Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 17 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३१८
भगवतीस्त्रे
भंते ! एवं बुच्चर' तत्केनार्थेन हे भदन्त ! एवमुच्यते, ' एगसम एणवा, दुममइएण वा जाव उववज्जेज्जा' एकसामयिकेन द्विसामयिकेन त्रिसामयिकेनवा विग्रहेणोत्पद्येत । अत्र यावत्पदेन 'तिसामइरणवा विग्गहेणं' इत्यस्य संग्रहः, इत्यत्रा - न्तर प्रश्नः । भगवानाह - ' एवं ' इत्यादि । एवं खलु गोयमा ! मए सत्त सेढीओ पन्नताओ' एवं खलु हे गौतम! मया सप्त श्रेणयः मज्ञाः । एतत्प्रकरणं लोकनाडी मस्तीयभावनीयम् । श्रेणीना मति सूक्ष्मतया दुर्विज्ञेयत्वात् असर्वज्ञेन जन्ममरणयोश्च ज्ञातुमतिदुष्करत्वात् एतादृश्य श्रेणी जन्म मरणं च प्रतिपादता भगवता स्वस्मिन् केवलित्वं सूचयां बभूव 'मए' इति वदता । सप्त श्रेणीरेव विभागशोदर्शउत्पन्न हो सकता है । " से केण्डेण भंते ! एवं बुच्चइ एगसमइएण वा दुसमइएणवा जाव उववज्जेज्जा' हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि वह एक समय वाले विग्रह से अथवा दो समय वाले विग्रह से अथवा तीन समयवाले विग्रह से वहां उत्पन्न हो सकता है ? ऐसा यह अवान्तर प्रश्न है। उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-' एवं खलु गोयमा मए सत्तसेढी ओ पन्नत्ताओ' हे गौवन ! मैंने सात श्रेणियां कही हैं। यह प्रकरण लोकनाडी को प्रस्तुत करके अर्थात् लोकनाडी का आकार (नकाशा) बना करके समझना चाहिये । श्रेणियाँ अति सूक्ष्म हैं इससे उनको जानना बहुत ही कठीन है । वे दुर्विज्ञेय हैं असर्वज्ञ जीव जन्म और मरण को जान नहीं सकता है। अतः ऐसी श्रेणियों को एवं जन्म मरण को प्रतिपादन करने वाले भगवान् ने अपने में केवलित्व का सर्वज्ञत्वका सूचन 'मया' इस पद द्वारा किया है वे सोत श्रेणियां इस
થઇ શકે છે મે સમયગાળા વિગ્રહુથી પણ ત્યાં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. याने त्रषु समयवाणा विग्रहथी पशु त्यां उत्पन्न थाय छे. 'से केणट्टेण भंते ! एवं वुच्चइ एगख मइएणण वा' जात्र उववज्जेज्जा' हे भगवन् આપ એવું શા કારણથી કહે છે ? કે તે એક સમયવાળા વિગ્રહથી ત્યાં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. અથવા એ સમયવાળા વિગ્રહથી અથવા ત્રણ સમયવાળા વિગ્રહથી પણ ત્યાં ઉત્પન્ન ઇ શકે છે? આ રીતના આ અવાન્તર પ્રશ્નના उत्तरभां प्रभुश्री गौतमस्वामीने - 'गोयमा ! मए सत्त सेढीओ पन्नत्ताओ' હું ગૌતમ! મેં સાત શ્રેણુીયા કહી છે. શ્રેણીયા અત્યંત સૂક્ષ્મ છે. તેથી તેને સમજવુ' ઘણું' કઠણુ છે કારણ કે તે દુવિજ્ઞેય છે. અસવન જીવ જન્મ અને મરણુ ને જાણી શકતા નથી. તેથી એવી શ્રેણિયાને અને જન્મમરણનું પ્રતિપાદન કરવાવાળા ભગવાને પેાતાનામાં કેવલિપણાનુ’-સવ જ્ઞપણાનું સૂચન ‘મએ’ यो यह द्वारा यु छे. ते सात श्रशिया या प्रभा छे. - ' उज्जुयायया सेढी'
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
