________________
કરી આપનારો નીવડે છે. ચિત્તની પ્રત્યેક વૃત્તિ જો તત્ત્વ-પ્રાપ્તિ તરફ દોરી જાય તો તે વૃત્તિ પણ આત્મહિતકારી ગણાય.
આપણે એમના ગુણવૈભવને યાદ કરવો જોઈએ. સાહેબમાં વાસ્તવિક રીતે જે સગુણો હતા તેની જ વાત અહીં કરવી છે. વર્ષો સુધી જે ગુણોનો સ્વાનુભવ કર્યો, જે ગુણોએ ઘડતર કર્યું, તેવા ગુણો તેમનામાં ઘણા ઘણા હતા. તે પૈકી એક ગુણની વાત કરીશ :
એમને જીવનભર સૌથી વધુ કોઈ વાતની નફરત રહી હોય તો તે “જૂઠ'ની. જૂઠ અને જૂઠા લોકો એમને કદી ન ગમતા. જૂઠું બોલનારા કે આચરનારા ભલાભલાને તેમણે ખખડાવી નાખ્યા હોય તેવું અનેક પ્રસંગોએ અનુભવ્યું છે. તેમની સામાન્ય છાપ જ એવી, અને ધાક પણ, કે કોઈ તેમની પાસે જૂઠું બોલવાની હિંમત ન જ કરે, બલ્ક ડરે.
મને મારા બચપણમાં જૂઠું બોલવાની બહુ આદત હતી. બાળક પાસે બીજું તો કયું મોટું કામકાજ હોય, પણ મોટા માટે નગણ્ય કે ભુલ્લક લાગતી બાબતો પણ, ઘણીવાર, બાળકો માટે બહુ મહત્ત્વની હોય છે, એ ન્યાયે ભણવાની, ખાવાપીવાની વગેરે વાતોમાં જૂઠું બોલવાની પૂરી ટેવ. સાચું કબૂલશું તો લડશે, એવી બીક પણ ખરી.
પણ એવા તમામ પ્રસંગોમાં તેઓ કાચી ક્ષણમાં જૂઠું પકડી પાડતાં, અને બે વાર એવી રીતે પૂછે - ઊલટતપાસ લે કે તરત જ આપણાથી જેવું હોય તેવું કબૂલાઈ જ જાય. એમનો મત એવો કે ખોટું કર્યું અને ઉપરથી ખોટું બોલો ? સાચું બોલી જાવ તો ખોટું કરેલું માફ પણ થઈ શકે, પણ ખોટું બોલો તો શિક્ષા ખમવી જ પડે. અને એ આકરી શિક્ષા કરતા. દાદાગુરુ જૂઠું ચલાવી લે - બાળક છે એમ વિચારીને, શિક્ષા થતી જોઈને બચાવવા પણ આવે જ, પણ સાહેબ ટસના મસ ન થાય. તેઓ સ્પષ્ટ કહે કે જૂઠની ટેવ અને ખોટા સંસ્કાર ન જ પડવાં જોઈએ. આજથી કાળજી નહિ રાખીએ તો એનું જ ભવિષ્ય બગડે, માટે હું જે રીતે કેળવું છું તેમાં વિક્ષેપ ન કરો.
માત્ર મારી જ વાત શા માટે ? સંવાડામાં બીજા સાધુઓ હતા, કોઈ કોઈ દીક્ષાર્થી જનો પણ આવતા. તે પૈકી કોઈના પણ ગલત વ્યવહાર હોય, તો તે વડીલોના કે બીજા કોઈના ધ્યાનમાં ન આવે, પણ સાહેબ તે પકડી પાડ્યા વિના
ગરd
૨૧૧
