________________
તથા તે ધરાવતા મનુષ્યોનો પણ સંતૃપ્ત કરે તેવો અનુભવ થતો રહ્યો. સ્વાર્થનિઃસ્વાર્થના આવા દ્વન્દ્રને મધ્યસ્થભાવે અનુભવવાનો આનંદ પણ અનેરો જ હોય છે. ઉદ્વેગની ક્ષણોમાં મળતો આ આનંદ, ખરેખર તો, જીવનનો એક પદાર્થપાઠ બની રહેશે.
એક વાતની સ્પષ્ટતા કરું. સંસારના નશ્વર સ્વભાવ વિષે આવું આવું ઘણું ચિંતન ચાલતું રહે છે. મનને સ્વસ્થ કરવાની મથામણ પણ ચાલ્યા જ કરે છે. આમ છતાં, માનવસુલભ સ્થિતિ છે કે હજી મન થાળે પડતું નથી. વારે વારે અને વાતે વાતે “પૂછી લઉં', “આ વાત જણાવીશ તો ગમશે” – આવા વિકલ્પો મનમાં ઊગતા જ રહે છે, અને તે ક્ષણે પાછો આઘાત લાગતો જ રહે છે. છદ્મસ્થ સંસારી સામાન્ય એવા આપણાં જેવા જીવોની આ જ સ્થિતિ હોવાની. શુભ અને પુષ્ટ આલંબનોના આધારે એમાંથી ધીમે ધીમે બહાર આવવાનું છે. પૂજ્ય સાહેબનું ન હોવું એ પ્રત્યક્ષ સત્ય છતાં મન તેનો સ્વીકાર કરવા જેટલું સજ્જ નથી. અને એથી આળાં બની ગયેલાં મનને વધુ આળું કરી મૂકે તેવી નાની મોટી વાતો આવે ત્યારે મન વધારે આઘાત પામતું રહે છે. આમાંથી બચવાનું છે, બહાર આવવાનું છે, એ પણ ખરૂં જ છે.
અમારા જેવા માટે આમાંથી બહાર આવવાનો એકમાત્ર અને હાથવગો ઇલાજ તે ‘સ્વાધ્યાય.” વાંચન, અધ્યયન, હસ્તપ્રતોના સંશોધન જેવાં કાર્યોમાં મન પરોવાતું જશે, તેમ તેમ રાહત મળતી જશે. “સ્વાધ્યાય: પરમૌષધમ્'. ભક્તિવંત ગૃહસ્થોએ તો ઉત્સવ, દેરી - પ્રતિષ્ઠા વગેરે ગુરુભક્તિનાં કાર્યો કરી સુકૃત સાધ્યું. અમે સાધુઓએ પણ નક્કી કર્યું છે કે પૂ. ગુરુભગવંતની પુણ્યસ્મૃતિમાં વિવિધ ગ્રંથોનું અધ્યયન – સંપાદન કરીને વેલાસર પ્રકાશન કરાવીશું. અમે આવું કામ કરતા તે સાહેબજીને બહુ ગમતું, તેઓ ખૂબ રાજી થતા. એથી જ એમનો આત્મા રાજી થાય તેવું આ સ્વાધ્યાયરૂપ કાર્ય કરવાનો, અમે ચાર મુનિઓએ તો, સંકલ્પ લીધો જ છે. એમાં શાસ્ત્રની ઉપાસના તો થશે જ, અમારાં ચિત્ત શાંત – સ્વસ્થ પણ બનશે, એ મોટો લાભ થશે.
(અષાઢ, ૨૦૬૭)
૧૯૮|
