________________
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
અનિષ્ટ વિષયામાં નિવૃત્તિ કરાય છે. આવા પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિકારી જ્ઞાનને “ હેતુવાદેાપદેશિકી ” સંજ્ઞા કહી છે. એઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય અને સમુચ્છિ મ પ'ચેન્દ્રિય જીવ, આ હેતુવાદોપદેશકી સત્તાવાળા છે.
૭૨
(૩) ત્રીજા વિભાગમાં એટલેા વિકાસ વિક્ષિત છે કે જેથી સુદીર્ઘ ભૂતકાળમાં અનુભન્ન કરાયેલ વિષયાનુ સ્મરણ, અને તે સ્મરણુદ્વારા વમાન કાળના કત્ત બ્યાના નિશ્ચય કરી શકાય છે. આ જ્ઞાન, વિશિષ્ટ મનની સહાય. તાથી હાય છે. આ જ્ઞાનને દીકાલેાપદેશિકી ” સંજ્ઞા કહેવાય છે. દેવ, નારક અને ગજ તિર્યંચ તથા મનુષ્ય, આ ઢીકાલે પદેશિકી સંજ્ઞાવાળા હેાય છે.
66
(૪) ચેાથા વિભાગમાં વિશિષ્ટ શ્રુતજ્ઞાન વિવક્ષિત છે. આ જ્ઞાન એટલું શુદ્ધ હાય છે કે સમ્યકત્વીએ સિવાયના અન્ય જીવામાં તે અસ'ભવીત છે. આવા વિશુદ્ધજ્ઞાનને “ દ્રષ્ટિવાદોપદેશિકી ” સ'જ્ઞા કહેવાય છે.
''
શાસ્ત્રોમાં જ્યાં જ્યાં સ'ની અને અસ’નીના ઉલ્લેખ છે, ત્યાં ત્યાં સ` જગ્યાએ અસની એટલે એઘસ જ્ઞાવાળા અને હેતુવાદપદેશિકી સંજ્ઞાવાળા જીવ સમજવા. અને સ'ની એટલે દીકાàાપદેશિકી સંજ્ઞાવાળા જીવ સમજવા.
સ જીવેામાં ઓછામાં ઓછાં મતિ અને શ્રુત, એ એ જ્ઞાના તે અવશ્ય ન્યૂનાધિકપણે હાવાથી જે જીવને મનરહિત ગણાવ્યા છે, તેમને પણ ભાવમન તે! હાય જ
