________________
શુદ્ધાશુદ્ધ સ્વરૂપે યોગ અને ઉપયોગની સમજ
૧૯૭
ક્રોધ, માન, માયા, લેભ, ઈર્ષ્યા, સ્વાર્થ અસુયા, માત્સર્ય, તથા હિંસા, અસત્ય, ચેરી, બાહ્ય પરિગ્રહ અંગેના મનેભાવ, તે અશુદ્ધ ઊપયોગ છે.
હિંસા, અસત્ય, ચેરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહ, કલહ, જુઠાંઆળ, ચાડીચુગલી, નિંદા-વિકથા, સર્વજ્ઞ વચનાની વિરૂધ પ્રરૂપણ, એ સર્વમાં વર્તતી વાચિક અને કાયિક સ્વરૂપ બાહ્ય પ્રવૃત્તિ તે અશુદ્ધગ છે.
અહિં શુદ્ધગ અને ઉપયોગ તે ઉપાદેય (ગ્રાહ્ય) છે. ગુભાગ અને ઉપગ પણ અમુક સમય પૂરતા તે અવશ્ય ઉપાદેય છે, અને અશુભ તથા અશુદ્ધગ-ઉપગ હેય (ત્યાજ્ય) છે.
સંકલેશ (કાષાયિક) વાળા અધ્યવસાય, સંકલેશના પ્રમાણમાં અશુદ્ધ કહેવાય છે. તે પણ એ અશુદ્ધિમાંય તારતમ્ય હોય છે. સંકલેશ કષાયનું બળ વિદ્યમાન અને ક્રિયાશીલ હોય, ત્યારે પણ તેને વેગ સદા એક સરખે હેતો નથી. ક્યારેક તે વેગ તીવ્ર હોય છે, તે ક્યારેક મંદ હોય છે. જ્યારે તીવ્રતા વિશેષ હોય ત્યારે, તે અશુધ્ધ ઉપાગ તરીકે વ્યવહારાય છે. અને જ્યારે તે વેગ મંદ પડે ત્યારે તે અશુદ્ધ ઉપયોગ, શુભ ઉપગ તરીકે વ્યવહારાય છે. સંકલેશને કઈ કક્ષા લગી તીવ્ર માન અને કયારથી મંદ માન, એનું વિશ્લેષણ, આધ્યાત્મિક પુરૂષ
