________________
જૈન દર્શનમાં ઉપયાગ
મેક્ષાભિલાષી આત્માએએ વિચારવાની જરૂર છે. અને તેમાં ભવનું સ્વરૂપ, ભવની ભયંકરતા, ભવનું ઉલ્લંઘન કયાં થાય છે, તેનું સ્થાન, એ સ્થાને પહેાંચેલા હાય તેવાઓની સ્થિતિ, આટલી ખાખતાના મેાક્ષાભિલાષી આત્માએએ ખ્યાલ મેળવવા અત્યંત જરૂરી છે.
સઘળા જીવા જીવપણાની દ્રષ્ટિએ સરખા છે. સન્નીપણે બધા સંસી જીવા સરખા છે. સઘળા ભવ્ય જીવે ભવ્યપણે પણ સરખા છે. છતાં અહી' જીવાત્માએમાં લાય કાતની દ્રષ્ટિએ તફાવત છે. પક્ષીપણે બધાં પક્ષીએ સરખાં છે, પરંતુ કાગડા અને પાપટ એ બન્નેમાં લાયકાતની દ્રષ્ટિએ તે તફાવત છે. લાયકાતની દ્રષ્ટિએ કાગડા કરતાં પાપટ વધારે ચેાગ્ય છે. તે પ્રમાણે આત્મકલ્યાણ માટેની ઉપર જણાવેલી વિચારણા કરવા માટે બધા જ જીવા લાયક નથી. અમુક જીવા જ લાયક છે.
૧૭૪
ભવનિર્વાણુ સ ંબંધીના વિચાર કરવાની ચેાગ્યતા તેઓમાં જ હાઈ શકે કે જેઓ ચરમાવત્ત કાળને પામી, આત્મા છે–નિત્ય છે-કમ ના કર્યાં છે-કમના ભક્તા છે, માક્ષ છે, અને મેાક્ષના ઉપાય છે, દ્રષ્ટિવાળા બની રહેલ હાય.
આ
છ સ્થાનક પ્રત્યે
આવા જ જીવે અશુદ્ધ ઉપયેગથી બચી જઈ, શુદ્ધ ઉપયાગમાં પ્રવર્ત્તવાની યાગ્યતા પામી શકે છે, પ્રતિસમય આત્મા, ઉપયાગવ ́ત હાય જ છે. પછી ભલે તે ઉપયાગ શુદ્ધ હોય કે અશુદ્ધ હાય.
મિથ્યાત્વ અને કષાયથી અનુર'જિત ઉપયોગ તે
