________________
૨૫૬
જૈન દનમાં ઉપયોગ.
આધાર રાખવા પડતા જ નથી. એટલે કઈ પ્રવૃત્તિ પણ આકી રહેતી નથી. કારણ કે અહિં ચૈતન્ય શક્તિના સંપૂર્ણ વિકાસ થઈ જતા હેાવાના કારણે, વિશ્વના તમામ પદાર્થો અને તેના ત્રિકાલિક પાઁયા અંગેના સપૂર્ણ જ્ઞાનસ્વરૂપ કેવલજ્ઞાન અને કેવલદશન વત્ત તુ હાય છે. અઢ઼િયાં રાગદ્વેષ તથા મેહુથી સવ થા અને સદાના માટે મુક્ત બની રહેલા આત્મા, માત્ર સ્વરૂપ રમણતા રૂપી સુખનેાજ અનુભવ કરે છે. પૂર્ણ સ્વસ્થતાને પામે છે. આવા મેક્ષ સુખમાં દુ:ખની આત્યંતિક નિવૃત્તિ હોઈ, તે સુખ, શાશ્વત છે. વિશેષ કોઈ સુખની સ્પૃહા રહેતી નહિ હોવાથી નિરૂપમ છે. અહિં આત્મામાં જ આત્મા વડે આત્માને સુખ અનુભવવાનુ હાવાથી સ્વાધીન છે.
પરંતુ આત્માના વાસ્તિવક સુખથી અનભિજ્ઞ જીવે, અન્ન-પાનાદિના ભાગ-ઉપલેાગ અને ઇંદ્રિયાના વિષયાની અનુકૂલતામાં, તથા પતિ-પત્ની-પુત્ર-ભાઈ આદિ કુટુંબ પરિ વારના સચેાગામાં, ધન ધાન્યાદિ પરિગ્રહભાવમાં, રૂપ-ખળજાતિ—મૂળ આદિના ગૌરવમાં જ સુખ, અને તે સિવાય અન્ય કોઈ પણ રીતનાં સુખાનું અસ્તિત્વ નહિ હોઈ શકવાની સમજવાળા હાઈ, આવી વસ્તુએના અભાવવાળા, મેક્ષક્ષેત્રમાં સુખ હોઈ શકવાની હકીકત જ તેમને હૃદયગમ્ય બની શકતી નથી. તેવાએ તાત્ત્વિક દૃષ્ટિએ વિચારે તેા સરલતાથી સમજી શકાસે કે સારી પણ દવા, અને મીઠી લાગતી પણ ખુજલીની તે અનુક્રમે બીમારી અને ખુજલીની ચળના દર્દને
ખજ,
