________________
મન એવ મનુષ્યાણાં કારણ અન્ય મેાક્ષયાઃ
ક”ના સમૂળગે ધ્વંસ કરી, આત્માને બિલ્કુલ ક રહિત બનાવી મેાક્ષમાં પહોંચાડનાર પણુ મન જ છે. સકલિષ્ટ મનથી જીવે જેમ સંસારમાં રખડે છે, તેમ વિશુદ્ધ મનથી જીવા મેાક્ષ પામે છે. પરરંતુ મેક્ષમાં પહોંચાડવાની ચેાગ્યતા તેા સમ્યક્ત્લી સંન્નિપ`ચિન્દ્રિય જીવાના જ મનની હેઈ શકે છે.
૯૧
સશિપ'ચેન્દ્રિય જાતિ કરતાં તેની નીચેની જાતિના જીવામાં જઘન્યસ્થિતિમધ ભલે એછેા થતા હાય, પણ આયુ સિવાય શેષ સાતકમની જઘન્ય સ્થિતિ જે ખાર મુ, આઠ મુહૂત્ત, અંતમુત્ત કહી છે, તેવેા જધન્યસ્થિતિમ ધ પામીને છેવટે તે કમના ખવિચ્છેદ ત સન્નિપ ́ચેન્દ્રિય જીવેાના મનથી જ થઈ શકે છે.
દરેક જીવ, એકેન્દ્રિયજાતિમાં કર્મીની સ્થિતિ, લઘુ બાંધે છે. પરંતુ ત્યાંથી મિથ્યાત્વ ખસેડી શકાતુ નથી. મિથ્યાત્વ સહિત લઘુસ્થિતિમધ, આત્માના સ્વરૂપના સાચા ખ્યાલ કે હેય-જ્ઞેય અને ઉપાદેયને વિવેક પેદા કરવામાં નિરૂપયેાગી છે. જે સંકલેશ સાથે મિથ્યાત્વના રગ લાગેલા હાય તે સકલેશની શુદ્ધિએ કદાચ કમસ્થિતિ લઘુ ખ'ધાય તે પણ તેનાથી આત્માના જ્ઞાનાદિ ગુણેાના વિકાસમાં આગળ વધી શકાતુ નથી.
લઘુસ્થિતિ ધ કરાવનાર અધ્યવસાય-પરિણામ એ ગુણુ કંઈ નાનેાસુના નથી. છતાં શાસ્ત્ર તેા અસજ્ઞિ જીવાના
