________________
૯૪
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
તે આ જ છે. કારણ કે મનુષ્યભવ સિવાય અન્ય કોઈ સ્થળે રત્નત્રયીની સિદ્ધિ સાધી શકાતી નથી.
- બિચારા પશુઓ તે અજ્ઞાન–અવિવેકી છે. જેથી તેમને તે રત્નત્રયી અને રત્નત્રયીની સિદ્ધિને એટલે તેની પ્રાપ્તિના માર્ગને જ ખ્યાલ હેત નથી. દેવેનું જીવન તે ભેગપ્રધાન છે. એમનાં પુણ્યની સઘળી કમાઈ પ્રાયઃ ભોગવિલાસમાં જ ખરચાઈ જતી હોઈ તેમના જીવનમાં તે રત્નત્રયીની હીનતા જ બની રહે છે. બિચારા નારકી જીવે તે ગળાડુબ ભીષણ દુઃખની જવાલામાં જલી રહ્યા છે. એટલે તેમના માટે તે ઉદ્ધારને કઈ માર્ગ જ નથી. મનુષ્ય જન્મ જ એક એ જન્મ છે કે જ્યાંથી ઉચ્ચગતિ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. દેવોને પણ દુર્લભ એવે આ મનુષ્ય ભવ, મહાપુન્યના વેગે પ્રાપ્ત થાય છે.
માનવદેહમાં બેઠેલો આત્મા જ, હું કોણ છું ? કયાંથી આવ્યું છું? હવે કયાં જઈશ, એ રીતે ચિંતવનાપૂર્વક પિતાને પ્રાપ્ત દીર્ઘકાલિકી સંજ્ઞાને સદુપગ કરી શકે છે. અનંતજ્ઞાનાદિ ચતુષ્પગુણને માલિક અને પરમ સુખ પ્રાપ્તિની યેગ્યતાવાળે હું જ છું. મારા એ ગુણો, મારૂં એ સુખ, પ્રગટ કરવા માટે મારે શું કરવું જોઈએ? તે માટે પૂર્વના મહાપુરૂષએ કે કે પ્રયત્ન કર્યો? કેની આજ્ઞાનુસાર પ્રયત્ન કરવાથી તેઓ અનંતસિદ્ધિને પામી શક્યા? આ બધી બાબતની અહર્નિશ ચિંતવનાદ્વારા તે મહાપુરૂષોના પંથે અનુસરવા માટે પ્રયત્નશીલ
