________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.६ १.४ अ. का. भवभ्रमणक्रियायाः आस्त्रवत्वम् २५ • तस्वार्थदीपिका---पूर्वमूत्रे-क्रोधादिकपाययुक्तस्यात्मनः कायिकादियोगः संसारपरिभ्रमणरूपसम्पायझियाया शास्त्रको भवतीति प्रतिपादितम्, सम्पतिकपायरहितस्य कायादियोगा संसाराऽपरिभ्रमणरूपर्यापथिकक्रियाया आस्वंयो भवतीति प्रतिपादयितुमाह-'अकसायरस जोगो ईरिया पहिया किरियाए' इति। • अपायस्थ-न विद्यते क्रोधादिकपायो यस्य सोऽझपायस्तस्य नोधादिकषाय रहितस्याऽऽत्मन उपशान्तकपायादेः कायिक-वाचिक-मानसयोगः-ऐपिथिक क्रियाया:- ईपिथकर्मणः संसारपरिभ्रमणकारणस्याऽऽस्रबो भवति। ऐपिथिक शब्दार्थस्तु-ईर+गतो'-इत्यस्माद् भावे ण्यति-ईया-ईरणम्, योगो गतिः योगप्रवृत्तिः काय-वाड्-मनो व्यापारः काय-वाङ्-मनो वर्गणालम्बी-आत्मपदेश होता है॥४॥ ___ तत्वार्थदीपिका-पूर्वसूत्र में प्रतिपादन किया गया है कि क्रोध आदि कषायों से युक्त आस्मा का फाययोग आदि संसार भ्रमण के कारण साम्परायिक आस्रव का कारण होता हैं, इस सूत्र में यह बतलाया जा रहा है कि जो जीव कषाय से रहित है, उसका योग केवल ईपिथभास्रव का कारण होता है जो कि संसार परिभ्रमण का कारण नहीं होता है___ क्रोध आदि समस्त कषायों से रहित आत्मा फा-उपशान्तकषाय या क्षीणकपाय आला का-जो काधिक बाचिक अथवा मानसिक योग होता है, उसले फेवल ईपिथ्य-भानही होता है। ईर घात गति अर्थ में है। उसमे भोर के अर्थ में प्रत्यय करने र ईयो शब्द बनला जिसका अर्थ है गति था योग की प्रवृत्ति, अथवा मन, वचन काय
તત્યાથદીપિકા-પૂર્વસૂત્રમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું કે ક્રોધ આદિ કષાયથી યુકત આત્માને કાગ આદિ સંસારભ્રમણના કારણથી સાપાયિક આસવનું કારણ બને છે, પ્રસ્તુત સૂત્રમાં એ દર્શાવાઈ રહ્યું છે કે જે જીવ કષાયથી મુકત હોય છે, તેને ચેડગ માત્ર ઈર્યાપથ આસવનું કારણ હોય છે કે જે સંસાર પરિભ્રમણનું કારણ બનતું નથી.
કે આદિ સમસ્ત કષથી રહિત આત્માને-ઉપશાન્ત–5ષાય અથવા ક્ષીણકષાય આત્માને-જે કાયિક, વાચિક અથવા માનસિકયોગ થાય છે, તેનાથી ५४ ध्या५५-मानव थाय छे. 'ई' धातु गति मथ मा छे, तथा भावना અર્થમાં ઈયનું પ્રત્યય લગાડવાથી દૃર્થી શબ્દ બને છે, જેને અર્થ થાય છે ગતિ અથવા યોગની પ્રવૃત્તિ, અથવા મન, વચન કાચના નિમિત્તથી થનારાં
त०४
