________________
[૨]
તાવિક લેખસંગ્રહ
બધી સુંદર લાગતી વસ્તુઓને ઉપયોગ કરીને આનંદ માન અને સુખશાંતિ મેળવ.” તે તું દુર્ગધ આવવાથી તેમ જ બિભત્સ લાગવાથી એક સેકંડ પણ ઊભું ન રહેતાં આંખ, નાક, મેં બંધ કરીને ત્યાંથી પલાયન થઈ જઈશ. તે જ દુર્ગધમય-જુગુપ્સનીય સાતે ધાતુને ચામડાની કોથળીમાં જુદા જુદા આકારમાં વ્યવસ્થિત રીતે ગોઠવી દીધા પછી તને નથી આવતી ઘણુ કે નથી આવતી દુર્ગધ. તેનાથી દૂર નાસવાને બદલે પિતાના સમિપમાંથી પણ ખસેડવાને ઈચ્છતો નથી. કેટલી બધી બાલીશતા! જેને તું પ્રેમપૂર્વક ચહાય છે, જેને તું નેહથી વારંવાર નિહાળે છે તે યે તૃપ્તિ થતી નથી અને સુખને માટે વારંવાર જેને તું સ્પર્શ કરે છે તે દેહ, આ સાત ધાતુની જ બનાવટ છે; છતાં છૂટી પડેલીને તિરસ્કાર અને માનવ આકૃતિમાં મિશ્રણ થયેલીને સ્વીકાર કરવાનું શું કારણ? ધાતુઓના મિશ્રણથી દુર્ગધતા તથા બિભત્સ પણું દૂર થઈ જાય છે? ના, એમ નથી, પણ સાતે ધાતુને માનવ આકૃતિમાં વ્યવસ્થિતપણે ગોઠવનાર આત્મા-દેહને અધિષ્ઠાતા દેહમાં જ રહેતું હોવાથી તેને દુર્ગધ આવતી નથી તેમ જ આત્માથી અધિષિત દેહમાં બિભત્સ પણું પણ લાગતું નથી. આત્માથી અલગ થઈ ગયેલા દેહમાં દુર્ગધ તથા બિભત્સ પણું તને જણાય છે. આત્માધિષ્ઠિત દેહમાંથી મળમૂત્રાદિ ધાતુઓમાંથી કોઈ પણ ધાતુ જુદી પડી ગયેલી હોય છે તે તેની પણ તું પૂર્ણ કરે છે. દેહ-આત્માના સંગમાં પણ દેહમાંથી વિકૃત થઈને કે સ્વાભાવિકપણે ઝરતા અશુચિ પદાર્થોની તપ દુર્ગધ આવવાથી ધૃણા કરે છે.
