक्षण्यं तत्र बन्धः ज्ञानावरणीयस्य बन्धका नो अबन्धका । वेदो ज्ञानावरणीयादीनां वेदका नो अवेदकाः । उदयिनो नो अनुदयिनः । कर्मणा मुदीरका वा अनुदीरका वा । लेश्या कृष्णैव, कर्मप्रकृतीनां सप्तविध बन्धका अपि अष्टविधबन्धका अपि । संज्ञा - आहाके प्रथम उद्देश में चारों गतियों में से आये हुए जीवों का कृतयुग्म कृतयुग्म राशिप्रमित संज्ञीपंचेन्द्रिय रूप से उपपान कहा गया है उसी प्रकार यहाँ पर भी चारों गतियों में से आये हुए जीवों का उपपात होता है ऐसा जानना चाहिये । अर्थात् कृष्णलेश्पावालेकुनयुग्म कृतयुग्म संज्ञिप चेन्द्रिय जीव रूप से चारों गतियों में से आये हुए जीव उत्पन्न होते हैं। 'नवर' बंधो, वेओ, उदयी, उदीरणा, लेस्सा बन्धगगसना' कसाय वेद, बंधगाय' परन्तु प्रथमोद्देशक की अपेक्षा यहां यह अन्तर है कि बंध, वेद, उदघी, उदीरणा लेइया बंधक, संज्ञा, कषाय, और वेद बंधक ये सब दो इन्द्रियों के जैसे कहे गये हैं वैसे यहां कहलेना चाहिये । अर्थात् ये ज्ञानावरणीय आदि कर्मों के बन्धक होते हैं किन्तु अवन्धक नहीं होते हैं, वेदक होते हैं, किन्तु अवेदक नहीं होते हैं, उदयवाले ही होते हैं, किन्तु अनुदयवाले नहीं होते हैं। कर्मों के उदीर कभी होते हैं और अनुदीरक भी होते हैं। इनके कृष्णलेश्या ही होती
बंधासन्ना काय, वेद
ગતિવાળા આમથી આવેલા જીવે કૃતયુગ્મ નૃતયુગ્મ રાશિ પ્રમાણવાળા સ'નિ પચેન્દ્રિય પણાથી ઉત્પન્ન થાય છે. તેમ કહેવામાં આવેલ છે. એજ પ્રમાણે અહિયાં પણ ચારે ગતિમાંથી આવેલા જીવાને ઉપપાત થાય છે, તેમ સમજવું' અર્થાત્ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા કૃતયુગ્મ કૃતયુગ્મ સજ્ઞી પચેન્દ્રિય પણાથી ચાર ગતિયામાંથી આવેલા જીવે ઉત્ત્પન થાય છે. 'नवर' बंधो, वेओ, उदयी, उद्दीरणा, लेस्सा, व धगाय, ' ' पडेला उद्देशा उरता या मथनमां मे यांतर उही ', बेश्या, संघ, संज्ञा, उपाय, अने वेह ને જે પ્રમાણે કહેલ છે તેજ પ્રમાણે અહિયાં કહેવા જોઈએ. અર્થાત્ આ જ્ઞાનાવરણીય વિગેરે કર્માંના બંધ કરવાવાળા પણ હાય છે, અને અંધક પશુ હાય છે. વેદક પણ હાય છે. અને અવેઠક પણ હાય છે. ઉદયવાળા પણ હાય છે, અને અનુદયવાળા પણુ હાય છે, કર્મના ઉદ્દીક પશુ ડાય છે અને મનુદીરક પણ હોય છે. તેને છ એ લૈશ્યાએ હોય
- मंध, वेह, उदयी, तमाम मेधन्द्रियो
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
