________________
રસ્તો જડી જાય, અને ભૂલા ન પડવું પડે. પણ જો સાઈન બોર્ડ ના હોય તો ? તો કેટલું વસમું થઈ પડે ? કંઈક એવી જ વાત અહીં કબીરજી કહી રહ્યા છે કે જો “ગુરુ” નામનું સાઈન બોર્ડ ના મળે તો આપણી મંઝિલનો રસ્તો આપણને કોણ બતાવશે ? કોણ ચીંધશે ? કેમ કે અહીં તો રસ્તાઓનો ભારે ગૂંચીવાળો ઝમેલો છે : “બડા વિકટ જમઘાટ !” – ઝમેલો ભારેય ખરો ને પાછો વિકટ પણ ખરો. કબીરજી એને “જમઘાટના નામે ઓળખાવે છે. એમને બરાબર ખ્યાલ છે કે, આ ગૂંચવાડાભર્યા ઝમેલામાં સાચો રસ્તો પસંદ કરવામાં અને પકડવામાં થાપ ખાઈ જવાય તો પછી આપણે સંસારના વિષમ - વિકટ યમઘાટમાં જ ફસાવાનું છે. એ ફસામણીમાંથી બચવું હોય તો ગુરુ નામના ભોમિયાની જરુર પડે જ.
આ ભવાટવીનો રસ્તો કેવો વિકટ છે અને કેમ વિકટ છે તેની સમજણ બહુ સાદી અને સરળ રીતે કબીર આપે છે :
ભ્રાંતિકી પહાડી નદિયાં, બીચમે અહંકાર કી લાટ કામ-ક્રોધ દો પર્વત ઠા, લોભ ચોર સંગાથ.”
જાતજાતની ભ્રમણાઓની ગિરિમાળા અને નદીઓ આ રસ્તે આડી આવે છે. “આ મારું છે' એ અને એ પ્રકારની અગણિત ભ્રાંતિઓ અહીં પહાડીઓમાં વહેતી નદીઓ જેવી તરલ-પ્રવાહી-લાં...બી લાંબી આવે છે, અને આપણને ભૂલાવામાં નાખતી રહે છે. વળી, રસ્તે ચાલતાં થાકી જઈએ તો મજાના “લાટ’ પણ આવે. લાટ એટલે નાનકડી પણ રૂપાળી વસાહતો. અહંકારના વસાવેલા આવા લાટ, આ વાતમાં ઠેર ઠેર આવે. એ આપણને આગળ વધવા જ ના દે. બલ્ક એને જોઈને જ રોકાઈ જવાનું મન થઈ જાય. વળી, આ વાટમાં બે જબરા મોટા પર્વતો પણ આવે છે. એક કામવાસનાનો અને બીજો ક્રોધનો. સહેલાઈથી ચડી જવાય અથવા ચડ્યા પછી ઊતરી શકાય એવા એ પર્વતો નથી. એકવાર ચડ્યા તો પછી ઊતરવું લગભગ અશક્ય જ બની જાય ! અને એ પર્વતમાં વળી એક જબરો ચોર પણ વસે છે, “લોભ' નામનો. કામ અને ક્રોધની ઊંચાઈએ ચડો અને લોભ ન રંજાડે એ વાતમાં માલ નહિ. ખરેખર તો એ ચોરટો જ આપણું ધન લૂંટી લેવા માટે આપણને આ બે પર્વત ઉપર ચડાવી દેતો હોય છે. આમાં આપણો રસ્તો વિકટ બની જ જાય. અને એ વિકટતાથી બચાવવા માટે કે બહાર કાઢવા માટે ગુરુ વિના કોણ મદદરૂપ થાય ? –ગુરુ બિન કૌન.....
ગુરતાવ |૨૦૫
