________________
૨૧૨
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
યા શુદ્ધ હાવાથી તે સંયેાગેાપ્રત્યે અરૂચિ, વિરાગવંત હાય, તે જીવાના પુરૂષાર્થ અર્થાત્ યે ગ–ઉપયેગની પ્રવૃત્તિ, આ ત્રીજા પ્રકારમાં ગણાય. આ પ્રકારને પુરૂષા, અમુક સમય પૂરતી ભૌતિક પ્રતિકુળતા પ્રાપ્તથવા છતાં, અભ્યંતર પુરૂષાની શુદ્ધિનું અસ્તિત્વ ટકી રહેવા દ્વારા, આત્માન્નત્તિ થતી રહેવાની સૂચક છે.
અહીં સુવિહિત ધર્માચરણ ન હેાય, તેના બદલે સાંસા રિક પ્રવૃત્તિ અને તે પ્રસંગે પાપ-સ્થાનકાનુ* સેવન હાય. એમ છતાં ભનિવેદ અને સમ્યા ન હોવાના કારણે, એ પાપસ્થાનકાના સેવન પાછળ, દિલમાં તીવ્ર પશ્ચાતાપ–ડ'ખ વગેરે હાય છે. આ વિભાગમાં ચેગ અશુભ છે, પણ ઉપયાગ વિશુદ્ધ છે. અશુભ ચેગના કારણે પાપતા અધાય છે, પણ ઉપચાગની વિશુદ્ધિના કારણે તેમાં સ્થિતિ અને રસની તીવ્રતા આવતી નથી. માટે જ વદિતા સૂત્રમાં કહ્યું છે કે ઃ
સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ જો કે પાપ અલ્પ કરે, તેને કમ બધ તા અલ્પ હાય, કારણકે તે નિયપણે કરતા નથી.
જીવમાં મિથ્યાત્વની મ`દતા થયા પછી, પાપકાય અંગે તેના વિચારમાં અને વર્તનમાં કઈક કંઈક તફાવત ઉભા થતા જાય છે. અને જ્યાં સુધી મહામુનિપણાની કક્ષાએ ન પહોંચે, ત્યાં સુધીમાં પેતેજે ન કરવા ચેાગ્ય ગણુતા હાય, તે પણ કરે એવુય અને છે. યથાર્થ રીતે હિંસાદિ પાપે ને માન્ય રાખનારા, અને તેવી પાપપ્રવૃત્તિમાં પ્રવૃત્ત થવાની
