________________
૧૩૬
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ માંથી મમતા ભાવ-અહંભાવ દૂર કરાય તેજ ઉપરોક્ત સદ્દગુણોને જીવનમાં વસાવી શકાય. દુનિયાનાં સઘળાંય સુખ મને પિતાને જ મળે એવી અભિલાષા જ જીવને સદગુણોથી દૂર રાખે છે. એવી ધારણા રહેતી હોવા છતાં દુિન્યવી બધાં સુખે એક જ આત્માને મળી જાય એવી પરિસ્થિતિ દુનિયાની કદી પણ હોતી નથી. તેથી આત્મા સદા અત્યંત અતૃપ્ત અને શેકગ્રસ્ત ઉપગવાળે બની રહી જ્ઞાનીઓએ કથિત માર્ગના ઉપગવાળે બની શકતા નથી. જીવનમાં ગુસ્સ-ઈષ્ય–અભિમાન-કપટવૃત્તિ-હેય, (ત્યાજ્ય) વસ્તુ પ્રત્યેનો ગાઢ રાગ, એ બધા દુર્ગુણનું અસ્તિત્વ જ્ઞાનીઓએ કથિત માર્ગથી વિપરીત દ્રષ્ટિવંતમાં જ ટકી શકે છે.
સાંસારિક સુખેની તીવ્ર આકાંક્ષા, ઇચ્છા, અતૃપ્તિ, અન્ય કરતાં પોતાનું સ્થાન ઉંચું બનાવી રાખવાને અહંભાવ, આ બધા દુર્ગુણેથી ઘેરાઈ રહેલ જીવન ઉપયોગ, જ્ઞાની પુરૂએ દર્શિત આત્મિક ઉત્થાનના–આધ્યાત્મિક સાધનાના પથમાં ટકી શકતું જ નથી. એ દુર્ગુણો જ જીવના ઉપયેગને ચંચળ બનાવે છે. પરંતુ અજ્ઞાની-અવિવેકી જવ, તેની અજ્ઞાનતા અને અવિવેકતાના કારણે જ્ઞાનીઓએ પ્રરૂપિત આધ્યાત્મિક અનુષ્ઠાને કરવા સમયે પણ અંતરથી તે એ અનિષ્ટોને જ વળગી રહે છે. અને પછી બૂમો પાડે છે કે મારું મન સ્થિર રહેતું કેમ નથી ?
