________________
(૪૩)
આજે થોડુંક “અસત્યપુરાણ' આલેખવું છે. આપણો સમય અસત્યનો સમય છે. એને “અસત્યયુગ'ના નામે ઓળખાવી શકાય.
અસત્ય એટલે જૂઠ, જૂઠું. એક જાડા નિરીક્ષણ અનુસાર, આ દુનિયામાં સહુથી વધુ મીઠી કોઈ ચીજ હોય તો તે “જૂઠું છે. જૂઠથી વધુ મીઠી વાત બીજી એકેય નહીં જડે. વાત સાચી પણ છે. જો એ મીઠું ન હોત તો પ્રત્યેક માણસ, ડગલે ને પગલે, તેનો ઉપયોગ કે પ્રયોગ કરે છે તે ન કરતો હોત.
જૂઠું બોલવું એ લગભગ માણસનો સ્વભાવ બની ગયો છે. સ્વભાવ એટલા માટે કે હવે માણસ કશા કારણ વગર પણ અને કશોય લાભ ન થતો હોય તો પણ જૂઠું બોલતો રહે છે. એની આ ટેવને એનો મોબાઈલ ફોન નિરંતર બળતણ પૂરું પાડતો હોય છે. કારણ હોય ત્યારે કોઈ જૂઠું બોલે તો તે સમજાય. કશાક લાભની આશા હોય કે નુકસાનથી બચવાની વૃત્તિ હોય ત્યારે જૂઠું બોલવાનું આવે તે પણ ગળે ઊતરે. કોઈ ખાસ પ્રયોજનવશ માણસે જૂઠું બોલવાનું આવે તે પણ સ્વીકારી શકાય. પરંતુ કશા જ કારણ કે પ્રયોજન વગર, કોઈ જ લાભની આશા કે નુકસાનનો ભય ન હોય તોય, માત્રે ટેવવશ માણસ જૂઠનું સેવન કર્યા કરે, ત્યારે જરાક મૂંઝવણ થઈ આવે.
અત્યાર સુધી એમ લાગતું હતું કે, જૂઠું બોલવું એ એક ટેવ છે. પણ હવે અનુભવે એમ સમજાય છે કે જૂઠું બોલવું એ ખરેખર તો એક કળા છે. જૂઠા માણસને, આ અર્થમાં, કળાકાર ગણી શકાય. પોતાની આ કળા વડે એ ગમે તેવું જૂઠ બોલી શકે છે, અને તે “સત્ય” હોવાની પ્રતીતિ તે સામા માણસને અચૂક કરાવી શકે છે. તે વખતે કોઈ સત્ય વાત રજૂ કરે તો તેને પણ જૂઠા ઠરાવવાનું સામર્થ્ય તેની આ કળામાં હોય છે. આવા માણસને જૂઠું બોલવામાં એક જુદા જ પ્રકારનો આનંદ આવતો હોય છે. પોતાની જૂઠ-કળાના પ્રતાપે સામો માણસ મૂંઝાય-અટવાયગોથાં ખાય કે પછી ખોટે રવાડે ચડી જાય ત્યારે તે જોવાની તેને બહુ મજા આવતી હોય છે. અને પેલો માણસ થાકીને કે હેરાન થઈને તેને ફરિયાદ કરવા જાય ત્યારે તેની પાસે બીજું-સવાયું જૂઠ તૈયાર જ હોય છે. જ્યાં સુધી પેલાને, એ જૂઠો હોવાની ખબર કે ખાતરી થાય નહીં, ત્યાં સુધી તેણે તેની કળાના ભોગ બનતાં રહેવું એ જ તેની નિયતિ હોય છે. છેવટે જ્યારે ક્યારેક ભેદ ખુલે ત્યારે થતો મોહભંગ અસહ્ય હોય છે.
ધર્મતત્ત્વ
|૧૦૯
