________________
આપણે શી રીતે ચૂકવીશું? તેમના પ્રત્યેની શ્રદ્ધા – બહુમાન - સંદુભાવો વધારીને કે પછી તેમની વાતો પ્રત્યે ક્લેશ, અરુચિ અને ધૃણા દાખવીને ? યાદ રહે, આપણા જીવનની કિંમત, એક પૈસો છે કે ઓછીવત્તી છે, તે આપણે જ નક્કી કરવાનું છે. આપણી જિંદગી ઘડનાર કે એને બચાવનારને એ કિંમત સાથે કશી જ લેવાદેવા નથી. લેવાનું પણ આપણે જ હશે, દેવાનું પણ આપણે જ. આપણો જવાબ આપણને યોગ્ય પણ પુરવાર કરી આપશે, અથવા તુચ્છ પણ સાબિત કરી આપશે. પસંદ સબકી અપની. પરંતુ એક વાત ક્યારે પણ ભૂલવા જેવી નથી કે પુરુષોને તુચ્છ લોકો કદી પસંદ આવતા નથી. જો કે આની સામે એ પણ એટલું જ સાચું છે કે તુચ્છ લોકોને સજ્જનોની વાત કદી ગળે ઊતરતી નથી. કેવો મજેદાર મેળ જામે છે, નહિ ?
એક મજાની વાર્તાથી જ પત્ર પૂરો કરીએ :
એક શેઠ. પરગામ જવા નીકળ્યા. વાટમાં નદી આવે. ઓળંગવા માટે હોડીમાં બેસવું જ પડે. બેસનારે ભાડુ પણ આપવું પડે. ભાડું ચાર આના માથાદીઠ. શેઠ તે આપ્યા અને હોડીમાં બેઠા. એ જ વખતે એક સાધુ ત્યાં આવી ચડ્યા. તેમને પણ સામાકાંઠે પહોંચવું'તું. પણ ભાડાના પૈસા ક્યાંથી લાવે? હોડીવાળાએ પૈસા વિના બેસવાની ના પાડી દીધી. સાધુ મૌન રહ્યા. એ જોઈને શેઠને દયા આવી. કહ્યું : સાધુજીના ચાર આના હું આપું છું, તું એમને લઈ લે. ખલાસીએ સાધુને બેસાડી દીધા, અને જોતજોતામાં સામે પાર પહોંચાડી પણ દીધા.
કિનારે ઊતર્યા પછી સાધુનું અભિવાદન કરીને શેઠે કહ્યું : મહારાજ ! એક વાત કહું ?
જરૂર કહો.” મારે તો એટલું જ કહેવું છે મહારાજ, કે પૈસા હતા તો નદી પાર ઊતરાયું.” આ સાંભળતાં જ સાધુ મલતાં મલકતાં બોલ્યા.
ના શેઠ ! પૈસા હતા માટે નહિ, પૈસાનો ત્યાગ કર્યો માટે નદી પાર અવાયું, પૈસા ગજવામાં જ પડ્યા રાખ્યા હોત તો પાર ન ઊતરાત !
શેઠ શરમિંદા બનીને ઝૂકી પડ્યા ! આવી શરમિંદગી આપણા ચહેરા પર ક્યારે ઊગશે ?
(ફાગણ, ૨૦૬૬) ૧૪૨
