________________
૧૫. ધર્મ-ખીજની પ્રાપ્તિ કરાવનાર ચરમાવત્ત કાળ
સ્વર્ગુણને અનુકૂલ સ્વરૂપની પ્રવૃત્તિરૂપ ભાવક્રિયાની પ્રાપ્તિ માટે, તેની પ્રાપ્તિમાં નિમિત્ત ભૂત બની રહેનારાં, ચેગની શુભ પ્રવૃત્તિરૂપ બાહ્ય અનુષ્ઠાને જ હાઈ, જ્યારે ને ત્યારે પણ જીવે બાહ્ય સક્રિયા અપનાવવી જ પડશે. કારણ કે એનાથી જ એના શુભભાવ ક્રમશઃ વિકાસ પામવાને છે. અને પુષ્ટ થવાના છે. વિધિયુક્ત માહ્ય શુભ ક્રિયા અને આંતર શુભપરિણામ વિના, કાઈ પણ જીવ, સ્વ પ્રગતિસાધક બની શકે જ નહિ.
દ્રવ્ય અને ભાવની અપેક્ષાએ વિચારતાં મન-વચન અને કાયાના વ્યાપાર રૂપ ચેાગની પ્રવૃત્તિ, દ્રવ્યક્રિયા સ્વરૂપ છે અને વીય વ્યાપારરૂપ અર્થાત્ વીય પ્રવૃત્તિરૂપ ક્રિયા, ભાવક્રિયા છે.
શુદ્ધ અને અશુધ્ધની અપેક્ષાએ વિચારતાં સ્વસ્વરૂપને અનુકુળ યાગની પ્રવૃત્તિ, શુષ્પ દ્રવ્યક્રિયા છે. અને કાયિકી વગેરે ક્રિયાએ તે અશુદ્ધ દ્રષ્યક્રિયા છે.
પેાતાના ગુણેાનુ સ્વરૂપે પરિણમન થવામાં નિમિત્ત
