Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 17 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५०२
भगवतीस्त्र चत्वार एवेति २। एवं राशिभेदसूत्राणि एतद्विवरणसूत्रेभ्यो ज्ञातव्यानि इह च सर्वत्रापि अपहारकसमयापेक्षयाऽऽधं पदम् अपहियमाणद्रव्या पेक्षया तु द्वितीयमिति । 'कइणं भंते ! महाजुम्मा पन्नत्ता ? 'गोयमा' ! सोलस महाजुम्मा पण्णत्ता' इत्यादि, संख्यासूत्रे विशेषणविशेष्यभावे विशेषणस्य प्राक् प्रयोग विशेष्यस्य च परपयोग इति नियमेन द्रव्यबोधक सूत्रसिद्धपदस्य परमयोगः समयबोधक सूत्रसिद्धपदस्य च पाक्प्रयोगः कृतः, ततः 'से केणटेण' इत्यादि प्रश्नस्य 'जे णं रासी' इत्याधुत्तर सूत्रव्याख्यानेतु द्रव्यबोधकपदस्य प्रथमतो विवरणम्, समयबोधकस्य च पश्चाद्विवरणं कृतमिति । 'कडजुम्मदारजुम्मे' विवरण सूत्रों के द्वारा ज्ञातव्य है। यहां सर्वत्र अपहारक समय की अपेक्षा से आद्य पद है और अपहियमाण द्रव्य की अपेक्षा से द्वितीय पद है 'कह णं भंते ! महाजुम्मा पन्नत्ता' 'गोयमा! सोलस महाजुम्मा पन्नत्ता' इत्यादि संख्या सूत्र में जो कि विशेषण विशेष्य भाव से युक्त है 'विशेषण का पहिले प्रयोग होता है और विशेष्य का बाद में प्रयोग होता है। इस नियम के अनुसार द्रव्य बोधक सूत्र से सिद्ध पद का परप्रयोग और समय बोधक सूत्र से सिद्ध पद का पहिले प्रयोग किया गया है। इसलिये 'केणटेणं' इत्यादि प्रश्न के'जे ] रासि' इत्यादि उत्तर रूप सूत्र के व्याख्यान में द्रव्यबोधक पदका पहिले विवरण किया गया है और समयबोधक पद का पीछे विवरण किया गया है। अब गौतमस्वामी इन सोलह राशियों के अर्थ को पूछते हैं-'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चह, सोलप्त महाजुम्मा' हे भदन्त ! છે અને તેને સમય ચાર જ છે. આ રીતે રાશી ભેદના સૂત્રો તેના વિરવણ સૂત્રો દ્વારા જણાય છે. અહિયાં બધે ઠેકાણે આહારક સમયની અપેક્ષાથી પહેલું ५६ छ. मन म५.डीरमा द्रव्यनी अपेक्षाथी भी ५६ र छ. 'कइणं भते ! महाजुम्मा पन्नत्ता' गोयमा ! सोलस महाजुम्मा पन्नत्ता' त्याहि सभ्या સૂત્રમાં જે વિશેષ વિશેષ ભાવથી યુકત છે, વિશેષણને પહેલાં પ્રોગ થાય છે. અને વિશેષ્યને પછીથી પ્રગ થાય છે, આ નિયમ પ્રમાણે દ્રવ્યને બંધ કરાવનાર બેધક સૂત્રથી સિદ્ધપદને પહેલાં પ્રયોગ કરવામાં આવેલ છે. તેથી 'केणट्रेण' विगेरे प्रमोन। 'जेण रासि' विगेरे उत्तर ३५ सूत्रो। व्याभ्यानमा દ્રવ્ય બેધક પદનું વિવરણ પહેલાં કરવામાં આવેલ છે. અને સમય બેધના પદનું પછીથી વિવરણ કરેલ છે.
હવે ગૌતમસ્વામી આ સેળ રાશિને અર્થ પ્રભુશ્રીને પૂછે છે. 'से केणद्वेण भवे! एवं वुच्चइ सोलस महाजुम्मा' उ पन् भा५ । यी
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭