________________
"૭૬
- જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ નંદનવન કેટલું? આવી કઈ શંકા જાગે તે પિતે તે નીચે આવી શકે નહિં. એટલે તે પ્રશ્નને જવાબ મેળવવા માટે તે વિચાર કરે. આમ વિચાર કરતાં શંકાની આકૃતિ ઉત્પન્ન થાય છે. ચિંતવેલ મેરૂને આકાર પડે છે. અને તે જ સમયે સર્વજ્ઞ–તીર્થકર ભગવાન તે મનોવર્ગણાનાં પગલે લઈને શંકાના સમાધાનસ્વરૂપ આકારે પરિણુમાવે છે. અર્થાત્ દ્રવ્યમાન બનાવે છે. તેને અનુત્તરવાસી દે પિતાના નિર્મલ અવધિજ્ઞાનથી જોઈ, પોતાની શંકાનું સમાધાન મેળવે છે. તે વખતે શંકાના સમાધાન સ્વરૂપે પરિણાવેલ આકૃતિને જોઈ અનુમાન દ્વારા તે સમાધાન સમજવામાં દેવતાઓને ચિંતન કરવું પડે છે. પરંતુ તીર્થકરે તે સર્વજ્ઞ હોઈ તેમને તે બધું જ દેખાય છે. સમજાય છે. દરેક વસ્તુની આકૃતિ જોવામાં તેમને ઉપયોગ મૂક પડતું જ નથી. જ્યાં ઉપગ મૂક પડતું હોય ત્યાં જ ચિંતન હોઈ શકે છે. શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માને તે ઉપગ સ્વયં લાગુ જ હોય છે. તેથી તેમને ચિંતન કરવું પડતું જ નથી. | મન એ એવી વસ્તુ છે કે તે એક પળ પણ નવરું બેસી શકતું નથી, તેને અનુકુળ પદાર્થો આપશે તે તે તેના વિચાર કરશે. અને જે પ્રતિકુળ પદાર્થો આપશે તે તે તેના વિચારમાં મશગુલ બની રહેશે. પરંતુ મન તે. નવરું રહી શકે તેવું નથી. કોઈપણ મનનીય પદાર્થનું મનન તે સર્વદા કર્યા જ કરે છે. માટે સદ્દવિચારો થાય
