________________
() મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી કૃત
શ્રીવાસુપૂજ્ય સ્વામી-સ્તવન સ્વામી તુમે કાંઈ કામણ કીધું, ચિત્તડું હમારૂં ચોરી લીધું અમે પણ તુમશું કામણ કરશું, ભક્ત રહી મન-ઘરમાં ધરશું.. સાહિબા, વાસુપૂજ્ય જિગંદા, મોહના, વાસુપૂજ્ય જિગંદા મન ઘરમાં ધરીયા ઘરશોભા, દેખત નિત્ય રહેશો થિર થોભા, મન-વૈકુંઠ અકુંઠિત ભગતે, યોગી ભાખે અનુભવ યુગતે ક્લેશે-વાસિત મન સંસાર, ક્લેશ-રહિત મન તે ભવપાર, જો વિશુદ્ધ મન-ઘર તમે આવ્યા, પ્રભુ તો અમે નવનિધિ ઋદ્ધિ પાયા સાત રાજ અળગા જઈ બેઠા, પણ ભગતે અમ મનમાંહે પેઠા, અળગાને વળગ્યા જે રહેવું, તે ભાણા ખડખડ દુઃખ સહેવું ધ્યાતા - ધ્યેય - ધ્યાનગુણ એકે, ભેદ-છેદ કરશું હવે ટેકે, ક્ષીર-નીર પરે તુમશું મિલશું, વાચક યશ કહે હેજે હળશું ...૫
પ્રેમના પુનિત પ્રદેશમાં પ્રવેશ પામવાની અભિલાષા સેવનાર આદમીએ, પ્રેમની પરિભાષાના જે થોડાક શબ્દો જાણવા જરૂરી ગણાય, તેમાં બે શબ્દોનું આગવું મહત્ત્વ છે. એક, ઇશ્કે મિજાજી; બે, ઇશ્કે હકીકી.
બે પ્રિયતમ મનુષ્ય-વ્યક્તિઓ વચ્ચે ફૂટતો પ્રેમ તે ઇશ્ક મિજાજી, અને મનુષ્યનો પરમ તત્ત્વ કે પરમાત્મા સાથે બંધાતો સ્નેહ તે ઇશ્કે હકીકી. એક દુન્યવી અથવા ભૌતિક પ્રેમ છે, તો બીજો અભૌતિક એટલે કે અલૌકિક પ્રેમ છે. ભૌતિક પ્રેમનું ચાલક બળ પ્રીતિ, તો અલૌકિક સ્નેહનું ચાલક બળ ભક્તિ હોય છે.
એક વાત સમજી રાખવા જેવી છે : ભૌતિક પ્રેમ ધરાવતું હૃદય જ સમયાંતરે પારમાર્થિક પ્રેમ તરફ વળતું હોય છે. પ્રીતિની ભીનાશ વિનાના હૈયામાં ભક્તિનું તત્ત્વ પાંગરે એવી સંભાવના બહુ ઓછી છે. એક ચિંતકે એમ કહ્યું કે, જેણે જીવનમાં કોઈનેય પ્રેમ ન કર્યો હોય તેવા માણસથી ચેતવા જેવું. એવા હૃદયશૂન્ય અને નિષ્ફર માણસના પનારે ન પડવામાં જ લાભ.
