________________
ક્રિયાશકિત યા આત્મવી
૫૫.
ગનું લક્ષ્ય રાખીને શુભ ઉપયેગમાં પિરણત રહેવાથી, શુદ્ધ ઉપયાગમાં જવાની સરલતા થાય, એવાં સાધન જીવને પ્રાપ્ત થાય છે. એ અપેક્ષાએ શુભ ઉપયેગ ઠીક છે. પરંતુ શુદ્ધ ઉપયેાગના લક્ષ્યવિના, વિશ્વની માયાના લક્ષ્યથી કરાતા શુભ ઉપયાગ, ભાવિ દુઃખના કારણભૂત થાય છે. શુભ-અશુભ અને અશુદ્ધ ઉપયાગ તે વૈભાવિક છે. તે ત્રણે ઉપયાગમાં રાગ-દ્વેષની પરાધીનતા હોવાથી પરભાવરમણ છે, એવા વૈભાત્રિક ઉપયેાગની રમણતામાં સહાયક વીય પણ વૈભાવિક છે, એ પ્રકારે વૈભાવિક રૂપે પ્રવત ન હેાવાવાળી આત્મગુણેાવાળી આત્મદશા પણ વૈભાવિક છે.
જ્યારે આત્મા શુદ્ધ ઉપયાગમાં સ્થિત થાય છે, ત્યારે તેના ઉપયાગ, રાગ અને દ્વેષની પરાધીનતા રહિત હાવાથી, ચારિત્રરૂપ સ્વભાવ દશામાં, આત્માનું રમણ થાય છે. તે સમયનુ' સહાયક વીય, તે સ્વાભાવિક વીય કહેવાય છે. એ રીતના સ્વાભાવિક રૂપથી પ્રવ્રુત હેાવાવાળુ વય, તે ઉત્કૃષ્ટ વીય કહેવાય છે. ઉત્કૃષ્ટ વીય ઉપર, ચૈાગના કાઈ પ્રભાવ પડી શકતા નથી. જેમ જેમ કની સંખ્યા ઓછી થતી જાય છે, તેમ તેમ વીયમાં સ્થિરતા થતી જાય છે. અર્થાત્ ઉચ્ચ ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિથી ત્રણે યાગ (મન–વચન–કાયા)ની પ્રવૃતિએમાં, મંદતાના પ્રમાણુમાં, આત્મવીય અનાવૃત બની, વિકસીત થતું જાય છે. તથા મન વચન કાયાના ચેાગેાની સ્થિરતા વૃદ્ધિ પામવાથી, આત્મશક્તિની ચ'ચળતા પણ ઓછી બની જઈ, સ્થિર થતી જાય છે. આગળના ગુણસ્થાનકમાં
