________________
શુદ્દાશુદ્ધ સ્વરૂપે યોગ અને ઉપયાગની સમજ
પયાગને સાધ્ય ગણી શુદ્ધઉપયોગ સન્મુખ થઈ, શુદ્ધોપયેગને ઉપાદેયપણે વવું, તેને પગથી કહેવાય છે. ત્યાં પગ મૂકીને ઊંચુ' ચડાય તેને પગથિયુ' કહેવાય. અહિંયાં પહેલુ ગુણુઠાણુ કેવળ મિથ્યાત્વરૂપ છે. બીજું ગુણુઠાણુ સાસ્વાદનરૂપ છે. ત્યાં તે ચેથાના પડેલે આવે માટે તેને પગથીઆ રૂપે ન ગણાય. ત્રીજું મિશ્રણુઠાણું તે પણ મિશ્ર એટલે પરભાવની મિશ્રતા છે. ચેાથુ' ગુણુઠાણુ' તે સમ્યકત્વરૂપ છે. શુદ્ધદેવ, શુદ્ધગુરૂ અને શુદ્ધધર્મની શ્રદ્ધા તે વ્યવહાર સમકીત છે. તે નિશ્ચય સમકીતનું કારણ છે. દન ગુણવંત મારે આત્મા એ જ દેવ, અને જ્ઞાનગુણમય મારા આત્મા તે જ ગુરૂ, કે જે હેય-ઉપાદેયને જણાવે છે. ચરણુ ગુણ વત મારો આત્મા તે જ ધમ કે જે દ્રુતિ પડતાં અટ કાવે. એમ જે જાણવું અને નયનિક્ષેપે કરી, સ્યાદ્વાદે કરી પેાતે જ પેાતાની આત્મસત્તાને સિદ્ધ સમાન જાણી, શ્રદ્ધા પ્રતીતિ–રૂચી કરવી તે નિશ્ચય સમકીત છે. અદ્ઘિ યાંથી શુદ્ધઊપચેાગમાં ચડવાનું પગથી શરૂ થાય છે. કારણ કે, અહિં મિથ્યાત્વના અંશ ગયા, એટલી શુદ્ધતા પ્રગટ થઈ. તે શુદ્ધ ઉપયાગનુ અને મેાક્ષમાગતું પહેલું પગથીયુ જાણવું. જો કે ચરમાવતને પામેલઆત્મા, બાળકાળને વિતાવી યૌવનકા ળને ઉંબરે પગ મૂકતાં, તે ભવનિવેદ્યતાએ, શુદ્ધ ઉપયેગને પાત્ર બની શકતા હેાવા છતાં, અશુદ્ધ ઉપયેગથી સથા મુક્ત થઈ, શુદ્ધ ઉપયેગની પૂર્ણતાએ પહોંચવા માટેની સ પૂર્ણ ચેાગ્યતા તે તે ચેાથા ગુણુઠાણાથી જ પ્રાપ્ત કરે છે. જીવના
૧૯૧
