________________
(૧૩)
છેલ્લા સવા મહિનાથી પાલીતાણા છીએ. અહીં ઊનાળુ રજાઓમાં બાળકોની ૯૯ યાત્રા ચાલે છે. ૩૦૦ આસપાસ બાળકો છે. ઊનાળાના કાળઝાળ તાપમાં નાનાં મોટાં બાળકો જે ઉમંગથી રોજની ૨-૩-૪ યાત્રાઓ કરે અને વળી એકાસણાંબેસણાં સાથે કરે, તે જોતાં આંખો અનુમોદનાના આંસુથી છલકાય છે. તો એની સામે, તીર્થની આશાતના થાય, ધર્મની વિરાધના થાય, તે જોઈને મન ઉદ્વેગથી ઉભરાઈ જાય છે. ઉદારતા, સમજણ, વિવેક અને વાત્સલ્ય, ધર્મ તેમજ તીર્થ તેમજ સાધુ-સાધ્વીઓ માટેના શ્રદ્ધાભર્યા બહુમાન – આટલાં વાનાં ન હોય તો આવાં આયોજનો કરવાથી દૂર રહેવા જેવું, અને આવા આયોજનોમાં સહભાગી બનવાનું ટાળવા જેવું લાગ્યું. દેખાદેખી, હરીફાઈ, હુંપદ, સત્તા અને વહીવટ, કશુંક મેળવી લેવાની હુંસાતોસી – આવાં આવાં કારણોથી આવા આયોજનો થતાં હોવાનો વહેમ પડે. જેમને ધર્મસાધનામાં તથા આત્મસાધનમાં થોડોક પણ રસ છે તેવા જીવો માટે આ આયોજનો કયારેક અઘરાં પડી શકે.
શત્રુંજય તીર્થનો મહિમા અજોડ છે. સદીઓથી લોકહૃદયમાં આ તીર્થ પ્રત્યેની શ્રદ્ધાનો એક પિંડ બંધાયેલો છે. આ તીર્થની પવિત્રતા અને સૌને પાવન કરવાના સામર્થ્ય વિષેની એક અપૂર્વ આસ્થા જનમાનસમાં જન્મજાત પ્રવર્તે છે. આ આસ્થા પ્રેરવી પડતી નથી, સહજ જ સહુના દિલમાં ઊગતી અનુભવાય છે, અને આ આસ્થા જ પુરવાર કરી આપે છે કે આ ગિરિરાજ ભવતારક તીર્થ છે. તીર્થની તારકતા પણ જનમાનસમાં ઊંડે સુધી પ્રતિષ્ઠિત છે. આ તીર્થ સાથે અસંખ્ય કથાઓ જોડાઈ છે. જૈન સંઘનો લાંબો અને ગૌરવવંતો તેમજ વિષાદભર્યો ઇતિહાસ સંકળાયો છે. આ તીર્થની રક્ષાના અને વિકાસના ઇતિહાસની એક એક કથા હૈયામાં અહોભાવ જન્માવે છે. તો તેને વખતોવખત થયેલા નુકસાનની વસમી વાતો હૈયે ઘેરો વિષાદ પણ પ્રગટાવે છે. આ તીર્થનું દર્શન અને તેની સ્પર્શના યાત્રા મળે તે માનવજીવનનો અણમોલ લ્હાવો મનાય છે. તો આ તીર્થની આશાતના કરવી તેને જીવનનું જઘન્ય કૃત્ય ગણવામાં આવે છે.
જો કે આશાતનાના ખ્યાલ તથા પ્રકારો બદલાયા કરે છે. પહેલાં કપડાંના મોજાં પણ પહેરીને ઉપર ચડવામાં પાપ મનાતું હતું. આજે પગમાં કંઈપણ પહેરીને ચડાય છે. મોજાંનો તો કોઈ બાધ જ નથી રહ્યો. પહેલાં પહાડ ઉપર ખાવાનો તથા
૮૨|
