________________
[ ૧૮ ] હાલ નથી જાણતે, તેનું શરીર ભવ્ય શરીરજ દ્રવ્ય મંગળ છે. અથવા ભવ્ય શરીર અને દ્રવ્ય મંગળને સમાસ કરીએ તાપણુ ભવ્ય શરીર દ્રવ્ય મંગળ છે.
અહીં ભવિષ્યની વૃત્તિને અનુસરી મંગળના ઉપયોગના આધારભૂતપણથી ભવિષ્યમાં આ ઘડામાં મધ ભરાશે એમ ખાત્રી થવાથી તે મધને ઘડો કહેવાય; તેમ બાળ, જુવાન વિગેરેનું શરીર ભવ્ય શરીર દ્રવ્ય મંગળ જાણવું. અહીં પણ નો સર્વથા નિષેધ વાચી છે,
જ્ઞ શરીર ભવ્ય શરીર તે બંનેથી જુદું દ્રવ્ય મંગળ સંયમ તપનિયમ કિયા અનુષ્ઠાન કરનારે અનુપયુક્ત હોય તે, જેમ આગમથી ઉપયોગ રહિત હોય તેની માફક જાણુ, અથવા જે શરીર અથવા આત્મ દ્રવ્ય પૂર્વે કરેલા સંયમ તપ નિયમની ક્રિયાના પરિણામવાળો, તે વ્યતિરિત દ્રવ્ય મંગળ જ્ઞ શરીર દ્રવ્ય મંગળની માફક છે, તથા ભાવિ સંયમાદિ ક્રિયા પરિણામ એગ્ય શરીર અથવા આત્મ દ્રવ્ય છે, તે બંનેથી જુદું છે, તે ભવ્ય શરીર દ્રવ્ય મંગળ માફક જાણવું, તથા જે સ્વભાવથી શુભ વર્ણગંધાદિ ગુણવાળું સોનું, કુલની માળા વિગેરે છે, તે પણ ભાવ મંગળના પરિણામનું કારણ હેવાથી દ્રવ્ય મંગળ છે. અહીં પણ ને શબ્દ સર્વ નિષેધ વાચી છે. દ્રવ્ય મંગળ કહ્યું.
ભાવ મંગળ. भावो विवक्षित क्रियानुभूतियुक्तो हि वै समाख्यातः। सर्वज्ञैरिन्द्रादिव दिहेन्दनादि क्रियानुभवात् ॥४॥
