________________
મન એવ મનુષાણાં કારણું બધ મેક્ષ
૫
બની રહેનાર મનુષ્ય જ, સાધ્યસિદ્ધિને પામી શકે છે.
અનpg જનEઘા તારાં વર મે ” એ ઉક્તિને સ્વઅંતરમાં અંકીત બનાવી રાખી મનના ચિંતવનનું વહેણ કમથી મુક્ત થવાય એવા માગે વહેરાવવું હિતકારી છે. મનના પ્રવાહને સાચા અને હિતકારી રસ્તે વહેરાવવાના જ પુરૂષાથી બનવાને વિવેક પામવા માટે આ હકીકતનું વર્ણન છે.
- પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિ જે ભાવનાના બળે મોક્ષે ગયા, ઈલાચીકુમાર જે ભાવનાના બળે કેવળી બન્યા, ભરત મહારાજા જે ભાવનાના બળે આરીસા ભુવનમાં કેવળજ્ઞાન પામ્યા, પૃથ્વીચંદ્ર અને ગુણસાગર જે ભાવનાના બળે લગ્નની ચેરીમાં અને રાજસભામાં કેવળજ્ઞાન પામ્યા, મારૂદેવી માતા જે ભાવનાના બળે હાથીના હોદ્દા ઉપર જ અંતગડ કેવળી બન્યાં, ઈત્યાદિ અનેક મહાપુરૂષ અનુકુળ કે પ્રતિકુળ સંગોમાં જરા પણ રાગદ્વેષથી નહીં લેપાતાં જે ભાવે મુક્તિપદને વર્યા, તે ભાવના જ મનના ચિંતવનનું સદ્ધહેણ છે.
પરપદાર્થ પ્રત્યે જેટલી આસકિત તેટલી મનની મલીનતા સમજવી. આસક્તિ ઓછી થાય એટલે સ્વાભાવિક મનની મલીનતા એછી જ થવા પામે. આત્માને થતા આસકિતના અનર્થથી બચવા માટે, જે પદાર્થ અંગે મનમાં આસકિત ઉત્પન્ન થતી હોય તેને દેશદ્રષ્ટિથી વિચાર
