________________
તો દુ:ખીને પોતાનું દુઃખ અગ્નિજવાળાથીયે અધિક સંતાપ આપનારું દીસે છે. આ બધી વાતને લક્ષ્યમાં રાખીને જ હોય તેમ કવિ કહે છે : “જે કોઈ આ ગૌતમગુરુનું ધ્યાન પ્રેમથી ધરે છે, તેના વંશવેલે ચઢતી કળા હોય છે” (૧)
પ્રાસ અને અંતરપ્રાસના સુમેળથી લચીલી બીજી કડીમાં કવિ, ગુરુ ગૌતમનું ધ્યાન અભેદભાવે “સોડહં સ્વરૂપે ધરવાનું કહે છે, ને એ રીતે તેઓ - ઘડીભર લાગે છે કે – ધ્યાતાના સદ્ભાગ્યને ઊઠવા માટે પોરસાવે છે, ઢંઢોળે છે. તો એની વળતી જ પળે કવિ, ધ્યાતાને આ ધ્યાનના ફલસ્વરૂપે તેના નસીબ આડેનું પાંદડું - જો હોય તો - ખસી જવાની ખાતરી (ગેરંટી) આપતા હોય એવું લાગે છે :
“વસુભૂતિનંદન વિશ્વજવંદન. દુરિતનિકંદન નામ જેહનું અભેદબુદ્ધ કરી ભવિજન જે ભજે
પૂર્ણ પહોંચે સહી ભાગ્ય તેહનું.” આ કડીનો પૂર્વાર્ધ “ત્રિભંગી” છંદનું સ્મરણ કરાવે છે. (૨)
આથીયે આગળ વધીને કવિ તો કહે છે કે બીજું કશું જ નહિ, પણ માત્ર ગુરુ ગૌતમનું ધ્યાન પણ જો શુદ્ધ હૃદયપૂર્વક કરવામાં આવે, તો કામધેનુ, ચિંતામણિરત્ન, કામકુંભ અને કલ્પવૃક્ષ – આ ચારેય વાંછિતપૂરણ ચીજોનો મહિમા એ ધ્યાનમાં સમાયેલો પડ્યો છે. બલ્ક, એ ચીજો કરતાંયે વધુ માહાભ્યથી સમૃદ્ધ એ ધ્યાન છે :
“સુરમણિ (સુરઘટ) જેહ ચિંતામણિ સુરત, કામિતપૂરણ કામધેનુ એહ ગૌતમતણું ધ્યાન હૃદયે ધરો,
જેહ થકી નહીં અધિક માહાભ્ય કેહતું.” આ કડીના પૂર્વાર્ધમાં કવિએ અભેદરૂપક અલંકાર વડે, ચિંતામણિ વગેરે વસ્તુઓનો ગુરુ ગૌતમ સાથે અભેદ સાધીને એ વસ્તુઓની પ્રતિષ્ઠા વધારી દીધી છે.
સર્વસમીહિતપૂરક હોવા છતાં, જિજ્ઞાસુ જીવના સંતોષ ખાતર, ગૌતમ ગણધરનાં નામ અને ધ્યાનથી પ્રાપ્ત થતી કેટલીક સિદ્ધિ-સમૃદ્ધિઓનું દિગ્દર્શન કવિ કરાવે છે :
આ
ભક્તિતત્ત્વ |પ
