________________
૨૬૪
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
અશુદ્ધોપગવાળી પ્રવૃત્તિવંત સદનુષ્ઠાને માં અકામનિર્ભર થતી હોવાના કારણે, વિષ–ગરલ અને અને અનનુષ્ઠાન ત્યાજય છે.
વળી મોક્ષની જ ઈચ્છાથી કરવાની પ્રતિજ્ઞાવાળાં અનુ. કાનમાં આ લેકાદિના યશ વિગેરેની ઈચ્છા કરવાથી, તે અનુષ્ઠાન વિપરીત પ્રજનવાળાં બની જવાથી મહામૃષાવાદને અનુબંધ કરે છે. આ રીતે પાંચ પ્રકારને અનુષ્ઠાને પૈકીનાં ત્યાજ્ય એવાં ત્રણ અનુષ્ઠાનનું સ્વરૂપ વિચાર્યા પછી હવે ઉપાદેય (ગ્રાહ્ય) એવાં તબ્ધતુ અને અમૃતાનુષ્ઠાનનું સ્વરૂપ વિચારીએ. .
(૪) વૈરાગ્યવંત ભદ્રપરિણામી જીવ, શુદ્ધરાગે વધતે મનોરથે, ધર્મના અનુરાગે, અનુપયોગ-સહસાકાર વગેરે દોષથી મુક્ત, એવું જે અનુષ્ઠાન આદરે છે, તેને તદ્દત ધર્માનુષ્ઠાન કહેવાય છે. જો કે આ અનુષ્ઠાનમાં વિધિશુધ્ધ તાની અપૂર્ણતા હોવા છતાં, અંતે તે તેનાથી વિશુદ્ધિ થઈ જતી હેવાથી તે ફળદાયક છે.
ચરમાવર્ત અર્થાત્ છેલ્લા પુદ્ગલપરાવર્તની અંદર પ્રાપ્ત થતા, આ તબ્ધતુ અનુષ્ઠાનમાં ધર્મને યૌવનકાળ પ્રવર્તે છે. એટલે ધર્મ બળવાન થાય છે. અને સંસારની બાળદશા નિવૃત્ત થાય છે.
આ તબ્ધતુ અનુષ્ઠાનના આચરણથી માણસ ધર્મમાં પૂર્ણ રાગી બને છે. અને સંસાર પ્રત્યે વૈરાગ્યભાવી થાય છે.
