________________
ગરીબી આકરી હતી, પણ બન્નેમાં સમજણ કહો કે સૂઝબૂઝ, સરખી હતી. ગરીબનાં છોકરાં સમજુ વધારે હોય' એ ન્યાયે બેઉ જણ સહજ સમજણ સાથે ભણતાં અને આગળ વધતાં. જોતજોતામાં બેય મોટા થઈ ગયા, અને ગરીબીના હક જેટલું ભણીને માવતરની મદદ સારુ વૈતરે વળગ્યા.
બેયને કમાવાની ભારે હોંશ. કોઈક સારી નોકરી કે કામ મળી જાય તો કરીને કમાઈ લઈએ, અને ઘરને ઝટ ઊંચું લાવીએ આવી સહજ આંતરપ્રેરણા બન્નેમાં. એમની ધગશ મોટા શહેરના એક શેઠિયાને હૈયે વસી, અને એણે બેમાંથી એકને પોતાને ત્યાં બોલાવી લીધો.
બચપણના ગોઠિયાને છુટા પડવાની વેળા આવી. કેટલી વસમી પડે ! બેય બથ ભરીને રડ્યા. છૂટા પડવું ગમતું નહોતું, પણ તે વિના ઉદ્ધાર પણ ક્યાં હતો? પણ બેય ગોઠિયાઓએ છૂટા પડવા અગાઉ કોલ દીધા એકબીજાને કે આપણ બેમાં જે વહેલો ઊંચો આવશે, તે બીજાને જોશે. એક બીજાને પાછળ નહિ રહેવા દે
દિવસો ગણતાં ગણતાં વરસો વહી ગયાં. ગામડામાં રહી ગયેલા મિત્રને કોઈની ઓથ ના મળી. તે ગામડે જ રહ્યો. નાની મોટી મજૂરીનું કામ કરે અને જીંદગી વેંઢારે. એને આશા હતી કે કે મારો ભાઈબંધ બે પાંદડે થશે એટલે મારી સામે ચોક્કસ જોશે. આશા તો અમરવેલ છે ને !
એક દિવસની વહેલી સવાર. પડોશમાં કાંઈક મોટી હલચલ મચી હોવાના અણસાર સાથે એ મિત્ર જાગ્યો. આંખો ચોળતાં ચોળતાં બહાર નીકળ્યો, ને જોયું તો પોતાનો બાળ-ગોઠિયો ઓળખાય નહિ તેવા રૂવાબદાર લિબાસમાં મોટું વાહન લઈને ઊભો છે. પોતાના પરિવારને એ વાહનમાં બેસાડે છે. ઘરવખરીમાંથી ઉપયોગી જણસો એમાં ચડાવરાવે છે.
પેલો તો એના ભાઈબંધને જોતાં જ દોડ્યો ને એને ભેટવા માટે - બથમાં લેવા માટે હાથ લંબાવ્યા. પણ આ શું ? પેલો તો જાણે એને ઓળખતો જ નથી ! એણે એની સામે જોયા વિના જ મોં મરડ્યું, હાથ વતી એને હડસેલ્યો, અને પોતાના કામમાં લાગી ગયો.
પેલો કરગર્યો. બચપણની દોસ્તીની દુહાઈ આપી. ભૂતકાળ યાદ અપાવ્યો. છેવટે એકમેકને અપાયેલા કોલ યાદ આપ્યા કે ભાઈ ! ભગવાને હવે તને સારા દહાડા દેખાડ્યા છે ને તારાં માવતરને સુખી કરવા આવ્યો છે, તો જરા મારી સામે પણ જો તો ખરો ! મનેય તારી ભેગો લઈ જા. હું તને ભારે નહિ પડું.
૨૨/
